Tadris al-Qawaid fi fahmi al-maqru lada talamidzi as-shaffi ats tsani bi Madrasah Darul Ma'arif Cipete Jakarta al-Janubiyah wa alaqatuhu bi maharafim ala al-qiraah

‫ا ّﺎ‬

‫ﺬا ّ‬
‫ﺪر ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء ﺪى‬
‫ّﺔ‬
‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ ّ ﺔ اﻹ‬
‫ﻬﺎر ﻬ ﻰ ا ﺮاءة‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ّﺔ و‬

‫ﺪم ﻜ ﺔ ﺮط ا ﺮوط ا ز ﺔ‬
‫ا ﺔا ﺮ ﺔ‬
‫ﻮل ﻰ ا ﺪر ﺔ ا ﺎ ﺔ ا و ﻰ‬

‫ر ا‬

‫إ ﺪاد ‪:‬‬
‫ﺪ ا ﻜﻮر‬
‫‪103012026890 :‬‬

‫ا ّ ﺔ ا ﺮ ّﺔ آّ ّﺔ ا ّﺮ ّﺔ‬
‫ّﺔ ا ﻜﻮ ّﺔ‬

‫ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ‪2007‬م ‪1427 /‬هـ‬

‫ﺬا‬

‫ﺪر ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء ﺪى‬
‫ﺔ‬
‫"دار ا ﺎرف" ا ﻮ ﺔ اﻹ‬
‫ﻬﺎر ﻬ ﻰ ا ﺮاءة‬
‫و‬

‫ا ﺎ‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ا‬

‫ﺪر ﺔ‬
‫ﻮ ﺔ‬

‫إ ﺪاد ‪:‬‬
‫ﺪ ا ﻜﻮر‬
‫‪103012026890‬‬

‫إ ﺮاف ‪:‬‬
‫ا‬
‫)ا‬

‫ﺮف ا ول‬

‫ا‬

‫ﺮف ا ﺎ‬

‫ﺎذ ا ﺪآ ﻮر ﺰ ﺰ ﺮ ا ﺮازي ا ﺎ‬
‫ﺮ(‬
‫رﺎ ا ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫ﺮ(‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ آ ﺔ ﻮم ا ﺮ ﺔ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‬

‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬
‫‪1428‬هـ‪2007/‬م‬

‫)أ ﺪ‬

‫ﺪ‬

‫ﺬ ا ّ‬

‫اﻹ‬

‫ﺔا‬

‫ﻮ ﻮع " ﺪر‬

‫ﺪم هﺬا ا‬
‫ﺪى‬

‫ا ّﺎ‬


‫ّﺔ‬

‫ا ﺮاءة" إ ﻰ آ ﺔ ا ﺮ ﺔ‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫ﺮ‬

‫ﻬﺎر ﻬ‬
‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬

‫ﻮم ا ﺎ‬

‫ﺎن‪ .‬و ﺎل ا ﺎ‬

‫ا ﺮ ﺔ‬

‫ﺎرف" ا ﻮ ّ ﺔ‬

‫ﻮ ّﺔ و‬


‫ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪ ،‬و ﺪ ﻮ‬
‫أ ﺎم‬

‫ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا‬

‫ﺎآﺮ ﺎ ا‬

‫ﺔا‬

‫ﺎن‬

‫ا ﺪر ﺔ ا ﺎ‬

‫ﻰ‬
‫ﺔ‬

‫‪ 4 ،‬أوآ ﻮ ﺮ ‪2007‬‬

‫ﺔ ا وﻰ‬

‫آ ﺔ‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ‪.‬‬
‫ﺎآﺮ ﺎ‬

‫‪4‬‬

‫أآ ﻮ ﺮ ‪2007‬‬
‫ﺔا‬
‫ا‬

‫ر‬

‫ﺔ‬

‫ﻜﺮ ﺮي ا‬

‫ﺔ‬


‫)أ‪.‬د\ د ﺪي ر ﺎدا ا ﺎ‬
‫ا ﺮازي ﺎ‬

‫)أ‪.‬د\ ﺰ ﺰ‬

‫ﺮ(‬

‫ﺮ(‬
‫ﻮا ا‬

‫اﻷول‬

‫ﺎن‬

‫ﺔ‬
‫ا ﺎ‬

‫ﺮ‬


‫)ا ﺪآ ﻮر ﺪوس\‬
‫)ا ﺪآ ﻮر ﺪوس\‬

‫ﺪ‬
‫ا ﺎر‬

‫ا ﻮه‬
‫ا ﺎ‬

‫ا ﺎ‬
‫ﺮ(‬

‫ﺮ(‬

‫ﻜﺮ و ﺪ ﺮ‬
‫ا‬
‫و‬

‫ـﺪ ﷲ رب ا ـﺎ‬


‫ﺔ ﻮة ا‬

‫ا ﺮ‬

‫وا‬

‫ا ـﺬي أ‬

‫و ﻰ ﺁ وأ‬

‫ﺎ أ‬

‫أ ﺎ ﺪ‪ ،‬ﻮ ﻮد ا‬
‫هﺬا ا‬

‫ﻜﺮ اﷲ ا‬

‫ﻬ‬

‫ا ﺎ‬


‫ﺈ ﺎ ﺔ إ ﻰ أن‬
‫وا‬

‫ا ﻜﺮام وا ﻮ‬

‫ﻰ‬
‫أن ﻜ‬

‫ﺎ‬

‫ا ﺮوط ا ز ﺔ‬

‫ﻮل‬

‫ا ﺔا ﺮ ﺔ‬

‫آ ﺔ‬

‫ﻮم‬


‫هﺪا ﺔ اﷲ ﺎآﺮ ﺎ‪،‬‬

‫ﺎ ﺔ إ ﻬﺎء هﺬا ا‬
‫ﻰآﺎﺔ‬

‫م‬

‫ﺪ‬

‫ﻰ‬

‫ﺔ ا وﻰ ﻰ‬

‫ا ﺮ ﺔ وا‬

‫ـ ة وا‬

‫ﺎت ا ﻜ ﺮة‬

‫ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫ﺎن وا‬

‫‪ ،‬أ ﺎ ﺪ‪.‬‬

‫ا ﺬي آﺎن ﺮ ﺎ‬

‫ا ﺪر ﺔ ا ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﺔ وا ـﺎ ﺔ‪ .‬وا‬

‫ﺔا‬

‫م‬

‫أن‬

‫ﺰم ا ﺎ‬

‫و ﺪون ﻮن اﷲ ﺎ ﻰ‬

‫‪.‬‬

‫ﺎح ا ﻜ ﺎ ﺔ‬

‫ﻚ‬
‫ﺰاء‪،‬‬

‫ﺪ ﺎء ا‬

‫ا ﺮاك ا ﺪر‬
‫ﺮص ا ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫ﺪ ا ﻜﺮ وا ﺪ ﺮ ا ﻜ ﺮ إ ﻰ ‪:‬‬
‫‪.1‬‬

‫ﺪآ ﺔ‬

‫ـ ﺔ‬
‫ر ﺪى ا ﺎ‬

‫‪.2‬‬

‫ﺮ‪.‬‬
‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس‬

‫ـ ﺔر‬
‫ا ﻮهﺎب ا ﺎ‬

‫‪.3‬‬

‫ﻮم ا ﺮ ﺔ وا‬

‫ا‬

‫ﺎذ ا ﺪآ ﻮر د ﺪي‬

‫ـ ﺔا‬

‫ﺮ و ﻜﺮ ﺮ ز‬
‫ﺎذ ا ﺪآ ﻮر ﺰ ﺰ‬

‫را ﺎ‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺮ‬

‫هﺬا ا‬

‫ا‬

‫‪.‬‬

‫ﻰ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ا‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺪ‬

