petuah dalam bentuk sastra aceh

BIBLIQTHEEK KITLV
0209 6582

£11 Z2 3 £"/6

I
i

h/w)'

H I hi p O n
H 4

A7 ,4 £ J A

PIH

M

5 J i M /f. K


H , M.Z A IK

faee

buku njo&

V T?T> T M

Wn ^ / e a e t

faasue-tj

Cc py *>y
$uW
g Mankcu tsabab ulon puiiada d i i b e deungon
V ftloa 3uc rakera buku Hiwponan HADIU ILKDJA
ujojj haaa leungkab dcungon laaknadjl. Budoe

teuras mcunjo tie urad Tuhan keubah, mcung bok
sako't deungoit tae&6 deuxeuta ncubri low akai

bupaujang pik6 beuluab. ulon mupakat dcungon
rakaa2 njang b i d j a k dalara bahaa gcutanjoo,
Ekan ulon uqoulia m i t a wakna atawa t a k w i d j i ,
'^tabr4- b« p i d j u c t ,
JWMnb^kiP&aJBbon'.-. •• -p'l. Dclelikcu tjeukeh beuliong mcudjeurabat.
Dalch na geutjukeh, adale han t j i t muwat-wat.
' 2 . Dalam s a k e t slnan mangat,
Dalam uekmat slnan t j e u l a k a .
283, Daruct aingkreuet tamch,
Mangat d j i d u e k , saket djiweli.
284. Bcuek d j i p a d j o h , rcuoh djiinanoc
2^5. Deuck t a b r i bu, grab t a b r i i c .
2^6. Dlateuch s a n e , d j i t o h ck s a n e .
2

$7. Biblang ban \Xb£ on^murong,
Digampong han ube on buga.

36
288. Digob geubloe ©un/dcbt,

Bigeutanjo© t a b l o e p u k a t .
289, Digob geutlrlofc i d j a dlkeitde*
Digeutciiijoe t a t j r i c k i d j a dikcuieng.
290. Digob geupadjoh gadjah,
Abeh ngon tuleueng hane soc the©
Digata tapadlSh karcng huekteu,
]§k geuthee le gob.
291. Digob n ^ a a g m a kax-amdilaot,
Digcutanjoe karam d i d a r a t .
292. Dliaong mcunjo dcungon teungku,
geupuniadu p i d j e u e t .
293* Dikcuc bu bee bu, d i l i k o t bu bee ek.
294. Dikcuc djipudjo'd, d i l i k o t d j i b e b .
295. Bikeuc ka d j i b r l acupah,
Dilikot jab djibri tuba.
296. D i l a n g e t a r o t , buraoe teurimong.
297. D i l a o t teumakot keu rimucng,
Dlgl6 tcuraakot keu b u j a .
?


9 8 . Dile© boh badjek djinoe boh aukon,
Kcupcoefceu lom Ion dj lnoe ka bin a.

37
299* Biseuraraoo peuddh kawom,
Xara djurong peudeh bangaa.
Wall njang peuaoh mangkbng,
Karong njang ro i e mata.
300. Djada wa d j a d i ,
Ban t a p i n t a mcunan djadi
301. Djagoug han djiboh. aue.
302. Djak rang djak b i n t c h ,
Djak plia djalt gat. Djigasch t h a t , djlpcurab ban.
326. Djihali mi r a h , djihcug kuneng.
1^7. D j i k a l c c tapch, timue,
D j i k a l e c b a t o e , lham.
?28. pjlmale© keu djanggot,
Djifcakot keu seureubcn
R29. Djimita man ok Icon njang panjang iku<
^30. D j i u r o t rueng gcutanjoc,

Tau r 61 ru en gd j i .
131« Djipeuajeucm dcungon d j a r o e ,
D j i p c u l a l o c dcungon lculct p i a a n g .
32. Djipcunjie p h o t .
33. Djipeutjcukoc i c , djipcureugam angcn.
H . Djipp unoe t i n g g a i aa/jibe^ng,
Djlwch dagang aeunguc nanggroc.
»5. Djipot angcn a a r e e , urcueng balee meuscurapc
^6. Djipjipok i c ateucb scuugka.

