Pengaruh Perbandingan Sari Belimbing Wuluh dengan Sari aMangga Kweni dan Konsentrasi Gum Arab Terhadap aMutu Sorbet Nira Tebu
87
71
Lampiran 1. Data pengamatan analisa kadar vitamin C (mg/100 g)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
S1G1
42,014
40,352
82,367
S1G2
48,346
43,911
92,258
S1G3
58,053
59,705
117,758
S1G4
64,089
59,774
123,863
Rataan
41,183
46,129
58,879
61,932
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
62,067
64,087
64,181
68,506
54,385
62,302
64,162
64,156
116,452
126,389
128,343
132,662
58,226
63,194
64,171
66,331
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
65,984
68,416
69,358
70,278
67,721
65,621
65,954
71,187
133,705
134,038
135,312
141,466
66,852
67,019
67,656
70,733
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
70,380
72,089
72,933
72,948
71,187
71,213
71,148
72,455
141,568
143,302
144,080
145,403
2038,964
70,784
71,651
72,040
72,701
63,718
Tabel sidik ragam kadar vitamin C (mg/100 g)
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15
2459,052 163,936
S
3
1770,072 590,024
G
3
355,089 118,363
G Linear
1
352,282 352,282
G kuadratik
1
0,498
0,499
G kubik
1
2,308
2,308
SxG
9
333,890
37,099
Galat
16
76,494 4,78089
Total
31
2535,547
Keterangan:
FK = 129917,9163
KK = 3,432%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
87
F Hit
34,290
123,413
24,757
73,685
0,104
0,483
7,759
**
**
**
**
tn
tn
**
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
72
88
Lampiran 2. Data pengamatan analisa total asam (%)
Ulangan
Kombinasi
1
2
S1G1
0,321
0,320
S1G2
0,302
0,295
S1G3
0,250
0,267
S1G4
0,236
0,251
Total
Rataan
0,641
0,597
0,517
0,486
0,320
0,298
0,259
0,243
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
0,237
0,226
0,176
0,166
0,238
0,235
0,190
0,171
0,476
0,461
0,366
0,337
0,238
0,231
0,183
0,169
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
0,122
0,108
0,109
0,095
0,116
0,114
0,097
0,102
0,238
0,222
0,206
0,197
0,119
0,111
0,103
0,099
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
0,102
0,067
0,050
0,067
0,099
0,088
0,100
0,081
0,201
0,155
0,151
0,148
3,159
0,101
0,078
0,075
0,074
0,132
Tabel sidik ragam total asam (%)
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 0,2150 0,0144
S
3 0,1997 0,0666
G
3 0,0118 0,0039
G Linear
1 0,0115 0,0115
G kuadratik
1 0,0001 0,0001
G kubik
1 0,0002 0,0002
SxG
9 0,0043 0,0005
Galat
16 0,0022 0,0001
Total
31 0,2179
F Hit
106,0154
490,6176
28,9765
84,5407
0,5535
1,8353
3,4942
Keterangan:
FK = 0,91
KK = 6,903%
** = sangat nyata
* = Nyata
tn = tidak nyata
88
**
**
**
**
tn
tn
*
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
89
73
Lampiran 3. Data pengamatan analisa total padatan terlarut ( OBrix)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
S1G1
15,915
14,562
30,477
S1G2
16,968
17,933
34,901
S1G3
17,777
19,957
37,734
S1G4
19,916
22,420
42,336
Rataan
15,238
17,451
18,867
21,168
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
14,461
18,954
20,949
19,435
16,897
17,785
20,966
21,888
31,359
36,739
41,916
41,323
15,679
18,369
20,958
20,662
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
17,366
18,977
20,973
21,939
16,395
17,906
19,862
23,902
33,761
36,883
40,835
45,841
16,880
18,442
20,418
22,920
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
17,953
19,925
20,490
21,420
18,960
18,840
21,978
22,906
36,913
38,765
42,468
44,325
616,577
18,457
19,383
21,234
22,163
19,268
Tabel sidik ragam total padatan terlarut ( oBrix)
SK
db
JK
KT
F Hit
Perlakuan
15 589,775
39,318
9,227
S
3
292,688
97,563
22,895
G
3
263,931
87,977
20,645
G Linear
1
263,717
263,717
61,886
G kuadratik 1
0,117
0,117
0,028
G kubik
1
0,096
0,096
0,023
SxG
9
33,157
3,684
0,865
Galat
16
68,181
4,261
Total
31 657,956
Keterangan:
FK = 11880,21
KK = 5,867%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
89
**
**
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
90
74
Lampiran 4. Data pengamatan analisa pH
Kombinasi
Ulangan
1
Total
Rataan
2
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
2,916
2,823
3,193
3,072
2,848
2,88
2,801
2,914
5,764
5,703
5,994
5,986
2,882
2,852
2,997
2,993
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
2,864
3,117
3,126
3,267
3,249
3,178
3,195
3,175
6,113
6,295
6,321
6,442
3,057
3,148
3,161
3,221
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
3,546
3,565
3,581
3,544
3,457
3,428
3,556
3,456
7,003
6,993
7,137
7,000
3,502
3,497
3,569
3,500
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,997
3,989
4,019
4,075
3,964
4,015
3,900
4,023
7,961
8,004
7,919
8,098
108,733
3,981
4,002
3,960
4,049
Tabel sidik ragam kadar pH.