‫ﺮ‪.‬‬

‫ﺮ ا ﺮازي ا ﺎ‬

‫ﺮ وأ ﺪ‬

‫إ ﺮاف ا ﺎ‬

‫آﺎﺔ‬

‫ـ‬

‫‪.4‬‬

‫أ‬

‫اﺬ‬

‫ﺎء ا ﺪر‬

‫ا‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ‬

‫ا ﺎج أ ﻮ‬
‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ﻮص ا ﻜﺮ و‬

‫ا ﺎ‬

‫درا‬

‫ﺎ‪،‬‬
‫ا‬

‫ﻬ ﺎ ا ـﺎ ﺔ‬
‫أ ﻮا‬

‫ﻰ‬

‫ا‬

‫آ ﺎل‬

‫ﺔ؛ ﻮر ا ﺪ ‪ ،‬وﺁ‬

‫ﺎ ﺎ‪ ،‬وأ ﺪ ﻮزان‪ ،‬و ﺰ ﺰ‪ ،‬وأ ﺪ‬

‫ﺎري‪،‬‬

‫ﺎري‪ ،‬وإ ﺎ ﺮ ﺔ‪ ،‬و أ ﻮن أ ﺮة‪،‬‬

‫ﺪة‪ ،‬وﺁ ﺮون‪.‬‬

‫‪ .9‬و‬

‫ا‬
‫و‬

‫ﺮاف ا ﺬ‬
‫ا ـ ﺎم‬

‫وأن اﷲ‬
‫ا‬

‫ﻮص ا ﻜﺮ‬

‫ح ا ﺎم‪ ،‬و ﻮرآ ﺎ‬

‫وإ ﺎ‬

‫ﺮام‬

‫ﺔ‪.‬‬

‫ا ﺪ ‪ ،‬وأ ﺪي‬
‫وإ‬

‫ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫ﻰ هﺬ ا ﺎ ﺔ‪.‬‬

‫أ ﺪ ﺎء ا ﺎ‬

‫‪.8‬‬

‫ﺔ ا‬

‫ا ـ ﺔ وا‬

‫ا ﺮ ﺔ وأ‬

‫ا ﺎ‬

‫وإ ﻮا‬

‫ﺎ‬

‫ر ﺎ أ‬

‫ا ﺰﺰ‬

‫ﻰ‬

‫ﺔ‬

‫ﺪ اﷲ‪.‬‬

‫‪ .6‬و ﺪم ا ﺎ‬

‫‪ .7‬أ‬

‫ﺮ ا ﺰاد ﺎ ﻮم وا ﺎرف‬

‫ﺮة‪.‬‬
‫ـ ﺔ ر‬

‫‪.5‬‬

‫ا ﻜﺮ ﺎء‬

‫ﺪ ﺎ ﻮا ﺰو ﺪ ا ﺎ‬

‫ا ﺔا ﺮ ﺔ‬

‫ﻜ‬

‫ﺄل اﷲ ﺎ ﻰ ا ﺎ‬
‫أ ﺮ ا‬

‫و‬
‫ﺎر ﻬﺎ‪ ،‬ﺁ‬

‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ـ‬
‫وا ﻬ‬

‫وا‬

‫ﺪ ﷲ‪.‬‬

‫ذآﺮه آ ﻬ ‪.‬‬
‫أن‬

‫ﺰﻬ‬

‫ﺰاء‬

‫‪ ،‬وأن ﻜﻮن هﺬا ا‬
‫ا ﺔا ﺮ ﺔو‬

‫ﺎ‬
‫ﺎ ﺎ‬
‫ﺎ ﺔ‬

‫ﺎآﺮ ﺎ‪،‬‬

‫‪29‬‬

‫ﺮ ‪2007‬‬
‫ﺪ‬
‫ا ﻜﻮر‬

‫ﻮ ﺎت ا‬
‫ﻜﺮ و ﺪ ﺮ ‪i .........................................................................‬‬
‫ا‬
‫‪iii ......................................................................‬‬
‫‪v .....................................................................‬‬
‫ﻮ ﺎت ا‬
‫ا ﺎب اﻷول‬
‫ﺪ ﺔ‬
‫‪1 ..................................................................‬‬
‫ﺎت ا‬
‫أ‪.‬‬
‫‪5 ................................................................‬‬
‫ب‪ .‬ﻜ ت ا‬
‫ا ﻜ ت ‪5 ........................................................‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪ .2‬ﺪ ﺪ ا ﻜ ت ‪6 ............................................................‬‬
‫‪ .3‬ﺎ ﺔ ا ﻜ ت‪6 ..........................................................‬‬
‫‪7 ...................................................................‬‬
‫ج‪ .‬أهﺪاف ا‬
‫‪7 .....................................................................‬‬
‫د‪ .‬ﻮا ﺪ ا‬
‫‪ .‬ا ﺪرا ﺎت ا ﺎ ﺔ ‪8 ...............................................................‬‬
‫و‪ .‬ﺮ ﺔ ا ﻜ ﺎ ﺔ ‪8 ...................................................................‬‬
‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫اﻹ ﺎر ا ﻈﺮي‬
‫أ‪ .‬ﻬﻮم ﺪر ا ﻮا ﺪ ‪9 .........................................................‬‬
‫‪......................................................................... .1‬‬
‫ﺪر ا ﻮا ﺪ ا ﺮ ﺔ ‪9 .........................................‬‬
‫ﺮ‬
‫‪........................................................................ .2‬‬
‫وا ﺪ ا ﺮ ﺔ أ ﻬﺎ وأهﺪاف ﺪر ﻬﺎ ‪12.................................‬‬
‫‪........................................................................ .3‬‬
‫رق ﺪر ا ﻮا ﺪ ‪17........................................................‬‬
‫‪ ........................................................................ .4‬أ‬
‫ﺪر ا ﻮا ﺪ ا ﺮ ﺔ ‪22...........................................‬‬
‫ب‪ .‬ﻬﺎرة ا ﺮاءة ‪23..................................................................‬‬
‫‪........................................................................ .1‬‬
‫ﻬﺎرة ا ﺮاءة ‪23......................................................‬‬
‫ﺮ‬
‫‪ ........................................................................ .2‬ا‬
‫ﻬﺎرات ا ﺮ ﺔ ﺎ ﺮاءة ‪25...............................................‬‬

‫‪........................................................................ .3‬‬
‫وا ﺎت ا ﺎرئ ا ﺎهﺮ ‪29...................................................‬‬
‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫ﺎه ا‬
‫‪30 ...................................................................‬‬
‫أ‪ .‬ﻮع ا‬
‫وا ﺔ‪30 .........................................................‬‬
‫ا‬
‫ب‪.‬‬
‫ج‪ .‬ﺎدر ا ﺎ ﺎت ‪31 ...............................................................‬‬
‫ا ﺎ ﺎت ‪32 .........................................................‬‬
‫د‪ .‬أ ﻮب‬
‫‪ .‬أ ﻮب ﺎ ﺔ ا ﺎ ﺎت ‪33 ......................................................‬‬
‫ا ﺎ ﺎت ‪34.........................................................‬‬
‫و‪ .‬أ ﻮب‬
‫‪36..................................................................‬‬
‫ز‪ .‬ﺮ ﺔ ا‬
‫ا ﺎب ا ﺮا‬
‫ﺎ ا‬
‫ﺪر ا ﻮا ﺪ‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف"‬

‫أ‪ .‬ﻮرة ﻮ ﺰة‬
‫ﺔ‬
‫ا ﻮ ﺔا‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ ‪37........................................................‬‬
‫ا ﺎ ‪40........................‬‬
‫ب‪ .‬ﺎدة ا ﺮاءة آ ﺎب ا ﺔ ا ﺮ ﺔ‬
‫ا ﺎ ﺎت ‪41..................................................................‬‬
‫ج‪.‬‬
‫‪ ........................................................................ .1‬ا‬
‫اﻮ‬
‫‪41.............................................................‬‬
‫‪ ........................................................................ .2‬ا‬
‫ا ر ﺎ ‪55..........................................................‬‬
‫ﺮ ا ﺎ ﺎت ‪57..................................................................‬‬
‫د‪.‬‬
‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫أ‪ .‬ا‬
‫ب‪ .‬ا‬
‫ﺮا‬

‫ا ﺎ ﺔ‬
‫ﺔ‪63.........................................................................‬‬
‫ﺮا ﺎت ‪64......................................................................‬‬
‫‪65.......................................................................‬‬
‫ا‬

‫ﺎت‬

‫اﻹ ﺮار‬
‫أ ﺮ أ ﺎ ا ﻮ أد ﺎ‬
‫ا‬

‫‪:‬‬

‫ر ا‬

‫‪103012026890 :‬‬
‫ا‬

‫و ﺎر‬
‫ا ﻮان‬

‫ﺪ ا ﻜﻮر‬

‫د‪ :‬ﺮ‬
‫‪ :‬آﺎرا‬

‫‪ 28 ،‬ﺎ ﻮ ‪1984‬‬

‫د ﻮل‪-‬آﺎ‬
‫ﺎوى ا ﻮ ﻰ‬

‫ﺄن هﺬا ا‬

‫ﺬا‬

‫وﻮ ﻮ‬

‫ا ﺎ‬

‫‪ :‬ﺪر‬

‫ﺎ ﺈ ﺪاد و ﺪ‬

‫إﻰ‬

‫هﺪا ﺔ اﷲ ﺎآﺮ ﺎ‪ ،‬وهﻮ آ‬

‫ذآﺮت‬

‫ﺎدرهﺎ و ﺮا ﻬﺎ‪ ،‬وهﻮ‬
‫ﺎ‬

‫ﻮ‬

‫أﺎ‬

‫ا‬

‫ﻜﺎف‪ -‬ﻮ‬

‫ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء ﺪى‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ‬

‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ و‬
‫ﺮ‬

‫ﺁ ﻮ‪ -‬ﺮ‬

‫‪ ،‬وآﺬ ﻚ إذا و ﺪ‬
‫ﺎ‪.‬‬

‫‪-‬‬

‫ﻬﺎر ﻬ‬

‫ﺔا‬

‫ﺔ‬

‫ﻰ ا ﺮاءة‪،‬‬

‫أﺎ‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔآ ﺔا ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ‬
‫أ ﻜﺎري ﺎ ﺪا ا‬
‫ا ﻮ ﻮع‪ ،‬وأ ﺎ‬
‫ا‬

‫ﺄ ﻬﻮ‬

‫ﺎت ا‬
‫ﻮل‬
‫ﻰ‬

‫ﺎآﺮ ﺎ‪،‬‬

‫‪30‬‬

‫ﺮ ‪2007‬‬
‫ا ﺮر‬

‫ا ﺎ‬

‫) ﺪ ا ﻜﻮر(‬

‫ا ﺎب اﻷ ّول‬
‫ﺪ ﺔ‬
‫ﺎت ا‬

‫أ‪.‬‬

‫ا ﺮاءة ﻬﺎرة‬
‫ا‬

‫ﺎس ا ﺬي‬

‫وآ ﺎ ﺔ‪ .‬و‬

‫ﻰ‬

‫أن ا ﺪرة‬

‫ﻜ أن‬

‫ا ﺮاءة‬
‫ﻜ‬

‫ﻜﻬﺎ ا ﺮد‬
‫ﺰات هﺬا ا‬

‫ﺮد‬

‫أن‬

‫وا ﺮاءة أه ﻬﺎ‬
‫ا‬

‫ﻬ‬

‫ا ﺮ ﺔ و ﻬﺬ‬
‫ا ﺪر ﺔ؛ ﺎ‬

‫ﺬ‬

‫ا‬

‫أه‬

‫ﻰ ا ﺮاءة‬

‫ا ﺬي‬

‫ا‬

‫ا ﺪ‬

‫‪ .‬ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ إ ﻰ هﺬا‪،‬‬

‫ﻜﺎ ﻬ‬

‫ﺮ‬
‫‪ .‬وه‬

‫ﺎ‬

‫ﺪ ﺎ ﺎ ﺮ "ا ﺮأ"‪.‬‬

‫ﺬ‪ -‬ﺎ ﺔ‬
‫ﻬ‬

‫ا ﻮا‬

‫ﺎع وآ م‬

‫ا ﺮاءة ﺎدة ﺪاو ﺔ‬

‫ا ﻮ ﺔ ن آ ﺎ ا ﺰ ﺰ ا ﺪس‬
‫‪-‬‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫ﺮوع ا ﺎط ا ﻮي‬

‫ه ﺎك ر‬

‫ا ﻬﺎرات ا‬
‫أ‬

‫ا ﻬﺎرات ا‬

‫ﺔ ا ﺮ ﺔ‪ .‬ﻬ‬

‫أ‬

‫ﻮن أن‬

‫إ ﺪى أ ﺮاد‬
‫ا‬

‫ﺎ أداة ا‬
‫ﺪ ﻮا‬

‫واآ ﺎب‬
‫ا ﺎة‬
‫أي ﺎ ﺔ‬

‫ا ﻮا‬

‫ا ﺪرا ﺔ إ إذا ا‬

‫ا‬

‫ﺎ ﻮا ا‬

‫ﺮة ﻰ ﻬﺎرة ا ﺮاءة‪.‬‬

‫ا ﺮاءة ﺆد ﻬ إ ﻰ ا‬

‫ﺎع‬

‫ﺪم ا‬

‫وا ﻜ م وا ﻜ ﺎ ﺔ‪ .‬و ﻜ‬

‫ﺔ ا‬
‫ﻚا‬

‫ﺬ‬

‫ﻮا أو ا ﻬﺎرات ا ﺮا ﺔ‪ .‬إذا ﺎ‬
‫ﻬﺎرات ا ﺮاءة‬

‫ﻮ‬

‫أ‬

‫ا ﺪر ﺔ و ﺎر ﻬﺎ‪ .‬ﺄ‬
‫ﺄ ﺬ ﺎ ﺎ‬
‫ﺎدة‬

‫آ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﻜﺎ ﻬ‬

‫ﺬ‬

‫ﻮا ﻬﻬﺎ ا ﺎ‬

‫ﺮون ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺪﺎ‬

‫ﺮ ﺄن‬

‫ا ﺮاءة‪ .‬ﺎ هﻮ ا‬

‫ﻬﺮ؟‪.‬‬

‫ل درا ﻬ‬
‫ﺮا ﺎ‬

‫ﺎز أر‬

‫ﺮاءة آ‬

‫ﻮ ﺎت ﻮا ﻬﻬﺎ‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ ﺎ‬

‫ﺔ‬

‫ﻬﺎ‪ ،‬وه ‪:‬‬

‫‪.1‬‬

‫ﻮ ﺎت ا‬

‫ﻮى ا‬

‫‪.2‬‬

‫ﻮ ﺎت ا‬

‫ﻮى ا ﺮآ‬

‫‪.3‬‬

‫ﻮ ﺎت ا‬

‫ﻮى ا‬

‫ﺮ‬

‫‪.4‬‬

‫ﻮ ﺎت ا‬

‫ﻮى ا ﺪ‬
‫ﺎن‪ ،‬ا ﻮ‬

‫ا ﺎﺔ‬

‫ا ﻜ أن‬

‫ﺎن ﺄن ا ﺮاءة ه أ ﺎس ا ﺎح‬

‫دآ ﻮر أ ﺪ ﺎرف‬
‫ا‬

‫ﺎ ﻬ ا ﻮ ﺔ دا‬

‫ﻰ ﻚ ا ه ﺔ‬

‫ﺔ ا‬

‫ﺪوث هﺬا ا‬
‫ﺬ‬

‫ﺎ ﻮن إ ﻰ‬

‫ﻮاد ا ﺪرا ﺔ‪.1‬‬

‫إن إ ﺪى ا‬
‫آ ﺮا‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﻮد‬

‫ﺬ‬

‫ﺎت‬

‫ﻬ أن‬

‫ا‬
‫‪ 1‬ﻮد‬
‫‪ 2‬أ ﺪ ﺎرف ﺎز‪،‬‬
‫ﺎ ﺔ وا ﺮ ﺎ ﺔ ا ﺎم‬

‫ﻮ ﺎت‬
‫ﻮد‬

‫ﻮ‬

‫)‪(Phonetico‬‬
‫)‪(Syntatic‬‬
‫)‪(Morphological‬‬
‫)‪(Semanetix‬‬

‫‪2‬‬

‫ﺪر ا ﺔ ا ﺮ ﺔ ) ﺎ ‪ :‬دن‪1979 ،‬م(‪ ،‬ص‪15 .‬‬
‫ﻬﺎ ) ﺎآﺮ ﺎ ‪ :‬ا دارة‬
‫ا ّ ﺔ ا ﺮ ّﺔ ﺮ ا ّﺎ‬
‫ﺔ‪1997 ،‬م(‪ ،‬ص‪190-187 .‬‬
‫ﻮد ا‬