40

337* Djisrom gcutanjoc dcungon badjoc,
Tasrom d j i h dcungon nuga.
Djiarom gcutanjoc dcungon tumpoc,
Tasrom d j i h dcungon bada.
338. Djirhom gcutanjoc dcungon badjoc,
Tarhom dj ill dcungon nuga.
Djirhom gcutanjoc dcungon tumpoc,
Tarhom d j i h dcungon bada.

339- Dj itamong lam geulunjueng:. v unquu,
D j i t e u b i e t r e t gculunjuehg wie*
340. Dj itamong l a l a t (djamok) lam babali.
3 4 1 . Djitamong u b i t , d j i t e u b i e t

raja.

342. Djitem keu klcu'cng dcungon keu manok.
343. D j l t j o k boh, djikoh bak.
344. D j i t o t h a t e .
345. Djiwiet lagee ok lam lialua.
346. Djho d j a l o d^jh6%djeunglei,
Peuraho a n t j o peng ban d j i b r i .
347. Djok lam utcucn,
Haacng-roaaeng peuglah put jolt d r o c .
348. Drlen han djiboh bangaa.

^

41

i49 • Dree* i n g a t keudroc.
Baranggadum ek gob p e u i n g a t ,
Njang leubch t h a t t a i n g a t keudroc.
3$C. Droc i n g a t keudroc.
Baranggadum gob p e n i n g a t ,
Njang leubch t h a t ingat keudroc.
3';1. Dob-dob raadcucng,
Apui lam acukcuem asab mubura.
V)2. Donja E«rc£i&, crieuk ngon ma djimupakc
353• Donja ka akhc, mit njang pcugct,
Le njang pupake.
354. Donja ka akhd, tabeuet ban malcm,
Taharcukat ban kaj a l e .
355* Duek digampoug wet-wet pureh, d i l i l t o t
inong magucu.
356. Bum ©k djiaora gob tupcue
A«ab pane 6k t a t o b .

tjit,


^57. Dum 6k mangat mamplam,
Njang maaam kon na t j i t roe'.
358. Dum ck gcutanjoc aom, bangkc roubcc t j i t
^59. Bum ek taaom, njang kheb rauboe t j i t .

L

42
360. Bum manok t o b boh aaboh,
Djeueb larapoh a oh meuacurapa.
Dipcunjle d j i t o h s i r i b e c ,
Hana djlthee l c urcueng linglta.
361. Duroe awe' lam punggong,
Gula djok bak rucng.

- S 362. ifei-e'h bilcueng gaaeue.
363. &k-ek tho tapubasah.
364. #k raeu3aboh minjeuk dcungon ie?

•I

365. Sleurace dua scumure, uroo tikoh malam tup©
366. J^leuMce P i d l c , uram muputa udjong muputie.
367. i*lcuH»cc rauhalor6.
Gcutanjoc bcuudeb gob buraat6.
368. BJLcuaeo tcuawo, t a t o t rumoh taduck bek
djambo.
369.

r

Sui bubong, kong p a r a .

370. Bungkong p c u l r o t belt t a t u c n g keu bulueng,
Binatang utcaen peunjaket rimbe.

>.

43
T71. Bungleong kcurawat.
372. Eungleot brole saboh p l a g a n ,

Eunfdcot njan t j i t tadura.
373. Eungleot d l l a o t asara d i d a r a t ,
Meusapat dalam beulangong.
374. Eungleot d l l a o t aaam d i g u n o n g ,
Dalam beulangong kcunan meuaapat
V?'

Eungleot d l l a o t aaam digunong,
Kcunan meuaalio dalam beulangong.

376. Eungleot d l l a o t t a d c a n g o gab.,
Tcuuunjok p a t a h lam cumpang a i r a .
377. Eungleot t j u t ©umpcuen eungleot r a j e k
378. E u n t j i c n bak putu tats 6k bak g i t c k ,
Ancuk bak gundek taboh keu r a d j a .

E
44

v •< dadjah ban dj iboh gadeng,

j^SEJcng han dj iboh kur6ng«
3$u> Oadjah 3abd gadjah meulho,
Tcwlandok mate raeuacup6t.
stew "-adoh lagee broh lam raata.
- .'^,

.m
3ch ban gad jab. aie ben piti,
2*»et digaki malee hana.
Och ban gad jab aie ban tulo,
£©b tucng djudo dinab mata.
lalei djak urat meunarl,
S s tadjak Tie, rascuki.