SK
db
JK
Perlakuan
15 5,31989222
S
3 5,24234259
G
3 0,03816259
G Linear
1 0,03693601
G kuadratik
1 0,00000003
G kubik
1 0,00122656
SxG
9 0,03938703
Galat
16 0,20268050
Total
31 5,52257272
3,398
KT
0,35465948
1,74744753
0,01272086
0,03693601
0,00000003
0,00122656
0,00437634
0,01266753
0,17814751
Keterangan:
FK = 369,46
KK = 3,312%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
90
F Hit
27,99752172
137,94696826
1,00421024
2,91580147
0,00000247
0,09682678
0,34547669
5,52257272
**
**
tn
tn
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
75
91
Lampiran 5. Data pengamatan kecepatan mencair (menit/g)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
S1G1
0,994
0,898
1,892
S1G2
0,994
0,994
1,988
S1G3
1,092
1,160
2,252
S1G4
1,113
1,177
2,289
Rataan
0,946
0,994
1,126
1,145
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
0,897
0,895
0,997
1,097
0,994
1,098
1,197
1,291
1,891
1,993
2,194
2,388
0,946
0,996
1,097
1,194
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
0,956
1,096
1,134
1,180
1,058
1,193
1,177
1,200
2,014
2,289
2,311
2,380
1,007
1,145
1,155
1,190
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
1,094
1,148
1,169
1,149
1,178
1,156
1,144
1,179
2,272
2,303
2,312
2,328
35,095
1,136
1,152
1,156
1,164
Tabel sidik ragam
SK
Perlakuan
S
G
G Linear
G kuadratik
G kubik
SxG
Galat
Total
1,097
kecepatan mencair (menit/g)
db
JK
KT
F Hit
15 0,2277 0,0152
2,7378
3 0,0578 0,0193
3,4726
3 0,1247 0,0416
7,4964
1 0,1234 0,1234
22,2570
1 0,0011 0,0011
0,2002
1 0,0002 0,0002
0,0319
9 0,0452 0,0050
0,9066
16 0,0887 0,0055
31 0,3164
*
*
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 38,49
KK = 6,790%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata
76
Lampiran 6. Data pengamatan nilai skor warna
91
92
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
5,73
5,93
6,07
6,20
2,87
2,97
3,03
3,10
2,60
3,20
2,87
3,00
5,40
6,33
5,60
5,80
2,70
3,17
2,80
2,90
2,40
2,67
2,80
3,20
2,73
2,67
2,93
3,00
5,13
5,33
5,73
6,20
2,57
2,67
2,87
3,10
2,53
2,60
3,27
3,40
2,80
3,13
3,07
3,47
5,33
5,73
6,33
6,87
93,73
2,67
2,87
3,17
3,43
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
2,73
2,87
2,87
3,00
2
3,00
3,07
3,20
3,20
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
2,80
3,13
2,73
2,80
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
2,93
Tabel sidik ragam nilai skor warna
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 1,577 0,105
S
3 0,263 0,087
G
3 0,766 0,255
G Linear
1 0,729 0,729
G kuadratik
1 0,0050 0,005
G kubik
1 0,032 0,032
SxG
9 0,548 0,061
Galat
16 0,467 0,029
Total
31 2,044
F Hit
3,605
3,003
8,756
24,994
0,171
1,101
2,089
**
tn
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 274,56
KK = 5,830%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
77
Lampiran 7. Data pengamatan nilai skor tekstur
92
93
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,53
6,73
6,80
6,93
3,27
3,37
3,40
3,47
3,27
3,33
3,40
3,53
6,60
6,67
6,80
7,00
3,30
3,33
3,40
3,50
3,33
3,47
3,53
3,53
3,27
3,33
3,53
3,60
6,60
6,80
7,07
7,13
3,30
3,40
3,53
3,57
3,40
3,47
3,47
3,60
3,27
3,33
3,40
3,47
6,67
6,80
6,87
7,07
109,07
3,33
3,40
3,43
3,53
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,33
3,40
3,47
3,53
2
3,20
3,33
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,33
3,33
3,40
3,47
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,41
Tabel sidik ragam nilai skor tekstur