‫و ﺮ‬
‫ﺎ‬

‫ﻮد‬

‫ﺎء ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﺎن أن‬

‫ﻮن ﻬﺎ وا‬

‫‪ .1‬ا‬

‫ﺄ‬

‫‪ .2‬ا‬

‫ﺄ‬

‫إ ﺮاج ا ﺮوف‬

‫‪ .3‬ا‬

‫ﺄ‬

‫ا ﻮ ﻮف‬

‫‪ .4‬ا‬

‫ﺄ‬

‫أداء‬

‫أﺎا‬

‫وا‬

‫ﺎء ا‬

‫ا‬

‫ﺎب‬

‫ﺎره أو‬

‫ﻬ‬

‫ﺪ‬

‫أن‬

‫ﻮا‬

‫و‬

‫ﻬﺎ‪.3‬‬

‫ﺪ‬

‫ا‬

‫ﺔ‬
‫اﻜ م‬

‫ﺎن ﺮ‬

‫إﻰ‬

‫ﻬ أو ذآﺎ ﻬ ‪.4‬‬
‫ﺬ‬

‫ﺮ ﺔ وا‬

‫ﻮص ا ﻜ ﻮ ﺔ‪ .5‬ﺬا‪،‬‬

‫ﺪر ﻬ‬

‫ﻰ ا ﺮاءة وا‬
‫أ‬

‫ﺎب‪ ،‬أن‬
‫ﺔأ‬

‫ا ﺪرا ﺔ ﻜ‬

‫ﺔ‬

‫ﺎ ا ﺔ ا ﺮ ﺔ‪ .‬و ﺪرس ا ﺔ ا ﺮ ﺔ أن‬
‫ﺎر دا ﺎ أن ا ﻮا ﺪ و ﺔ و‬
‫أن ﻜﻮن ا ﻮاد ا‬

‫و‬

‫ﺪث‬

‫ﺎر ﻬﺎ ا‬

‫ﺮ ﻮا ا ﻮا ﺪ‪ ،‬ن ا ﻮا ﺪ‬
‫و‬

‫ا ﻮا‬

‫ﺮاب‬

‫ﻮر ا ﺎ‬

‫ا ﺔ ه ا ﻮا ﺪ ا‬
‫ا‬

‫ﺬ‬

‫ﺔ‪:‬‬
‫ا‬

‫أ‬

‫ﻮى ا‬

‫ا ﺮاءة‬

‫ﺎ ﺔ‪.‬‬

‫ﺪم إ ﻰ ا‬

‫ﺔ ﻰ ﺎ ﺎ ﻬ ا ﺮا ﺔ‪ ،‬و ﻬ ﻬ‬

‫‪3‬‬
‫ا ﺎن‪ ،،‬ا ﻮ ‪ ،...‬ص‪123 .‬‬
‫‪4‬‬
‫ا ﺎن‪ ،،‬ا ﻮ ‪ ،...‬ص‪124-123 .‬‬
‫‪5‬‬
‫ا ّ ﺔ ا ّﺔ و‬
‫ح ﺪا ﺪا ﺮ ‪،‬‬
‫ﻜ ﺔ ﺎن‪1981 ،‬م(‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺬ‬

‫ا ﻮا ﺪ ﻮاد‬
‫ﺔ ا ﺮف وا ﻬ‬

‫ا ّﻈﺮ ّﺔ وا ّ‬

‫) ﺮوت ‪:‬‬

‫ﺮءون ﺮاءة‬
‫هﻮ ﻜ‬

‫ﺬ‬

‫ا‬

‫ﺔ‪ ،‬ن ا ﻬﺪف ا ﺮ‬
‫ﺮاءة ا‬

‫و ﺪرس أن‬
‫ﻬﺎ‬

‫ﻬ‬
‫و‬

‫ﻮص ا ﻜ ﻮ ﺔ ﻬﺎ‪.6‬‬
‫ﺬ‬

‫أ ﺬ‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ا ﻜ ﺎت‬

‫ﺎ ﺰام‬
‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ‬

‫‪ .1‬آ ﺎب "‬

‫ﺎ‪،‬‬

‫آ ا ﺪروس‪.‬‬
‫ﺔا‬

‫ﺔا‬

‫إ ﺪى ا ﺪارس ا‬

‫ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪ .‬ﺪر ﻮا ﻬﺎ ا‬

‫آ ﺎب ا ﺔ ا ﺮ ﺔ ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺮ ﺔ‬

‫إن ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ‬
‫ﺎ‬

‫ﺰ‬

‫درس ا ﺮاءة‪ .‬وا ﺪرس ا ﺪ هﻮ ا ﺬي ﺄ ﺬ‬
‫ﺬ‬

‫و ﺮا ﺎة‬

‫ا ﺔ‬

‫ﺔ‬

‫ﺬ درس ا ﺔ ا ﺮ ﺔ‪ .‬أ ﺎ‬
‫ﻚ ا ﺪر ﺔ ﻬ ‪:‬‬

‫ﺪم‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ" ﺪآ ﻮر د‪ .‬هﺪا ﺔ‪.‬‬
‫ا‬

‫‪ .2‬آ ﺎب "ا ﺔ ا ﺮ ﺔ" ﺎ‬

‫‪.‬‬

‫‪.7 LKS Bahasa Arab .3‬‬
‫ﺮرت هﺬ ا ﺪر ﺔ ا ﻮ وا‬
‫ا ﺪرا ﺔ ا‬

‫ﺪر ﻬﺎ ا‬

‫ﺪر ﻬ ﺎ آ ﺎ ﺎل أ ﻮج‬
‫ا ﺮ ﺔو‬

‫ﺔ ﻬﺎر ﻬ‬

‫ﺮف ﺎد‬

‫ﺬ‪ .‬وا ﺮض ا‬
‫ﺪ اﷲ‬

‫ا ﻮاد‬

‫ﺎ‬

‫ﻬ‬

‫أ ﺮاض‬
‫ﺬ ﺮاءة آ‬

‫ﻰ ﻬ ا ﺮﺁن ا ﻜﺮ ‪ .8‬و‬
‫‪ ،‬ﺮا‬

‫ﺪر‬

‫ا ّ ﺔ ا ﺮ ّﺔ ّﺎ‬

‫هﺬ‬
‫ﺎت أ ﺮى‬

‫‪ 6‬ﺪ ا ﺰ ﺰ إ ﺮاه ا‬
‫)ا ﺮ ﺎض ‪ :‬دن‪2002 ،‬م(‪ ،‬ص‪35 .‬‬
‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ ﺔ ا‬
‫‪ 7‬ﻮر هﺪا ﺔ‪ ،‬ﺪرس ا ﺔ ا ﺮ ﺔ‬
‫ﺔ‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ ‪ :‬ا ﺎ ﺔ ا‬
‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ ﺔ ا‬
‫‪ 8‬أ ﻮج ﺪ اﷲ ا ﺎج‪ ،‬ر‬
‫ﺔ‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ ‪ :‬ا ﺎ ﺔ ا‬

‫ﺔ‬
‫ﺔ‬

‫ا‬

‫ا ﺮاءة‬

‫ﺮاض ا ﺮ ﻮة‬
‫ﺎل ور هﺎدي ‪" :‬‬
‫ﺔ ا ﺪر‬

‫ل‬
‫ﺎ‬

‫ﺄ‬

‫ﺔ ﺪر ﻬ ﺎ ﻮم ﺎ ﻮ‬

‫ﺎت ا ﺎ ﺔ ﺮ ﺪ ا ﺎ‬

‫ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء ﺪى‬
‫ﻬﺎر ﻬ‬

‫ا ﻮ ّﺔ و‬
‫ب‪.‬‬

‫ﻜ تا‬

‫‪.1‬‬

‫ا‬

‫ﻜ ت‬

‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ﻜ ت‬

‫ا‬

‫ﺎت‬

‫ﻰ‬
‫ﺎ‬

‫‪ .1‬ﺪم اه ﺎم ا‬
‫و ﻮد ا ﺪا‬

‫ﺬا ّ‬

‫هﺬ ا‬

‫‪9‬‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ّﺔ‬

‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ا ﺪر ﺔ‬

‫ﺔ ا ﺎ ﺮة‬

‫‪:‬‬
‫ﺬ‬
‫ﺬ‬

‫ﻜ ت ﺎ‬

‫‪ .3‬ﺔ اه ﺎم آ‬
‫ا ﺮا ﺔ‪.‬‬

‫ﻜ‬

‫ﺪى ا‬

‫‪.2‬‬

‫ﺎآﺮ ﺎ‬

‫أن‬

‫ﺬ ﺎ ﻮا ﺪ‪.‬‬
‫ا‬

‫ا ّﺎ‬

‫ﻰ ا ﺮاءة"‪.‬‬

‫ﺎ‬

‫و ﺮﺔا‬

‫ﻬﺎ‬

‫أن ﻮم ﺎ‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ ّ ﺔ اﻹ‬

‫ا‬

‫ﺮوا‬

‫" ‪.9‬‬

‫ﻰا‬

‫" ﺪر‬

‫ﺪ‬

‫ﺮﺔ‬

‫ﺬ أن‬

‫ﻬﺎ‪.‬‬

‫ﻜ ت‬

‫هﺬ ا‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ وا‬
‫ﻰ‬

‫ﺮ ﺔ‪.‬‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ا ﺮاءة‪.‬‬

‫ﺎء ا‬

‫ﻮن ﻬﺎ وه‬

‫ﺮءون‪.‬‬

‫ا ﺪرس‬

‫ﺮا ﺎة ا ﻮا ﺪ‬

‫ﻮن ا ﻮا ﺪ‬

‫ا‬

‫ور هﺎدي‪ ،‬ﺪرس‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ ‪ :‬ا ﺎ ﺔ ا‬

