21 tartamtu, supados saged dipuntingali saha dipuntandhingaken kaliyan waosaning
naskah satemah pamaos saged mangretosi kajengipun suntingan menika.
Wonten ing panaliten menika suntingan teks naskah Serat Candramemet ngginakaken metode suntingan kritis. Cacadipun naskah Serat Candramemet
menika dipunewahi saengga pamaos saged mangretosi leresipun.
b. Aparat Kritik
Aparat kritik apparatus criticus inggih menika tanggel jawab saking
suntingan teks naskah Serat Candramemet ingkang sampun kadamel. Aparat
kritik minangka pertanggungjawaban ilmiah saking kritik teks ing salebeting
suntingan teks utawi ngandharaken teks ingkang sampun resik teks-ipun boten
wonten ingkang korup Mulyani, 2009: 29. Aparat kritik menika wonten tandha-
tandha ingkang kangge ngirangi, nambah, utawi nggantos aksara wonten ing teks. Aparat kritik
dipunginakaken kangge ngandharaken titikaning sadaya wujuding suntingan. Wujud suntingan kasebut, inggih menika ngirangi aksara
utawi tembung saha nambahi aksara utawi tembung minangka pertanggungjawaban
ilmiah salebeting panaliten naskah. Wonten ing aparat kritik kaserat cathetan-cathetan saking suntingan teks ingkang saged katindakaken
kanthi ngirangi, nambahi, saha nggantos aksara utawi tembung kedah dipunserat ing aparat kritik.
Aparat kritik ing panaliten menika ngginakaken tandha-tandha ingkang
dipunginakaken kangge ewah-ewahan aksara utawi tembung wonten ing naskah. Tandha-tandha ingkang dipunginakaken wonten ing naskah inggih menika.
a. {...................} : dipunginakaken kangge ngirangi aksara utawi tembung.
22 b. .................. : dipunginakaken kangge nggantos aksara utawi tembung.
c. .................... : dipunginakaken kangge nambah aksara utawi tembung. d. Panomeran aparat kritik ngginakaken angka Arab ..
1
, ..
2
, ..
3
, lsp.
5. Terjemahan Teks
Terjemahan teks naskah Serat Candramemet inggih menika ngewahi
basaning teks Serat Candramemet inggih menika basa Jawi dhateng basa sasaran- ipun inggih menika basa Indonesia. Terjemahan dipuntindakaken kanthi cara
nggantos basa satunggal dhateng basa sanes utawi nggantos makna basanipun teks sumber
dhateng basanipun sasaran Mulyani, 2009: 32. Ancasing terjemahan teks
miturut andharanipun Darusuprapta 1984: 9, inggih menika supados masarakat ingkang dereng nguwaosi basa naskah asli saged mangretos wosing
naskah . Ing panaliten menika basa sasaran ingkang dipunpilih inggih menika
basa Indonesia. Kanthi makaten, tamtu kemawon pangajabipun supados sasanesipun tiyang Jawi ingkang boten mangretos dhateng basa Jawi tetep saged
mangretosi isinipun serat kanthi abasa Indonesia. Bab-bab ingkang kedah dipungatosaken menawi damel terjemahan
wonten tigang warni. Miturut Darusuprapta 1984:9 ingkang kedah dipungatosaken inggih menika:
1. Paham saestu ngengingi basa sumber-ipun.
2. Paham saestu ngengingi basa sasaran.
3. Paham saestu ngengingi kawontenan pagesanganing masyarakat rikala teks
dipunserat.