SK
db
JK
KT
F Hit
Perlakuan
15 0,25111 0,01674 3,54501
S
3 0,03000 0,01000 2,11764
G
3 0,20556 0,06852 14,50980
G Linear
1 0,20544 0,20544 43,50588
G kuadratik
1 0,00002 0,00002 0,00003
G kubik
1 0,00011 0,00011 0,02353
SxG
9 0,01556 0,00173 0,36601
Galat
16 0,07556 0,00472
Total
31 0,32667
**
tn
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 371,74
KK = 2,016%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
78
Lampiran 8. Data pengamatan nilai hedonik warna
93
94
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,33
6,80
6,47
7,33
3,17
3,40
3,23
3,67
3,27
2,73
3,33
3,00
6,33
4,67
6,60
6,27
3,17
2,33
3,30
3,13
3,07
2,40
3,00
3,20
3,13
3,07
3,47
3,53
6,20
5,47
6,47
6,73
3,10
2,73
3,23
3,37
3,00
3,20
3,33
3,40
3,20
3,33
3,40
3,53
6,20
6,53
6,73
6,93
102,07
3,10
3,27
3,37
3,47
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,27
3,67
3,07
3,73
2
3,07
3,13
3,40
3,60
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,07
1,93
3,27
3,27
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,19
Tabel sidik ragam nilai hedonik warna
SK
Db
JK
KT
Perlakuan
15 2,7899
0,1860
S
3
0,7415
0,2472
G
3
1,0037
0,3346
G Linear
1
0,5523
0,5523
G kuadratik
1
0,2113
0,2113
G kubik
1
0,2402
0,2402
SxG
9
1,0446
0,1161
Galat
16 1,0333
0,0646
Total
31 3,8232
F Hit
2,8799
3,8272
5,1806
8,5510
3,2710
3,7200
1,7971
*
*
*
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 325,55
KK = 7,968%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata
79
Lampiran 9. Data pengamatan nilai hedonik tekstur
94
95
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,07
6,27
6,53
6,73
3,03
3,13
3,27
3,37
3,27
3,33
3,47
3,67
6,33
6,53
6,80
7,07
3,17
3,27
3,40
3,53
3,13
3,33
3,47
3,53
3,33
3,40
3,53
3,73
6,47
6,73
7,00
7,27
3,23
3,37
3,50
3,63
3,20
3,40
3,53
3,60
3,47
3,53
3,60
3,87
6,67
6,93
7,13
7,47
108,00
3,33
3,47
3,57
3,73
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
2,93
3,00
3,20
3,33
2
3,13
3,27
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,07
3,20
3,33
3,40
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,38
Tabel sidik ragam nilai hedonik tekstur
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 1,0911 0,0727
S
3
0,4611 0,1537
G
3
0,6255 0,2085
G Linear
1
0,6249 0,6249
G kuadratik
1
0,0005 0,0005
G kubik
1
0,0000 0,0000
SxG
9
0,0044 0,0004
Galat
16 0,266 0,0166
Total
31 1,3577
Keterangan:
FK =
KK =
** =
* =
tn =
F Hit
4,3644
9,2222
12,5111
37,5000
0,0333
0,0000
0,0296
**
**
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
364,50
3,825%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
80
Lampiran 10. Data pengamatan nilai hedonik aroma
95
96
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,73
6,80
6,93
7,07
3,37
3,40
3,47
3,53
3,40
3,20
3,33
3,47
6,80
7,00
7,07
7,13
3,40
3,50
3,53
3,57
3,67
3,53
3,60
3,73
3,13
3,33
3,33
3,73
6,80
6,87
6,93
7,47
3,40
3,43
3,47
3,73
3,40
3,60
3,60
3,87
3,33
3,40
3,53
3,47
6,73
7,00
7,13
7,33
111,80
3,37
3,50
3,57
3,67
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,67
3,60
3,60
3,67
2
3,07
3,20
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,40
3,80
3,73
3,67
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,49
Tabel sidik ragam nilai hedonik aroma
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 0,330
0,022
S
3
0,032
0,011
G
3
0,247
0,082
G Linear
1
0,240
0,240
G kuadratik
1
0,003
0,003
G kubik
1
0,003
0,003
SxG
9
0,051