‫ﺎﺔ‬

‫ﺮف وا ﻮ‬

‫ﺔ‬

‫ا‬
‫ﺔ‬

‫ﺪم‬

‫ﺔ‬

‫ﺪر ﻬ‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ‬

‫ﺔ‬

‫و ﺮ ﻮن‬

‫ﺮح‬

‫ا ﻮي‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ا ﺮاءة‪.‬‬

‫ﺔ هﺆ ء ا‬

‫ﺬ‬

‫‪.4‬‬

‫ﺬ و ﻮن ا ﺎط‬

‫ﺔ ا ﻮا ﺪ‬

‫ا ﻜﺮة‬

‫ا ﺮا‬

‫ا ﻮا ﺪ‪.‬‬
‫ﺪﺪا‬

‫‪.2‬‬

‫ﻜ ت‬
‫ﺎ‬

‫ﺄ‬
‫ه ﺎك‬

‫ﻰ‬
‫ﺔ و‬

‫إﻰ ﺎ‬

‫‪ ،‬ﻮم ا ﺎ‬

‫ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ﺎ ﺪ ا ﺎ‬

‫ﻮال إ ﺮاء ا‬

‫ﺮهﺎ وا ﻮ‬

‫و ﺎ‬

‫ﻜ ت ا ﺬآﻮرة‬

‫ﻜ ت آ ﺮة‪ .‬ﺬا‪،‬‬

‫أهﺪاف‬
‫و‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ﺔ‬

‫ﻰ ا ﺮآ ﺰ‬

‫ﻰ‬

‫و‬
‫‪ :‬ﺪر‬

‫ا ﺎ‬

‫ا ﺎ ﺎت‬

‫ﻰ و‬

‫ﺪ ﺪهﺎ آ ﺎ‬
‫ا‬

‫ﻬﺮ ﺎ‬

‫أن‬

‫و‬

‫ﺪود‬
‫ﺎدة ا ﻮا ﺪ‬
‫ﺬ‬

‫ﻬﺎرة ا‬

‫ﺮاءة ﺎدة ا ﺔ ا ﺮ ﺔ ﻮ ﻮع "ا ﻬ ﺔ"‪.‬‬
‫‪.3‬‬

‫ﺎ ﺔا‬
‫ا‬

‫ﻜ ت‬
‫ﺎ‬

‫ﺪد‬

‫ﺪﺪا‬
‫ا‬

‫‪ .1‬إ ﻰ أي ﺪى‬

‫ﻜ تا ﺎ ﺔ‬

‫ﺔ ﻰا ﻮا‬

‫‪:‬‬

‫ﻮك ا ﺪرس و‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ وا‬
‫‪ .2‬إ ﻰ أي ﺪى ﻬﺎرة ا‬

‫ﺎغ ا ﺎ‬

‫ا‬

‫ﻜ ت‬

‫ﺔ ﺪر‬

‫ﺬ‬

‫ﺮ ﺔ؟‬
‫ﺬ‬

‫ﻰ‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ﺮاءة‬

‫آ ﺎب ا ﺔ ا ﺮ ﺔ ﺪآ ﻮر د‪ .‬هﺪا ﺔ ﻮ ﻮع "ا ﻬ ﺔ" ؟‬

‫‪ .3‬ه‬

‫ﺪر‬

‫ا‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ﻬﺎرة‬

‫ﺮ ﺔ أ ﺮ دال‬

‫ﺬ ﻰ ا ﺮاءة ؟‬

‫ج‪ .‬أهﺪاف ا‬
‫‪ .1‬ا ﻬﺪف ا ﺎم‬
‫ﺎول ا ﺎ‬
‫ﺪر‬

‫ل هﺬا ا‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫اﻜ‬

‫ﺪى‬

‫ﻬﺎرة ا ﺮاءة ﺪى‬

‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف" ا ﻮ‬

‫ﺬا‬

‫ﺔ‬
‫ا ﺎ‬

‫ﺔ‬

‫ﺔ ا‬

‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﻷهﺪاف ا ﺎ ﺔ‬
‫أ ﺎ ا هﺪاف ا ﺎ ﺔ‬
‫أ‪.‬‬

‫ﺮﺔ‬
‫وا‬

‫د‪.‬‬

‫هﺬا ا‬

‫ﺮ ﺔ ﺎدة ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ب‪.‬‬
‫ج‪.‬‬

‫ﻬ آﺎ‬

‫ﺪار ا ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺮ ﺔ‬
‫ﺬ‬

‫‪:‬‬

‫هﺬ ا ﺪر ﺔ‪.‬‬

‫ﻰ درس ا ﻮ ﺔ‬

‫ﺮ ﺔ‪.‬‬
‫ﺮ ﺔ ﺪار‬
‫ﺮﺔ‬

‫ﺎح ﺪر‬

‫ﺪار ﻬﺎرة ا‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ وا‬
‫ﺬ‬

‫ﻰ‬

‫ﺮ ﺔ‪.‬‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ا ﺮاءة‪.‬‬
‫د‪ .‬ﻮا ﺪ ا‬
‫‪ .1‬أن ﻜﻮن هﺬا ا‬
‫ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ﺮ ﺔ‪.‬‬

‫ﻮ ﺎ ﺮﻮﺎ ﻰ‬

‫ﺔ ﺪر‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫‪ .2‬أن ﻜﻮن هﺬا ا‬
‫ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ﻮرة‬

‫ﺮ ﺔ و ﻬﺎر ﻬ‬

‫‪ .3‬أن ﻜﻮن هﺬا ا‬
‫ﺎث ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺮﺔ ا‬
‫ﻰ‬

‫و ﺔ‬

‫ﺔا‬

‫ﺬ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ا ﺮاءة‪.‬‬

‫ﺮ ﺔ‬

‫ا ﺎم‬

‫ﺎ‬

‫ﺮى‪.‬‬

‫هـ‪ .‬ا ّﺪرا ﺎت ا ّﺎ ﺔ‬
‫ا ﺎ‬

‫وه ﺎك‬

‫آ ﻮا‬

‫ا ﻮ ﻮع "ا‬

‫‪ .1‬ﺎم أ ﺎر ﺎ‬
‫ﻬﺎرة ا ﺮاءة ﺪى‬
‫"ا‬

‫ﻰ" ا ﻮ‬
‫ﺎم ا ﺪرا‬

‫‪ .3‬و ﺎ‬

‫ﻚ ﻮ‬

‫ﺎآﺮ ﺎ"‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺎم ا ﺪرا‬

‫ﺮﺔ ﺎ‬

‫ﺪر ﺔ ا ﻮ‬
‫ﺎم ا ﺪرا‬

‫ﺔ ا‬

‫ﻬﺎرة ا ﺮاءة‬

‫ﺪر ﺔ " ﻮر ا‬
‫‪.2005‬‬

‫ا ﻮ ﻮع "ا‬

‫ﺎب ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء ﺪى‬
‫‪،‬‬

‫ا ول‬

‫ﺪر ﺔ‬

‫ا ﻮ ﻮع " ﺪر‬

‫ﺔ" ﻮ ﻮر ﺎوى ا ﺮ ﺔ‬
‫ﻮ ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ﺔ‬

‫‪.2005‬‬
‫ﺬ ا‬

‫ا ﻮ‬

‫ﺎو ت‬

‫ﺬ ا‬

‫ﺔ ا‬

‫‪ .2‬ﺎم ر ﺪ ﺎ‬
‫ﺪى‬

‫ا ﻮا ﺪ وا ﺮاءة ﻬ ‪:‬‬

‫ﺔ‬
‫‪.2005‬‬

‫با‬

‫ﻬﺪ "ا‬

‫ﺔ‬
‫ا ﺎ‬

‫ﺪ ﺔ" ﺎ ﺮا‬

‫ح‬

‫ﻮر‬

‫‪ .4‬و ﺎ‬
‫ﺮف‬

‫ا‬

‫ﺮ ﺔ("‬

‫‪ .5‬و ﺪ ﺎم أ‬

‫ﺎم ا ﺪرا‬

‫ﺪ‬

‫ﻰ ﻬ درس ا‬

‫ﺬا‬

‫ﺮ ﺪى‬

‫ﺎوي ا ﺮ ﺔ"‬

‫ﺎ‬

‫‪.1997‬‬
‫ﻮ ﺪ‬

‫ا ﺎ‬

‫ا ﻮث ا ﺎ ﺔ ﺎ‬
‫هﺬا ا‬

‫ﺔ ا‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺪم و‬

‫ا ﻮا ﺪ ﻬ ا ﺮوء ا ﻮ ﻮدة‬
‫ا ﻮ‬

‫ل اﺪ‬

‫ا ﻮ ﻮع "أ ﺎر ﻬﺎرة‬

‫ا ﺪر ﺔ ا ﺎ ﻮ ﺔ ﺪ‬

‫ا ول‬

‫ا ﻮ‬

‫‪.2004‬‬

‫ﺎدي ﺎ‬

‫ا ﺮاءة ا ﺮ ﺔ‬

‫و‬

‫ﺎ‬

‫ﻬ ا ﺔ ا ﺮ ﺔ‬

‫)درا ﺔ‬

‫ا ﺪرا‬

‫ا ﻮ ﻮع "أ ﺎر‬

‫ﺔ‬

‫‪،‬‬

‫ن‬

‫ﺔ ﺪر‬
‫ﺪر ﺔ "دار ا ﺎرف"‬

‫ﺎآﺮ ﺎ ا ﻮ ﺔ‬

‫ﻬﺎرة ا‬

‫ﺬ‬

‫ﻰ ا ﺮاءة‪.‬‬
‫و‪ .‬ﺮ ﺔ ا ﻜ ﺎ ﺔ‬
‫آ ﺎ ﺔ ه ﺬا ا‬
‫ا‬

‫ا‬

‫ا ﺬي ﺮر‬

‫ﺪا ﺎ‬
‫ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫ﻰا ﺪ‬
‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬

‫آﺎ ﺔ‬
‫ﺔ‬

‫ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪ ،‬وهﻮ‪:‬‬
‫‪Pedoman Penulisan Skripsi Fakultas Ilmu Tarbiyah dan Keguruan‬‬
‫‪Universitas Islam Negeri Syarif Hidayatullah : Jakarta, 2007‬‬

‫ا ﺎب ا ّﺎ‬
‫اﻹ ﺎر ا ّﻈﺮي‬
‫أ‪.‬‬

‫ﻬﻮم ﺪر‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ﺪر‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫‪ .1‬ﺮ‬

