İnflyasiyadan qaynaqlanan qiym t artımı; ə M rk zl şm v kommunikasiya ş rtl rinin inkişaf ə ə ə ə H r yeni ild vv lki il nisb t n artan t l batdan ə

İSTİQAM TL Rİ Ə Ə  Insanların h yat ş raitinin t xir salınmadan ə ə ə ə yaxşılaşdırılması;  Zamanın d y rl ndirilm si; ə ə ə ə  Mövcud olan v saitin d y rl ndirilm si; ə ə ə ə ə  G lirl rin s m r li istifad sinin t min edilm si; ə ə ə ə ə ə ə ə  İnsan resurslarının inkişafı;  Ail bağlarının möhk ml ndirilm si ə ə ə ə . İpotekanın üstünlüyünü daha d rin qavramaq m qs di il ə ə ə ə t x yyülümüzü istifad ets k yerin düş r. Bel ki, siz t s vvür ə ə ə ə ə ə ə ə ə edin : Bakıda yaşayırşınız, eviniz yoxdur v kiray haqqı ə ə öd yirsiniz. mlak bazarlarında aylıq kiray haqları ad t n ə Ə ə ə ə m nzilin d y rinin 1250 v ya 1300 nisb tind mü yy n edilir. ə ə ə ə ə ə ə ə Dem li, siz 200 manat kiray haqqı öd yib t xmin n 50 min ə ə ə ə ə manat d y ri olan evd yaşayırsınız v aylıq g lirinizd n 300 ə ə ə ə ə ə manat yığıma yön ltm kl kiray yaşadığınız m nzilin hazırkı ə ə ə ə ə d y rini 167 aya v yaxud da 14 ild n artıq zamana c ml şdir ə ə ə ə ə ə ə bil rsiniz. Lakin, bu zaman üç sas m qama diqq t etm k ə ə ə ə ə lazımdır :

1. İnflyasiyadan qaynaqlanan qiym t artımı; ə

2. M rk zl şm v kommunikasiya ş rtl rinin inkişaf ə ə ə ə

ə ə ə etdirilm si il laq dar bahalaşma; ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə

3. H r yeni ild vv lki il nisb t n artan t l batdan ə

ə ə ə ə ə ə ə ə qaynaqlanan qiym t artımları. ə Sadalanan ş rtl rin h r biri m nzil qiym tl rinin artımında xüsusi ə ə ə ə ə ə rol oynayır. Orta hesabla illik 5-lik artım proqnozlaşdırsaq 14 ild n sonra sizin almaq ist diyiniz m nzilin qiym ti t xmin n ə ə ə ə ə ə 104 min manat olacaq. H mçinin, bu müdd t rzind kiray ə ə ə ə ə qiym tl rind ki d yişm l ri d n z r aldıqda t xmin n 45000 ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə min manat kiray öd miş olacaqsınız. Bu is siz 15-il rzind ə ə ə ə ə ə yaşadığınız ev sahib olma d y rinin 149 min manat olması v ə ə ə ə yaxud 14 il müdd tind orta hesabla 900 manatın yalnız m nzil ə ə ə ş raiti üçün istifad edilm si dem kdir. ə ə ə ə g r siz 15 illik müdd t 55 min manat ipoteka götürs niz, Ə ə ə ə ə ipoteka kreditl ri üçün n z rd ə ə ə ə tutulmuş hazırkı faizl rl adi ə ə ipoteka krediti faizi il hesablanıb ə 8 birlikd annuitet h r ay ə ə üçün b rab r öd niş ş rti ə ə ə ə qaydada ayda 500 manat, kredit müdd tind 167 ay is c mi ə ə ə ə 83500 manat öd m kl b hs etdiyimiz m nzil sahib olacaqsınız. ə ə ə ə ə ə Qeyd etdiyimiz iki hal arasındakı f rq h r ay üçün 400 manat, 14 il ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə müdd tind is t xmin n 65 min manatdır. B hs etdiyimiz ə ə ə ə ə ə praktiki misaldan da aydın olur ki, maliyy imkanlarının v ə ə zamanın d y rl ndirilm