0,006
Galat
16 0,913
0,057
Total
31 1,243
F Hit
0,385
0,184
1,443
4,209
0,061
0,059
0,100
tn
tn
tn
tn
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,63
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 390,60
KK = 6,839%
tn = tidak nyata
81
Lampiran 11. Data pengamatan nilai hedonik rasa
96
97
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,73
6,80
6,93
7,07
3,37
3,40
3,47
3,53
3,40
3,20
3,33
3,47
6,80
7,00
7,07
7,13
3,40
3,50
3,53
3,57
3,67
3,53
3,60
3,73
3,13
3,33
3,33
3,73
6,80
6,87
6,93
7,47
3,40
3,43
3,47
3,73
3,40
3,60
3,60
3,87
3,33
3,40
3,53
3,47
6,73
7,00
7,13
7,33
111,80
3,37
3,50
3,57
3,67
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,67
3,60
3,60
3,67
2
3,07
3,20
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,40
3,80
3,73
3,67
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,49
Tabel sidik ragam nilai hedonik rasa
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 4,127
0,275
S
3
3,424
1,141
G
3
0,147
0,049
G Linear
1
0,117
0,117
G kuadratik
1
0,023
0,023
G kubik
1
0,006
0,006
SxG
9
0,557
0,062
Galat
16 0,447
0,028
Total
31 4,574
F Hit
9,857
40,881
1,756
4,204
0,841
0,224
2,216
**
**
tn
tn
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 318,78
KK = 5,29%
** = sangat nyata
* = Nyata
tn = tidak nyata
82
Lampiran 12. Analisa bahan baku
97
98
Analisa
Kadar vitamin C (mg/100 g)
Total asam (%)
Total padatan terlarut (oBrix)
pH
Kecepatan mencair (menit/g)
Sari belimbing
wuluh
28,070
0,218
2,439
2,043
1,019
Sari mangga
kweni
38,485
0,061
4,455
4,619
1,177
Nira tebu
27,250
0,047
15,175
4,987
1,229
83
Lampiran 13. Gambar produk sorbet nira tebu
98
99
S1G1U1
S2G1U1
S3G1U1
S4G1U1
S1G2U1
S1G3U1
S2G2U1
S2G3U1
S3G2U1
S3G3U1
S4G2U1
S4G3U1
99
S1G4U1
S2G4U1
S3G4U1
S4G4U1
84
100
S1G1U2
S1G2U2
S2G1U2
S2G2U2
S3G1U2
S4G1U2
S3G2U2
S1G3U2
S2G3U2
S3G3U2
S4G2U2
S4G3U2
S1G4U2
S2G4U2
S3G4U2
S4G4U2
Keterangan:
S1= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (80% : 20%)
S2= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (60% : 40%)
S3= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (40% : 60%)
S4= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (20% : 80%)
100
85
101
G1= Konsentrasi gum arab 0%
G2= Konsentrasi gum arab 0,3%
G3= Konsentrasi gum arab 0,6%
G3= Konsentrasi gum arab 0,9%
U1= Ulangan 1
U2= Ulangan 2
101
71
Lampiran 1. Data pengamatan analisa kadar vitamin C (mg/100 g)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
S1G1
42,014
40,352
82,367
S1G2
48,346
43,911
92,258
S1G3
58,053
59,705
117,758
S1G4
64,089
59,774
123,863
Rataan
41,183
46,129
58,879
61,932
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
62,067
64,087
64,181
68,506
54,385
62,302
64,162
64,156
116,452
126,389
128,343
132,662
58,226
63,194
64,171
66,331
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
65,984
68,416
69,358
70,278
67,721
65,621
65,954
71,187
133,705
134,038
135,312
141,466
66,852
67,019
67,656
70,733
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
70,380
72,089
72,933
72,948
71,187
71,213
71,148
72,455
141,568
143,302
144,080
145,403
2038,964
70,784
71,651
72,040
72,701
63,718
Tabel sidik ragam kadar vitamin C (mg/100 g)
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15
2459,052 163,936
S
3
1770,072 590,024
G
3
355,089 118,363
G Linear
1
352,282 352,282
G kuadratik
1
0,498
0,499
G kubik
1
2,308
2,308
SxG
9
333,890
37,099
Galat
16
76,494 4,78089
