29
BAB 3. METODE PENELITIAN 3.1. Jenis Penelitian
Penelitian ini merupakan jenis penelitian kuantitatif. Berdasarkan aspek pengumpulan data, penelitian ini merupakan jenis penelitian observasional karena
penelitian ini hanya mengamati tanpa memberikan perlakuan Budiarto, 2004. Sedangkan berdasarkan segi waktu, jenis pendekatan yang digunakan dalam
penelitian ini adalah pendekatan Cross Sectional. Penelitian ini menggunakan pendekatan Cross Sectional karena pengumpulan data variabel bebas maupun
variabel terikat dilakukan pada suatu saat atau satu periode tertentu pada waktu yang bersamaan Budiarto, 2003.
3.2. Tempat dan Waktu Penelitian
Penelitian ini dilakukan di RSD dr. Soebandi Kabupaten Jember pada bulan Januari – Februari 2011.
3.3. Populasi dan Sampel Penelitian
3.3.1. Populasi Populasi penelitian merupakan keseeluruhan objek penelitian atau objek
yang diteliti Notoatmodjo, 2005. Dalam peneltian ini populasi penelitian adalah seluruh perawat di Ruang Rawat InapRSD dr. Soebandi Kabupaten Jember yang
berjumlah 167 orang Data Ketenagaan Bidang Perawatan RSD dr. Soebandi Jember, 2010.
3.3.2. Sampel Sampel penelitian merupakan sebagian yang diambil dari keseluruhan
objek yang diteliti dan dianggap mewakili seluruh populasi Notoatmodjo, 2005. Dalam penelitian ini sampel yang diambil adalah perawat di Ruang Rawat
InapRSD dr. Soebandi Kabupaten Jember. Sampel yang digunakan dalam penelitian ini berdasarkan persyaratan
sebagai berikut: a. Bersedia menjadi responden
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
b. Perawat di Ruang Rawat Inap. c. Perawat Pelaksana Bukan Kepala Ruang
Sampel dalam penelitian ini adalah responden yang terpilih dari populasi penelitian. Penentuan sampel dalam penelitian ini dilakukan dengan cara sebagai
berikut: Berdasarkan data Ketenagaan Bidang Perawatan RSD dr. Soebandi
Kabupaten Jember, diketahui jumlah tenaga perawat pada Ruang Rawat Inap adalah 167. Menurut Rea dan Parker 1997 dalam Eriyanto 2007 untuk
menentukan besar sampel dengan populasi yang diketahui menggunakan rumus:
n= 51 n= 59,975
n= 60 Keterangan:
Z : Mengacu pada nilai z tingkat kepercayaan. Tingkat kepercayaan
yang digunakan 95, maka nilai z adalah 1,96 p 1-p: Variasi populasi. karena tidak diketahui maka diambil proporsi
terbesar yaitu 50 E
: Kesalahan sampel yang dikendaki sampling error sebesar 5 atau 0,05
N : Jumlah populasi
Berdasarkan perhitungan tersebut maka sampel penelitian yang digunakan sebanyak 60 orang
3.3.3. Teknik Pengambilan Sampel Untuk menghindari pengambilan sampel yang terkonsentrasi, maka
dilakukan random sampling dengan metode proporsional random sampling dengan rumus sebagai berikut Sugiarto et al, 2003:
Z² [p1-p]N
Z² [p1-p] + N-1E²
1,96² [0,051-0,05] 167
1,96 [0,05 1-0,05] + 167-1 0,05²
n=
n=
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id
http:digilib.unej.ac.id
Keterangan: n : ukuran total sampel
N : ukuran populasi Ni : ukuran setiap strata populasi
ni : ukuran setiap strata sampel Tabel 3.1 Perhitungan sampel pada masing-masing sub populasi
Rawat Inap Ni
N n
ni Anggrek
Bogenvil Interna Wanita
Interna Pria Bedah Ortopedi
Bedah Umum Bedah Khusus
Bedah Wanita R.Strokesaraf
Kanak-kanak Kelas I
Psikiatri Catelya
24 14
13 11
11 13
12 10
13 13
12
9 12
167 167
167 167
167 167
167 167
167 167
167 167
167 60
60 60
60 60
60 60
60 60
60 60
60 60
8 5
5 4
4 5
4 3
5 5
5 3
4
Total sampel 60
3.4. Variabel dan Definisi Operasional