BAB 12. Fungsi Komposisi dan Fungsi Invers

12. FUNGSI KOMPOSISI DAN FUNGSI INVERS

  A. Domain Fungsi (D ) F f ( x )

  1. F(x) = , D F semua bilangan R, dimana f(x)  0

  f ( x )

  2. F(x) = , D F semua bilangan R, dimana g(x)  0

  g ( x )

  B. Komposisi Fungsi dan Invers Fungsi

  1. (f g)(x) = f(g(x))

  

  2. (f g h)(x) = f(g(h(x)))

    – 1 – 1 – 1

  3. (f

  g) (x) = (g f )(x)

    axbdxb – 1

  4. f(x) = , maka f (x) = a – 1 x cxd cxa 5. f(x) = log x, maka f (x) = a x – 1 a 6. f(x) = a , maka f (x) = log x

  SOAL PENYELESAIAN

  1. UN 2012/B25 Diketahui fungsi g(x) = x + 1 dan 2 f(x) = x + x – 1. komposisi fungsi (f g)(x) = ... 2 A. x + 3x + 3 2 B. x + 3x + 2 2 C. x – 3x + 1 2 D. x + 3x – 1 2 E. x + 3x + 1

  Jawab : E

  2. UN 2012/E52 Diketahui fungsi f(x) = 2x + 1 dan 2 g(x) = x – 4x. Komposisi (f g)(x) =….. 2 2 A. 2x + 8x + 2 2 D. 2x – 8x –2 2 B. 2x – 8x + 2 2 E. 2x – 8x –1

  C. 2x – 8 + 1 Jawab : C

  3. UN 2011 PAKET 12 Diketahui f(x) = 2x + 5 dan g(x) =

  x

  1 , x  

  4

  , maka (f g)(x) = …

  x

  4 7 x

  2 A. , x  

  4 D. x

  4 7 x  18 , x  

  4 x

  4 2 x  3 7 x

  22 , x   4 , x  

  

4

B.

  E.

  x  4 x

  4 2 x

  2 C. , x  

  4 Jawab : d x

  4

  SOAL PENYELESAIAN

  d. 1 atau –2

  A. –6

  D. 3 atau –3

  B. –3

  E. 6 atau –6

  C. 3 Jawab : C

  6. UN 2007 PAKET B Diketahui f : R  R, g : R  R dirumuskan oleh f(x) = x – 2 dan g(x) = x 2 + 4x – 3. Jika (g

  

  f)(x) = 2, maka nilai x yang memenuhi adalah …

  a. –3 atau 3

  b. –2 atau 2

  c. –1 atau 2

  e. 2 atau –3 Jawab : a

  

  7. EBTANAS 2002 Jika f(x) =

  1 x 

  dan (f

  

  g)(x) = 2

  1 x 

  , maka fungsi g adalah g(x) = … a. 2x – 1

  b. 2x – 3

  c. 4x – 5

  d. 4x – 3

  e. 5x – 4 Jawab : c

  g) (x) = –4, nilai x = …

   R, g : R  R dirumuskan oleh f(x) = x 2 – 4 dan g(x) = 2x – 6. Jika (f

  4. UN 2009 PAKET A/B Diketahui fungsi-fungsi f : R

  2

   R didefinisikan dengan f(x) = 3x – 5, g : R  R didefinisikan dengan g(x) =

  2 ,

  2

  1    x x x .

  Hasil dari fungsi (f

  

  g)(x) adalah … a.

  8 ,

  8

  13

  2     x x x b. 2 ,

  13

  5. UN 2007 PAKET A Diketahui f : R

  2     x x x c. 2 ,

  2

  13

  2      x x x d. 2 ,

  2

  13

  8     x x x e. 2 ,

  2

  7

  8     x x x

  Jawab : d

  8. UN 2005

  • 20x + 23. Rumus fungsi f(x) adalah …
  • 4x + 5 dan g(x) = 2x + 3, maka f(x) = …

  d. x 2 – 10x – 21

  e. 2x 2 + 4x + 1 Jawab : a

  10. UN 2006 Jika g(x) = x + 3 dan (f

  

  g)(x) = x 2 – 4, maka f(x – 2) = … a. x 2 – 6x + 5

  b. x 2 + 6x + 5

  c. x 2 – 10x + 21

  e. x 2 + 10x + 21 Jawab : c

  c. 2x 2 + x + 2

  11. UN 2012/A13 Diketahui fungsi f(x) = 3x – 1, dan g(x) = 2x 2 – 3. Komposisi fungsi (g

  f)(x) = …

  A. 9x 2 – 3x + 1

  B. 9x 2 – 6x + 3

  C. 9x 2 – 6x + 6

  D. 18x 2 – 12x – 2

  d. 2x 2 + 4x + 2

  b. x 2 + 2x + 2

  SOAL PENYELESAIAN Diketahui g(x) = 2x + 5 dan (f

  2

   g) = 4x 2

  a. x 2 – 2

  b. 2x 2 – 1 c.

  2

  1

  x 2 – 2 d.

  1

  a. x 2 + 2x + 1

  x 2 + 2 e.

