BAB 2 - MSY MELAYU TRADISI

BAB2 :
MASYARAKAT MELAYU
TRADISIONAL
(MMT)

DEFINISI MMT

MASYARAKAT

MELAYU

SEKUMPULAN MANUSIA YANG HIDUP DALAM
SATU KELOMPOK, SALING BERINTERAKSI
DAN MENGAMALKAN NILAI HIDUP YANG
SAMA
SATU KELOMPOK MASYARAKAT YANG MEWARISI KUMPULAN
MANUSIA PERTAMA YANG WUJUD DI NEGARA INI.
“SESEORANG YG MENGANUT AGAMA ISLAM, BERCAKAP
BAHASA MELAYU DAN MENGAMALKAN ADAT DAN BUDAYA
MELAYU (Perkara 160)

TRADISI

PERKARA BERSIFAT ASAL, LAMA,TERADAT
DAN DIAMALKAN SEJAK TURUN TEMURUN

MASYARAKAT
TRADISI

MASYARAKAT YANG HIDUP DALAM NILAI LAMA
DAN MERUPAKAN KELOMPOK MASYARAKAT
YANG TERIKAT DENGAN BUDAYA DAN ADAT
RESAM SETEMPAT

KEHIDUPAN MASYARAKAT MELAYU TRADISIONAL

Masy Melayu Tradisional :

-

-

sopan
hormat
sayang menyayangi
mementingkan prinsip
hidup, kebenaran,
berpegang kepada janji
ada harga diri

MMT adalah masy. yg
sudah hidup dlm
keadaan bersistemekonomi, politik dan
sosial yg lengkap dan
maju bersesuaian dgn
zamannya

Abdul Rahman (2000) : konsep
Melayu adalah lebih dengan elemen
bangsa: ada tiga pendekatan

Kulit sawo matang,
bertutur bahasa
Melayu
Polinesia,mendiami
alam Melayu

Sejarah Melayu:
Berasal dari
Bukit
Seguntang,
Konstruksi
sosial
Pengikut raja

Perlembagaan
Persekutuan
Malaysia 1957
fasal 160 dan
fasa89 (6) :
berbahasa

Melayu beragama
Islam dan budaya
Melayu

SISTEM POLITIK DAN KEMASYARAKATAN

GOLONGAN
PEMERINTAH

GOLONGAN YANG
DIPEMERINTAH

SISTEM FEUDAL
-Raja berkuasa mutlak / konsep daulat dan derhaka
-Raja/sultan miliki dua unsur utama- kuasa dan wibawa- status tinggi
-Zmn pengaruh Hindu- raja berketurunan dewa-dewa [ Devaraja ]
-Pengaruh Islam – raja khalifah Allah’ jadi pelindung Agama Islam

INSTITUSI BERAJA
DIANGGAP MEMPUNYAI KUASA UNGGUL DAN TERPELIHARA MELALUI

SPIRITUAL [ WAKIL ALLAH] DAN MATERIAL [ KEKAYAAN]
MEMPUNYAI PERALATAN DALAM UPACARA SEPERTI KERIS , PEDANG
LEMBING, COP MOHOR, WARNA KUNING
WARISAN TAKHTA
IKUT SISTEM PATRIMONIAL (KETURUNAN/ JURAI SEBELAH BAPA)
PEWARISAN IKUT KETURUNAN
ADAT TEMENGGUNG -MEMENTINGKAN ANAK LELAKI/ PUTERA
SULTAN/ ADIK LELAKI

DAULAT

UNIT POLITIK DAN PENTADBIRAN
PERANAN
PEMBESAR

SISTEM
PENTADBIRAN
DAN
PERUNDANGAN

Membantu sultan/raja menguruskan pentadbiran/ adat
istiadat
Pelantikan pembesarSistem Empat Lipatan- Bendahara, Penghulu Bendahari,
Temenggung dan Laksamana
Pembesar lapan
Pembesar 16
Pembesar 32
Pembesar 64 lapis

Lengkap dan diterima pakai;
i- Hukum Kanun Melaka- dokumen bertulis- meliputi semua
keadaan kemasyarakatan
Ii- Undang-undang Laut Melaka – merangkumi peraturan
pelayaran dan tugas/ bidang kuasa pegawai pelayaran
ii- Adat – Temenggung dan Pepatih

ADAT PEPATIH

Adat yang disusun oleh Datuk Perpatih Nan Sebatang berpusat di Pagar
Ruyung

diamalkan di Negeri Sembilan dan Naning
Lebih berbentuk Matriarchal atau memihak wanita
perkahwinan sepupu tidak dibenarkan
hukum berdasarkan sumber resam dan hukum syarak
mengutamakan pemulihan dengan memberi ganti rugi
perkahwinan sesama suku dilarang
isteri, ibu dan anak perempuan mempunyai keutamaan mewarisi harta
pusaka
KEPIMPINAN: Yamtuan Besar – Undang – Lembaga- Buapak - Perut

 

ADAT
TEMENGGUNG

Diasaskan oleh Datuk Ketemenggungan yang berpusat di Palembang
i.
Adat ini diamalkan di semua negeri kecuali Negeri Sembilan dan Naning
ii. bersifat patriarchal atau memihak kepada lelaki
iii. meliputi sistem kekeluargaan, sistem perwarisan harta dan sistem pemerintahan dan politik

iv. meliputi semua jenayah sivil dan jenayah
v.
undang-undang Islam diberi keutamaan jika berlaku percanggahan dengan undang-undang
adat
vi. lelaki menjadi ketua keluarga dan diberi keutamaan untuk memiliki harta pusaka

AH
R
E
DA N
DA SAR
BE
M
PE

Daerah satu tempat yang mempunyai beberapa
kampung
- Pembesar mempunyai pegangan ke atas daerah
selepas dapat tauliah oleh pemerintah
1.

