Institutional Repository | Satya Wacana Christian University: Pengaruh Penerapan Pendekatan Saintifik Melalui Model Discovery Learning terhadap Hasil Belajar IPA Siswa Kelas 4 SDN Batur 1 Kecamatan Getasan Kabupaten Semarang Semester 2 Tahun Pelajaran 201
LAMPIRAN 1
SURAT KETERANGAN PENELITIAN
LAMPIRAN 2
SOAL UJI VALIDITAS
SOAL UJI VALIDITAS MATA PELAJARAN IPA
DI SD N BATUR 3 KECAMATAN GETASAN KABUPATEN
SEMARANG
! " " #"
&
( )
$
+
*
+ ,(
+
(
$
(
+
#( (.
( .
$ *
( /
( 0
#(
+
( -
+
+
1
(
+
+
1
0 $
2 *
.
$ *
$
"
+
(
(
(
#(
(
( 0
$ %
'
+
*
+
$
*
* + ,(
+
+
*
$
+
+
+
% "
+
,(
+
"
3
(
(
(
(
3(
( 4
#(
+
( *
5+
$
( 6
+
( 7
+
#( 7
+
( 6
+
4
$
(.
(9
#( 0 $
(9
/ *
$
(2 # *
(0 $ *
#( /
( +
5+
$
(
( 1
#(
$
( 1
.
$ *
+
(
(
#(
$
(
$ +
"
+
+ (((
+
* +
+
* +
+ + ((((
8
*
*
%
,
+
"
+ 8 +
"
*
*
8
(((
:(
1
/
+
(
2
"
+
(((
*
+
#
$
((((
:
(
#(
(
(2
(
(
#(
(
(/
-
+
+
+
$
,
+
7
"
+
( 4
( .
#( ;
( )
( .+
"
( $
( / #
#( - $
( .
$
(/
( 4
(
#( 7 !
( .
(< +
#
( =
( ;
#( ( /
$
(;
*
( /
+
( /
+
#( /
( /
(/
8
*
(((
( 0 $
( .
#( .
8
( 1
*
((((
%
+
+
" ((((
+
$
#
*
,
(((
(((
8
8
*
+
8
+
*
+
+
*
+
(.
*
((
#( 1
(
3( .
*
( (
#( 1
(
:( 1
( ( .
#( 2
( 1
(
*
+
+ #
+
"
+
((((
$
$
+
*
+
8
+ #
#
+
"
+
((((
$
$
+
8
8
#
+
((((
$
*
1
+
( 9
( 0 $
#( .
( 1
(.
*
+ #
+
*
(.
(/
#( (
(
+ #
#
+
+ *
+
( 9
+
( 9
*
#( 9
#
+
( 9
(.
*
*
+ +
++
(/
+
*
+
$
(< +
#
*
*
+
*
(((
( 9
+
$ +$
*
+
*
+
*
(((
((((
(((
(1
%
8
( 9
#( 9
( 9
(
+
0 $
1
2 *
.
8
+
$
*
(
(
#(
(
(.
+
% ((((
(/
+
(9
+
$
#(
+
*
+
(
$ *
(.
((((
( /
+
( .
#(
$ # + +
( 1
(
#
+
( .
( 1
#(
$
( 3( /
*
( /
(
#(
(
+
:( 0
+
( ( /
$ +$
#( /
#
+
( 9
%
+
+ 8
!
+
#
+
#
+
+
$
* (((
((((
(((
,
KUNCI JAWABAN SOAL UJI VALIDITAS
( .
(
(
(
( 2
( 2
(
( 2
3( .
:( 7
(7
(7
(.
(.
(2
(.
(
(7
3( 7
:( .
(2
(
(7
(.
(
(2
(7
(.
3( 7
:( 2
LAMPIRAN 3
HASIL UJI VALIDITAS
Uji Validitas Intrumen Tes
Item&Total Statistics
)#
9
)#
!=
>
7
2
# !=
=
7
#
2
8-
.
