Ektraksi, Identifikasi dan Uji Aktifitas Antimikroba Minyak Atsiri dari Rimpang Kencur (Kaempferia galanga L.) dan Temulawak (Curcuma xanthorrhiza D.Dietr.)

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i

l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u

b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id

.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e

ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

je. j.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

je. j.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Oleh
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. Hany Indah Kurniati
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
NIM
061810301006
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

FAKULTAS MATEMATIKA
DAN ILMU PENGETAHUAN
ALAM
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej. UNIVERSITAS JEMBER
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2010diggili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/://di
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

EKSTRAKSI, IDENTIFIKASI DAN UJI AKTIVITAS ANTIMIKROBA
MINYAK ATSIRI DARI RIMPANG KENCUR (Kaempferia galanga L.)
d
id.id
DAN TEMULAWAK
ac.ci .id (Curcuma xanthorrhiza
ac.cD.Dietr.)

SKRIPSI

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

JURUSAN KIMIA

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigil IDENTIFIKASI DAN://UJI
idgigAKTIVITAS
idgigil
d
EKSTRAKSI,
ANTIMIKROBA
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hMINYAK
hhttp KENCUR (Kaempferia galanga
hhttp L.)
ATSIRI DARI RIMPANG
htt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

DAN TEMULAWAK (Curcuma xanthorrhiza D.Dietr.)

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
SKRIPSI
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan Program Studi Kimia (S1)
d.id
gelar Sarjana Sainsac.cid
c.cimencapai
.id
adan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Oleh
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Hany Indah
Kurniati
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp
NIMh061810301006
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.idJURUSAN KIMIA j.aca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
FAKULTAS MATEMATIKA
DAN ILMU PENGETAHUAN
ALAM
e
e
e
nej. UNIVERSITAS JEMBER
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
2010
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
i
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.idPERSEMBAHAN
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
gigiliini teruntuk :
idgigili Kupersembahkan sekelumit
idkarya
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Ibuku tercinta Sumiati dan Ayahku tersayang Hasan yang tidak pernah lelah mendoakan,

c.id.id

c.id.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil dan memotivasi dengan segenap
idgiupaya.
idgigil
serta :mendukung
gil Tidak ada yang bisa membalas
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp
hhttp kecuali Allah SWT.
hhttp
semua kasih sayangmu

a c
c
je.aj.asayang
mendidik dan mengarahkan
dan kesabaran,
neje. j.asetiap langkahku dengan penuh
nekasih

.cid.id
.cid.id
ca.cid.id Adik-adikku yang selaluj.ku
casayangi
caAchmad
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Miftah
Chatibul
Umam
dan
Sofyan
Astauri,
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
li
ig ili
idgigiteruslah
idgigiliyang adik impikan.
idgigili
belajar untuk meraih//cita-cita
d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Seluruh keluarga besar alm. Mbah Dairin dan Mbah Sinto: Heni, Rusi, Ubai, Reihan,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
.bu.une
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
g terimakasih
Bu iLek
atas doa dan dukungannya,
idgigil sayang slalu untuk kalian.://didgigil
digi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hthtp
hhtt
hhtt
ttp:/
.idid

.idid

ac c.
c. Afif, Fitri, Mbah uti, Kakong,
j.aj.caAzmi,
Galang, Damai, Bias,
neLia,
nej. j.aMama, Dede, Om dan

Seluruh Bapak-Ibu guru dan teman-teman TK Kartika; SD Negeri Kalianyar 3;

.idd

.idd

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

aj.cac.i Dosen
SLTP Negeri 3eBondowoso;
j.aj.cac.i MA Negeri 1 Jember; serta
ej.Bapak-Ibu

nne
nne
liibli.bu.uJurusan
liibli.bu.uJember.
i
i
Kimia
FMIPA
Universitas
g
g
i
i
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/
/
p
t
t
t
t
hthtp
h
t
ht