si baxımından ipoteka krediti il m nzil ə ə ə ə ə ə almaq, ill rl v sait toplayaraq bu m qs d nail olmaqdan daha ə ə ə ə ə ə m qs d uyğun v s rf lidir. ə ə ə ə ə ə Göründüyü kimi, ipoteka krediti istiqam tind aparılan ə ə dövl t siyas ti halinin g lirl rinin s m r li istifad si, m nzil ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ş raitinin yaxşılaşdırılması baxımından daim aktuallığını saxlayır. ə Doğrudur ki, ipoteka kreditl şm si sosial aktdır v m qs d ə ə ə ə ə v t ndaşların h yat ş raitini yaxşılaşdırmaqdır. Lakin, dövl tin ə ə ə ə ə ipoteka proqramı dig r yan t sirl r malikdir. Bel ki, yeni ə ə ə ə ə t l bin yaranması mlak bazarında canlanmaya s b b olur, tikinti ə ə ə ə ə sektoru genişl nir v bu sah l rl laq li dig r sub sektorlar ə ə ə ə ə ə ə ə inkşaf edir. Eyni zamanda g r ipoteka kreditl şm si m nzil ə ə ə ə ə bazarında ciddi paya sahib olursa, bu zaman proses qiym t ə artımlarına yol açır. Dövl tin v zif si düzgün ipoteka siyas ti ə ə ə ə h yata keçirm kl mümkün m nfi t sirl ri minimuma endirm k ə ə ə ə ə ə ə v mövcud ş rtl r daxilind yüngül ipoteka ş rtl ri t tbiq ə ə ə ə ə ə ə etm kdir. ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə İpoteka haqqında qanunvericilik İs t nil n iqtisadi prosesin v ya f aliyy tin h yata ə ə ə ə ə ə ə keçirilm si üçün ilk v n vacib faktor hüquqi bazanın ə ə ə formalaşdırılması hesab edilir. T bii ki, Az rbaycanda ipoteka ə ə kreditl şm sinin h yata keçirilm si, prosesin t min edilm si v ə ə ə ə ə ə ə m qs dliliyi qanunlar, hüquqi aktlar v s r ncamlarda öz ksini ə ə ə ə ə ə tapıb. Az rbaycan Respublikasında ipoteka il laq li münasib tl r ə ə ə ə ə ə aşağıdakı qanunlar vasit si il t nziml nir. ə ə ə ə  İpoteka Haqqında Az rbaycan Respublikasının Qanunu ; ə  Az rbaycan Respublikasının Mülki M c ll si ; ə ə ə ə  Daşınmaz mlakın dövl t reyestri haqqında Az rbaycan ə ə ə Respublikasının Qanunu ;  Dövl t rüsumu haqqında Az rbaycan Respublikasının ə ə Qanunu . Bundan lav ipoteka sisteminin t kmill şdirilm si haqqında ə ə ə ə ə ölk prezidentinin f rmanları ə ə Az rbaycan Respublikasında ə ipoteka kreditl ri sisteminin yaradılması haqqında Az rbaycan ə ə Respublikası Prezidentinin F rmanı, Az rbaycan Respublikasının ə ə M rk zi Bankı n zdind Az rbaycan İpoteka Fondu haqqında ə ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə sasnam nin t sdiq edilm si bar d Az rbaycan Respublikası Ə ə ə ə ə ə ə Prezidentinin f rmanı, Az rbaycan Respublikasında ipoteka ə ə kreditl rinin verilm si mexanizminin t kmill şdirilm si haqqında ə ə ə ə ə Az rbaycan Respublikası Prezidentinin F rmanı, Az rbaycan ə ə ə Respublikasında güz ştli ipoteka kreditl rinin verilm si ə ə ə Qaydalarında d yişiklikl r edilm si haqqında Az rbaycan ə ə ə ə Respublikası Prezidentinin F rmanı ə , Nazirl r Kabinetinin ə