2
# ?
!=
7
>.;::::
(
:( 3
(
(
>.;::::
(
(33
(
( :
>.;::::
(
:( 3
(
(
>.;::::
(
(
(:
( :
>.;::::
(
(:
(
(
>.;::::
(
:(
(
(
>.;::::
(
:( :
(
>.;::::
(
:( 3
(
>.;::::3
(
(:
>.;::: :
(
( 3
>.;:::
(
(:
8(
(
>.;:::
(
:(3
(
(
>.;:::
(
:( 3
(
(
>.;:::
(
(
( :
( 3
>.;:::
(
( 3
>.;:::
(
>.;:::
:
(
(
8( :
(
3
:
(
( 3
3
8(
(
:(
(
(
(
(
8(:
(
>.;:::
(
(
(
( 3
>.;::: 3
(
(3
(
( :
>.;::: :
(
(3
>.;:::
(
(
(
3
( 3
>.;:::
(
(
(
3
( 3
>.;:::
(
(
8(:
(
>.;:::
( 3
3(3
(
(
8(: 3
:
(
)
>.;:::
(
:(
>.;:::
(
(
>.;:::
(
:(3 3
(
(
>.;:::
(
:(
(
(
>.;::: 3
(
(
( ::
( 3
>.;::: :
(
(
(
( 3
*
" " 3"
"
"
" 3" :"
( 3
(
(
( 3
" 3
3
:
3
LAMPIRAN 4
ANALISIS TINGKAT KESUKARAN INSTRUMEN SOAL
* + *
% *
$ %
)
*
* + *
%
$ %
3
:
:
3
:
=
+
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
@
)
LAMPIRAN 5
INSTRUMEN
DAN
SOAL
MATA PELAJARAN IPA
! " " #"
( )
$
+
+
$ %
*
+ (((
+
*
"
'
+
(
$
(
+
#( ( .
(
1
+
+
1
0 $
2 *
.
(
(
#(
(
( 5+
$
( 6
+
( 7
+
#( 7
+
( 6
+
( 4
$
( .
( 9
#( 0 $
( 9
( / *
$
( 2 # *
( 0 $ *
+
*
(((
"
+
+ (((
+
* +
+
* +
+ + ((((
8
*
*
%
,
#( /
(
+
( 5+
(
( 1
#(
$
( 1
$
+
"
"
+
$
(
1
2
/
"
+
(((
+
(
3(
:(
(
(
(
#(
( .+
( ( /
#( ( .
/
( 4
(
#( 7
( .
;
( /
( /
#( /
( /
.
*
( -
*
#
+
"
" ((((
$
#
$
$
+
#
,
!
*
(((
+
8
+
8
*
+
8
*
+
+
*
+ #
+
+
+
$
"
((((
((((
3
(
$
#( 1
(
+
( .
*
+ #
*
+
( $
(
$
#( 1
(
+
( 1
(
(
#(
(
( .
(
(
#(
(
( .
+
"
+
((((
8
#
*
+
(((
9
0 $
.
1
*
+ #
+
*
*
((((
.
/
*
+
+
+
(< +
#
*
(((
$ +$
8
(/
$
+
(
#
+
*
(
(
#(
(
8
9
9
9
9
+
+
0 $
1
2 *
.
(
(
#(
(
( .
( /
( 9
#(
+
(
$ *
+
+
+
+
*
(1
++
*
+
*
*
*
$
+
% ((((
+ 8
+
%
+
*
$
8
+
+
,
:
( .
(
(
#(
(
3(
(
(
#(
(
:( 0
(
(
#(
(
((((
/
.
+
$
# +
+
1
#
+
+
$
$
+
/
/
9
$ +$
#
!
+
%
KUNCI JAWABAN
(
(
(
(
(
(
(
(
3(
:(
(
(
(
(
(
(
(
(
3(
:(
#
.
1
.
2
2
2
.
.
.
.
7
7
2
.
SKOR PENILAIAN
A
2
7
.
2
B
(((
* (((
SOAL
MATA PELAJARAN IPA
! " " #"
&
(
(
(
(
(
(
.
( /
( 1
#( .
( $
$ %
'
((((
+
# +
#
+
+
+
#
( 1
(
$
#( .
( 0
+
!
( /
#
+
( #( /
$ +$
( 9
%
.+
"
" ((((
( / #
( - $
#( $
( .
$
+
#
/
( .
(
#( 7 !
( 4
*
(((
;
( /
+
8
*
+
( /
+
8
#( /
+
( /
8
*
+
$
(((
,
* (((
(
.
*
*
+
(/
$
+
(
(
#(
(
9
9
9
9
+
0 $
2 *
1
.
(
3(
:(
(
(
(
+
+
+
(< +
#
*
(((
$ +$
8
(
(
#(
(
.
+
( /
+
(
+
*
#( 9
+
(
$ *
4
$ +
( .
( 9
#( 0 $
( 9
/ *
$
*
( 0 $ *
( 2 # *
#( /
(
+
5+
$
+
(
( 1
#( 1
(
$
.
*
+ #
*
+
( $
(
$
#( 1
(
+
+
(1
++
*
+
*
*
*
8
%
+
$
+
*
+
(((
% ((((
+
$
+ 8
+
+ ((((
8
*
%
,
"
+
+
$
"
+
8
"
(((
#
((((
( 1
(
(
#(
(
( .
(
(
#(
(
( )
+
*
+
(((
9
0 $
.
1
*
+ #
+
*
*
(((
.
/
$
+
+
*
+ (((
+
"
+
(
$
(
+
#( ( .
1
(
+
+
1
0 $
2 *
.
