İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
Insanların h yat ş raitinin t xir salınmadan ə
ə ə ə
yaxşılaşdırılması;
Zamanın d y rl ndirilm si; ə ə ə
ə
Mövcud olan v saitin d y rl ndirilm si; ə
ə ə ə ə
G lirl rin s m r li istifad sinin t min edilm si; ə
ə ə ə ə
ə ə
ə
İnsan resurslarının inkişafı;
Ail bağlarının möhk ml ndirilm si ə
ə ə ə .
İpotekanın üstünlüyünü daha d rin qavramaq m qs di il ə
ə ə ə
t x yyülümüzü istifad ets k yerin düş r. Bel ki, siz t s vvür ə ə
ə ə
ə ə
ə ə ə
edin : Bakıda yaşayırşınız, eviniz yoxdur v kiray haqqı ə
ə öd yirsiniz. mlak bazarlarında aylıq kiray haqları ad t n
ə Ə
ə ə ə
m nzilin d y rinin 1250 v ya 1300 nisb tind mü yy n edilir. ə
ə ə ə
ə ə
ə ə Dem li, siz 200 manat kiray haqqı öd yib t xmin n 50 min
ə ə
ə ə
ə manat d y ri olan evd yaşayırsınız v aylıq g lirinizd n 300
ə ə ə
ə ə
ə manat yığıma yön ltm kl kiray yaşadığınız m nzilin hazırkı
ə ə ə
ə ə
d y rini 167 aya v yaxud da 14 ild n artıq zamana c ml şdir ə ə
ə ə
ə ə ə
bil rsiniz. Lakin, bu zaman üç sas m qama diqq t etm k ə
ə ə
ə ə
lazımdır :
1. İnflyasiyadan qaynaqlanan qiym t artımı; ə
2. M rk zl şm v kommunikasiya ş rtl rinin inkişaf ə ə ə ə
ə ə ə
etdirilm si il laq dar bahalaşma; ə
ə ə ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
3. H r yeni ild vv lki il nisb t n artan t l batdan ə
ə ə ə ə
ə ə ə ə
qaynaqlanan qiym t artımları. ə
Sadalanan ş rtl rin h r biri m nzil qiym tl rinin artımında xüsusi ə ə
ə ə
ə ə rol oynayır. Orta hesabla illik 5-lik artım proqnozlaşdırsaq 14
ild n sonra sizin almaq ist diyiniz m nzilin qiym ti t xmin n ə
ə ə
ə ə
ə 104 min manat olacaq. H mçinin, bu müdd t rzind kiray
ə ə ə
ə ə
qiym tl rind ki d yişm l ri d n z r aldıqda t xmin n 45000 ə ə
ə ə
ə ə ə ə ə ə
ə ə
min manat kiray öd miş olacaqsınız. Bu is siz 15-il rzind ə
ə ə
ə ə
ə yaşadığınız ev sahib olma d y rinin 149 min manat olması v
ə ə ə
ə yaxud 14 il müdd tind orta hesabla 900 manatın yalnız m nzil
ə ə
ə ş raiti üçün istifad edilm si dem kdir.