q rarları ə İpoteka kağızının formasının t sdiq edilm si bar d ə ə ə ə Nazirl r Kabinetinin Q rarı, İpoteka kağızının dövl t qeydiyyatı ə ə ə Qaydalarının t sdiq edilm si haqqında Nazirl r Kabinetinin ə ə ə Q rarı ə v sair normativ hüquqi aktlarla yanaşı, Az rbaycan ə ə Respublikasının t r fdar çıxdığı beyn lxalq müqavil l rd ə ə ə ə ə ə ipoteka qanunvericiliyinin predmeti hesab edilir. Bu qanun v ə f rmanlarla yanaşı Az rbaycanda ipoteka kreditl rinin verilm ə ə ə ə qaydaları, yenid n maliyy l şdirm , güz ştli ipoteka ş rtl ri, ə ə ə ə ə ə ə ilkin qiym tl ndirici v sığorta şirk tl ri il münasib tl r AİF-in ə ə ə ə ə ə ə ə normativ s n dl ri v t limatları il t nziml nir. ə ə ə ə ə ə ə ə Ölk prezidentinin 15 aprel 2005-ci il tarixli f rmanı il ə ə ə qüvv y min n “İpoteka Haqqında Az rbaycan Respublikasının ə ə ə ə Qanunu” ölk v t ndaşlarına ilk d f ipotek kreditl rind n ə ə ə ə ə ə ə istifad imkanı yaratdı. Bu qanun ipoteka kreditl şm sinin ilkin ə ə ə ş rtl rinin mü yy nl şdirm kd baza s n di hesab edilir. Bel ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə ki, qanunda ipoteka predmetinin v xüsusiyy tl rinin mü yy n ə ə ə ə ə edilm si, t r fl rin hüquq v v zif l rinin ə ə ə ə ə ə ə ə mü yy nl şdirilm si, ipotekanın növl ri, istifad hüquqları, ə ə ə ə ə ə dövl t qeydiyyatına alınması v qeydiyyata xitam verilm si ə ə ə qaydaları kimi sas prinsipl ri ksini tapıb. Qanun 7 f sil v 59 ə ə ə ə ə madd d n ibar tdir. ə ə ə Bu qanunun 6-cı madd si ipoteka predmeti olaraq dövl t reyestr ə ə xidm tind aktiv mülkiyy t hüququ t sdiql nmiş daşınmaz mlakdan ə ə ə ə ə ə istifad edilm sini ş rtl ndirir. Qanun h mçinin, bölünm si mümkün ə ə ə ə ə ə olmayan şyaların hiss -hiss ipotekasını qadağan edir. Lakin, bir ə ə ə neç şya borcalanın razılığı il eyni zamanda ipoteka predmeti hesab ə ə ə edil bil r. Y ni, qanunla ümumi ipotekaya icaz verilir. Bununla ə ə ə ə yanaşı bu qanun, müqavil d xüsusi qeyd olmadığı halda t r fl rin ə ə ə ə ə razılığı sasında ipoteka predmetinin d yişdiril bilm sin imkan ə ə ə ə ə yaradır. Madd : 6.5. ə İpoteka müqavil sind ayrı qayda n z rd ə ə ə ə ə tutulmayıbsa, ipoteka predmeti ipoteka saxlayanın razılığı il ə d yişdiril bil r. Bu halda ipoteka müqavil sind d yişiklikl r ə ə ə ə ə ə ə edilir. Qanunda ümumi mülkiyy t hüququ olan mlakın ipotekaya ə ə qoyulması, yalnız dig r mülkiyy tçil rin notarial qaydada razılığı ə ə ə olduqda mümkün hesab edilir. Madd 8.1: ə Ümumi birg ə mülkiyy td olan şya bütün mülkiyy tçil rin notariat qaydasında ə ə ə ə ə t sdiq olunmuş razılığı il ipotekaya qoyula bil r ə ə ə . Bununla bel , ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə ümumi paylı mülkiyy tin iştirakçısı öz payını dig rl rinin razılığı ə ə ə olmadan ipoteka etdir bil r. ə ə Qanunun 7-ci madd sind ipotekanın xüsusiyy