Total
31
2535,547
Keterangan:
FK = 129917,9163
KK = 3,432%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
87
F Hit
34,290
123,413
24,757
73,685
0,104
0,483
7,759
**
**
**
**
tn
tn
**
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
72
88
Lampiran 2. Data pengamatan analisa total asam (%)
Ulangan
Kombinasi
1
2
S1G1
0,321
0,320
S1G2
0,302
0,295
S1G3
0,250
0,267
S1G4
0,236
0,251
Total
Rataan
0,641
0,597
0,517
0,486
0,320
0,298
0,259
0,243
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
0,237
0,226
0,176
0,166
0,238
0,235
0,190
0,171
0,476
0,461
0,366
0,337
0,238
0,231
0,183
0,169
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
0,122
0,108
0,109
0,095
0,116
0,114
0,097
0,102
0,238
0,222
0,206
0,197
0,119
0,111
0,103
0,099
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
0,102
0,067
0,050
0,067
0,099
0,088
0,100
0,081
0,201
0,155
0,151
0,148
3,159
0,101
0,078
0,075
0,074
0,132
Tabel sidik ragam total asam (%)
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 0,2150 0,0144
S
3 0,1997 0,0666
G
3 0,0118 0,0039
G Linear
1 0,0115 0,0115
G kuadratik
1 0,0001 0,0001
G kubik
1 0,0002 0,0002
SxG
9 0,0043 0,0005
Galat
16 0,0022 0,0001
Total
31 0,2179
F Hit
106,0154
490,6176
28,9765
84,5407
0,5535
1,8353
3,4942
Keterangan:
FK = 0,91
KK = 6,903%
** = sangat nyata
* = Nyata
tn = tidak nyata
88
**
**
**
**
tn
tn
*
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
89
73
Lampiran 3. Data pengamatan analisa total padatan terlarut ( OBrix)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
S1G1
15,915
14,562
30,477
S1G2
16,968
17,933
34,901
S1G3
17,777
19,957
37,734
S1G4
19,916
22,420
42,336
Rataan
15,238
17,451
18,867
21,168
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
14,461
18,954
20,949
19,435
16,897
17,785
20,966
21,888
31,359
36,739
41,916
41,323
15,679
18,369
20,958
20,662
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
17,366
18,977
20,973
21,939
16,395
17,906
19,862
23,902
33,761
36,883
40,835
45,841
16,880
18,442
20,418
22,920
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
17,953
19,925
20,490
21,420
18,960
18,840
21,978
22,906
36,913
38,765
42,468
44,325
616,577
18,457
19,383
21,234
22,163
19,268
Tabel sidik ragam total padatan terlarut ( oBrix)
SK
db
JK
KT
F Hit
Perlakuan
15 589,775
39,318
9,227
S
3
292,688
97,563
22,895
G
3
263,931
87,977
20,645
G Linear
1
263,717
263,717
61,886
G kuadratik 1
0,117
0,117
0,028
G kubik
1
0,096
0,096
0,023
SxG
9
33,157
3,684
0,865
Galat
16
68,181
4,261
Total
31 657,956
Keterangan:
FK = 11880,21
KK = 5,867%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
89
**
**
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
90
74
Lampiran 4. Data pengamatan analisa pH
Kombinasi
Ulangan
1
Total
Rataan
2
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
2,916
2,823
3,193
3,072
2,848
2,88
2,801
2,914
5,764
5,703
5,994
5,986
2,882
2,852
2,997
2,993
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
2,864
3,117
3,126
3,267
3,249
3,178
3,195
3,175
6,113
6,295
6,321
6,442
3,057
3,148
3,161
3,221
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
3,546
3,565
3,581
3,544
3,457
3,428
3,556
3,456
7,003
6,993
7,137
7,000
3,502
3,497
3,569
3,500
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,997
3,989
4,019
4,075
3,964
4,015
3,900
4,023
7,961
8,004
7,919
8,098
108,733
3,981
4,002
3,960
4,049
Tabel sidik ragam kadar pH.