ə ə
ə ə
g r siz 15 illik müdd t 55 min manat ipoteka götürs niz, Ə ə
ə ə ə
ipoteka kreditl ri üçün n z rd ə
ə ə ə tutulmuş hazırkı faizl rl adi
ə ə ipoteka krediti faizi il hesablanıb
ə 8 birlikd annuitet h r ay
ə ə
üçün b rab r öd niş ş rti ə
ə ə
ə qaydada ayda 500 manat, kredit
müdd tind 167 ay is c mi ə
ə ə ə
83500 manat öd m kl b hs etdiyimiz m nzil sahib olacaqsınız. ə ə ə ə
ə ə
Qeyd etdiyimiz iki hal arasındakı f rq h r ay üçün 400 manat, 14 il ə
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
müdd tind is t xmin n 65 min manatdır. B hs etdiyimiz ə
ə ə ə
ə ə
praktiki misaldan da aydın olur ki, maliyy imkanlarının v ə
ə zamanın d y rl ndirilm si baxımından ipoteka krediti il m nzil
ə ə ə ə
ə ə almaq, ill rl v sait toplayaraq bu m qs d nail olmaqdan daha
ə ə ə ə ə ə
m qs d uyğun v s rf lidir. ə ə ə
ə ə ə Göründüyü kimi, ipoteka krediti istiqam tind aparılan
ə ə
dövl t siyas ti halinin g lirl rinin s m r li istifad si, m nzil ə
ə ə ə
ə ə ə ə
ə ə
ş raitinin yaxşılaşdırılması baxımından daim aktuallığını saxlayır. ə
Doğrudur ki, ipoteka kreditl şm si sosial aktdır v m qs d ə
ə ə
ə ə v t ndaşların h yat ş raitini yaxşılaşdırmaqdır. Lakin, dövl tin
ə ə ə
ə ə
ipoteka proqramı dig r yan t sirl r malikdir. Bel ki, yeni ə
ə ə ə
ə t l bin yaranması mlak bazarında canlanmaya s b b olur, tikinti
ə ə ə
ə ə sektoru genişl nir v bu sah l rl laq li dig r sub sektorlar
ə ə
ə ə ə ə ə
ə inkşaf edir. Eyni zamanda g r ipoteka kreditl şm si m nzil
ə ə ə
ə ə
bazarında ciddi paya sahib olursa, bu zaman proses qiym t ə
artımlarına yol açır. Dövl tin v zif si düzgün ipoteka siyas ti ə
ə ə ə
h yata keçirm kl mümkün m nfi t sirl ri minimuma endirm k ə
ə ə ə
ə ə
ə v mövcud ş rtl r daxilind yüngül ipoteka ş rtl ri t tbiq
ə ə ə
ə ə ə
ə etm kdir.
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
İpoteka haqqında qanunvericilik
İs t nil n iqtisadi prosesin v ya f aliyy tin h yata ə ə ə
ə ə
ə ə
keçirilm si üçün ilk v n vacib faktor hüquqi bazanın ə
ə ə formalaşdırılması hesab edilir. T bii ki, Az rbaycanda ipoteka
ə ə
kreditl şm sinin h yata keçirilm si, prosesin t min edilm si v ə
ə ə
ə ə
ə ə
m qs dliliyi qanunlar, hüquqi aktlar v s r ncamlarda öz ksini ə ə
ə ə ə ə
tapıb. Az rbaycan Respublikasında ipoteka il laq li münasib tl r
ə ə ə
ə ə ə
aşağıdakı qanunlar vasit si il t nziml nir. ə
ə ə ə
İpoteka Haqqında Az rbaycan Respublikasının Qanunu ;
ə
Az rbaycan Respublikasının Mülki M c ll si ; ə
ə ə ə
Daşınmaz mlakın dövl t reyestri haqqında Az rbaycan ə
ə ə
Respublikasının Qanunu ;
Dövl t rüsumu haqqında Az rbaycan Respublikasının ə
ə Qanunu .
Bundan lav ipoteka sisteminin t kmill şdirilm si haqqında ə
ə ə
ə ə
ölk prezidentinin f rmanları ə
ə Az rbaycan Respublikasında
ə ipoteka kreditl ri sisteminin yaradılması haqqında Az rbaycan
ə ə
Respublikası Prezidentinin F rmanı, Az rbaycan Respublikasının ə
ə M rk zi Bankı n zdind Az rbaycan İpoteka Fondu haqqında
ə ə ə
ə ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
sasnam nin t sdiq edilm si bar d Az rbaycan Respublikası Ə
ə ə
ə ə ə
ə Prezidentinin f rmanı, Az rbaycan Respublikasında ipoteka
ə ə
kreditl rinin verilm si mexanizminin t kmill şdirilm si haqqında ə
ə ə
ə ə
Az rbaycan Respublikası Prezidentinin F rmanı, Az rbaycan ə
ə ə
Respublikasında güz ştli ipoteka kreditl rinin verilm si ə
ə ə
Qaydalarında d yişiklikl r edilm si haqqında Az rbaycan ə
ə ə
ə Respublikası Prezidentinin F rmanı
ə , Nazirl r Kabinetinin
ə q rarları
ə İpoteka kağızının formasının t sdiq edilm si bar d
ə ə
ə ə Nazirl r Kabinetinin Q rarı, İpoteka kağızının dövl t qeydiyyatı
ə ə
ə Qaydalarının t sdiq edilm si haqqında Nazirl r Kabinetinin
ə ə
ə Q rarı
ə v sair normativ hüquqi aktlarla yanaşı, Az rbaycan
ə ə
Respublikasının t r fdar çıxdığı beyn lxalq müqavil l rd ə ə
ə ə ə ə
ipoteka qanunvericiliyinin predmeti hesab edilir. Bu qanun v ə
f rmanlarla yanaşı Az rbaycanda ipoteka kreditl rinin verilm ə
ə ə
ə qaydaları, yenid n maliyy l şdirm , güz ştli ipoteka ş rtl ri,
ə ə ə
ə ə
ə ə ilkin qiym tl ndirici v sığorta şirk tl ri il münasib tl r AİF-in
ə ə ə
ə ə ə
ə ə normativ s n dl ri v t limatları il t nziml nir.