tl ri ə ə ə ə mü yy nl şdirilir. İpotekanın xüsusiyy tl ri dedikd ipotek etdiril n ə ə ə ə ə ə ə mlakın üz rind olduğu torpaq sah sinin d ipoteka predmeti olması, ə ə ə ə ə g l c kd yaranmış probleml rd n doğan ipoteka predmetin ə ə ə ə ə ə ə tutmanın mlakın yerl şdiyi torpaq sah sin d aid olması kimi ə ə ə ə ə hüquqi t l bl r n z rd tutulur. Bundan başqa ipoteka haqqında ə ə ə ə ə ə qanun borcalana 3-cü t r fin ir li sürdüyü h r hansı iddianın qarşılığı ə ə ə ə v t ndaşa m xsus dig r mülkl rl öd nil bilm dikd ipoteka ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə predmetin t l b yalnız kreditin dig r hiss si borcver n t r f ə ə ə ə ə ə ə ə ə öd nildikd n sonra müzakir mövzusu ola bil c yin imkan verir. ə ə ə ə ə ə Başqa sözl ipoteka predmeti ipoteka krediti üzr öhd likl r tamamil ə ə ə ə ə yerin yetirildikd yenid n aktiv mlaka çevrilir. ə ə ə ə Sadaladığımız ş rtl rin ipoteka müqavil sind ks olunması ə ə ə ə ə m cburidir. Çünki, borcalan v borcver n arasındakı g l c k ə ə ə ə ə ə münasib tl rin sas istinad yeri v ya hüquqi t r fl ri yalnız ipoteka ə ə ə ə ə ə ə müqavil sind razılaşdırıldığı kimi olur. İpoteka müqavil si is ə ə ə ə aidiyyatı dövl t qurumu t r find n qeydiyyata alındığı andan ə ə ə ə qüvv y minir. Daşınmaz mlakın ipotekası zamanı t r fl r arasında ə ə ə ə ə ə bağlanan müqavil daşınmaz mlakın dövl t reyestrind qeyd ə ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə alınmalıdır. Müqavil dövl t qeydiyyatına alındığı zaman ipotekanın ə ə predmeti, sas öhd liyin mahiyy ti, icra müdd ti v ipoteka saxlayan ə ə ə ə ə bar d m lumat traflı ş kild qeyd edilir. g r müqavil d ipoteka ə ə ə ə ə ə Ə ə ə ə kağızının verilm si n z rd tutulubsa, dövl t qeydiyyatına alınan ə ə ə ə ə zaman bu informasiyanın da qeyd edilm si m cburi t l bl r ə ə ə ə ə sırasındadır. Qanunvericilikd ipoteka müqavil sinin qeydiyyata ə ə alınmasından imtina halları il bağlı s n dl rd çatışmamazlığın ə ə ə ə ə olması, ipoteka etdir nin h min mülkiyy t üz rind s r ncam verm ə ə ə ə ə ə ə ə s lahiyy tinin olmaması v yaxud qanunla m hdudlaşdırılması, b hs ə ə ə ə ə olunan mlakla laq dar m hk m mübahis sinin olması kimi ə ə ə ə ə ə ə hüquqi ng ll r hesab edilir. Lakin, qeydiyyatdan imtina son deyil. ə ə ə Bel ki, imtina q rarını aldıqdan sonra imtina s b bini aradan ə ə ə ə qaldıraraq mlakı yenid n ipotek etdirm k olar. Bundan başqa ə ə ə v t ndaş ipotekanın dövl t qeydiyyatından imtinanı sassız hesab ə ə ə ə edirs inzibati qaydada m hk m y müraci t ed bil r. Yeri ə ə ə ə ə ə ə ə g lmişk n onu da qeyd ed k ki, ipotekanın dövl t qeydiyyatının l ğvi ə ə ə ə ə qanunvericiliy uyğun olaraq ipoteka saxlayanın riz si v yaxud da ə ə ə ə m hk m nin q rarı sasında baş ver bil r. İpoteka müqavil si ə ə ə ə ə ə ə ə dövl t qeydiyyatına alınan zaman dövl t