Teman-teman yang paling aku cintai Kimia Angkatan 2006, HIMAKI periode 2008-

d
d
d
.cid.id
aj.cadept.Biokimia
aj.ca.ci .id 2009,IKAHIMKI khususnya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id periode 2008-2009,
periode 2008-2010,
ALPHA
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dan
BEM
FMIPA
periode
2009-2010,
thanks
guys
atas
supportnya.
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Teman-temanku di kost lama Kalimantan X dan baru Danau Toba 7.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
u.n
nej. tercinta, Kimia FMIPA
nej.
nej. Jember.
.bAlmamaterku
.bu.n
.bu.Universitas
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
ii
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

MOTTO

“Dan Kami hamparkan bumi itu dan Kami letakkan padanya

id
id
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
ej
ntanaman
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
segala imacam
yang
indah
dipandang
mata.
Untuk
i
i
i
g l
idgigil
idgigil
digi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt pengajaran dan peringatan
hhtt
hhtt yang
menjadi
bagi tiap-tiap hamba
.
ca.c.idkokoh dan Kami tumbuhkan
gunung-gunungj.a
yang
j.acac.id padanya

kembali (mengingat) Allah”. (Qaaf:7-8)

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp “Yang paling bahagiahtdan
hthttp
http hakiki dalam kehidupan
adalah dapat mencintai, dapat iba hati, dapat merasai

did
d
aj.ca.ci .kedukaan…”
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
(Gie).
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

the making of the best dperson. It is to
id.of
id.id “Now I see the secret
.
.
d
i
c
ca.cid.id
ca.ci .id
c
a
a
a
a
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
e
e
e
e
grow in theun
n
nej. air and to eat and
nej.
nej.with the earth” ilib.bu.n
nej.
.b.uopen
.busleep
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
( Walt Whitman).
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
iii gilib
i
idigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
PERNYATAAN
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Saya yang bertanda tangan di bawah ini:

d
d
d
id.id Kurniati
Nama : Hany
aj.ca.cIndah
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
NIM
:n061810301006
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:p//:d
:pEktraksi,
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
menyatakan
dengan
sesungguhnya
bahwa
karya
ilmiah
yang
berjudul
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Identifikasi dan Uji Aktifitas Antimikroba Minyak Atsiri dari Rimpang Kencur

d.id Temulawak (Curcuma xanthorrhiza
D.Dietr.)
ca.cid.id (Kaempferia galanga j.L.)
ca.cidan
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. karya sendiri, kecuali
nej. pengutipan substansi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
adalah
benar-benar
hasil
jika
dalam
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
disebutkan
tp serta
hthttp sumbernya, dan belum pernah
hthttp diajukan pada institusi mana
hthtpun,
bukan karya jiplakan. Saya bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran

d
d
d
.cid.id yang harus dijunjung tinggi.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id isinya sesuai dengan sikap
aj.cailmiah
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne
ne
ne
nsebenarnya,
.bu.n
.bu.n
.bupernyataan
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Demikian
ini
saya
buat
dengan
tanpa
adanya
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:dan
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
tekanan
paksaan
dari
pihak
mana
pun
serta
bersedia
mendapat
sanksi
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

akademik jika ternyata di kemudian hari pernyataan ini tidak benar.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Jember, 15 Oktober 2010
hthttp
hthttp
Yang menyatakan,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Hany Indah Kurniati hhttp
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
iv
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

NIM 061810301006

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
SKRIPSI ilib.bu.n
u
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne ANTIMIKROBAilib.bu.n
ne
.buIDENTIFIKASI
.bu.n
EKSTRAKSI,
DAN UJI iAKTIVITAS
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
il
idgigATSIRI
idgigil
idgigil
MINYAK
DARI RIMPANG
KENCUR
(Kaempferia galanga
L.)
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt DAN TEMULAWAK h(Curcuma
hhtt
xanthorrhiza D.Dietr.)
htt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
tp
hthtOleh

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Hany Indah Kurniati

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .idNIM 061810301006 ej.aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
Pembimbing
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Dosen Pembimbing Utama