ə ə ə ə ə
ə ə ə
Ölk prezidentinin 15 aprel 2005-ci il tarixli f rmanı il ə
ə ə
qüvv y min n “İpoteka Haqqında Az rbaycan Respublikasının ə ə
ə ə
Qanunu” ölk v t ndaşlarına ilk d f ipotek kreditl rind n ə
ə ə ə ə
ə ə
istifad imkanı yaratdı. Bu qanun ipoteka kreditl şm sinin ilkin ə
ə ə
ş rtl rinin mü yy nl şdirm kd baza s n di hesab edilir. Bel ə ə
ə ə ə ə ə
ə ə ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
ki, qanunda ipoteka predmetinin v xüsusiyy tl rinin mü yy n ə
ə ə ə ə
edilm si, t r fl rin
hüquq v
v zif l rinin ə
ə ə ə ə
ə ə ə mü yy nl şdirilm si, ipotekanın növl ri, istifad hüquqları,
ə ə ə ə
ə ə
dövl t qeydiyyatına alınması v qeydiyyata xitam verilm si ə
ə ə
qaydaları kimi sas prinsipl ri ksini tapıb. Qanun 7 f sil v 59 ə
ə ə ə
ə madd d n ibar tdir.
ə ə ə
Bu qanunun 6-cı madd si ipoteka predmeti olaraq dövl t reyestr ə
ə xidm tind aktiv mülkiyy t hüququ t sdiql nmiş daşınmaz mlakdan
ə ə
ə ə
ə ə
istifad edilm sini ş rtl ndirir. Qanun h mçinin, bölünm si mümkün ə
ə ə ə
ə ə
olmayan şyaların hiss -hiss ipotekasını qadağan edir. Lakin, bir ə
ə ə
neç şya borcalanın razılığı il eyni zamanda ipoteka predmeti hesab ə ə
ə edil bil r. Y ni, qanunla ümumi ipotekaya icaz verilir. Bununla
ə ə
ə ə
yanaşı bu qanun, müqavil d xüsusi qeyd olmadığı halda t r fl rin ə ə
ə ə ə razılığı sasında ipoteka predmetinin d yişdiril bilm sin imkan
ə ə
ə ə
ə
yaradır. Madd : 6.5. ə
İpoteka müqavil sind ayrı qayda n z rd ə
ə ə ə ə
tutulmayıbsa, ipoteka predmeti ipoteka saxlayanın razılığı il ə
d yişdiril bil r. Bu halda ipoteka müqavil sind d yişiklikl r ə
ə ə
ə ə ə
ə edilir. Qanunda ümumi mülkiyy t hüququ olan mlakın ipotekaya
ə ə
qoyulması, yalnız dig r mülkiyy tçil rin notarial qaydada razılığı ə
ə ə
olduqda mümkün hesab edilir. Madd 8.1: ə
Ümumi birg ə
mülkiyy td olan şya bütün mülkiyy tçil rin notariat qaydasında ə ə
ə ə
ə t sdiq olunmuş razılığı il ipotekaya qoyula bil r
ə ə
ə . Bununla bel ,
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
ümumi paylı mülkiyy tin iştirakçısı öz payını dig rl rinin razılığı ə
ə ə olmadan ipoteka etdir bil r.