rüsumunu ipoteka qoyan ə ə t r f öd yir. ə ə ə İpoteka qoyan v ipoteka saxlayanın hüquq v v zif l ri d ə ə ə ə ə ə b hs etdiyimiz qanunla t nziml nir. İpoteka qoyanın ipoteka ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə predmetin sahiblik, onun t yinatı üzr istifad si, v siyy t edilm si, ə ə ə ə ə ə ə qanunun t l bl rin uyğun s r ncam verm k kimi hüquqları v ə ə ə ə ə ə ə ə ipoteka predmetinin saxlanılması, salamatlığı, üçüncü ş xsl rin ə ə q sdl rind n, t l bl rind n qorunması, vergil rin, kommunal ə ə ə ə ə ə ə ə x rcl rin öd nilm si kimi v zif l ri var. İpoteka saxlayanın is ə ə ə ə ə ə ə ə ipoteka predmetinin saxlanılmasına n zar t etm k, nöqsanların aradan ə ə ə qaldırılmasını t l b etm k, ipoteka qoyan t r find n x b rdarlıqlara ə ə ə ə ə ə ə ə m l edilm dikd ipoteka predmetinin sahibliyinin onun xeyrin ə ə ə ə ə d yişm si iddiası il m hk m y müraci t etm k kimi hüquqları var. ə ə ə ə ə ə ə ə ə Sonuncu halda m hk m ipoteka saxlayanın xeyrin q rar çıxararsa o ə ə ə ə ə zaman, sahiblik hüququ tam ş kild ona keçir. ə ə İpoteka predmetinin sığorta etdirilm si d qanunun vacib ə ə t l bl rind n biridir. Sığorta zamanı ipoteka predmetinin bazar ə ə ə ə qiym ti sas götürülür. g r ipoteka qoyan fiziki ş xsdirs , o zaman ə ə Ə ə ə ə onun h yatı v m k qabiliyy tinin itirilm si riski mütl q sığorta ə ə ə ə ə ə ə edilm lidir. ə Ümumiyy tl is ipoteka haqqında qanunun q bul edilm si ə ə ə ə ə ölk tarixind ilk d f ipoteka kreditl şm sin start verilm sin ə ə ə ə ə ə ə ə ə s b b oldu. İpoteka prosesinin t nziml nm si, maliyy m nb l rinin ə ə ə ə ə ə ə ə ə vahid qaynaqda birl şdirilm si, bu sah d dövl t siyas tinin h yata ə ə ə ə ə ə ə keçirilm si m qs di il “Az rbaycan Respublikasında ipoteka ə ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə kreditl ri sisteminin yaradılması haqqında” Az rbaycan Respublikası ə ə Prezidenti t r find n 16 sentyabr 2005-ci ild f rman imzalanıb. ə ə ə ə ə F rmanda Az rbaycan Respublikasının M rk zi Bankı n zdind ə ə ə ə ə ə Az rbaycan İpoteka Fondu yaradılması v bununla laq dar görülm li ə ə ə ə ə olan işl rin siyahısı, o cüml d n, AİF haqqında sasnam nin ə ə ə ə ə hazırlanması t l bl ri öz ksini tapıb. Ölk prezidentinin 22 dekabr ə ə ə ə ə 2005-ci il f rmanı il is “Az rbaycan Respublikasının M rk zi ə ə ə ə ə ə Bankı n zdind Az rbaycan İpoteka Fondu haqqında sasnam ” v ə ə ə Ə ə ə “Az rbaycan Respublikasının M rk zi Bankı n zdind Az rbaycan ə ə ə ə ə ə İpoteka Fondunun v saiti hesabına ipoteka kreditl rinin verilm si ə ə ə Qaydaları” t sdiq etdi. Bel likl , ölk d ipoteka kreditl rinin ə ə ə ə ə ə verilm si mexanizminin formalaşdırılması istiqam tind ciddi ə ə ə addımlar atıldı. İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə Az rbaycanda İpoteka kreditl rinin verilm si ə ə ə prosedurası İlk önc qeyd etm liyik ki, ipoteka krediti almaq ist y n ə ə ə ə v t ndaş kreditin hansı m nb l rd n alınacağını mü yy n etm lidir. ə ə ə ə ə ə ə ə ə Bel ki, ipoteka kreditl ri verilm ş rtl ri v maliyy nin t min ə ə ə ə ə ə ə ə edilm si m nb yi baxımından üç sas hiss y ayrılır. ə ə ə ə ə ə 1. Güz ştli ipoteka. 