Vl

'

Saki ka lam ie, Ion paban pcuaie, meunjo
let. lead a.
;-aki ka lam taloc, djaroe ka lam ranto,
E&sn djeuet pcuaie le, ka troll bak mas a.
:^alak, ban 6k aoe boh. harcuga

"* Xtlak t h a t tapeuruntoh. tamon gob.
#>>29* Idja piaggang i d j a l n g g o t ,
Uroc? taplnggang malam t a l l m o t .
530. I d j a slbalif t a t o b ulee lciuuah pungong.
5 3 1 . I d j a a i k r a k the dibadan*
532. I d j a lam l i p a t .
533* I k a t leurao lam lampoh gob.
534. i k a t leumo lam lampoh a oh.

57.
535*

I l 6 h lheueh parang tjumch.

536. Iudah haba nibak b u e t .
^37* Indah. haba nibak rupa.
'138. I n g a t keu laku han meutcumec djak,
Ingat keu aigak han meutcumec ba.
5"39. Ingat aculr , , e.t, himat k a j a .
540. Inong arch agam beudavl,
Djiaom p a n t j u r i dalam l i p a t ok.
l

T41. Inong kon l e , t a p i njang inong mcuaaket.

)42
• . Inong bieh.
>4-3. Inong biducn.
>44. Inong djalang.
>45. Inong mcurcughek.
4 6 . Inong lagee inong manok.
p 7 . i n t a n , dalam began djibcudoh

tjahjj

r*8. i n t a n oaban-aaban, liarcuga

raeulacn-lacn.

k

I
58

549* l a t a n pane djeuet keu leatja.
fiO. Item lagee ale-ale

-

J

-

551* Jaliok a l a h jahok,
Tame audio" kcunoe kuaok.
Bek taaolc rakan cUloc,
Tacu lagee njang lee gob aok.
552. Job dibadj6k bek ;nne houumeh
0)• i djeuet keu p
guna raa.
553* ^ok C'et pakaa talabob puke
'i'anda k i l a t eungleot mate.
.7 oh na teuga bribed a t ,
Taharcukat job goh mate".
55A* Job inasa b l l c h ban ek talumpat,
Pedum na kuat 'oh djeuet cu peucb .
555* Job ajasa roubong ban tatcm ngicng,
O• h djeuet keu t r i e n g hen 6k le t a p u t a .
556. ffoh u b i t ka tapron# 'oh baleh tabungke.
557* J©k bak ateueng boh bale taleuc,
Hana Ion tapcuc djioan dua.
558. Jok bale mane,
•, hen keu bene.

59
-

K

-

o. Kada geutanjoc dalam donja njoc,
b an d urn a i lee i -lee i •
Eeuoak6t njang ck pcuhabch,
alho gule s i t j u p a k .
>0. Ka gadoh bak mate, bek gad oh lam hate
1. Ke gadoh a r i belt gad oh ragam,
Ka gadoh raid era belt gadoh rupa.
2. Kada a i k a i hen djeuet a i t j u p a k ,
Brangbo tadjele dura nen t j i t lcexla.
;

3.Kai hen djeuet tapeuaabe dcungon a r e .

4 . Kaja raeuh hen meuaamp6,
Kaja pade" raeuaamporeuiu .
e • Kaja raeuiig ka id j o , abeh rocugah.

'6, Kajee mite aungkab.
7. Kajce r a j a rambong meuailec,
Mat6 kajee rambong ka raja,.
°» Kajce remphak rauaoh Itamcng,
Kajee r a j a wuaoh angcn.
'» Ke.lo© tjenckana mueng hena get t a t a g u e n ,
kureucng t j i t bee.

6o
570. Kajera tadjak g e u t l c k a i t u e k ,
Djarcucng tadttek goubri t i k a .
571
• . Ka leumah b u e t t j r c u c h ,
Hane I c deuh b u e t l a h g a i
572* Ka Ion tuho a l e e oh g a t e
573* Kc mcunimpak aabc bob ru p i r a k
Ka wcurumnak e-be p a d r e .
5 7 4 . Kanuri liana pawang, pr rig hana p a n g l i m a .
5 7 ^ . Kareng tho b i l c h l c u b o t ,
P c u n j a k e t a o t weuulf.ing t e e
5 7 6 . Ka rob tameukat a i r e la,m .:•ucl.jci
• . • ;ucn
577. Karu d o n j a .
578. Kapal djihue l e d j a l o .
579* Ka t a p c u k e u n o n g , belt bak eungleon
?80. Ka t e u l h o a .
? 8 l . Kawciiet b u b i r i .
Bakggob takawcuet, bak d r o c fcagurr
pB2# Kawom tudjoh ploh dua.