: Ika Oktavianawati, SSi, M.Si

.cid.id
Dosen Pembimbing
j.acAnggota

e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

id
: Ir. Neran,jM.Kes.
.ac.c.id

e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

v

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

id.id
id.id PENGESAHAN
.
.
c
c
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigiliEktraksi, Identifikasi dan
idgiAktifitas
idgigili
gili
d
Skripsi :berjudul
Antimikroba Minyak
Atsiri
/:d
/:d
/:Uji
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
ht ttp
ht ttp
ht ttp
darihRimpang Kencur (Kaempferiah galanga L.) dan Temulawakh (Curcuma

.cid.iddiuji dan disahkan oleh Fakultas
.cid.id xanthorrhiza D.Dietr.) .atelah
.cid.id Matematika dan
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
Ilmu Pengetahuan.uAlam
n
ej
nej(FMIPA) Universitas iJember
nej
npada:
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
i
g l
ig il
idgigil
idgigil
/:d
hari p://d
:idigi
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhttp
hhttp
hhttp
tanggal
:

id.id tempat : FMIPA Universitas
id.id Jember
.
.
c
c
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
TimpPenguji
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Ketua,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Sekretaris,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
t
hhtOktavianawati,
Ika
SSi, M.Si
NIP. 198010012003122001

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
Anggota
I,
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Ir. Neran, M.Kes
NIP 194808071974121003

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
.
e
e
nej.
nejAnggota
.bu.n
.bu.n
u
u
II,
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
d
id
.cid.id
aj.ca.M.Si
aj.ca.ci .id drh. Wuryanti Handayani,
aj.ca.ci .id
aj.caSjaifullah
c.id
.
.
.
.
Drs. Achmad
MSc, Ph.D
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
ne
n195910091986021001
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
NIP
196008221985032002
NIP
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Mengesahkan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Dekan FMIPA

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp DEA. Ph.D
hthttp
Prof. Drs.hKusno,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

NIP 196101081986021001

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
vi
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
RINGKASAN
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Ektraksi, Identifikasi dan Uji Aktifitas Antimikroba Minyak Atsiri dari

d
d
(Curcuma
ca.cid.id
ca.cid.id
aj.ca.ci .id galanga L.) danej.aTemulawak
aj.ca.ci .id Rimpang Kencur e(Kaempferia
a
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
ej
ne ; Hany Indah Kurniati,
ne
n061810301006;
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
xanthorrhiza iliD.Dietr.)
2010: i56
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
halaman;
Jurusan
Kimia
Fakultas
Matematika
dan
Ilmu
Pengetahuan
Alam
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Universitas Jember.

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. kimia bahan alam
nej. ini semakin banyak
nej.
.bu.n
.bu.n
.budewasa
.bu.n
Penelitian
tentang
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
dieksploitasi
sebagai
bahan
obat-obatan
baik
untuk
farmasi
maupun
untuk
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
kepentingan pertanian. Khasiat obat pada suatu tanaman umumnya disebabkan

d
d
d.id
d
salah satu diantaranya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id oleh kandungan metabolit
aj.ca.cisekundernya,
aj.ca.ci .id adalah minyak
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
nepenelitian menunjukkanilibbahwa
neminyak atsiri dari daun
.bu.n
.bu.n
.bhasil
.bu.n
atsiri. Beberapa
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:p//:d
:pmemiliki
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
sirih,
rimpang
temu
kunci,
dan
kunyit
aktivitas
sebagai
antijamur
dan
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
antibakteri (Elistina, 2005). Menurut Habsah (dalam Sukari, 2008) minyak atsiri

d.id dan geraniol banyak terdapat
ca.cipinen,
ca.cid.id
ca.cid.id dalam spesies
ca.cid.id seperti limonena, eugenol,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nejpenelitian
nej.
nej.terkait identifikasi dan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Zingiberaceae.
Banyak
yang
telah
dilakukan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
isolasi
thttp Zingiberaceae. Namun masih
hthttpminyak atsiri spesies dari hfamili
hthttp banyak
ditemukan perbedaan hasil identifikasi minyak atsiri. Perbedaan tersebut dapat

d.id
d
d
dd
salah satunya adalah
metode
aj.ca.cifaktor,
aj.ca.ci .id dipengaruhi oleh banyak
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .iperbedaan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
ekstraksi.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
//:d
//:d
:pUntuk
:p//:kencur
:phasil
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
mengetahui
perbedaan
identifikasi
minyak
atsiri
hhtt
hhtt
hhtt
(Kempferia galanga L.) dan temulawak (Curcuma xanthorrhiza Roxb.) dilakukan