‫ﻬ ﺔ ا ﺪر‬
‫ﺎ ﺔ آﺎ‬

‫ﻬ ﺔ ﻬ ﺔ‪،‬‬

‫أو ﺎ ﺔ‪،‬‬

‫ﺮف إ ﺮاه‬
‫ا‬

‫ﺪ ﺎ‬
‫ﺔا‬

‫ﺎ ﺮ ا ﺪر‬
‫ا ﺪرس و‬

‫وا ﺎ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺬﻚ‬

‫ا هﺪاف ا ﺪر‬

‫ﺬ‬

‫ﺮ‬

‫ا ﺪر‬

‫ﺔ‪،‬‬
‫‪.‬‬

‫ﺬ وا‬

‫ﺎء وا ﻮار‬

‫ﺮﺔ ا‬

‫أو ﺎ ﺔ‬

‫ﺎ ﺮات‪.10‬‬
‫و‬

‫ا‬

‫ا ﺪر‬

‫ﻬﺬا ا ﻬﻮم‬

‫ﻮم ﻬﺎ ا ﺪرس‬

‫ا ﺪارس‪ .‬و ﻜ ‪،‬‬
‫ا ﺪرس وا ﺪار‬

‫ﺪم ﺪ ﺔ‬

‫ﻰ ا‬

‫ا‬

‫ﺮي‬

‫ا ﺪار‬
‫ﺔ ا ﺪر‬

‫ه ﺎك أدوار ﻜ‬

‫‪ .‬ه دور ا ﺪرس‬

‫ا ﺎرف ؟ وه دور ا ﺪار‬

‫ﺎت‬

‫ﺮد إ ﺎء ا‬

‫ﻮ ﺎت أو‬

‫ﻚا‬

‫ﻮ ﺎت أو‬

‫ﺮد‬

‫ا ﺎرف ؟‪.‬‬
‫و ﺪا ﺎ‬
‫ﻮ‬

‫آ ﺎب‬

‫ﻮل ﺪر‬

‫– ﺎوي أن‬

‫و ﻬﺔ ا‬

‫ﺮ ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ا ﺪ ﺔ‪ .‬ا ﺪر‬

‫ﻮ ﺎت وا ﺎرف‪ ،‬وإ ﺎ ﻮ‬
‫‪ 10‬إ ﺮاه‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ؛ ا ﺪائ ‪-‬‬

‫ﺎ ﺮ‪ّ ،‬ﺪ ﺔ‬

‫ا ّﺮ ّﺔ ) ﺎن ‪ :‬دار‬

‫ﺮف ا ﺪر‬
‫ﺮ‬

‫ﺄ‬

‫ﻰ آﻮ‬

‫ﺎط‬

‫ﺎر‪1999 ،‬م(‪ ،‬ص‪82 .‬‬

‫‪ ،‬ﻬﺪف‬

‫ﺮ ﺎت‬

‫إﻰ‬

‫ﺬ‪،‬‬

‫ﺔ ﺮ ﻮب ﻬﺎ ﺪى ا‬

‫ﻮم‬

‫هﺬا ا ﺎط وإدار ‪ .11‬و ﻰ هﺬا ﺈن‬

‫ا ﺪر‬

‫ﺔ إ ﺎء أو‬

‫ا‬

‫ﻰ وا ﺎ‬

‫ﻮ ﺎت ﻬ‬
‫ﻮل ا ﺪار‬
‫ﺄ‬

‫ا‬

‫ﺮى‬

‫إ ﺎء ا ﻮا‬

‫ﺎ‬

‫ﺪر‬

‫ودوا ﻬ و ﺎ ﺎ ﻬ وا ﺎ ﻬ و ﺎ‬

‫ﺎ ﻬ و ﻬﺎر ﻬ ‪.‬‬
‫أﺎ‬

‫ا‬

‫ﺮ‬

‫ﻰ‬

‫ا ﻮا ﺪ ﻬﻮ‬

‫ﺎس وا‬

‫ﺎ ﺪة‪ ،‬وا ﺎ ﺪة‬

‫وا ﺪ ‪ .‬وا ﺎ ﺪة ﻮ ﺎن‪:‬‬

‫ا ﻮع ا ول ‪ :‬ﺪ ﻜﻮن‬
‫ا ﻮع ا ﺎ‬

‫‪ :‬ﺪ ﻜﻮن‬

‫ا ﻮ‪ ،‬و ﻮا ﺪ ا‬
‫ﺎل‬
‫ﻰ‬

‫ﺔ ه‬

‫ﻮا ﺪ ا ﺪار‪.‬‬

‫ﺔ‬
‫ﻮﺔ‬

‫ﻮل‪ ،‬و ﻮا ﺪ ا‬
‫ﺪا ﺮ ﺎ‬

‫ﻮا ﺪ ا‬
‫ﺮ‪ ،‬و ﺎ أ‬

‫‪ :‬ا ﺎ ﺪة ه‬

‫‪ ،‬و ﻮا ﺪ‬
‫ذ ﻚ‪.12‬‬
‫ﺔ‬

‫ﺔآ ﺔ‬

‫ﺰ ﻬﺎ‪.13‬‬

‫ﺎل أ ﻮن ا ﺪ ﺪاح ‪ ":‬ﻮا ﺪ ا ﺮ ﺔ هﻮ‬
‫أ ﻮال ا ﻜ ﺎت‬

‫ﺮدة و ﺮآ ﺔ ﺎ‬

‫ﻮل ﺪر‬

‫ﺮف‬

‫ﺔ ا ﻜ وا ﻜﺎ‬

‫ا ّ ﺔ ا ﺮ ّﺔ؛ ا ﺪائ ‪-‬‬

‫ﻮ‬

‫– ﺎوي‬

‫‪11‬‬
‫ﺮ ا ﺔ‪،‬‬
‫)ا ﺮ ﺎض ‪ :‬ﻜ ﺔ ا ﺮ ﺪ‪2003 ،‬م(‪ ،‬ص‪12 .‬‬
‫‪12‬‬
‫ﺪ اﷲ ا ﺰا ‪ " ،‬ﺎدة ا ﻮا ﺪ ا ﻬ ﺔ"‬
‫ﺪ ا‬
‫‪11 ،http//www.talkhesat.com.‬أ ﻮ ﻮس ‪2007‬‬
‫‪13‬‬
‫ﺪ ا ﺮ ﺎ ‪ ،‬آ ﺎب ا ّ ﺮ ﺎت ) ﺮوت ‪ :‬ﻜ ﺔ ﺎن‪ (1990 ،‬ص‪177 .‬‬

‫ا‬
‫ا‬

‫ﺄ‬

‫ﻰ اﻜ م ا ﺮ‬

‫ﻮغ ا‬

‫"‪.14‬‬
‫ا ﺮ ﺎت ا ﺎ ﺔ‬
‫ﺔ ﺪر‬

‫ﺮ ا ﺎ‬

‫ا ﻮا ﺪ )ا ﻮ ﺔ وا‬

‫ا ﺪارس أو ﺎ‬

‫ﻰ ﺎ‬

‫و‬

‫ﺬ‬

‫ا‬

‫ﺮات وه ﺎك‬

‫ا ﺪر‬

‫ﺮﺔ ا‬

‫إ ﻰ أذهﺎن ا‬

‫ﺪر‬
‫ﺮ ﺔ( ا‬

‫ﺮي‬

‫ﺮي‬

‫‪ ،‬أو ا ﺎ‬

‫أو ﺎ ﺔ ا‬
‫ﺔ إ‬

‫ا ﻮا ﺪ ه‬
‫ا ﺪرس‬

‫ﺎ ﺮات أو‬
‫ﻮ ﺎت أو ا ﺎرة‬

‫ﺎل ا‬

‫ﺬ‪.‬‬

‫‪ .2‬ا ﻮا ﺪ ا ﺮ ّﺔ أ ﺎ ﻬﺎ وأهﺪاف ﺪر ﻬﺎ‬
‫ا ﻮا ﺪ ا ﺮ ﺔ إ ﻰ‬
‫أو‬

‫ا ﻮ‪:‬‬
‫و ﺮف‬

‫ا ﺮ‬

‫ﺮ‬
‫ﺔ و‬

‫ﺮف‬

‫ﺎﺪ ا ﻮ‬
‫ﺎ‪ ،‬وآ ﺔ ﺎ‬

‫و ﻮ ﻬﺎ‬
‫اﻜ ﺔ‬

‫إ ﺮاب و ﺎء‪ .‬و ﺮف ﺮاآ‬

‫وا‬

‫آ ﺔ ا ﺮآ‬
‫ﺎ‬

‫‪ .15‬إذن‪ ،‬ا ﻮ‬

‫اﻜ م‬

‫و‬

‫ﺎظ‬

‫‪ ،‬ﺮف‬

‫أ ﻮال ﺁ ﺮ‬

‫ا ﻜ م‪ ،‬و ﺎ‬

‫ﺪ أو ﺄ ﺮ‪ .‬و ﻮاء أآﺎن ا ﺪ وا ﺄ ﺮ ﺎ ﺰ أم‬
‫‪.‬‬

‫‪ 14‬أ ﻮان ا ﺪ ﺪاح‪،‬‬
‫‪2‬‬
‫‪15‬‬

‫أ‬

‫ا ﻮ وا‬

‫ﺮف ‪:‬‬

‫‪2007‬‬

‫ﺮو ﺎ ﺪ‪ " ،‬ﺮ‬

‫ﻮا ﺪ ا ﺮ ّﺔ ا ﺎ ّﺔ )ا ﺎهﺮة ‪ :‬ﻜ ﺔ ﺎن‪ ،( 1992 ،‬ص‪.‬‬

‫اّ ﻮو ﺄ "‬

‫‪10 ،http://forum.amrkhaled.net‬‬

‫ا ﻮ‪ -‬آ ﺎ ﻮل أه ا ﺔ‪ -‬ﺎ ﻮن ﺄ‬
‫أن ﻜﻮن‬

‫اﻜ ﺔ‬

‫ا ﺎرة و ﺆدي‬
‫و ﻬﺪف‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺔ‪ ،‬وا‬