ə ə
Qanunun 7-ci madd sind ipotekanın xüsusiyy tl ri
ə ə
ə ə mü yy nl şdirilir. İpotekanın xüsusiyy tl ri dedikd ipotek etdiril n
ə ə ə ə ə
ə ə
mlakın üz rind olduğu torpaq sah sinin d ipoteka predmeti olması, ə
ə ə
ə ə
g l c kd yaranmış probleml rd n doğan ipoteka predmetin ə ə ə ə
ə ə ə
tutmanın mlakın yerl şdiyi torpaq sah sin d aid olması kimi ə
ə ə ə ə
hüquqi t l bl r n z rd tutulur. Bundan başqa ipoteka haqqında ə ə ə
ə ə ə qanun borcalana 3-cü t r fin ir li sürdüyü h r hansı iddianın qarşılığı
ə ə ə
ə v t ndaşa m xsus dig r mülkl rl öd nil bilm dikd ipoteka
ə ə ə
ə ə ə
ə ə ə
ə predmetin t l b yalnız kreditin dig r hiss si borcver n t r f
ə ə ə ə
ə ə
ə ə ə öd nildikd n sonra müzakir mövzusu ola bil c yin imkan verir.
ə ə
ə ə ə
ə Başqa sözl ipoteka predmeti ipoteka krediti üzr öhd likl r tamamil
ə ə
ə ə
ə yerin yetirildikd yenid n aktiv mlaka çevrilir.
ə ə
ə ə
Sadaladığımız ş rtl rin ipoteka müqavil sind ks olunması ə ə
ə ə ə
m cburidir. Çünki, borcalan v borcver n arasındakı g l c k ə
ə ə
ə ə ə münasib tl rin sas istinad yeri v ya hüquqi t r fl ri yalnız ipoteka
ə ə ə
ə ə ə ə
müqavil sind razılaşdırıldığı kimi olur. İpoteka müqavil si is ə
ə ə
ə aidiyyatı dövl t qurumu t r find n qeydiyyata alındığı andan
ə ə ə
ə qüvv y minir. Daşınmaz mlakın ipotekası zamanı t r fl r arasında
ə ə ə
ə ə ə bağlanan müqavil daşınmaz mlakın dövl t reyestrind qeyd
ə ə
ə ə
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
alınmalıdır. Müqavil dövl t qeydiyyatına alındığı zaman ipotekanın ə
ə predmeti, sas öhd liyin mahiyy ti, icra müdd ti v ipoteka saxlayan
ə ə
ə ə
ə bar d m lumat traflı ş kild qeyd edilir. g r müqavil d ipoteka
ə ə ə ə
ə ə
Ə ə ə ə
kağızının verilm si n z rd tutulubsa, dövl t qeydiyyatına alınan ə
ə ə ə ə
zaman bu informasiyanın da qeyd edilm si m cburi t l bl r ə
ə ə ə ə
sırasındadır. Qanunvericilikd ipoteka müqavil sinin qeydiyyata ə
ə alınmasından imtina halları il bağlı s n dl rd çatışmamazlığın
ə ə ə ə ə
olması, ipoteka etdir nin h min mülkiyy t üz rind s r ncam verm ə
ə ə
ə ə ə ə
ə s lahiyy tinin olmaması v yaxud qanunla m hdudlaşdırılması, b hs
ə ə
ə ə
ə olunan mlakla laq dar m hk m mübahis sinin olması kimi
ə ə
ə ə ə ə
ə hüquqi ng ll r hesab edilir. Lakin, qeydiyyatdan imtina son deyil.
ə ə ə Bel ki, imtina q rarını aldıqdan sonra imtina s b bini aradan
ə ə
ə ə qaldıraraq mlakı yenid n ipotek etdirm k olar. Bundan başqa
ə ə
ə v t ndaş ipotekanın dövl t qeydiyyatından imtinanı sassız hesab
ə ə ə
ə edirs inzibati qaydada m hk m y müraci t ed bil r. Yeri
ə ə ə ə ə
ə ə
ə g lmişk n onu da qeyd ed k ki, ipotekanın dövl t qeydiyyatının l ğvi
ə ə
ə ə
ə qanunvericiliy uyğun olaraq ipoteka saxlayanın riz si v yaxud da
ə ə ə
ə m hk m nin q rarı sasında baş ver bil r. İpoteka müqavil si
ə ə ə ə
ə ə
ə ə
dövl t qeydiyyatına alınan zaman dövl t rüsumunu ipoteka qoyan ə
ə t r f öd yir.