d
d maserasi dan
ca.cid.imetode
ca.cid.id dengan membandingkan
ca.cid.id
ca.cid.iyaitu
dua
ekstraksi yang berbeda
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nej.
n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
distilasi
uap
serta
menganalisa
potensi
antibakteri
dan
antijamur
dari
ekstrak
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
p
kedua
tersebut.
hthttrimpang
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
vii
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Hasil yang diperoleh dari penelitian ini yaitu terdapat perbedaan kadar,

id.id atsiri kencur
ca.cid.id senyawa yang teridentifikasi
ca.cid.idserta aktivitas antimikroba
ca.minyak
ca.cid.id
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. dan temulawak (Curcuma
ej.
nej.
nL.)
nxanthorrhiza
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
(Kempferia galanga
Roxb.) yang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
diekstrak
dengan
menggunakan
dua
metode
ekstraksi
yang
berbeda
yaitu
maserasi
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
dan distilasi uap. Kadar minyak atsiri kencur dan temulawak hasil maserasi lebih

d
d
dd distilasi uap.
d
aj.ca.ci .idatsiri kencur dan temulawak
aj.ca.ci .id besar daripada kadarejminyak
aj.ca.ci .ihasil
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
e maserasi terdiri dari 28
nhasil
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bukomponen
.bu.n
Minyak atsiri ikencur
dengan 11 senyawa
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:pkencur
:p/dari
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
tidak
teridentifikasi
dan
minyak
atsiri
hasil
distilasi
uap
terdiri
23
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
komponen dengan 2 senyawa tidak teridentifikasi. Minyak atsiri temulawak hasil

ca.cid.id maserasi terdiri dari 38j.akomponen
ca.cid.id dengan 13 senyawaj.atidak
ca.cid.idteridentifikasi dan
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e
e
j.
n
nej.
nej. hasil distilasi uap terdiri
ne39
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.dari
.bu.n
u
u
u
u
minyak
atsiri
temulawak
komponen
dengan
11
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
senyawa
tp kencur hasil maserasi aktif
hthttp tidak teridentifikasi. Minyak
hthtatsiri
hthttpterhadap
bakteri B.subtilis dan jamur C.albicans sedangkan minyak atsiri kencur hasil

d
d
d.id E.coli dan B.subtilis serta
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id distilasi uap aktif terhadap
aj.ca.cibakteri
aj.ca.ci .idjamur C.albicans.
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Minyak
atsiri
temulawak
hasil
maserasi
aktif
terhadap
bakteri
B.subtilis
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:bakteri
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
sedangkan
minyak
atsiri
temulawak
hasil
distilasi
uap
aktif
terhadap
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
E.coli, S.aureus dan B.subtilis.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
viii
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id PRAKATA
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttpSyukur alhamdulillah penulis
hthttpanjatkan
hthttp SWT
hanya kepada ALLAH
Tuhan bagi seluruh makhluk-Nya. Shalawat dan salam semoga senantiasa

d
d
d
.cid.id keluarganya,
aj.ca.ci .idNabi Muhammad SAW,
aj.ca.ci .id tercurah kepada junjungan
aj.casegenap
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
sahabatnya,
dan
seluruh
umat
Islam
yang
senantiasa
mencintai
kebenaran
dan
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt sunnahnya. Hanya dengan
hhtt petunjuk dan ridla-Nya, penulis
hhtt dapat
mengikuti
menyelesaikan skripsi yang berjudul Ektraksi, Identifikasi dan Uji Aktifitas

d.id
ca.cid.id Antimikroba Minyak Atsiri
ca.cidari
ca.cid.id galanga L.) dan
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
Rimpang
Kencur
(Kaempferia
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Temulawak
(Curcuma
xanthorrhiza D.Dietr.).
ili
ig ili
idgig
idgigili Skripsi ini disusun://duntuk
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
p pada
hthttp salah satu syarat dalam menyelesaikan
hthttp
hthtt(S1)
memenuhi
pendidikan strata satu
Jurusan Kimia Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam Universitas