(
(
#(
(
( 5+
( 6
( 7
#( 7
( 6
+
*
(((
$
"
+
+
+
+
+
* +
+
* +
+
+ (((
3(
1
2
/
"
+
(((
+
( - +
(
#(
(
:( .
*
+ #
*
+
(
+
( $
#(
$
( 1
*
+
+
8
#
SKOR PENILAIAN
A
"
((((
KUNCI JAWABAN
(
( 2
( .
( 2
( 7
(
(
( 2
3(
:( 2
(.
(7
(7
(2
(
(.
(
(2
3( 7
:( .
#
B
LAMPIRAN 6
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)
KELAS EKSPERIMEN
) +
9
/
)7
$
=
@)
9
/
=> 4
/ + +
. +
:
.
@
=/.
7
/
+
! +
% +
A. STANDAR KOMPETENSI
:( 9
+
! +
*
B. KOMPETENSI DASAR
:( 9 $
+
"
:( 9
+
"
+
! +
$ "
+
#
#
+
+
+
"
"
$ "
C. INDIKATOR
:( (
9
:( ( 9 $
:( (
+
9
:( ( 9 $
:( (
!+
#
#
+
+
!+
+
9
:( ( 9 $
! +*
*
#
#
+
+
#
+
*
+
$
+
+
! + *
#
$
+
! +*
!+
+
+
*
+
+
D. TUJUAN
(
9
#
*
(
9
#
9
#
9
"
%
$
+
#
#
+
%
!+
! +
"
%
$
+
#
#
+
+
"
%
!+
! +
+
9
#
*
"
%
$
+
#
+
E. MATERI AJAR (Terlampir)
/
+
$
( /
( /
! +
$ "
"+
+
F. ALOKASI WAKTU
G. PENDEKATAN DAN METODE
+
!+
+
"
( /
9
+
+
9
/
#
$
"
#
*
(
! +
+
*
(
!+
$
+
*
(
%
+
*
(
"
+
#
+
+
H. KEGIATAN PEMBELAJARAN
PERTEMUAN I
Deskripsi Kegiatan
Alokasi Waktu
:
1. KEGIATAN PENDAHULUAN
( ) %
# +
"
+
+
"
$
(
( /
#( 1
+ +
. +
+
+
+
+
+
$
$ C
# 8#
* $+
)
$
$
+
C
"
$ ( )
$
"
"
"
8
"
( +
"
*
9
+
$
"
+ #
8
"
*
( 7
+ $
"
+
+
"
* 8
+
+
! +
(
( ) %
*
+
( 1
$
+
!( ) %
+
"
*
+
C
+
$
$
(
+ 8
+
+
+D 8
$
%
:
2. KEGIATAN INTI
A. Eksplorasi
(Mengamati melalui Problem Statement)
() %
$
( ) %
*
$
!+
*
*
#() %
+
@$ %
+
!+
*
(Menanya melalui Stimulation)
( 9
"
%
*
* +
$
+
$
2
.
*
$
$+
$
$
*
C
C
B. Elaborasi
(Mengumpulkan data melalui Data collection)
( ) %
+ $
#
%
#
6 )
+
$
!(
) %
*
#
+
$
#
+
$
( ) %
*
+
+
+ +
+
( ) %
#
$
+
+
+ +
#
3
+
$
(Mengasosiasi melalui Data processing dan
generalization)
) %
(
+
+
#
+
$
) %
$(
*
+ $
%
*
6 )
+
$
+( ) %
*
+
#
+
$
2( Konfirmasi
Mengkomuikasikan melalui Verification)
) %
(
+
+
#
+
( ) %
+
$+
+
+
+
+
$
:
3. KEGIATAN PENUTUP
( ) %
+ +
$
( 1
+ +
E
* $ %
+
$
PERTEMUAN II
Deskripsi Kegiatan
Alokasi Waktu
:
( KEGIATAN PENDAHULUAN
( ) %
# +
"
"
:
+
( 1
+
$
(
+ +
/
+
+
+
8
C
$+
#( ) %
*
+
( ) %
+ #
$
$
+
+
C
(
+D 8
%
:
( KEGIATAN INTI
A. Eksplorasi
(Mengamati melalui Problem Statement)
( ) %
$
*
+ #
( ) %
!+
*
*
#( ) %
+
@$ %
+
!+
*
(Menanya melalui Stimulation)
( 9
"
%
* +
+
*
$
+
+ #
2
*
+ #
+
$
$+
C
$
+ #
*
*
+
*
+
C
+
+
B. Elaborasi
(Mengumpulkan data melalui Data collection)
( ) %
+ $
#
%
6 )
#
!( ) %
*
#
%
+
$
#
%
( ) %
*
+
+
+ +
#
+
+
+ +
%
( ) %
#
%
(Mengasosiasi melalui Data processing dan
generalization)
( ) %
+
+
#
+
#
%
$( ) %
*
%
2( Konfirmasi
Mengkomunikasikan melalui Verification)
( ) %
+
#
+
+
+
( ) %
+
+
$+
+
+
*
+
:
( KEGIATAN PENUTUP
( ) %
+ +
( 1
+ +
E
* $ %
+
PERTEMUAN III
Deskripsi Kegiatan
Alokasi Waktu
:
1. KEGIATAN PENDAHULUAN
( ) %
# +
"
+
( 1
+
$
"
(
+ +
/
+
+
+
C
+ * C
#( ) %
*
( ) %
+
$
$
+
+
(
+D 8
%
:
2. KEGIATAN INTI
A. Eksplorasi
(Mengamati melalui Problem Statement)
( ) %
( ) %
!+
*
*
#( ) %
+
+
@$ %
!+
*
(Menanya melalui Stimulation)
( 9
" ) %
*
* +
$
+
2
.