ə ə ə
İpoteka qoyan v ipoteka saxlayanın hüquq v v zif l ri d ə
ə ə ə ə ə
b hs etdiyimiz qanunla t nziml nir. İpoteka qoyanın ipoteka ə
ə ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
predmetin sahiblik, onun t yinatı üzr istifad si, v siyy t edilm si, ə
ə ə
ə ə
ə ə
qanunun t l bl rin uyğun s r ncam verm k kimi hüquqları v ə ə ə ə
ə ə ə
ə ipoteka predmetinin saxlanılması, salamatlığı, üçüncü ş xsl rin
ə ə
q sdl rind n, t l bl rind n qorunması, vergil rin, kommunal ə
ə ə
ə ə ə ə
ə x rcl rin öd nilm si kimi v zif l ri var. İpoteka saxlayanın is
ə ə ə
ə ə ə ə
ə ipoteka predmetinin saxlanılmasına n zar t etm k, nöqsanların aradan
ə ə
ə qaldırılmasını t l b etm k, ipoteka qoyan t r find n x b rdarlıqlara
ə ə ə
ə ə ə
ə ə m l edilm dikd ipoteka predmetinin sahibliyinin onun xeyrin
ə ə ə
ə ə
d yişm si iddiası il m hk m y müraci t etm k kimi hüquqları var. ə
ə ə ə ə ə ə
ə ə
Sonuncu halda m hk m ipoteka saxlayanın xeyrin q rar çıxararsa o ə ə ə
ə ə zaman, sahiblik hüququ tam ş kild ona keçir.
ə ə
İpoteka predmetinin sığorta etdirilm si d qanunun vacib ə
ə t l bl rind n biridir. Sığorta zamanı ipoteka predmetinin bazar
ə ə ə ə
qiym ti sas götürülür. g r ipoteka qoyan fiziki ş xsdirs , o zaman ə ə
Ə ə ə
ə onun h yatı v m k qabiliyy tinin itirilm si riski mütl q sığorta
ə ə ə ə
ə ə
ə edilm lidir.
ə Ümumiyy tl is ipoteka haqqında qanunun q bul edilm si
ə ə ə
ə ə
ölk tarixind ilk d f ipoteka kreditl şm sin start verilm sin ə
ə ə ə
ə ə
ə ə
ə s b b oldu. İpoteka prosesinin t nziml nm si, maliyy m nb l rinin
ə ə ə
ə ə
ə ə ə ə vahid qaynaqda birl şdirilm si, bu sah d dövl t siyas tinin h yata
ə ə
ə ə ə
ə ə
keçirilm si m qs di il “Az rbaycan Respublikasında ipoteka ə
ə ə ə
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
kreditl ri sisteminin yaradılması haqqında” Az rbaycan Respublikası ə
ə Prezidenti t r find n 16 sentyabr 2005-ci ild f rman imzalanıb.
ə ə ə
ə ə F rmanda Az rbaycan Respublikasının M rk zi Bankı n zdind
ə ə
ə ə ə
ə Az rbaycan İpoteka Fondu yaradılması v bununla laq dar görülm li
ə ə
ə ə
ə olan işl rin siyahısı, o cüml d n, AİF haqqında sasnam nin
ə ə ə
ə ə
hazırlanması t l bl ri öz ksini tapıb. Ölk prezidentinin 22 dekabr ə ə ə
ə ə
2005-ci il f rmanı il is “Az rbaycan Respublikasının M rk zi ə
ə ə
ə ə ə
Bankı n zdind Az rbaycan İpoteka Fondu haqqında sasnam ” v ə
ə ə
Ə ə
ə “Az rbaycan Respublikasının M rk zi Bankı n zdind Az rbaycan
ə ə ə
ə ə
ə İpoteka Fondunun v saiti hesabına ipoteka kreditl rinin verilm si
ə ə
ə Qaydaları” t sdiq etdi. Bel likl , ölk d ipoteka kreditl rinin
ə ə
ə ə ə
ə verilm si mexanizminin formalaşdırılması istiqam tind ciddi
ə ə
ə addımlar atıldı.