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Jember.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
Penyusunan
il bantuan berbagai pihak,
idgoleh
ig il
idgigil skripsi ini tidak terlepas
idgigdari
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttitu penulis ingin menyampaikan
hhttucapan terima kasih kepada: hhtt
karena
1. Prof. Drs. Kusno, DEA, Ph.D selaku Dekan Fakultas Matematika dan Ilmu

ca.cid.id Jember;
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Pengetahuan
Alam
Universitas
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigiliSjaifullah, Ph.D., selaku
idgigili
idgigili Jurusan Kimia Fakultas
ig ili
2. Bapak
Drs.
Ketua
MIPA
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttp
t ttp
thttp
hUniversitas
Jember sekaligus hDosen
Pembimbing Akademikhhdan
dosen
penguji II yang telah menjadi pembimbing selama menjadi mahasiswa, dan

d
d
.cid.id
ca.cid.id ini;
aj.cayang
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.penelitian
.
.
.
.
j
j
j
j
memberikan
masukan
berharga
hingga
akhir
dari
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgOktavianawati
ig il
idgdan
idgigil dosen pembimbing utama,
3. Ibu /Ika
S.Si, M.Sc.,//selaku
igil
igil
/:d
:p/:d
:p//:d
:p:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hBapak
hhdosen
tt pembimbing yang telahhmemberikan
htt Ir. Neran, M.Kes., selaku
htt

bimbingan dari awal proses, hingga akhir dari penelitian ini;
id.id
.
ca.cid.id
c
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
4. Ibu drh. Wuryanti
Handayani, M.Si.,selaku dosen
penguji I, yang telah neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
iibli.bu.un
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
memberikan
dalam
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig kritik dan saranttptserta
/dig
/digmasukan yang berharga
/
//dig
/
/
p
t
thtp
t
t
t
hpenyempurnaan
h
h
t
ht
ht ini;
penyusunan skripsi

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
ix
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

5. Bapak I Nyoman Adi Winata, S.Si, M.Si., yang telah membantu penyusunan

skripsi ini;
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
j. Kepala Laboratorium .une
nej.
nej.Kimia Organik Jurusan
nedan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
6. Kepala Laboratorium
Kimia
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
Mikrobiologi
Jurusan
Biologi
FMIPA
Universitas
Jember
yang
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp telah
memberikan ijin untuk melaksanakan penelitian;

d
Gajah Mada
.cid.id Organik Jurusan Kimia.aUniversitas
ca.cid.id
ca.cid.id
aj.caKimia
aj.ca.ci .id 7. Kepala Laboratorium
a
.
.
.
j
j
j
j
.
.
e
e
e
e
ej
ne bantuan dalam pelaksanaan
ne
npenelitian
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
yang telahilmemberikan
ini;
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/dan
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
8. hRekan
kerjaku
Nadhirotul
Hanifah
Khozinatul
Maghfiroh
yang
t
t
thtp
t
t
hhtt
hhtt telah
tt
membantu dan memberikan motivasi selama berlangsungnya penyelesaian

skripsi ini;
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
n
nej.
nejAngkatan
nej.
nej.
.bu.n
.buKimia
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
9.
Teman-teman
2006
yang
selalu
menemani
hari-hariku;
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
10.hKakak-kakak
angkatan 2000, 2001,
thttp
p
hthttp2002, 2003, 2004, 2005, dan
hthttadik-adik
angkatan 2007,2008 dan 2009;

d
d
d.id
d
selaku teknisi Laboratorium
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 11. Mas Darma danejIbu
aj.ca.ciEndang
aj.ca.ci .id Organik dan
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
e
ne
ne
npelayanan
ne
.bu.n
.bu.n
.buatas
.bumembantu
u
u
u
u
b
b
b
b
Mikrobiologi,
dan
kesediaannya
di
Laboratorium;
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/Budi,
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
12.Mas
terimakasih
atas
pelayanannya
yang
baik
serta
semua
pihak
t
t
t
hhtt yang
hhtt
hhtt
telah membantu dalam penyelesaian skripsi ini;