*
$
$+
C
$
*
+
*
+
C
B. Elaborasi
(Mengumpulkan data melalui Data collection)
( ) %
+ $
#
%
#
!() %
*
+
+
#
6 )
$
#
+
( ) %
*
+
+
+ +
#
+
+
+ +
Data
processing
+
( ) %
#
+
(Mengasosiasi
melalui
dan
generalization)
() %
+
+
#
+
#
+
$( ) %
*
+
2( Konfirmasi
Mengkomunikasikan melalui Verification)
+( ) %
+
+
+
#
+
() %
+
+
$+
+
+
*
+
:
3. KEGIATAN PENUTUP
( ) %
+ +
$
( 1
+ +
E
* $ %
+
I. SUMBER DAN MEDIA PEMBELAJARAN
( )
$
( )
*
" 0
F *
" 4 (
(5 +
( 7 E"/
( 9
#( .
( ( /
7
+
.
" ) ( :: (
(5 +
7
+
(
$
( 1
(
*
:: (
$
+
*
$ "
+ #
"
(
LAMPIRAN I
Materi pembelajaran
PERUBAHAN FISIK LINGKUNGAN DAN PENCEGAHANNYA
/
! +
+
(/
*
+
*
+
+
$
+
(7
.
* +*
+
$
+
$
* (
+
! +
! +( /
$ "
( /
*
* +
+
*
+
*
%
$
$
( /
#
( /
8
! +
+
+
"
"+
+
+
( /
A. PENGARUH HUJAN
0 $
+
(0 $
"+
++
(7
$+
$
(-
+
+
++
"
+
$
( .+
+
$
*
$
(
*
+
( 0 $
+ (
+
+
(0 $
*
+
+
+
+
$
+
+
+
$ ()
$ "
*
+
*
+ +
++
+
*
% (.
-
+
*
$
+
%
+
(
(4
$
)
*
(G
+
+ +
+
$
$
( )
" +
$
*
*
+
*
*
*
+
0
$
+
#
+
+
*
$ +
+
*
# (0
+
$
$ ( 4
$
$
(
*
$
(5
"
+
$
#
#
#
+
( 9 #
( 9
*
(
( 9
*
( -
+
+
(
(
B. PENGARUH ANGIN
+
.
+
#
*
*
+
+
(
+
*
+
" +
+
( -
(
+
C
+
C 9
8
"
$
+
+
+
+
(.
++
+
+
+
( 5+
% $
" +
+ *
"
"
+( ) % +
% +
9
8+
*
*
*
+
*
+
+(
+
+(
<
*
+
*
(5
.
+
$
+
$
#
*
+(
"
% +
( .
*
*
+
+ +
*
* $
( )
$
"
+
+
"
* %
+
(
+
+
+
(
"
%
+
(.
*
$
*
(
$
+
+
( ) % +
+
+
+
"
$
"
( .
* + (.
8
+
+ #
(.
+
%
+ 8
* +
"
+
* (.
( /
+
+
+
*
+
7
+"
(
$
*
*
(
*
* ( .
+
+
+ #
*
.
(.
+ #
+
"
(
C. PENGARUH GELOMBANG LAUT
+
+
*
+
++
* (
+C G
+
()
+
+
+
+
*
* "
3
G
+
8
#
+
"
*
+
8 #
+
+
$
( =
$
*
*
$
+
"
+"
$
$
+
+
%
+
(
+
*
+ +
(
+
+(
+
+ *
"
% +
(
+
( /
#
(
(/
++
* ( /
+
*
+
+
*
+
#
+
+
+
+
+
+ +
(/
+
+
#
/
=
#
(
.