‫ﺔ‪،‬‬

‫ا‬

‫ﻰ‬

‫ﺎهﺎ ‪.16‬‬

‫ﺔ ا ﺪر‬

‫ﺎ ﺪر‬

‫ا ﻜ م و ﺎن ﺎ‬

‫أ ﺮاض‬

‫إﻰ‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ‪ .‬وا هﺪاف‬

‫ﻮ ﺔ‪ ،‬و‬
‫ا ﻮ‬

‫ﺪر‬

‫ﺪ ﺪة ﻬﺎ ‪:‬‬
‫‪ .1‬إدراك أه ﺔ ا ﻮ‬
‫ﺮ ﺎ ﻰ‬

‫ﺔ ا ﺔ ا ﺮ ﺔ و ﻮ ﻬﺎ‬
‫ا ﻮ‬

‫‪ .2‬إدراك ﻮ‬
‫ا ﻜ ﺎن ا‬

‫ﺎ‬

‫‪ .3‬إدراك ا‬
‫ا‬

‫ﺔ ا‬

‫ذﻚ‬

‫ا ﺎ‬
‫‪ .5‬ﺪر‬

‫ﺔ‪.‬‬
‫ا ﻮ اﻮ‬

‫و ﺮوع ا ﺔ‬

‫ا ﻮي‪.‬‬

‫ت ا ﻮ ﺔ‪ -‬أ ﺎ ﺎ‪ -‬وا‬

‫ﺎ‬

‫ﺎ ﻬﺎ ا ﻜﺮ ﺔ‪،‬‬

‫ﺎب‬

‫ﺪ‬

‫ار ﺎح ﺪى ا ﺎرىء ﺪور ا‬

‫ا ﻜﺎ ﺔ‪.‬‬
‫ﺬ‬

‫ا‬

‫ﻜ‬

‫ءم‬
‫ا‬

‫ﻰ‬

‫ﻬ ‪ -‬ﺪ ﺎ و ﺮاءة وآ ﺎ ﺔ‪-‬‬

‫ﺪرج‬

‫وا ﻮي‬

‫ﻮاه ا‬

‫ﺎ ﺪي‪.‬‬
‫ﻰ اآ ﺎف ا‬

‫ﺮا‪ ،-‬أو‬
‫‪16‬‬

‫ﻮﺔ‬
‫ا ﻜﺎ‬

‫‪ .4‬ﻬ ا ﺪ‬

‫‪ .6‬ا ﺪرة‬

‫ا‬

‫ا ﺎ‬

‫‪.‬‬

‫ﺎم ا ﻮي ا ﺎم ا ﺬي ﺪور‬

‫ﺄو ﻬ ا‬

‫ﺮى‬

‫ا‬

‫ﺔ ا ﺎن ا ﺮ‬

‫ا‬

‫‪،‬‬

‫ﺮ‪،‬‬

‫ﺎ‬
‫ﻮل ﺪر‬

‫أذ ﺎ‪ ،‬أو‬

‫ﺄ ا ﻮي‬
‫ﺪ ا ﻮ ﻮع‬

‫‪ ،...‬ص ‪.241‬‬

‫ﺪ‬

‫ﺎهﺪ ‪ -‬ﻜ ﻮ ﺎ‪-‬‬
‫ﺮ‬

‫ﺪ‬

‫ا ﺎدرة إ ﻰ‬

‫‪.‬‬

‫ﺪ‬

‫‪ ،‬إذا آﺎن ا ﻮ‬

‫ذ ﻚ‪.‬‬
‫‪ .7‬إ ﺮاء ﺮوة ا‬
‫و ﺮاآ‬

‫ا ﺪروس وا‬
‫ا‬

‫ل ا‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺪم‬

‫ﺮا‬

‫‪،‬‬

‫ﺪار‬

‫ﺎ‬

‫ﺮاء وا ﺎس‪.17‬‬

‫ﺮ‬
‫ﻰ‬

‫ﻮص ا‬

‫ﻰ ا ﻜﺮ ا‬

‫وا ﺮاآ ‪ ،‬وا‬
‫ﺔ‬

‫ﻮ‬

‫ﺎت وا ﺮ ﺎت‪.‬‬

‫ﺔ ا ﺪرة‬

‫‪.8‬‬

‫ﺬ ا ﻮﺔ‬

‫وأ ﺎط‪،‬‬

‫ﺎ ﻜ‬

‫ﺮدات‬

‫ﺔ أهﺪاف ﺪر‬
‫ﺪا ﺔ‪ ،‬وا‬

‫ا‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ‬

‫ﺪاد ﺔ وا ﺎ ﻮ ﺔ‪ .‬و ﺮ ﺪ‬

‫ﺈ ﺮاد هﺎ ‪:‬‬
‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ‬

‫‪ .1‬أهﺪاف‬

‫ﺪا ﺔ ‪:‬‬

‫ا ﺮ ﺔا‬

‫‪ -‬و ﺔ‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ﺬ ﻰ‬

‫ﺔ ا ﺮاءة و ﻬ ﻬﺎ‬

‫‪ -‬و ﺔ‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ﺬ ﻰ‬

‫ﺔاﻜﺎﺔ‬

‫‪ -‬و ﺔ‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ﺬ ﻰ‬

‫ﺔ ﻬ ا‬

‫‪ -‬و ﺔ‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ﺬ ﻰا‬

‫ﺮا‬

‫ﺬ‬

‫ﻰ‬

‫ و ﺔ‬‫و‬

‫ا‬

‫ﺎ ﺪة‬

‫ﻮع‬
‫ﻬ‬
‫ادراك‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺰ ﺎ ﺮهﺎ‬

‫‪ -‬و ﺔ‬

‫ﺬ‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ﻰ‬

‫ﺮف و ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫وأ ﻜﺎ ﻬﺎ‬

‫‪ 17‬ﺎ‬
‫‪ ،(1998‬ص‪183.‬‬

‫ﻮد‬

‫ﺮوف‪،‬‬

‫ﺎ‬

‫ا ﺮ ﺔ و ﺮا‬

‫ﺪر ﻬﺎ ) ﺮوت ‪ :‬دار ا ﺎ‬

‫‪،‬‬

‫ و ﺔ‬‫ا‬

‫ﺬ ﺮف‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ا ﻮا‬

‫ﺮاب‬

‫‪ -‬و ﺔ‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫وا‬

‫ﺎت ا‬

‫‪ -‬إآ ﺎب ا‬

‫ﻰ‬

‫ﺬ‬

‫ﺮﺔ ا ﻜ ا‬

‫ﺮا‬

‫ﺔ‬
‫ﺬ ا ﺪرة ﻰ ﺎء ا‬

‫ا‬

‫ا ﺬي‬

‫و ﺎ ﺮ‬

‫ﻰ‬

‫‪ -‬إآ ﺎب ا‬

‫ﺬ ا ﺪرة‬

‫و ﺮ‬

‫ﻮﺎ‬

‫‪-‬‬

‫ا ﺆ ﺮة‬

‫ﺬ‬

‫ﻮﺪ ا‬

‫ﻰ ا‬

‫ﺎ هﻮ‬

‫ﺰ‬

‫ﺔ ا ﻜ ود ﺔ ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺔ و‬

‫ا ﻜ ﺮ‪.‬‬
‫ا ذواق‬

‫‬‫وا‬

‫ﺎ ﺪر‬

‫ﺬ‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ا‬

‫ﺎ‬
‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ‬

‫‪ .2‬أهﺪاف‬

‫ا‬

‫ا ﺮ‬

‫ﺪاد ﺔ‬

‫وا ﺎ ﻮ ﺔ ‪:‬‬
‫‪-‬‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ب ﻰ ﻮ أ ﻬ‬