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
Az rbaycanda İpoteka kreditl rinin verilm si ə
ə ə
prosedurası
İlk önc qeyd etm liyik ki, ipoteka krediti almaq ist y n ə
ə ə ə
v t ndaş kreditin hansı m nb l rd n alınacağını mü yy n etm lidir. ə ə
ə ə ə ə ə ə
ə Bel ki, ipoteka kreditl ri verilm ş rtl ri v maliyy nin t min
ə ə
ə ə ə ə
ə ə
edilm si m nb yi baxımından üç sas hiss y ayrılır. ə
ə ə ə
ə ə 1. Güz ştli ipoteka. 2. Adi ipoteka. 3. Kommersiya ipotekası.
ə Bu ipoteka kreditl rinin h r biri ayrı-ayrı qaydalar v ş rtl r
ə ə
ə ə ə daxilind müşt ril r t qdim olunur. H mçinin, adi v güz ştli
ə ə ə ə ə
ə ə
ə ipoteka kreditl ri dövl t büdc si, AİF-in aktivl rinin idar edilm si
ə ə
ə ə
ə ə
v sair r smi m nb l rd n formalaşdığı halda kommersiya ipotekası ə
ə ə ə ə ə
ist nil n bank v ya kredit t şkilatının öz v saiti hesabına formalaşır. ə ə
ə ə
ə
Kreditl rin verilm si ş rtl ri ə
ə ə ə
AİF-in v saitl ri hesabına veril n adi v güz ştli ipoteka kreditl ri ə
ə ə
ə ə
ə aşağıdakı t l bl r uyğun olmalıdır:
ə ə ə ə
Kredit Az rbaycan manatı il ancaq Az rbaycan
ə ə
ə Respublikasının v t ndaşına verilm lidir;
ə ə ə
İpoteka predmeti yalnız m nzil v ya f rdi yaşayış evi ola
ə ə
ə bil r;
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
Kreditin m bl ği kreditin verildiyi tarix ipoteka il yüklü
ə ə ə
ə edil n daşınmaz mlakın bazar qiym tinin 85-d n çox
ə ə
ə ə
olmamalıdır;
İpoteka kreditl ri üzr öd nil c k aylıq m bl ğ borcalanın ə
ə ə ə ə
ə ə borcalanların aylıq m cmu g lirinin 70-d n çox
ə ə
ə olmamalıdır;
Borcalanın birg borcalanın v onun ail sinin h yatı v
ə ə
ə ə
ə f aliyy ti il laq dar münt z m öd nişl r h r bir ail
ə ə
ə ə ə
ə ə ə
ə ə
ə üzvünün saxlanılması üçün x rc ölk üzr mü yy n olunmuş
ə ə
ə ə ə
yaşayış minimumundan az götürül bilm z; ə
ə
Kreditin son öd niş tarixin borcalanın yaşı qanunvericilikl ə
ə ə
mü yy n olunmuş pensiya yaş h ddind n çox olmamalıdır; ə ə
ə ə
Kredit daşınmaz mlakın ipotekası il t min olunmalıdır;
ə ə ə
İpoteka il yüklü edil n daşınmaz mlak AİF t r find n
ə ə
ə ə ə
ə t sdiq olunmuş siyahıya daxil olan v onunla m kdaşlığa
ə ə
ə ə dair müqavil bağlamış müst qil qiym tl ndirici t r find n
ə ə
ə ə ə ə
ə qiym tl ndirilm lidir;
ə ə ə
İpoteka saxlayanın hüquqları qanunvericilikl mü yy n
ə ə ə
edilmiş qaydada dövl t qeydiyyatına alınmalıdır; ə
Kredit üzr sas borc v hesablanmış faizl r h r ay b rab r
ə ə ə
ə ə ə
ə hiss l rl annuitet öd nişl r öd nilm lidir;
ə ə ə ə
ə ə
ə
İpoteka il yüklü edilmiş daşınmaz mlakın bazar qiym ti ə
ə ə
sas götürül r k ipoteka il t min edil n kreditin ə
ə ə ə
ə ə
h cmind n az olmamaq ş rtil sığortalanmalıdır; ə
ə ə
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
H yat sığorta müqavil si. Birg borcalanların h yat sığortası
ə ə
ə ə
onların ipoteka kreditinin m bl ği hesablanark n g lirl rinin ə ə
ə ə
ə xüsusi ç kisin proporsional qaydada aparılmalı v birg
ə ə
ə ə
borcalanların h yat sığortasının ümumi m bl ği ipoteka ə
ə ə krediti m bl ğind n az olmamalıdır;
ə ə ə
AİF t r find n mü yy n olunan dig r t l bl r.