)
% +
$
+
+
+
8
+
*
( 7
# +
+ # (
( G
+
$
*
$
+
$
)
( /
+
+
$
$
+
(
3:
+ +
+
+ +
+
* (
+
+
+
*
(
%
$
+
+
+
+
+
*
(
G
+
# +
+
+
( / +
+
#
+
+
+8
(
+ *
+
+
(G
*
+
+
3
LAMPIRAN 2
6
/
*
"6 )
; #
/ #
649 .; /4;-. &.. =
1.9 .;-4 -. 1 0
SURAT KETERANGAN PENELITIAN
LAMPIRAN 2
SOAL UJI VALIDITAS
SOAL UJI VALIDITAS MATA PELAJARAN IPA
DI SD N BATUR 3 KECAMATAN GETASAN KABUPATEN
SEMARANG
! " " #"
&
( )
$
+
*
+ ,(
+
(
$
(
+
#( (.
( .
$ *
( /
( 0
#(
+
( -
+
+
1
(
+
+
1
0 $
2 *
.
$ *
$
"
+
(
(
(
#(
(
( 0
$ %
'
+
*
+
$
*
* + ,(
+
+
*
$
+
+
+
% "
+
,(
+
"
3
(
(
(
(
3(
( 4
#(
+
( *
5+
$
( 6
+
( 7
+
#( 7
+
( 6
+
4
$
(.
(9
#( 0 $
(9
/ *
$
(2 # *
(0 $ *
#( /
( +
5+
$
(
( 1
#(
$
( 1
.
$ *
+
(
(
#(
$
(
$ +
"
+
+ (((
+
* +
+
* +
+ + ((((
8
*
*
%
,
+
"
+ 8 +
"
*
*
8
(((
:(
1
/
+
(
2
"
+
(((
*
+
#
$
((((
:
(
#(
(
(2
(
(
#(
(
(/
-
+
+
+
$
,
+
7
"
+
( 4
( .
#( ;
( )
( .+
"
( $
( / #
#( - $
( .
$
(/
( 4
(
#( 7 !
( .
(< +
#
( =
( ;
#( ( /
$
(;
*
( /
+
( /
+
#( /
( /
(/
8
*
(((
( 0 $
( .
#( .
8
( 1
*
((((
%
+
+
" ((((
+
$
#
*
,
(((
(((
8
8
*
+
8
+
*
+
+
*
+
(.
*
((
#( 1
(
3( .
*
( (
#( 1
(
:( 1
( ( .
#( 2
( 1
(
*
+
+ #
+
"
+
((((
$
$
+
*
+
8
+ #
#
+
"
+
((((
$
$
+
8
8
#
+
((((
$
*
1
+
( 9
( 0 $
#( .
( 1
(.
*
+ #
+
*
(.
(/
#( (
(
+ #
#
+
+ *
+
( 9
+
( 9
*
#( 9
#
+
( 9
(.
*
*
+ +
++
(/
+
*
+
$
(< +
#
*
*
+
*
(((
( 9
+
$ +$
*
+
*
+
*
(((
((((
(((
(1
%
8
( 9
#( 9
( 9
(
+
0 $
1
2 *
.
8
+
$
*
(
(
#(
(
(.
+
% ((((
(/
+
(9
+
$
#(
+
*
+
(
$ *
(.
((((
( /
+
( .
#(
$ # + +
( 1
(
#
+
( .
( 1
#(
$
( 3( /
*
( /
(
#(
(
+
:( 0
+
( ( /
$ +$
#( /
#
+
( 9
%
+
+ 8
!
+
#
+
#
+
+
$
* (((
((((
(((
,
KUNCI JAWABAN SOAL UJI VALIDITAS
( .
(
(
(
( 2
( 2
(
( 2
3( .
:( 7
(7
(7
(.
(.
(2
(.
(
(7
3( 7
:( .
(2
(
(7
(.
(
(2
(7
(.
3( 7
:( 2
LAMPIRAN 3
HASIL UJI VALIDITAS
Uji Validitas Intrumen Tes
Item&Total Statistics
)#
9
)#
!=
>
7
2
# !=
=
7
#
2
8-
.
2
# ?
!=
7
>.;::::
(
:( 3
(
(
>.;::::
(
(33
(
( :
>.;::::
(
:( 3
(
(
>.;::::
(
(
(:
( :
>.;::::
(
(:
(
(
>.;::::
(
:(
(
(
>.;::::
(
:( :
(
>.;::::
(
:( 3
(
>.;::::3
(
(:
>.;::: :
(
( 3
>.;:::
(
(:
8(
(
>.;:::
(
:(3
(
(
>.;:::
(
:( 3
(
(
>.;:::
(
(
( :
( 3
>.;:::
(
( 3
>.;:::
(
>.;:::
:
(
(
8( :
(
3
:
(
( 3
3
8(
(
:(
(
(
(
(
8(:
(
>.;:::
(
(
(
( 3
>.;::: 3
(
(3
(
( :
>.;::: :
(
(3
>.;:::
(
(
(
3
( 3
>.;:::
(
(
(
3
( 3
>.;:::
(
(
8(:
(
>.;:::
( 3
3(3
(
(
8(: 3
:
(
)
>.;:::
(
:(
>.;:::
(
(
>.;:::
(
:(3 3
(
(
>.;:::
(
:(
(
(
>.;::: 3
(
(
( ::
( 3
>.;::: :
(
(
(
( 3
*
" " 3"
"
"
" 3" :"
( 3
(
(
( 3
" 3
3
:
3
LAMPIRAN 4
ANALISIS TINGKAT KESUKARAN INSTRUMEN SOAL
* + *
% *
$ %
)
*
* + *
%
$ %
3
:
:
3
:
=
+
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
:"
@
)
LAMPIRAN 5
INSTRUMEN
DAN
SOAL
MATA PELAJARAN IPA
! " " #"
( )
$
+
+
$ %
*
+ (((
+
*
"
'
+
(
$
(
+
#( ( .