‫‪-‬‬

‫ﺎ ﺪة ا‬

‫ب ﻰ ﻮ آﺎ ﻬ‬

‫‪-‬‬

‫ﺔ ﺪرة ا‬

‫ب ﻰ ﻬ ﺎ ﺮؤن ﻬ ﺎ د ﺎ‬

‫‪-‬‬

‫ﺔ ﺪرة ا‬

‫ﻮن ﻬ د ﺎ‬

‫ا‬

‫‪ -‬ﺪر‬

‫ب ﻰ ﻬ ﺎ‬
‫ب ﻰاﺮ‬

‫ ﻬ ا ﺎ ﺪة ا ﻮ ﺔ‬‫‪-‬‬

‫ا‬

‫ﺄ‬

‫ا ﺪ‬

‫أ ﺰاء ا ﻜ م‬

‫ا‬
‫ار ﺎ ﻬﺎ ﺎ‬

‫وا ﺮاءة وا ﻜ ﺎ ﺔ‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺮاآ‬

‫‪ -‬ادراك ا ﺮوق ا ﺪ ﺔ‬

‫وا ﺎرات وا‬

‫وا ﻜ ﺎت‬
‫‪ -‬ا ﺪر‬

‫ﻰا‬

‫ﺎق وا‬

‫‪-‬‬

‫ﺰا‬

‫ﻮاب‬

‫ا‬

‫ﺄ‬

‫‪-‬‬

‫ﺰا‬

‫ﻮاب‬

‫ا‬

‫ﺄ‬

‫ﺔاﻜ ﺔ‬

‫‪-‬‬

‫ﺰا‬

‫ﻮاب‬

‫ا‬

‫ﺄ‬

‫ﻬﺎ ﺔ ا ﻜ ﺔ‬

‫ﺎل ا ﺎ‬
‫ا ﺮاآ‬

‫ا‬

‫ ﺬوق ا ﺎ ﺪة ا ﻮ ﺔ‬‫‪ -‬إآ ﺎب ا‬

‫باﺪ ﺔ‬

‫‪ -‬إآ ﺎب ا‬

‫با ﻜﺮا‬

‫ﺪم ا ﺪ‬
‫ا ﻮا ﺪ‪.‬‬

‫ﻮص ا ﻮ ﺔ‬

‫ﻬ ا ﺔ‬
‫‪.18‬‬

‫ا هﺪاف ا ﺎ ﺔ‬
‫ا‬

‫ا ﺮ ﺔ‬

‫ﺎ أن‬
‫ﺎ‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ا‬
‫أهﺪاف ﺪر‬

‫ن ه ﺎك ﻮ ﺪ ا هﺪاف‬

‫ل ا‬

‫ﺎع‪،‬‬

‫وا ﻜ م‪ ،‬وا ﺮاءة وا ﻜ ﺎ ﺔ‪.‬‬
‫هﺬ ا ﻮن ا أر ﺔ ه أرآﺎن ا‬
‫ﻬﺎ‬

‫ﺔ‬

‫ﺎم ا‬

‫ﺮى‪ .‬ﺎ‬

‫ﺎ ﻮن ا‬

‫ﺪ‪ ،‬و ﺎرئ‬
‫ﺎ‬

‫وأن ﻜﻮن‬
‫ﺎ ﺎ‬
‫‪18‬‬

‫ا ﺪ هﻮ ﺎ‬

‫ﺪ‪ ،‬وآﺎ‬

‫ﺮورة‬
‫ا‬

‫ﺎل‪ .‬وآ‬

‫ﺪث‬

‫ﺪ وآﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﺪا و ﺎر ﺎ‬

‫ﺮف ‪:‬‬
‫ﺮ‪،‬‬

‫ﻮل ﺪر‬

‫‪ ،...‬ص ‪343‬‬

‫ﺎل ا ﻮي‪ .‬وه‬
‫ﻬﺎ ﺆ ﺮ و ﺄ ﺮ‬
‫ﺮورة‬

‫ﺪث‬

‫ﺪ‪ ،‬وا ﺎرئ ا ﺪ‪ ،‬هﻮ‬
‫ﺪ‪ ،‬وا ﻜ ﺎب ا ﺪ‬
‫ﺪا‪.‬‬

‫ﺪ‬

‫ﺮف وا‬

‫ا‬

‫هﺎ‬

‫ﺮ‬

‫ﺪرا‬

‫و ﺮف ﺎ ﺪ ﺪ‪ ،‬وآ ه ﺎ‬
‫ﺮ‪،‬‬

‫وا‬

‫ﺎ‬

‫ﺔ‬
‫ا‬

‫ﺎ‬
‫ﺪ ا ﻮ‬

‫ﺔ ا ﺮب‬

‫ا ﺎ ﻬﺬ ا ‪ ،‬ا ﺬي آﺎن أول‬

‫‪-‬‬

‫ا ﻬﺮاء‪.19‬‬

‫ﺮف‬

‫ﺎء ا ﺮ ﺔ‬

‫آ ﺔ‬

‫ﺎ ﺔا‬

‫ﺔ ا ﺮ ﺔ‪،‬‬

‫ﺎ‪ -‬أ ﻮ‬
‫ﺮف‬

‫ﺮف ﺄ‬

‫وأ ﻮال هﺬ ا‬
‫"ﺎ‬

‫ﺮف‬

‫إ ﺮا ﺎ و‬

‫ﺔ ا‬

‫ﻮد‬

‫ﺎء‪ .‬وا‬

‫ﺔ" ه ه ﺔ ا ﻜ ﺔ ‪.20‬‬
‫ﺎل ا‬

‫ا‬

‫أ ﺪ ا‬
‫ﻮ‬

‫‪:‬‬

‫ا‬

‫وي ا‬

‫ا‬

‫ﻮدة‪،‬‬

‫ا ﻮا ﺪ إ ﻰ أ ﺔ‬
‫إ ﻰ ﻬﺎ‪ ،‬آﺎ‬

‫‪ ،‬وا‬

‫ﺮف ا‬

‫ﺔ‪ ،‬وا‬

‫ا ﺎ‬

‫‪ ،‬إﻰ‬

‫‪ ،‬وا‬

‫ﺮ ذ ﻚ‪ .‬و ﺎ‬

‫ﺎ ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫ﺔ‬

‫ﺎن‬

‫ﻮل‪ ،‬وا‬
‫ﻰا‬

‫ﺄ ﻮل ﺮف ﻬﺎ أ ﻮال أ ﺔ ا ﻜ ﺔ‪ ،‬ا‬
‫و‬

‫‪،‬‬

‫ﺎء‪ .21‬و ﺎء‬
‫ا‬

‫آ ﺎب‬
‫ﻰ أن‬

‫و ﺮﺔذﻚآ‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺮ ﺎت ا ﺎ ﺔ‬

‫ﺈ ﺮاب‬

‫ا ﺪروس ا ﺮ ﺔ‬
‫ﺮ‬

‫ﺎ ﺮض ﻬﺎ‪ .‬و ﻬﺬا ا‬
‫ا‬

‫‪:‬‬

‫ا ﻜ ﺔ هﻮ‬

‫ﺮ أ ﻜﺎم آﺎ‬
‫ﺮ‬

‫أو ا‬
‫ا‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺮ‬

‫ل‪.‬‬

‫ﺔ وا‬

‫ﺮف‪.22‬‬
‫ﺮف ا‬

‫ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫‪:‬‬
‫ﺪ ا ﺮازق‪،‬‬

‫ﻮان ا ّﻈﺮف‬

‫ا ّﺮف )ا ﻜﻮ‬

‫‪ :‬ﻜ ﺔا‬

‫‪ ،‬دت( ص‬

‫‪ 19‬هﺎرون‬
‫‪5‬‬
‫ا ّﺮف‪ ،‬ص ‪7‬‬
‫‪،‬اّ‬
‫‪ 20‬ﺪ ا ﺮا‬
‫‪ 21‬أ ﺪ ا‬
‫ا ّﺮف )ا ﺎهﺮة ‪ :‬دن‪ ،‬دت(‪ ،‬ص‪1 .‬‬
‫وي‪ّ ،‬ﺬ ا ﺮف‬
‫‪22‬‬
‫‪ ،‬ﺎ ا ّﺪروس ا ﺮ ّﺔ ) ﺮوت ‪ :‬ا ﻜ ﺔ ا ﺮ ﺔ‪2000 ،‬م( ص‬
‫ﻰا‬
‫‪207‬‬

‫ﻮ‬

‫ا ول‪:‬‬
‫آﺎ‬

‫اﻜ ﺔ إﻰ أ ﺔ‬

‫ﺮ وا ﻜ ﺮ‪ ،‬وا‬

‫و ﺮ ذ ﻚ ‪ .‬وا ﺎ ‪:‬‬
‫فا‬

‫ﺮا‬

‫ﺔ داء ا ﺎ‬

‫ﺔ وا‬
‫أ‬

‫هﺬ ا‬

‫و‬

‫أ ﺎ ا ﻜ ﺎت ا‬

‫ﻬﺎ ﺮض ﺁ ﺮ‬

‫ﺮ ﺎ‬
‫ا‬

‫ﻬﻮل‬

‫ل‪ .‬و‬

‫ﺔ أ ﺎء ‪ :‬ا ﺪف وا ﺰ ﺎدة وا ﺪال وا‬
‫ﺪرس‬

‫ا‬

‫‪ .‬و ﺎء ا‬

‫ﺮاﻜ ﺔ‬

‫ﻰ‪ ،‬و‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ‬
‫وا د ﺎم‪.‬‬

‫وا‬

‫ﺮ‬

‫ﻮ‬

‫ﺮ‬

‫ه ﺎ‪:‬‬
‫ﺎء ا ﻜ ﺔ ) ا‬

‫‪ .1‬ا‬

‫ﺎل ا‬

‫‪ .2‬ا‬

‫ﺎء ا‬

‫ﺮﺔ‬

‫ﻮ ﺪا ﺎ‬

‫ا هﺪاف ا ﺪر‬

‫د ﺎآﺎ‬
‫ﻮل ا‬

‫ﺎء ا ﺬ‬

‫وا‬

‫ﺮ ﺔ(‬

‫ﺪر‬
‫ه‬

‫ا ﻮ‪ .‬إذن‬
‫ﺆن هﺬا ا‬

‫هﺬا ا‬

‫ﺔ‬

‫ا ﻜ أن ﺄ ﺬ‬
‫وا‬

‫آﺎ ﻮ‬

‫ا‬

‫ﻮر و ﺮه ‪.‬‬
‫ﺎل ا ﻮ‬

‫"ا‬

‫ﺮ‬

‫ﺎ‬

‫ﺮ‬

‫أن‬

‫ﺪم‬

‫آﺎ ا‬

‫ﺈن ﺎ‬

‫" وأهﺪا‬

‫ا ﻮار إ ﻰ ا ﺪل‪ .‬و‬
‫ﺮ‬

‫ا‬

‫أن ﺪم‬
‫ذوات ا ﻜ‬

‫ﻮ‬

‫رأي ا‬

‫ﺮ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﻰ‬
‫ﺮ ﺮآ‬

‫أن ﻜﻮن ﺪ ﺔ‬

‫ﺪ ا ﺮآ ‪ ،‬إ أ‬

‫ﺮ‬

‫ﻰ‬

‫ا‬
‫ﻮر‬

‫ﺮ ‪ .‬و ﺎل‬
‫ا‬

‫أ‬

‫أن ﺮآ‬
‫ﻜﻮن‬

‫آ ﺎب ا‬
‫ﺎ ا‬

‫ﻮر ‪:‬‬

‫ذ ﻚ ‪ :‬ﺪ آﺎن‬
‫ا ﻮم ا ﺮ ﺔ‬

‫ﺮ‬
‫و ﺮﺔا‬
‫ﻰ‬

‫ء‬

‫ﺮ ﺔ أ ﻮا ا‬

‫ود ‪،‬‬

‫ﺎ ﺪم‬

‫ذآﺮ ا ﻮا‬

‫ﻮ‬

‫هﻮ ﺪ ﺪرب وار ﺎض‬
‫ﺎل ا‬
‫ﺎ‬

‫آ ﺎب ا‬

‫هﺬا ا‬

‫أه ا ﺮ ﺔ أ‬

‫ا‬

‫‪":‬أ‬

‫ﺎ ﺔ‪ ،‬و ﻬ إ‬

‫ﻮ‬
‫ﺎل‬

‫ﺎق إ‬
‫ﺮاز‬

‫آ ﺎ ﺔ‪ ،‬وا ه ﺪاء إ ﻰ‬
‫‪ .3‬ﺮق ﺪر‬

‫ﺮ‬

‫ا‬

‫ﺮﺔ‬

‫ﺪا ﺎ‬

‫‪.‬‬

‫ﺎو ت‬

‫ﺎ ﺔ‪ ،‬ﺈذا ﺎ‬

‫ﺄ‬
‫ﺎ‬

‫ﺪال‬

‫ﺮا‬

‫‪24‬‬

‫‪1993‬م(‪ ،‬ص‪32 .‬‬
‫‪25‬‬

‫ا‬

‫ﺮف‬

‫ﺎ‪ ،‬و ﺮا ﺎة ﺎ ﻮن ا ﺔ‬
‫ﺎ ﻬﺎ"‪.25‬‬

‫ا ﻜ ﺔ وا‬

‫أن ا ﺰء ا آ ﺮ‬
‫ﺎ أن ﺎر‬

‫ا ﺎ‬

‫ور ﺎل‬

‫إ ﻰ أ ﺎد‬

‫ا‬

‫أ ﻮا ﻬ ‪ ،‬و ﻜ ﺮه ﻜﺎ ﺎ آ ﺮا‪.‬‬
‫ا ﻮا ﺪ و ﺪ ﺮى آ‬
‫ﺮ ﺔ‬

‫ا‬

‫ﻬﺎ‬
‫‪،‬‬

‫ا ّ ﺮ ) ﺮوت ‪ :‬دار ا ﺎق ا ﺪ ﺪة‪1993 ،‬م(‪ ،‬ص‪31 .‬‬
‫ا ّﺮف ا ﺮ ؛ ﺄة ودرا ﺔ ) ﺮوت ‪ :‬ﻜ ﺔ ا ح‪،‬‬