ə ə ə
ə ə ə ə ə ə
Bu zaman yaranan hallardan biri –kiml r güz ştli ipoteka ə
ə kreditind n istifad ed bil r?
ə ə
ə ə olur. Yeri g lmişk n qeyd ed k ki,
ə ə
ə güz ştli ipoteka krediti dövl tin sosial siyas tinin bir istiqam ti olub,
ə ə
ə ə
halinin daha az g lirli hiss sin d st k m qs di daşımaqla yanaşı, ə
ə ə ə ə ə
ə ə ölk qarşısında d y rli xidm tl ri olan insanlara v ya onların
ə ə ə
ə ə ə
ail l rin dövl t qayğısını ks etdir n bir üstünlüyüd özünd ehtiva ə ə ə
ə ə
ə ə
ə edir. Bu is özlüyünd t qdir layiq hal hesab edilir. “Az rbaycan
ə ə ə
ə ə
Respublikasında güz ştli ipoteka kreditl rinin verilm si” qaydalarının ə
ə ə
2-ci müdd ası güz ştli ipoteka kreditind n istifad etm hüququ olan ə
ə ə
ə ə
v t ndaşların siyahısını aşağıdakı kimi mü yy n edir. ə ə
ə ə 1. G nc ail nin üzvü olan aşağıdakı ş xsl r;
ə ə
ə ə - ş hid ail sinin üzvü riarvadı, övladları;
ə ə
ə - Milli Q hr man özü, riarvadı, övladları;
ə ə ə
- m cburi köçkün v ya ona b rab r tutulan ş xsl r; ə
ə ə
ə ə ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
- üç ild n az olmayan müdd td dövl t qulluqçusu işl y n ş xsl r; ə
ə ə ə
ə ə ə ə - elml r namiz di v ya doktorluq elmi d r c si olan ş xsl r;
ə ə
ə ə ə ə
ə ə - idman sah sind xüsusi xidm tl ri olan ş xsl r f xri b d n
ə ə
ə ə ə ə
ə ə ə
t rbiy si v idman xadimi, ölk miqyaslı yarışların qalibi I yer , ə
ə ə
ə beyn lxalq miqyaslı yarışların mükafatçıları I, II v III yerl r .
ə ə
ə 2. Üç ild n az olmayan müdd td h rbi xidm td olan müdd tli
ə ə ə ə
ə ə ə
h qiqi h rbi xidm td olan h rbi qulluqçular daxil deyil , h mçinin ə
ə ə ə
ə ə
d ehtiyata v istefaya buraxılmış Az rbaycan Respublikasının h rbi ə
ə ə
ə qulluqçuları.
Onu da qeyd etm k lazımdır ki, b hs etdiyimiz qaydalara sas n, ə
ə ə
ə ipoteka kreditl ri üzr güz ştl rd n istifad etm k hüququ olan h r
ə ə
ə ə ə ə
ə ə
bir ail ş xs bu güz ştl rd n yalnız bir d f istifad ed bil r. Bu ə ə
ə ə ə ə ə
ə ə
ə m hdudiyy td sas m qs d m hdud imkanlardan istifad zamanı
ə ə ə ə
ə ə ə
ə dal tin t min edilm sin xidm t etm kdir.