SK
db
JK
Perlakuan
15 5,31989222
S
3 5,24234259
G
3 0,03816259
G Linear
1 0,03693601
G kuadratik
1 0,00000003
G kubik
1 0,00122656
SxG
9 0,03938703
Galat
16 0,20268050
Total
31 5,52257272
3,398
KT
0,35465948
1,74744753
0,01272086
0,03693601
0,00000003
0,00122656
0,00437634
0,01266753
0,17814751
Keterangan:
FK = 369,46
KK = 3,312%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
90
F Hit
27,99752172
137,94696826
1,00421024
2,91580147
0,00000247
0,09682678
0,34547669
5,52257272
**
**
tn
tn
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
75
91
Lampiran 5. Data pengamatan kecepatan mencair (menit/g)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
S1G1
0,994
0,898
1,892
S1G2
0,994
0,994
1,988
S1G3
1,092
1,160
2,252
S1G4
1,113
1,177
2,289
Rataan
0,946
0,994
1,126
1,145
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
0,897
0,895
0,997
1,097
0,994
1,098
1,197
1,291
1,891
1,993
2,194
2,388
0,946
0,996
1,097
1,194
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
0,956
1,096
1,134
1,180
1,058
1,193
1,177
1,200
2,014
2,289
2,311
2,380
1,007
1,145
1,155
1,190
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
1,094
1,148
1,169
1,149
1,178
1,156
1,144
1,179
2,272
2,303
2,312
2,328
35,095
1,136
1,152
1,156
1,164
Tabel sidik ragam
SK
Perlakuan
S
G
G Linear
G kuadratik
G kubik
SxG
Galat
Total
1,097
kecepatan mencair (menit/g)
db
JK
KT
F Hit
15 0,2277 0,0152
2,7378
3 0,0578 0,0193
3,4726
3 0,1247 0,0416
7,4964
1 0,1234 0,1234
22,2570
1 0,0011 0,0011
0,2002
1 0,0002 0,0002
0,0319
9 0,0452 0,0050
0,9066
16 0,0887 0,0055
31 0,3164
*
*
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 38,49
KK = 6,790%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata
76
Lampiran 6. Data pengamatan nilai skor warna
91
92
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
5,73
5,93
6,07
6,20
2,87
2,97
3,03
3,10
2,60
3,20
2,87
3,00
5,40
6,33
5,60
5,80
2,70
3,17
2,80
2,90
2,40
2,67
2,80
3,20
2,73
2,67
2,93
3,00
5,13
5,33
5,73
6,20
2,57
2,67
2,87
3,10
2,53
2,60
3,27
3,40
2,80
3,13
3,07
3,47
5,33
5,73
6,33
6,87
93,73
2,67
2,87
3,17
3,43
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
2,73
2,87
2,87
3,00
2
3,00
3,07
3,20
3,20
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
2,80
3,13
2,73
2,80
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
2,93
Tabel sidik ragam nilai skor warna
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 1,577 0,105
S
3 0,263 0,087
G
3 0,766 0,255
G Linear
1 0,729 0,729
G kuadratik
1 0,0050 0,005
G kubik
1 0,032 0,032
SxG
9 0,548 0,061
Galat
16 0,467 0,029
Total
31 2,044
F Hit
3,605
3,003
8,756
24,994
0,171
1,101
2,089
**
tn
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 274,56
KK = 5,830%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
77
Lampiran 7. Data pengamatan nilai skor tekstur
92
93
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,53
6,73
6,80
6,93
3,27
3,37
3,40
3,47
3,27
3,33
3,40
3,53
6,60
6,67
6,80
7,00
3,30
3,33
3,40
3,50
3,33
3,47
3,53
3,53
3,27
3,33
3,53
3,60
6,60
6,80
7,07
7,13
3,30
3,40
3,53