:i I ,

b

61
crP

^. Kcubal b u i , hew lut sapcue 16.

584. Keubcue blob paje, giida t j o t ileu.
585. Keubcue pole aneuk.
586. Keubcue polt keuncmbara.
587. Keubcue aaboh kawan ek tee k g : . ,
Urcueng aidroc hen 6k badjaaa.
538. Keudc tan pangi-ai, paltriban tawcul

'

589. Kcu-cucng-ltcu-eueng tjampli ewe,
Hana ek aabc ngon tjampli t j i n e .
Taj*ck-tarek urcueng bineh g l e ,
Pane ek sabc ngon ui'cueng benda.
590* Kculusa
aaboh keubcue mculeuhob,
Teuboh gob ban njeng n a .
591. Kculuaa pcurcul6ng aaboh,
Binaaa bajcucn s i r l b c e *
592. Keunong
Keunong
Keunong
Kcunong

s i b l a h tabu djarcucng,
aikurcucng r a t a - r a t a .
tudjoh djeuet t j i t mrjit
limong u l a t scuba.

• ) kculuaa * keuduaa = karcun'c = leeutuac
kcuruaa = eabab = acubab = keureuna.

62
593* Kcupeuc guna bcud6 raemig hana u b a t ,
Kcupeuc na r a k j e t meting tan pauglimr
Hcung tan aidura nan adoe meutuali,
Buet s i a pajah ban ek aamporeuna.
594. Keupeae guna i e pade k a l a j e c ,
Job kutem kee han t a t e m g a t e .
5 9 5 . Kcupeuc guna meung k a l a j e c ,
Job mantong kumbco han auc he.ee.
796

. Keapcue gone t a p c u g c h I j i r e t n a m i e t
597* Kcupeuc guna t u t u e , meung ka lcupab
amcarandch*
5 9 8 . Kcupeuc lheueh muda • '
Ngon gob tube, han g c u t i i k a .
590. Kcupeuc llieuch na a t r a a i l h o b k r u e n g
Atjch., deungo*} a t r a gob n r npj rait
gcutuke.
6 0 0 . Kcupeuc lheueh na cungkot d i
Didarat tatot daruet TM !..9* Kow dum kudoe gcutanjoc; pcitlahx a balcucn
/gadjab.
640. Kfjri readjua rago3, Icon laba rugo<
641. Kong t i l l ( t u t u e ) sabr.b ne mcuncumat,
Kong adat meung ad© x*adja.
642, Kuah beuleumak u bek bcukah,
Moulin fee bek woe t j u t j a bek n
643. Kudrib-dreh kuboh hue,};,
Meung na amu kutucng belch..
644. Kullu nafain gcubcuet d i u l o c ,
lljan bard t a t h e c t a t i n g g a i donja.
645. K u ' o - ' o kadciungo han,
Djlauggok kuenggok, leupcutrok ban.
646. Kuruan brok tatunjok b u t a ,
TallTiglecuo/taalpal; bud ok.

J

-

L

-

47. Laba beuna, pangkai b e u t h a t bek.
t-3, Laba-laboh, meukri d j i b a meukri taboh.
49. Laen g a t a i , lacn t a g a r o .
50. Lacn krucng lacn lingkok,
Laen lhok lacn b u j a .
51. Lacn lhok lacn kulara,
Laen nanggroe laen reuaaw.
T

2. Lacn uteuca lacn ruaa,
Laen urcueng lacn b i t j a r a .

' 3 . Lacn utcucn laen peulandok,
Laen nanggroe lacn a t j o k .
54. Lacn nanggroe lacn ragam,
Lacn gampong laen reusam.
;r

. Lagak lagee udcueng, 'ob gcureuboh mireJi

p. Lagak lagco udcueng t o b ,
Slluwcuc puntong kupi