(
1
+
+
1
0 $
2 *
.
(
(
#(
(
( 5+
$
( 6
+
( 7
+
#( 7
+
( 6
+
( 4
$
( .
( 9
#( 0 $
( 9
( / *
$
( 2 # *
( 0 $ *
+
*
(((
"
+
+ (((
+
* +
+
* +
+ + ((((
8
*
*
%
,
#( /
(
+
( 5+
(
( 1
#(
$
( 1
$
+
"
"
+
$
(
1
2
/
"
+
(((
+
(
3(
:(
(
(
(
#(
( .+
( ( /
#( ( .
/
( 4
(
#( 7
( .
;
( /
( /
#( /
( /
.
*
( -
*
#
+
"
" ((((
$
#
$
$
+
#
,
!
*
(((
+
8
+
8
*
+
8
*
+
+
*
+ #
+
+
+
$
"
((((
((((
3
(
$
#( 1
(
+
( .
*
+ #
*
+
( $
(
$
#( 1
(
+
( 1
(
(
#(
(
( .
(
(
#(
(
( .
+
"
+
((((
8
#
*
+
(((
9
0 $
.
1
*
+ #
+
*
*
((((
.
/
*
+
+
+
(< +
#
*
(((
$ +$
8
(/
$
+
(
#
+
*
(
(
#(
(
8
9
9
9
9
+
+
0 $
1
2 *
.
(
(
#(
(
( .
( /
( 9
#(
+
(
$ *
+
+
+
+
*
(1
++
*
+
*
*
*
$
+
% ((((
+ 8
+
%
+
*
$
8
+
+
,
:
( .
(
(
#(
(
3(
(
(
#(
(
:( 0
(
(
#(
(
((((
/
.
+
$
# +
+
1
#
+
+
$
$
+
/
/
9
$ +$
#
!
+
%
KUNCI JAWABAN
(
(
(
(
(
(
(
(
3(
:(
(
(
(
(
(
(
(
(
3(
:(
#
.
1
.
2
2
2
.
.
.
.
7
7
2
.
SKOR PENILAIAN
A
2
7
.
2
B
(((
* (((
SOAL
MATA PELAJARAN IPA
! " " #"
&
(
(
(
(
(
(
.
( /
( 1
#( .
( $
$ %
'
((((
+
# +
#
+
+
+
#
( 1
(
$
#( .
( 0
+
!
( /
#
+
( #( /
$ +$
( 9
%
.+
"
" ((((
( / #
( - $
#( $
( .
$
+
#
/
( .
(
#( 7 !
( 4
*
(((
;
( /
+
8
*
+
( /
+
8
#( /
+
( /
8
*
+
$
(((
,
* (((
(
.
*
*
+
(/
$
+
(
(
#(
(
9
9
9
9
+
0 $
2 *
1
.
(
3(
:(
(
(
(
+
+
+
(< +
#
*
(((
$ +$
8
(
(
#(
(
.
+
( /
+
(
+
*
#( 9
+
(
$ *
4
$ +
( .
( 9
#( 0 $
( 9
/ *
$
*
( 0 $ *
( 2 # *
#( /
(
+
5+
$
+
(
( 1
#( 1
(
$
.
*
+ #
*
+
( $
(
$
#( 1
(
+
+
(1
++
*
+
*
*
*
8
%
+
$
+
*
+
(((
% ((((
+
$
+ 8
+
+ ((((
8
*
%
,
"
+
+
$
"
+
8
"
(((
#
((((
( 1
(
(
#(
(
( .
(
(
#(
(
( )
+
*
+
(((
9
0 $
.
1
*
+ #
+
*
*
(((
.
/
$
+
+
*
+ (((
+
"
+
(
$
(
+
#( ( .
1
(
+
+
1
0 $
2 *
.
(
(
#(
(
( 5+
( 6
( 7
#( 7
( 6
+
*
(((
$
"
+
+
+
+
+
* +
+
* +
+
+ (((
3(
1
2
/
"
+
(((
+
( - +
(
#(
(
:( .