2. Adi ipoteka. 3. Kommersiya ipotekası. ə Bu ipoteka kreditl rinin h r biri ayrı-ayrı qaydalar v ş rtl r ə ə ə ə ə daxilind müşt ril r t qdim olunur. H mçinin, adi v güz ştli ə ə ə ə ə ə ə ə ipoteka kreditl ri dövl t büdc si, AİF-in aktivl rinin idar edilm si ə ə ə ə ə ə v sair r smi m nb l rd n formalaşdığı halda kommersiya ipotekası ə ə ə ə ə ə ist nil n bank v ya kredit t şkilatının öz v saiti hesabına formalaşır. ə ə ə ə ə Kreditl rin verilm si ş rtl ri ə ə ə ə AİF-in v saitl ri hesabına veril n adi v güz ştli ipoteka kreditl ri ə ə ə ə ə ə aşağıdakı t l bl r uyğun olmalıdır: ə ə ə ə  Kredit Az rbaycan manatı il ancaq Az rbaycan ə ə ə Respublikasının v t ndaşına verilm lidir; ə ə ə  İpoteka predmeti yalnız m nzil v ya f rdi yaşayış evi ola ə ə ə bil r; ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə  Kreditin m bl ği kreditin verildiyi tarix ipoteka il yüklü ə ə ə ə edil n daşınmaz mlakın bazar qiym tinin 85-d n çox ə ə ə ə olmamalıdır;  İpoteka kreditl ri üzr öd nil c k aylıq m bl ğ borcalanın ə ə ə ə ə ə ə borcalanların aylıq m cmu g lirinin 70-d n çox ə ə ə olmamalıdır;  Borcalanın birg borcalanın v onun ail sinin h yatı v ə ə ə ə ə f aliyy ti il laq dar münt z m öd nişl r h r bir ail ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə üzvünün saxlanılması üçün x rc ölk üzr mü yy n olunmuş ə ə ə ə ə yaşayış minimumundan az götürül bilm z; ə ə  Kreditin son öd niş tarixin borcalanın yaşı qanunvericilikl ə ə ə mü yy n olunmuş pensiya yaş h ddind n çox olmamalıdır; ə ə ə ə  Kredit daşınmaz mlakın ipotekası il t min olunmalıdır; ə ə ə  İpoteka il yüklü edil n daşınmaz mlak AİF t r find n ə ə ə ə ə ə t sdiq olunmuş siyahıya daxil olan v onunla m kdaşlığa ə ə ə ə dair müqavil bağlamış müst qil qiym tl ndirici t r find n ə ə ə ə ə ə ə qiym tl ndirilm lidir; ə ə ə  İpoteka saxlayanın hüquqları qanunvericilikl mü yy n ə ə ə edilmiş qaydada dövl t qeydiyyatına alınmalıdır; ə  Kredit üzr sas borc v hesablanmış faizl r h r ay b rab r ə ə ə ə ə ə ə hiss l rl annuitet öd nişl r öd nilm lidir; ə ə ə ə ə ə ə  İpoteka il yüklü edilmiş daşınmaz mlakın bazar qiym ti ə ə ə sas götürül r k ipoteka il t min edil n kreditin ə ə ə ə ə ə h cmind n az olmamaq ş rtil sığortalanmalıdır; ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə  H yat sığorta müqavil si. Birg borcalanların h yat sığortası ə ə ə ə onların ipoteka kreditinin m bl ği hesablanark n g lirl rinin ə ə ə ə ə xüsusi ç kisin proporsional qaydada aparılmalı v birg ə ə ə