3,57
3,40
3,47
3,47
3,60
3,27
3,33
3,40
3,47
6,67
6,80
6,87
7,07
109,07
3,33
3,40
3,43
3,53
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,33
3,40
3,47
3,53
2
3,20
3,33
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,33
3,33
3,40
3,47
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,41
Tabel sidik ragam nilai skor tekstur
SK
db
JK
KT
F Hit
Perlakuan
15 0,25111 0,01674 3,54501
S
3 0,03000 0,01000 2,11764
G
3 0,20556 0,06852 14,50980
G Linear
1 0,20544 0,20544 43,50588
G kuadratik
1 0,00002 0,00002 0,00003
G kubik
1 0,00011 0,00011 0,02353
SxG
9 0,01556 0,00173 0,36601
Galat
16 0,07556 0,00472
Total
31 0,32667
**
tn
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 371,74
KK = 2,016%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata
78
Lampiran 8. Data pengamatan nilai hedonik warna
93
94
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,33
6,80
6,47
7,33
3,17
3,40
3,23
3,67
3,27
2,73
3,33
3,00
6,33
4,67
6,60
6,27
3,17
2,33
3,30
3,13
3,07
2,40
3,00
3,20
3,13
3,07
3,47
3,53
6,20
5,47
6,47
6,73
3,10
2,73
3,23
3,37
3,00
3,20
3,33
3,40
3,20
3,33
3,40
3,53
6,20
6,53
6,73
6,93
102,07
3,10
3,27
3,37
3,47
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,27
3,67
3,07
3,73
2
3,07
3,13
3,40
3,60
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,07
1,93
3,27
3,27
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,19
Tabel sidik ragam nilai hedonik warna
SK
Db
JK
KT
Perlakuan
15 2,7899
0,1860
S
3
0,7415
0,2472
G
3
1,0037
0,3346
G Linear
1
0,5523
0,5523
G kuadratik
1
0,2113
0,2113
G kubik
1
0,2402
0,2402
SxG
9
1,0446
0,1161
Galat
16 1,0333
0,0646
Total
31 3,8232
F Hit
2,8799
3,8272
5,1806
8,5510
3,2710
3,7200
1,7971
*
*
*
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 325,55
KK = 7,968%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata
79
Lampiran 9. Data pengamatan nilai hedonik tekstur
94
95
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,07
6,27
6,53
6,73
3,03
3,13
3,27
3,37
3,27
3,33
3,47
3,67
6,33
6,53
6,80
7,07
3,17
3,27
3,40
3,53
3,13
3,33
3,47
3,53
3,33
3,40
3,53
3,73
6,47
6,73
7,00
7,27
3,23
3,37
3,50
3,63
3,20
3,40
3,53
3,60
3,47
3,53
3,60
3,87
6,67
6,93
7,13
7,47
108,00
3,33
3,47
3,57
3,73
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
2,93
3,00
3,20
3,33
2
3,13
3,27
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,07
3,20
3,33
3,40
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,38
Tabel sidik ragam nilai hedonik tekstur
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 1,0911 0,0727
S
3
0,4611 0,1537
G
3
0,6255 0,2085
G Linear
1
0,6249 0,6249
G kuadratik
1
0,0005 0,0005
G kubik
1
0,0000 0,0000
SxG
9
0,0044 0,0004
Galat
16 0,266 0,0166
Total
31 1,3577
Keterangan:
FK =
KK =
** =
* =
tn =
F Hit
4,3644
9,2222
12,5111
37,5000
0,0333
0,0000
0,0296
**
**
**
**
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
364,50
3,825%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
80
Lampiran 10. Data pengamatan nilai hedonik aroma
95
96
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,73