2.
3.
4.

Tugas Pembesar
Mengutip cukai
Mengendalikan buruh kasar
Mempunyai pengikut: hulubalang, petani, nelayan
Pengerak pentadbiran dalam sistem “ Empat
Lipatan”

Tinggal berhampiran istana sultan

SISTEM EMPAT LIPATAN

BENDAHARA
[TUN PERAK]

PENGHULU
BENDAHARI

[GELARAN SERI
NARA DIRAJA]

PENASIHAT SULTAN, MENGUTIP CUKAI (Perdana Menteri)

MENJAGA DAN MENYELIA KEWANGAN, HASIL NEGARA,
MENGAWASI BENDARI LAIN , MENERIMA UFTI,
MENJAGA BANGUNAN ISTANA, MEMERIKSA SENARAI
JEMPUTAN DIRAJA, KETUA ISTIADAT, KETUA RASMI
DIRAJA

KESULTANAN MELA
YU

TEMENGGUNG

LAKSAMANA

ULAMA

KETUA POLIS, MENJAGA KEAMANAN, KESELAMATAN
NEGARA, PASTIKAN PERLAKSANAAN UNDANG-UNDANG,
KETUA ADAT ISTIADAT

MENJAGA SEMPADAN DAN PERAIRAN,
MEMPERTAHANKAN TANAH JAJAHAN

MENGEMBANGKAN DAN MENYEBARKAN AGAMA ISLAM

STRATIFIKASI SOSIAL
KAMPUNG DAN PENGHULU
UNIT TEMPAT KEDIAMAN: PENGHULU MENJAGA
KEAMANAN ANAK BUAH, MEMASTIKAN PENDUDUK
TINGGAL DENGAN AMAN, MENUNJUKKAN TAAT
KEPADA RAJA
GOLONGAN RAKYAT
NELAYAN, PETANI
PEDAGANG
HAMBA
GOLONGAN PERTENGAHAN DIKENALI KIWI
RAKYAT : RAKYAT PERIBUMI DAN ASING
GOLONGAN HAMBA
GOLONGAN HILANG TARAF KEBEBASAN
HAMBA PEREMPUAN , TENTERA , BERHUTANG

SISTEM SOSIAL MMT

Raja- pembesar- rakyat
(Pemerintah dan yg diperintah)
RAJA –LAMBANG STATUS
-Konsep daulat dan derhakapantang larang
SISTEM SOSIAL – RIGID

Golongan hamba

Rakyat biasa yang kehilangan taraf
kebebasan disebabkan oleh
faktor-faktor tertentu:
Jenis-jenis hamba:
hamba abdi : @ hamba tawanan : ditangkap
selepas peperangan
hamba diranggah : hamba bangsa ku lit hitam
yang diperdagangkan
hamba berhutang : status tinggi : bebas selepas
hutang diselesaikan
•orang berhutang : tidak berjaya langsai hutang
•anak mas : abdi yang kahwin abdi lain dan
akhirnya bertuankan seorang
•hamba waris : isteri dan anak si berhutang
menjadi hamba
•hamba bayar : dijadikan bayaran kepada orang
lain sekiranya tuannya tidak dapat bayar hutang
hamba serah : miskin dan tidak dapat menyara
sendiri

SISTEM KEPERCAYAAN

ANIMISME

- Kepercayaan kepada makhluk halus
- Percaya kepada jin dewa, semangat
- Dianggap bawa kebaikan
- Wujud bomoh

NILAI-NILAI MASYARAKAT – pantun,
peribahasa
Semangat gotong-royong, hormat
menghormati, akrab
Pentingkan institusi kekeluargaan

AGAMA HINDU BUDDHA

- AGAMA ISLAM [ DAKWAH ISLAMIAH]
- batu bersurat di Terengganu
- Islam diterima kerana
keadilan,kesamaan dan bersifat
sederhana

UUM : PENGAJIAN UMUM
SISTEM KERAH DAN
SERAH
AMAL SISTEM
BARTER

PERANAN ULAMA
MENGGALAKKAN
KEMASUKKAN
SAUDAGAR ISLAM

HUBUNGAN
DIPLOMATIK
DENGAN CHINA
DENGAN BARAT

HASIL HUTAN
NELAYAN

SISTEM EKONOMI
DAN
PERDAGANGAN
ANTARABANGSA

PUSAT PERDAGANGAN
PUSAT ENTREPOT
SUMBER ARAB, CHINA

MASALAH YANG DIHADAPI
PENGKHIANATAN PEMBESAR
KETIDAK ADILAN RAJA
KECURANGAN DALAM PENGKUTIPAN CUKAI
BERLAKU PENJAJAHAN
HILANG NILAI TRADISIONAL

KESIMPULAN

KEPENTINGAN
TRADISIONAL

CIRI-CIRI

MASYARAKAT

1. Unsur-unsur penting perlembagaan:
i- Raja berpelembagaan
2. Islam sebagai agama rasmi
3. Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan
4. Kedudukan istimewa orang Melayu
5. Pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan
6. Pembinaan identiti negara

MELAYU

TERIMA KASIH