ə borcalanların h yat sığortasının ümumi m bl ği ipoteka ə ə ə krediti m bl ğind n az olmamalıdır; ə ə ə  AİF t r find n mü yy n olunan dig r t l bl r. ə ə ə ə ə ə ə ə ə Bu zaman yaranan hallardan biri –kiml r güz ştli ipoteka ə ə kreditind n istifad ed bil r? ə ə ə ə olur. Yeri g lmişk n qeyd ed k ki, ə ə ə güz ştli ipoteka krediti dövl tin sosial siyas tinin bir istiqam ti olub, ə ə ə ə halinin daha az g lirli hiss sin d st k m qs di daşımaqla yanaşı, ə ə ə ə ə ə ə ə ölk qarşısında d y rli xidm tl ri olan insanlara v ya onların ə ə ə ə ə ə ail l rin dövl t qayğısını ks etdir n bir üstünlüyüd özünd ehtiva ə ə ə ə ə ə ə ə edir. Bu is özlüyünd t qdir layiq hal hesab edilir. “Az rbaycan ə ə ə ə ə Respublikasında güz ştli ipoteka kreditl rinin verilm si” qaydalarının ə ə ə 2-ci müdd ası güz ştli ipoteka kreditind n istifad etm hüququ olan ə ə ə ə ə v t ndaşların siyahısını aşağıdakı kimi mü yy n edir. ə ə ə ə 1. G nc ail nin üzvü olan aşağıdakı ş xsl r; ə ə ə ə - ş hid ail sinin üzvü riarvadı, övladları; ə ə ə - Milli Q hr man özü, riarvadı, övladları; ə ə ə - m cburi köçkün v ya ona b rab r tutulan ş xsl r; ə ə ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə - üç ild n az olmayan müdd td dövl t qulluqçusu işl y n ş xsl r; ə ə ə ə ə ə ə ə - elml r namiz di v ya doktorluq elmi d r c si olan ş xsl r; ə ə ə ə ə ə ə ə - idman sah sind xüsusi xidm tl ri olan ş xsl r f xri b d n ə ə ə ə ə ə ə ə ə t rbiy si v idman xadimi, ölk miqyaslı yarışların qalibi I yer , ə ə ə ə beyn lxalq miqyaslı yarışların mükafatçıları I, II v III yerl r . ə ə ə 2. Üç ild n az olmayan müdd td h rbi xidm td olan müdd tli ə ə ə ə ə ə ə h qiqi h rbi xidm td olan h rbi qulluqçular daxil deyil , h mçinin ə ə ə ə ə ə d ehtiyata v istefaya buraxılmış Az rbaycan Respublikasının h rbi ə ə ə ə qulluqçuları. Onu da qeyd etm k lazımdır ki, b hs etdiyimiz qaydalara sas n, ə ə ə ə ipoteka kreditl ri üzr güz ştl rd n istifad etm k hüququ olan h r ə ə ə ə ə ə ə ə bir ail ş xs bu güz ştl rd n yalnız bir d f istifad ed bil r. Bu ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə m hdudiyy td sas m qs d m hdud imkanlardan istifad zamanı ə ə ə ə ə ə ə ə dal tin t min edilm sin xidm t etm kdir. ə ə ə ə ə ə ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə C dv l 1 : İpoteka kreditl rinin verilm si ş rtl ri ə ə ə ə ə ə Ş rtl r ə ə Adi ipoteka kreditl ri ə Güz ştli ipoteka kreditl ri ə ə Maksimal m bl ğ ə ə 50000 AZN 50000 AZN Maksimal illik faiz d r c si ə ə ə 8 4 Maksimal müdd t ə 25 il 30 il Minimum ilkin öd niş ə 20 15 Aylıq annuitet öd niş ə m bl ği 50 min manat ə ə kredit alındığı halda 386 AZN 239 AZN M nb : Az rbaycan Respublikası Dövl t İpoteka ə ə ə ə Fondu : http:www.amf.cbar.az?azcontent157 C dv ld n d göründüyü kimi, adi v güz ştli ipoteka kreditl rinin ə ə