*
+ #
*
+
(
+
( $
#(
$
( 1
*
+
+
8
#
SKOR PENILAIAN
A
"
((((
KUNCI JAWABAN
(
( 2
( .
( 2
( 7
(
(
( 2
3(
:( 2
(.
(7
(7
(2
(
(.
(
(2
3( 7
:( .
#
B
LAMPIRAN 6
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)
KELAS EKSPERIMEN
) +
9
/
)7
$
=
@)
9
/
=> 4
/ + +
. +
:
.
@
=/.
7
/
+
! +
% +
A. STANDAR KOMPETENSI
:( 9
+
! +
*
B. KOMPETENSI DASAR
:( 9 $
+
"
:( 9
+
"
+
! +
$ "
+
#
#
+
+
+
"
"
$ "
C. INDIKATOR
:( (
9
:( ( 9 $
:( (
+
9
:( ( 9 $
:( (
!+
#
#
+
+
!+
+
9
:( ( 9 $
! +*
*
#
#
+
+
#
+
*
+
$
+
+
! + *
#
$
+
! +*
!+
+
+
*
+
+
D. TUJUAN
(
9
#
*
(
9
#
9
#
9
"
%
$
+
#
#
+
%
!+
! +
"
%
$
+
#
#
+
+
"
%
!+
! +
+
9
#
*
"
%
$
+
#
+
E. MATERI AJAR (Terlampir)
/
+
$
( /
( /
! +
$ "
"+
+
F. ALOKASI WAKTU
G. PENDEKATAN DAN METODE
+
!+
+
"
( /
9
+
+
9
/
#
$
"
#
*
(
! +
+
*
(
!+
$
+
*
(
%
+
*
(
"
+
#
+
+
H. KEGIATAN PEMBELAJARAN
PERTEMUAN I
Deskripsi Kegiatan
Alokasi Waktu
:
1. KEGIATAN PENDAHULUAN
( ) %
# +
"
+
+
"
$
(
( /
#( 1
+ +
. +
+
+
+
+
+
$
$ C
# 8#
* $+
)
$
$
+
C
"
$ ( )
$
"
"
"
8
"
( +
"
*
9
+
$
"
+ #
8
"
*
( 7
+ $
"
+
+
"
* 8
+
+
! +
(
( ) %
*
+
( 1
$
+
!( ) %
+
"
*
+
C
+
$
$
(
+ 8
+
+
+D 8
$
%
:
2. KEGIATAN INTI
A. Eksplorasi
(Mengamati melalui Problem Statement)
() %
$
( ) %
*
$
!+
*
*
#() %
+
@$ %
+
!+
*
(Menanya melalui Stimulation)
( 9
"
%
*
* +
$
+
$
2
.
*
$
$+
$
$
*
C
C
B. Elaborasi
(Mengumpulkan data melalui Data collection)
( ) %
+ $
#
%
#
6 )
+
$
!(
) %
*
#
+
$
#
+
$
( ) %
*
+
+
+ +
+
( ) %
#
$
+
+
+ +
#
3
+
$
(Mengasosiasi melalui Data processing dan
generalization)
) %
(
+
+
#
+
$
) %
$(
*
+ $
%
*
6 )
+
$
+( ) %
*
+
#
+
$
2( Konfirmasi
Mengkomuikasikan melalui Verification)
) %
(
+
+
#
+
( ) %
+
$+
+
+
+
+
$
:
3. KEGIATAN PENUTUP
( ) %
+ +
$
( 1
+ +
E
* $ %
+
$
PERTEMUAN II
Deskripsi Kegiatan
Alokasi Waktu
:
( KEGIATAN PENDAHULUAN
( ) %
# +
"
"
:
+
( 1
+
$
(
+ +
/
+
+
+
8
C
$+
#( ) %
*
+
( ) %
+ #
$
$
+
+
C
(
+D 8
%
:
( KEGIATAN INTI
A. Eksplorasi
(Mengamati melalui Problem Statement)
( ) %
$
*
+ #
( ) %
!+
*
*
#( ) %
+
@$ %
+
!+
*
(Menanya melalui Stimulation)
( 9
"
%
* +
+
*
$
+
+ #
2
*
+ #
+
$
$+
C
$
+ #
*
*
+
*
+
C
+
+
B. Elaborasi
(Mengumpulkan data melalui Data collection)
( ) %
+ $
#
%
6 )
#
!( ) %
*
#
%
+
$
#
%
( ) %
*
+
+
+ +
#
+
+
+ +
%
( ) %
#
%
(Mengasosiasi melalui Data processing dan
generalization)
( ) %
+
+
#
+
#
%
$( ) %
*
%
2( Konfirmasi
Mengkomunikasikan melalui Verification)
( ) %
+
#
+
+
+
( ) %
+
+
$+
+
+
*
+
:
( KEGIATAN PENUTUP
( ) %
+ +
( 1
+ +
E
* $ %
+
PERTEMUAN III
Deskripsi Kegiatan
Alokasi Waktu
:
1. KEGIATAN PENDAHULUAN
( ) %
# +
"
+
( 1
+
$
"
(
+ +
/
+
+
+
C
+ * C
#( ) %
*
( ) %
+
$
$
+
+
(
+D 8
%
:
2. KEGIATAN INTI
A. Eksplorasi
(Mengamati melalui Problem Statement)
( ) %
( ) %
!+
*
*
#( ) %
+
+
@$ %
!+
*
(Menanya melalui Stimulation)
( 9
" ) %
*
* +
$
+
2
.