‫ﺪ ا ﺎح‪،‬‬

‫ﺪ ا ﺎح ا ﺪ‬

‫ﻜ ﺮه ا ﺮ ﻮي‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ﻜ‬

‫ﻮر‪ ،‬ا‬

‫ﺪ ﻬ‬

‫ﺪ‬

‫ا ﻮ ﻮل إ ﻰ ا ﺮ ﺔ‬

‫آ ﺮة ﺪر‬

‫ﻮ ‪ ،‬آﺎ ا‬

‫‪ 23‬إ‬

‫ﻬﺎ‪ ،‬و‬

‫ﻬﺎ ا ﺮ ﻮن ﺪ ﺎ و ﺪ ﺎ‬

‫و ﺪ أن ا ﺮ ﺔ‬
‫ه ﺎك‬

‫أهﺪاف‬

‫‪" :‬‬

‫ا ﺎه وا ﺮق‪ .‬و ﺪ أ‬

‫ا‬

‫ﺰان ا ﺮ ﺔ‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ﺮق ا ﺪر‬

‫ا‬

‫ﺎج إ‬

‫ا ﺰوا ﺪ ا ﺪا ﺔ‬

‫ا ﻮ ﻮ ﺎت ا ﻬﺎ ﺔ ا‬

‫إ‬

‫ﺄة‬

‫"‪.24‬‬

‫ﺪ ا ﺎح ا ﺪ‬

‫ﻮ ا ﺎن وا‬

‫ﺮف ا ﺮ ؛‬

‫أ ﺪ ﺎﺔ ن‬

‫ﺮف أ ﻮل ا ﻜ م ا ﺮب‬
‫ﺮﺔا‬

‫ﻮ‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺎس‪.23‬‬

‫آﺎا‬

‫ودرا ﺔ‬
‫و‬

‫ﻰ‬

‫إ‬

‫إ‬

‫‪،‬‬

‫ا ّﺮف‪ ،‬ص ‪32 ...‬‬

‫ﺄ ﺮزوا ﺰا ﺎ ﺮ ﺔ ﺎ و ﻮب ا ﺮق ا‬
‫ا ﺮق ﻮف‬

‫ﺮا ﺎ‬

‫ا ﺮ ﺔا ﺎ ﺔا‬

‫ﺮى‪ .‬و‬

‫‪:‬‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫هﺬ ا ﺮ ﺔ‬
‫ا ﺮ ﺔ‬

‫ﻰ ﺎ‬

‫أه هﺬ‬

‫أ ﺪم‬

‫ﺪر‬

‫ﺮق ﺪر‬

‫ا ﻮا ﺪ‪.‬‬

‫ا ﻮا ﺪ ا ﺎ ﺔ‬

‫و ﺪ ﺎ ﺮ ﺪ ﺪر‬

‫ﺬ‬

‫ا‬

‫ﻮرهﺎ‪ .‬ﺎل ﺎ‬
‫ا ﻮا ﺪ ا ﻮ ﺔ‪،‬‬

‫ا‬

‫ﺮ ﺎت وا ﻮا‬

‫ﻰ أ ﻮب‬

‫ا‬

‫‪،‬‬

‫ﻜ ت‬

‫ﻮد ‪ ":‬ﺪأ هﺬ ا ﺮ ﺔ ﺮض‬

‫ﺪم ا ﻮاهﺪ وا‬

‫ﺰز و ﺮ‬

‫ﺪم هﺬ‬

‫أذهﺎن ا‬

‫ﺔ ﻮ‬
‫ﺬ‬

‫ﻬﺎ و ﺪ ذ ﻚ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺎ ت‬

‫ﻰ‬

‫ﺎ ﺔ"‪.26‬‬
‫أ ﺎا‬

‫ﻮات ا‬

‫‪ .1‬ﺮض ا‬
‫ا‬

‫ﺮا ﺔ ﺎ‬

‫‪:‬‬

‫ا ﺎ ﺪة ا ﺎ ﺔ ) ﺎ ﻮن ‪-‬‬

‫ﺬ و ﺮح ا‬

‫ﺮﺔ‪-‬‬

‫ﺎت وا ﺎرات ا‬

‫ﺔ(‬

‫ﻰ‬

‫ﺔ‬

‫ﻚ‬

‫ا ﺎ ﺪة‪.‬‬
‫ا‬

‫‪.2‬‬
‫ا‬

‫ﺪة‬

‫‪ .3‬ﻜ‬

‫ا‬

‫و‬

‫ﻚا‬

‫ﺬ‬

‫ﺪة‬

‫ﺔ‪.‬‬
‫ا ﺎ ﺪة‬

‫ﻜ ت‬

‫ﻮب هﺬ ا ﺮ ﺔ ‪:‬‬

‫‪ .1‬أ ﻬﺎ ﻮد ا‬
‫‪ .2‬ﺪم ا‬
‫‪26‬‬

‫ﻜ ت‬

‫ﺪام ا ﺎ ﺪة‬

‫ﻮ ﺔ )أ ﺔ( و ﻮ‬

‫ﺎ‬

‫ﺬ ﻰا‬
‫ﺎد ﻰ ا‬

‫ﻮد ‪،‬‬

‫ﺎ‬

‫وا‬
‫وا‬

‫‪ ،...‬ص‪188.‬‬

‫آ ﺔ‬

‫ﺎآﺎة ا‬
‫ل‬

‫ا‬

‫ﺎء‬

‫ﻬﺎ‪.‬‬

‫ﻬ ا ﺪرة ﻰ ا ﻜﺎر وا ﺪ ﺪ‬

‫‪.3‬‬

‫‪ .4‬أ ﻬﺎ ﺪأ ﺎ‬
‫ا ﺮ ﺔا‬
‫ﺮاء‬

‫ا‬

‫ودرا ﺔ ا‬
‫ﻬﺎ‪،‬‬

‫و ﻬ‬
‫ﺮا ﺔ ا‬

‫ﺎ ﻬ ‪.27‬‬
‫ﺎ ﺔ‬
‫ﺮا‬

‫ﺪ‬
‫ﺔ ا‬

‫ﺔ هﻮ ا ﺪ‬
‫ﺮ ﺔ أو‬

‫ﺆدي إ ﻰ‬

‫ا ﻮ ﻮل إ ﻰ إ ﻰ ﻜ‬
‫ﺔا‬

‫هﺬ ا ﺮ ﺔ‬

‫ﺎم‬

‫ا ﺮن ا‬
‫ا‬

‫ﺮت‬

‫ﻮ ﺎت ا ﺪ ﺔ‪،‬‬
‫‪،‬‬

‫ا‬

‫‪27‬‬

‫ص‬

‫ا‬

‫ا‬

‫‪2007‬‬
‫ﺎهﺪة‪ ،‬ﺮق ﺪر ‪...‬أ‬
‫ﺎ‬
‫‪ ،...‬ص‪187.‬‬
‫ﻮد ‪ ،‬ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫ر‬

‫ﺪر‬

‫ﻬ‬
‫ﺎرة‬

‫ﺮض ا ﺎدة ا ﺪ ﺪة‪،‬‬
‫ا ﺪ‬

‫هﺬ ا ﺎ ﺪة ﻰ ﺎدة‬
‫ﺮا ﺔ‬

‫ا ﺪر‬
‫ﺎ‬

‫‪ -‬ﺮ ﺔ‬

‫ذ ﻚ ﺪأ ﺎ‬

‫ﺎل إ ﻰ‬

‫ﺔ‪:‬‬

‫‪28‬‬

‫آ‬

‫ﻬﺔ ا‬

‫ﻮ ﺎت ا ﺪ ﺔ‪،‬‬

‫ا ﺮ ﺔا‬
‫ا‬

‫ﺔ‪،‬‬

‫ﻰ ا ﺮ ﺔ ﻜﺮ ﺎ و‬

‫ﺮ ‪ .‬و ﺪ آﺎ‬

‫و ﺎر ﻬﺎ ﺎ‬

‫ا ﺎ‬

‫ﻬﺎ‪.28‬‬

‫وأ ﺎس هﺬ ا ﺮ ﺔ‪-‬آ ﺎ و ﺪ ا ﺎ‬
‫هﺮ ﺎرت ا‬

‫وا ﺎ‬

‫ﻰ ﺎ ﺪة أو ﺎ ﻮن‪ .‬ﺪأ‬

‫ﺔ وا ﻮاهﺪ ا‬

‫ا ﺎ ﺪة ا ﻮ ﺔ ا‬

‫ا ﺰ ﺎت‬

‫ﺎ ﺪﺪ‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫ﺮ‬

‫ﺎدة ا ﺪ ﺪة‪.‬‬

‫ا ﻮا ﺪ‬

‫ا‬

‫ﻮات‬

‫‪ .1‬ﺪم ا‬
‫ﺎ‬

‫ﺪد‬

‫ﺔرﺎ‬

‫ﺮك‬

‫ﺔ ﺎ‪.‬‬

‫ﺎ ﺪ ا‬

‫‪.2‬‬

‫ا ﺎ ت ا ﺮد ﺔ ا‬

‫ﻬﺎ‬

‫ا‬

‫و ﻮ ﻬﻬ‬

‫ب‬

‫ﻰ ﻜ‬

‫درا ﺔ هﺬ ا ﺎ ت ا ﺮد ﺔ‬
‫ﺔا‬

‫ﻮا ا ﺎ‬

‫ﻚا ﺎ ت‬

‫ﺮآﺔ‬

‫ا ﺮد ﺔ‪.‬‬
‫ﺎ ﺪا‬

‫‪.3‬‬

‫ﻰ‬

‫ﺎ‬

‫ﺔا‬

‫ا ﻮ‬

‫إ‬

‫ﺮآﺔ‬

‫ﺎ‬

‫ا ﻬﺎ ا ﺮ ﻮن‬
‫وا‬

‫ﺎج أو ا‬

‫إ ﻬﺎ‬

‫ﺔا‬

‫هﻮ ا ﺬي‬
‫ﺎ ﺔ ا‬

‫‪2007‬‬
‫‪30‬‬
‫‪31‬‬

‫‪ 24‬أ‬

‫ﺪى‬

‫ﺮا‬

‫ﻮات ا ﺪرس‬
‫ﻮا ﺔ‬

‫‪.‬‬

‫أ ﻮ ﻬﺎ‬

‫ﺮا ﺔ‪ ،‬وه‬

‫‪ :‬ا ﻬ ﺪ‪ ،‬وا ﺮض‪ ،‬وا ﺮ ‪،‬‬

‫ﺎط‪ ،‬وا‬

‫ﻮب هﺬ ا ﺮ ﺔ ‪:‬‬

‫ﺔ‬

‫‪.30‬و‬

‫ﺎرآﺔ ا‬

‫ا ﺪرس ؛ ن ا‬

‫ﺬ‬

‫ﺪم ﺪرس و ﻮازن و ﺎرن‬
‫ﺎج ﺮآ ﺰهﺎ‬

‫ﺮ ا ﺮام‪ " ،‬ﺮق ا ّﺪر‬
‫ﺮ ا ﺪ ‪ ،‬ﺮوق ﺪر‬
‫ﺎهﺪة ا‬

‫ﺔ ﺎ‬

‫‪.29‬‬

‫ﺪر ﻬ ‪ .‬وهﺬ‬

‫ﺪرات ا ﺪر‬

‫‪29‬‬

‫ﺎرة ﺎ ﺔ‬

‫ا ﺎ ت‪.‬ا ﺄآﺪ‬

‫و ﺪ ﺪد ا ﻬﺎر ﺎ ﻮن‬
‫ا ﺮ ﺔ ا‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫ﺮ ﺪا‬

‫أ ﺰا‬

‫ﻰا‬

‫دون ا ﻮا‬

‫ا ﺪ ﺪ وا‬

‫ﻜﺎر‪.31‬‬

‫ا ﺎ ﺔ"‬

‫ا‬

‫ﺮى‬

‫‪ 12 ،http//www.saiedi.com‬أ‬

‫‪ ، ...‬ص‪129.‬‬

‫ﺔ آﺎ ﺔ‪ " ،‬ﺮق ﺪر‬

‫و ﻮﻰ‬

‫ﺎدة ا ﻮا ﺪ"‬

‫‪،http://www.badr1.com‬‬

‫وه ﺎك ﺮ

Dokumen yang terkait

Tahlil bunud al-asilah fi ikhtibar al-niha'i al-shaf al-tsani min madrasah al-mutawasithah al-Islamiyah bi Jakarta al-janubiyah

0 11 72

Atsar fahmi'inna waakhwatuha fi al-qudrah ala al-qira'ah alai at-talamidz al-soffi al-tsani miin madrasah salafiyah diniyah wustha bi Pemalang Jawa al-wustha

0 4 62

Idrak talamidz madrasah dar al-ma'arif al-mutawasithah al-islamiyah li ta'lim al-lughah al-'arabiyyah wa 'alaqatuhu bi injazihim

0 5 71

Al-'Alaqah bayna muyuli tilmizati sl-shaffi al-tsani bi ma'had darinnajah al-mutawashithah al-islamiyah ulu jami jakarta ila ta'lim al-mufradat wa qudratihinna 'ala al-muhadatsah

0 8 68

Istikhdaam al-vidio 'ardhi al-Qasshah bi al-'Arabiyyah ladaa talaamidz as-shofi ats-tsani min madrasah nurul hijrah ats-tsanawiyah Jakarta

0 5 54

Asbabu Dho'fi Talamidz Ash-Shoffi Ats-tsani Min Madrasah Al-Khairiyah Ats-Tsanawiyah Al-Islamiyah Bi Jakarta Al-Janubiyah 'Alastikhdami Al-Khobar Al-Muqaddam wal Mubtada Al-Muakhor fi Maharotil Kitabah

0 5 66

Al-Qudroh 'ala al-qiroat al-jahriyyah wa atsaruha fi maharat al-kalam al-masthu al-lughawi lada talamidzu al-fashlu as-tsani al-madrasah al-Islamiyah al-hukuniyah Parung Panjang Bogor

0 22 42

Al Alaqah Baina Al Qudrah Ala Tilawatil Quran wa Al Qudrah Alaa Qiraati An Nushus Al Arabiyah at Talamidz bi Madrasah Al Husna Al Mutawasithoh Al Islamiyah Jakarta Al Janubiyah

0 4 87

Atsar istikhdam thariqah al-Qiraah al-mutakarrirah fȋ mahȃrah al-Kitȃbah Ladȃ Talȃmidz aș-Șaff as-Sȃdis bi Madrasah al-Husna al-Ibtidȃiyah al-Islȃmiyyah Lebak Bulus Jȃkarta al-Janȗbiyyah

0 6 67

Al - 'Alaqatu baina al - 'Amaliyyati at - Ta'limiyyati bi Ma'hadi Sabilussalam Ciputat wa Qudratu ad - Daarisiina 'ala Fahmi al - Maqru'

0 9 113