ə ə ə ə ə maksimal m bl ği b rab rdir 50 min manat. Lakin, dig r üç ş rt ə ə ə ə ə ə illik faiz, müdd t v ilkin öd niş ş rtl rind f rq var. N tic d aylıq ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə annuitet öd nişl r arasında ciddi f rq yaranır. ə ə ə Bel ki, 25 il müdd tin ə ə ə 50 min manat adi ipoteka götür n ş xs aylıq 386 manat olmaqla ə ə müdd tin sonuna q d r c mi 116 min manat öd niş etdiyi halda, ə ə ə ə ə güz ştli ipoteka götür n ş xs müvafiq olaraq aylıq 264 manat, c mi ə ə ə ə is 79200 manat m bl ğind öd niş edir. Dig r t r fd n n z r ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə alsaq ki, güz ştli ipoteka krediti üçün öd m nin maksimal müdd ti 30 ə ə ə ə il mü yy n edilib bu zaman aylıq öd niş 239 manata b rab r olur ki, ə ə ə ə ə bu da az g lirli ail l r üçün lav üstünlük yaradır ə ə ə ə ə . İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə İpoteka kreditinin alınması üçün t l b olunan s n dl r ə ə ə ə ə T l b edil n s n dl rin siyahısını t qdim etm mişd n vv l onu ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə qeyd etm k lazımdır ki, ipoteka kreditinin ld edilm si zamanı ə ə ə ə n ağır proses s n dl rin toplanması hesab edilir. Bel ki, bu ə ə ə ə ə zaman müxt lif r smi qurumlar t r find n alınmalı olan 18 adda ə ə ə ə ə s n d toplanmalıdır ki, bu da haqlı olaraq v t ndaşların ə ə ə ə narazılığına s b b olur. T l b edil n s n dl r aşağıdakılardır : ə ə ə ə ə ə ə ə 1. Borcalanın birg borcalanın ş xsiyy tini t sdiq ed n ə ə ə ə ə s n d v s n din sur ti; ə ə ə ə ə ə 2. Nikahın bağlanması v ya boşanma bar d ş had tnam ə ə ə ə ə ə s n din sur ti; ə ə ə 3. Borcalanla birg borcalanla birg yaşayan yetkinlik yaşına ə ə çatmış ail üzvl rinin ş xsiyy tini t sdiq ed n s n dl r ə ə ə ə ə ə ə ə ə s n dl rin sur ti; ə ə ə ə 4. Borcalanın birg borcalanın yetkinlik yaşına çatmamış ail ə ə üzvl rinin ş xsiyy t v siq l ri v ya doğum haqqında ə ə ə ə ə ə ə ş had tnam l ri s n dl rin sur ti; ə ə ə ə ə ə ə ə 5. Borcalanın birg borcalanın m k müqavil si v ya onun ə ə ə ə ə iş yerinin kadrlar idar si t r find n t sdiq edilmiş m k ə ə ə ə ə ə ə kitabçasının sur ti; ə İSİM İqtisadi v Sosial İnkişaf M rk zi ə ə ə Yaxşı T ədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət İSTİQAM TL Rİ Ə Ə 6. Borcalanın birg borcalanın g lirl rini t sdiq ed n ə ə ə ə ə s n dl r sas v g r varsa, lav iş yerind n arayış v ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə s.; 7. İpoteka predmetinin qiym tl ndirm aktı. ə ə ə İpotekanın r smil şdirilm si üçün t l b edil n s n dl r ə ə ə ə ə ə ə ə ə 1. İpoteka qoyulan yaşayış sah si üzr mülkiyy t hüququnu ə ə ə t sdiq ed n s n d dövl t reyestrind n çıxarış v texniki ə ə ə ə ə ə ə pasport t l b olunduqda; ə ə

2. İpoteka predmetinin dig r öhd likl r üzr yüklü edilm m sini ə