  2

  1

  x 2 – 1 Jawab : c

  9. UN 2004 Suatu pemetaan f : R  R, g : R  R dengan (g

   f)(x) = 2x 2

  E. 18x 2 – 12x – 1 Jawab : E

  SOAL PENYELESAIAN

  12. UN 2012/D49 Diketahui fungsi f(x) = 2x – 3 dan 2 g(x) = x + 2x – 3. Komposisi fungsi

  (gof)(x) = .. 2 A. 4x + 4x – 9 2 B. 4x + 4x – 3 2 C. 4x + 6x – 18 2 D. 4x + 8x 2 E. 4x – 8x Jawab : E

  13. UN 2011 PAKET 46 Fungsi f dan g adalah pemetaan dari R ke R yang dirumuskan oleh f(x) = 3x + 5 dan

  2 x

  g(x) = , x  

  1 . Rumus (g

  f)(x) adalah

  x

  1

  …

  6 x 6 x

  5

  a. , x  

  6

  d. , x  

  2 x

  6 3 x

  6 5 x  5 5 x

  5 , x   1 , x  

  2 b.

  e.

  x

  1 3 x

  6 6 x

  10

  c. , x  

  2 Jawab : c 3 x

  6

  14. UN 2010 PAKET A Diketahui fungsi f(x) = 3x – 5 dan 4 x

  2

  3 , x  g(x) = . Nilai komposisi fungsi

  6  4 x

  2 (g

   f)(2) adalah …

  1 a.

  4

  2 b.

  4

  c. 0

  d. 1

  e. 8 Jawab : d

  15. UN 2010 PAKET B

  x

  1 Diketahui fungsi f(x) = , x  3 , dan 2 x

  3

  g(x) = x + x + 1. Nilai komposisi fungsi (g

   f)(2) = …

  a. 2

  b. 3

  c. 4

  d. 7

  e. 8 Jawab : d

  SOAL PENYELESAIAN

  16. UAN 2003 Ditentukan g(f(x)) = f(g(x)). Jika f(x) = 2x + p dan g(x) = 3x + 120, maka nilai p = … a.

  30 b.

  60 c.

  90

  d. 120

  e. 150 Jawab : b

  17. UN 2008 PAKET A/B Fungsi f : R  R didefinisikan dengan 3 x

  2

  1 , x  f(x) = . 2 x

  1

  2 – 1 Invers dari f(x) adalah f (x) = …

  x

  2 3 x

  2

3 A. , x  

  D. , x

  2 x

  3

  2 2 x

  3

  2 x

  2 3 x

  2

3 B. , x 

  E. , x  

  2 x

  3

  2 2 x

  3

  2 x

  2

  3 C. , x  Jawab : d 3  2 x

  2

  18. UAN 2003 Fungsi f : R

   R didefinisikan sebagai

  2 x  1 

  4 , x  f(x) = .

  3 x 

  4

  3 -1

  Invers dari fungsi f adalah f (x) = …

  4 x  1 

  2  , x

  a.

  3 x 

  2

  3  4 x

  1

  2 , x  b.

  3 x 

  2

  3 4 x 

  1

  2 ,  x c.

  2  3 x

  3 4 x 

  1

  2 ,  x d.

   3 x

  2

  3 4 x  1 

  2 , x  e.

  3 x 

  2

3 Jawab : c

  19. UN 2010 PAKET A – 1 Jika f (x) adalah invers dari fungsi

  2 x

  4 – 1

  f(x) = , x

  3 . Maka nilai f (4) = … x

  3

  a. 0

  b. 4

  c. 6

  d. 8

  e. 10 Jawab : b

  20. UN 2010 PAKET A

  SOAL PENYELESAIAN

  1  5 x – 1

  Dikatahui f(x) = , x  

  2 dan f (x) x

  2 – 1

  adalah invers dari f(x). Nilai f ( –3 ) = …

  4 a.

  3

  b. 2

  5 c.

  2

  d. 3

  7 e.

2 Jawab : e

  21. UN 2010 PAKET A/B Perhatikan gambar grafik fungsi eksponen berikut ini!

  • – x

  Y

  y = 2

  X Persamaan grafik fungsi invers pada gambar adalah…. 2 A. y = log x 1 D. y = –2 log x 2

  1

  2 log x

  B. y =

  E. y = – log x

  C. y = 2 log x Jawab : b

  22. UN 2009 PAKET A/B Perhatikan gambar grafik fungsi eksponen berikut! x Y

  y = a

  4

  2

  1 ¼

  X

  • –2 –1 0

  1

  2

3 Persamaan grafik fungsi invers pada gambar

  adalah … 2 A. logx 1 D. 2logx 1 22 B.

  E.

  log x log x

  C. 2 log x Jawab : b

  SOAL PENYELESAIAN

  23. UN 2011 PAKET 12 Persamaan grafik fungsi inversnya pada gambar di bawah ini adalah … x a

  a. y = 3

  Y y = log x x

  1

  b. y =

  3

  1

  c. y =

  x

  3 x

  1

  d. y =

  (1,0)

  8

  2 x

  X

  e. y = 2 Jawab : d

  • – 3

  24. UN 2011 PAKET 46 Persamaan grafik fungsi inversnya pada gambar di bawah ini adalah … x

  Y

  a. y = 3 1 3

  b. y = a log x

  y = log x

  1 x

  1 (  )

  c. y =

3 X

  x

  1

  3

  d. y = (

  • – x 3 )

  e. y = 3 Jawab : a