RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
Sekolah : SMP Negeri 1 Ngemplak
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kelas Semester : VIII 1
Standar Kompetensi : Memahami wacana tulis sastra dalam kerangka budaya Jawa.
Kompetensi Dasar : Membaca geguritan
Indikator :
1. Menjelaskan arti kata-kata sulit dalam geguritan. K 2. Menyebutkan isi geguritan. A
3. Menyebutkan nilai-nilai didaktik dalam teks geguritan. A 4. Membaca geguritan dengan wicara, wirama, wirasa dan wiraga. P
Alokasi Waktu : 2 x 40menit 2 jam pembelajaran
1. Tujuan Pembelajaran :
1. Siswa dapat menjelaskan arti kata-kata sulit dalam geguritan dengan tepat. 2. Siswa dapat menyebutkan isi geguritan dengan tepat.
3. Siswa dapat menyebutkan nilai-nilai didaktik dalam teks geguritan 4. Siswa dapat membaca geguritan dengan wicara, wirama, wirasa dan wiraga dengan
tepat.
2. Materi Pembelajaran
Tembung geguritan wonten ing kamus Bausastra, asalipun saking tembung “gurit” ingkang ateges seratan, kidung. Geguritan ateges tembang uran-uran mung awujud
purwakanthi Baoesastra Jawa, 1939: 157. Wonten Kamus Umum Indonesia dipunandharaken bilih geguritan asalipun saking tembung “gurit” ingkang ateges sajak
utawi syair Poerwadaminta, 1986: 161. Wonten ing Kamus Kawi Indonesia, gurit tegesipun goresan, dituliskan. Geguritan saged dipunwastani puiasi bebas, sebab langkung
mardika cacahing tembung, larik boten kaiket paugeran tertamtu kados tembang. Sanajan ukaranipun kathah nanging maknanipun kempel, manunggal lan runtut.
Nalika maos geguritan kedah nggatosaken wicara, wirama, wirasa, saha wiraga. 1. Wicara basa, pocapan, lafal
Nalika maos geguritan , pocapan kedah cetha, boten groyok, blero utawi mangu- mangu ragu-ragu . Kedah saged ngucapaken aksara kanthi leres, umpaminipun
mbedakaken aksara ao; tth; ddh; è é ê, lsp. 2. Wirama lagu, irama
Iramaning tiyang maos geguritan saged minangka pandudut daya tarik tiyang ingkang mirengaken. Sora utawi boten iramanipun kalarasaken kaliyan isinipun
geguritan. Geguritan kanthi tema perjuwangan temtu anggenipun maos sora banter, semangat. Beda kaliyan maos geguritan isi kesusahan, kasmaran temtunipun
pamaosipun langkung alon, sareh. 3. Wiraga solah bawagerak, lan pasemon
Ebahing badan lan pasuryan rai kedah dipungatosaken, kedah luwes ora kaku lan sampun ngantos ketingal kadamel-damel.
4. Wirasa penjiwaan Wirasa kaetrepken kaliyan isining geguritan umpaminipun: nesu, gembira, sisah,
kejem, wibawa, getun, lsp.
Kawaosa geguritan ing ngandap punika kanthi permati
Sih
Mbabar kabar ing donya Kang ngganda hawa sengar
Isih jembar pangapuraning Gusti Marang mawar kang nungsepke eri kembar
Marang amuke segara kang makantar
Leganana atimu kang tatu arang kranjang Kuncenana genining ukara saka lathi
Yen nrajang sakehing pepalang coban
Sihing Hyang Widi bakal paring pepadhang Nalika urubing nepsu
Ngglandhang wong kanthi pikiran gothang Sawiji sawi, kawales ing janji pinesthi
Griya Gurit_wanci lingsir 3 Januari 2013
Kapetik saking Majalah Djaka Lodhang taun 2013
Kawruh Basa Tembung
Tegesipun
Sih tresna, katresnan, kawelasan
mbabar nggawe dadi akeh, nyebar
ngganda Ambu