6,80
6,93
7,07
3,37
3,40
3,47
3,53
3,40
3,20
3,33
3,47
6,80
7,00
7,07
7,13
3,40
3,50
3,53
3,57
3,67
3,53
3,60
3,73
3,13
3,33
3,33
3,73
6,80
6,87
6,93
7,47
3,40
3,43
3,47
3,73
3,40
3,60
3,60
3,87
3,33
3,40
3,53
3,47
6,73
7,00
7,13
7,33
111,80
3,37
3,50
3,57
3,67
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,67
3,60
3,60
3,67
2
3,07
3,20
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,40
3,80
3,73
3,67
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,49
Tabel sidik ragam nilai hedonik aroma
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 0,330
0,022
S
3
0,032
0,011
G
3
0,247
0,082
G Linear
1
0,240
0,240
G kuadratik
1
0,003
0,003
G kubik
1
0,003
0,003
SxG
9
0,051
0,006
Galat
16 0,913
0,057
Total
31 1,243
F Hit
0,385
0,184
1,443
4,209
0,061
0,059
0,100
tn
tn
tn
tn
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,63
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 390,60
KK = 6,839%
tn = tidak nyata
81
Lampiran 11. Data pengamatan nilai hedonik rasa
96
97
Kombinasi
Ulangan
Total
Rataan
6,73
6,80
6,93
7,07
3,37
3,40
3,47
3,53
3,40
3,20
3,33
3,47
6,80
7,00
7,07
7,13
3,40
3,50
3,53
3,57
3,67
3,53
3,60
3,73
3,13
3,33
3,33
3,73
6,80
6,87
6,93
7,47
3,40
3,43
3,47
3,73
3,40
3,60
3,60
3,87
3,33
3,40
3,53
3,47
6,73
7,00
7,13
7,33
111,80
3,37
3,50
3,57
3,67
S1G1
S1G2
S1G3
S1G4
1
3,67
3,60
3,60
3,67
2
3,07
3,20
3,33
3,40
S2G1
S2G2
S2G3
S2G4
3,40
3,80
3,73
3,67
S3G1
S3G2
S3G3
S3G4
S4G1
S4G2
S4G3
S4G4
Total
Rataan
3,49
Tabel sidik ragam nilai hedonik rasa
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15 4,127
0,275
S
3
3,424
1,141
G
3
0,147
0,049
G Linear
1
0,117
0,117
G kuadratik
1
0,023
0,023
G kubik
1
0,006
0,006
SxG
9
0,557
0,062
Galat
16 0,447
0,028
Total
31 4,574
F Hit
9,857
40,881
1,756
4,204
0,841
0,224
2,216
**
**
tn
tn
tn
tn
tn
F 0,05
2,35
3,24
3,24
4,49
4,49
4,49
2,54
F 0,01
3,41
5,29
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
Keterangan:
FK = 318,78
KK = 5,29%
** = sangat nyata
* = Nyata
tn = tidak nyata
82
Lampiran 12. Analisa bahan baku
97
98
Analisa
Kadar vitamin C (mg/100 g)
Total asam (%)
Total padatan terlarut (oBrix)
pH
Kecepatan mencair (menit/g)
Sari belimbing
wuluh
28,070
0,218
2,439
2,043
1,019
Sari mangga
kweni
38,485
0,061
4,455
4,619
1,177
Nira tebu
27,250
0,047
15,175
4,987
1,229
83
Lampiran 13. Gambar produk sorbet nira tebu
98
99
S1G1U1
S2G1U1
S3G1U1
S4G1U1
S1G2U1
S1G3U1
S2G2U1
S2G3U1
S3G2U1
S3G3U1
S4G2U1
S4G3U1
99
S1G4U1
S2G4U1
S3G4U1
S4G4U1
84
100
S1G1U2
S1G2U2
S2G1U2
S2G2U2
S3G1U2
S4G1U2
S3G2U2
S1G3U2
S2G3U2
S3G3U2
S4G2U2
S4G3U2
S1G4U2
S2G4U2
S3G4U2
S4G4U2
Keterangan:
S1= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (80% : 20%)
S2= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (60% : 40%)
S3= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (40% : 60%)
S4= Perbandingan sari belimbing wuluh dengan sari mangga kweni (20% : 80%)
100
85
101
G1= Konsentrasi gum arab 0%
G2= Konsentrasi gum arab 0,3%
G3= Konsentrasi gum arab 0,6%
G3= Konsentrasi gum arab 0,9%
U1= Ulangan 1
U2= Ulangan 2
101