*
$
$+
C
$
*
+
*
+
C
B. Elaborasi
(Mengumpulkan data melalui Data collection)
( ) %
+ $
#
%
#
!() %
*
+
+
#
6 )
$
#
+
( ) %
*
+
+
+ +
#
+
+
+ +
Data
processing
+
( ) %
#
+
(Mengasosiasi
melalui
dan
generalization)
() %
+
+
#
+
#
+
$( ) %
*
+
2( Konfirmasi
Mengkomunikasikan melalui Verification)
+( ) %
+
+
+
#
+
() %
+
+
$+
+
+
*
+
:
3. KEGIATAN PENUTUP
( ) %
+ +
$
( 1
+ +
E
* $ %
+
I. SUMBER DAN MEDIA PEMBELAJARAN
( )
$
( )
*
" 0
F *
" 4 (
(5 +
( 7 E"/
( 9
#( .
( ( /
7
+
.
" ) ( :: (
(5 +
7
+
(
$
( 1
(
*
:: (
$
+
*
$ "
+ #
"
(
LAMPIRAN I
Materi pembelajaran
PERUBAHAN FISIK LINGKUNGAN DAN PENCEGAHANNYA
/
! +
+
(/
*
+
*
+
+
$
+
(7
.
* +*
+
$
+
$
* (
+
! +
! +( /
$ "
( /
*
* +
+
*
+
*
%
$
$
( /
#
( /
8
! +
+
+
"
"+
+
+
( /
A. PENGARUH HUJAN
0 $
+
(0 $
"+
++
(7
$+
$
(-
+
+
++
"
+
$
( .+
+
$
*
$
(
*
+
( 0 $
+ (
+
+
(0 $
*
+
+
+
+
$
+
+
+
$ ()
$ "
*
+
*
+ +
++
+
*
% (.
-
+
*
$
+
%
+
(
(4
$
)
*
(G
+
+ +
+
$
$
( )
" +
$
*
*
+
*
*
*
+
0
$
+
#
+
+
*
$ +
+
*
# (0
+
$
$ ( 4
$
$
(
*
$
(5
"
+
$
#
#
#
+
( 9 #
( 9
*
(
( 9
*
( -
+
+
(
(
B. PENGARUH ANGIN
+
.
+
#
*
*
+
+
(
+
*
+
" +
+
( -
(
+
C
+
C 9
8
"
$
+
+
+
+
(.
++
+
+
+
( 5+
% $
" +
+ *
"
"
+( ) % +
% +
9
8+
*
*
*
+
*
+
+(
+
+(
<
*
+
*
(5
.
+
$
+
$
#
*
+(
"
% +
( .
*
*
+
+ +
*
* $
( )
$
"
+
+
"
* %
+
(
+
+
+
(
"
%
+
(.
*
$
*
(
$
+
+
( ) % +
+
+
+
"
$
"
( .
* + (.
8
+
+ #
(.
+
%
+ 8
* +
"
+
* (.
( /
+
+
+
*
+
7
+"
(
$
*
*
(
*
* ( .
+
+
+ #
*
.
(.
+ #
+
"
(
C. PENGARUH GELOMBANG LAUT
+
+
*
+
++
* (
+C G
+
()
+
+
+
+
*
* "
3
G
+
8
#
+
"
*
+
8 #
+
+
$
( =
$
*
*
$
+
"
+"
$
$
+
+
%
+
(
+
*
+ +
(
+
+(
+
+ *
"
% +
(
+
( /
#
(
(/
++
* ( /
+
*
+
+
*
+
#
+
+
+
+
+
+ +
(/
+
+
#
/
=
#
(
.
)
% +
$
+
+
+
8
+
*
( 7
# +
+ # (
( G
+
$
*
$
+
$
)
( /
+
+
$
$
+
(
3:
+ +
+
+ +
+
* (
+
+
+
*
(
%
$
+
+
+
+
+
*
(
G
+
# +
+
+
( / +
+
#
+
+
+8
(
+ *
+
+
(G
*
+
+
3
LAMPIRAN 2
6
/
*
"6 )
; #
/ #
649 .; /4;-. &.. =
1.9 .;-4 -. 1 0