ə ə
ə ə
ə ə
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
C dv l 1 : İpoteka kreditl rinin verilm si ş rtl ri ə ə
ə ə
ə ə
Ş rtl r ə ə
Adi ipoteka kreditl ri ə
Güz ştli ipoteka kreditl ri ə
ə Maksimal m bl ğ
ə ə 50000 AZN
50000 AZN Maksimal illik faiz d r c si
ə ə ə 8
4 Maksimal müdd t
ə 25 il
30 il Minimum ilkin öd niş
ə 20
15 Aylıq annuitet öd niş
ə m bl ği 50 min manat
ə ə kredit alındığı halda
386 AZN 239 AZN
M nb :
Az rbaycan Respublikası
Dövl t İpoteka
ə ə ə
ə Fondu :
http:www.amf.cbar.az?azcontent157
C dv ld n d göründüyü kimi, adi v güz ştli ipoteka kreditl rinin ə ə ə
ə ə
ə ə
maksimal m bl ği b rab rdir 50 min manat. Lakin, dig r üç ş rt ə ə
ə ə
ə ə
illik faiz, müdd t v ilkin öd niş ş rtl rind f rq var. N tic d aylıq ə ə
ə ə ə
ə ə ə ə ə
annuitet öd nişl r arasında ciddi f rq yaranır. ə
ə ə
Bel ki, 25 il müdd tin ə
ə ə 50 min manat adi ipoteka götür n ş xs aylıq 386 manat olmaqla
ə ə
müdd tin sonuna q d r c mi 116 min manat öd niş etdiyi halda, ə
ə ə ə
ə güz ştli ipoteka götür n ş xs müvafiq olaraq aylıq 264 manat, c mi
ə ə
ə ə
is 79200 manat m bl ğind öd niş edir. Dig r t r fd n n z r ə
ə ə ə
ə ə ə ə ə
ə ə ə alsaq ki, güz ştli ipoteka krediti üçün öd m nin maksimal müdd ti 30
ə ə ə
ə il mü yy n edilib bu zaman aylıq öd niş 239 manata b rab r olur ki,
ə ə ə
ə ə
bu da az g lirli ail l r üçün lav üstünlük yaradır ə
ə ə ə
ə .
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
İpoteka kreditinin alınması üçün t l b olunan s n dl r ə ə
ə ə ə
T l b edil n s n dl rin siyahısını t qdim etm mişd n vv l onu ə ə
ə ə ə ə
ə ə
ə ə ə qeyd etm k lazımdır ki, ipoteka kreditinin ld edilm si zamanı
ə ə ə
ə n ağır proses s n dl rin toplanması hesab edilir. Bel ki, bu
ə ə ə ə
ə zaman müxt lif r smi qurumlar t r find n alınmalı olan 18 adda
ə ə
ə ə ə
s n d toplanmalıdır ki, bu da haqlı olaraq v t ndaşların ə ə
ə ə narazılığına s b b olur. T l b edil n s n dl r aşağıdakılardır :
ə ə ə ə
ə ə ə ə 1.
Borcalanın birg borcalanın ş xsiyy tini t sdiq ed n ə
ə ə
ə ə
s n d v s n din sur ti; ə ə
ə ə ə ə
2. Nikahın bağlanması v ya boşanma bar d ş had tnam
ə ə ə ə
ə ə
s n din sur ti; ə ə
ə 3.
Borcalanla birg borcalanla birg yaşayan yetkinlik yaşına ə
ə çatmış ail üzvl rinin ş xsiyy tini t sdiq ed n s n dl r
ə ə
ə ə
ə ə
ə ə ə s n dl rin sur ti;
ə ə ə ə
4. Borcalanın birg borcalanın yetkinlik yaşına çatmamış ail
ə ə
üzvl rinin ş xsiyy t v siq l ri v ya doğum haqqında ə
ə ə
ə ə ə
ə ş had tnam l ri s n dl rin sur ti;
ə ə
ə ə ə ə ə
ə 5.
Borcalanın birg borcalanın m k müqavil si v ya onun ə
ə ə ə
ə iş yerinin kadrlar idar si t r find n t sdiq edilmiş m k
ə ə ə
ə ə
ə ə kitabçasının sur ti;
ə
İSİM
İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə
ə ə
Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
İSTİQAM TL Rİ Ə
Ə
6. Borcalanın birg borcalanın g lirl rini t sdiq ed n
ə ə ə
ə ə
s n dl r sas v g r varsa, lav iş yerind n arayış v ə ə ə ə
ə ə ə ə
ə ə
ə s.;
7. İpoteka predmetinin qiym tl ndirm aktı.
ə ə ə
İpotekanın r smil şdirilm si üçün t l b edil n s n dl r ə
ə ə
ə ə ə
ə ə ə 1. İpoteka qoyulan yaşayış sah si üzr mülkiyy t hüququnu
ə ə
ə t sdiq ed n s n d dövl t reyestrind n çıxarış v texniki
ə ə
ə ə ə
ə ə
pasport t l b olunduqda; ə ə
2. İpoteka predmetinin dig r öhd likl r üzr yüklü edilm m sini ə