d
Demi kesempurnaan
ini, penulis tidak.amenutup
ca.cid.iskripsi
ca.cid.id
ca.cid.id kemungkinan
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
u.n
nej.kritik dan saran dariilisemua
nej.
npihak.
nej.
.bsegala
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
untuk
menerima
Semoga
skripsi
ini
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
dapat
tp
hthtbermanfaat.
hthttp
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Jember, 15 Oktober 2010
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
Penulis
l
l
i
i
i
i
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
/
/
//dig
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
x
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
DAFTAR ISI
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Halaman

d
d
d
d
i
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN JUDULe......................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
HALAMAN iPERSEMBAHAN
....................................................................
ii
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
HALAMAN
MOTTO
....................................................................................
iii
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN PERNYATAAN........................................................................

iv

v
ca.cid.id HALAMAN PEMBIMBINGAN...................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
HALAMAN
PENGESAHAN........................................................................
vi
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
RINGKASAN
.................................................................................................
hthttp
hthttp
hthttp vii
HALAMAN PRAKATA................................................................................

ix

d
d
d
d
xi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id DAFTAR ISI...................................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
DAFTAR
TABEL
..........................................................................................
xiv
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
GAMBAR......................................................................................
xv
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
DAFTAR LAMPIRAN ..................................................................................

xvi

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id BAB I PENDAHULUAN
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
n......................................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
1.1
Latar
Belakang
1
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
1.2ht Rumusan
Masalah..................................................................................
3
hthttp
hthttp
http
1.3 Batasan Masalah ..................................................................................

4

d
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
4
a...................................................................................
aj.ca.ci .id 1.4 Tujuan Penelitian
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
nej .................................................................................
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
1.5
Manfaat
Penelitian
5
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
BAB
hhtIIt TINJAUAN PUSTAKA hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

2.1

Kencur (Kaempferia galanga) .............................................................

6

.cid.idDaerah Penyebarannya ..................................
cadan
ca.cid.id
ca.cid.id
2.2.1 Asal Tanaman
6
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
neTanaman
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
2.2.2 iTaksonomi
Kencur
........................................................
7
i
i
i
gigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
7
tp Morfologi Tanaman Kencur
htht2.2.3
hthttp
hthttp.........................................................
2.2.4 Kandungan Kimia dan Khasiat Kencur ........................................

8

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

xi

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

2.2

Temulawak (Curcuma xanthorrhiza) ................................................. 10

2.2.1 Asal Tanamancdan
10
.id.idDaerah Penyebarannya ..................................
c.id.id

ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
neTanaman
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.2.2 Taksonomi
Temulawak .................................................
11
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
2.2.3
Morfologi
Tanaman
Temulawak
...................................................
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp 12
2.2.4 Kandungan Kimia dan Khasiat Temulawak .................................. 12

d
d
d
d
16
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 2.3 Minyak Atsiri e.......................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.4 Antimikroba
..........................................................................................
17
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
2.5http
Tinjauan
Umum
Bakteri
Escherichia
coli
..........................................
18
t
t
t
t
hhtt
hhtt
htt
2.6

Tinjauan Umum Bakteri Staphylococcus aureus ............................... 19

Bakteri
19
ca.cid.id 2.7 Tinjauan Umumj.a
ca.cid.id Bacillus subtilis ..........................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
neBakteri
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.b.........................................
.bu.n
u
u
u
u
2.8
Tinjauan
Umum
Salmonella
typhi
20
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.9ht tTinjauan
Umum Jamur Candida
hthttpalbicans..........................................
hthttp 21
h tp
2.10 Metode Ekstraksi .................................................................................... 21

d
d
d
d
2.10.1 Maserasi ......................................................................................
22
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e ...............................................................................
ne
ne
nUap
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
2.10.2
Distilasi
22
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
2.11
Karakterisasi
menggunakan
GC-MS
................................................
24
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB III METODE PENELITIAN

id.id
25
ca.Penelitian.............................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id 3.1 Tempat dan Waktu
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
ne.....................................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
3.2
Alat
dan
Bahan
25
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
tp Alat ...............................................................................................
htht3.2.1