Sifat Fisis dan Keawetan Alami Kayu Pengkih Terhadap Serangan Rayap Tanah (Macrotermes gilvus)
48
LAMPIRAN
Lampiran 1. Hasil pengukuran kadar air, kerapatan dan penyusutan kayu pengkih
Posisi
Bata
ng
Dimensi Awal
Prata-
Lrata-
Trata-
rata
rata
rata
(cm)
(cm)
(cm)
Volume
Berat
Berat akhir
(cm³
awal
(oven)
)
(gr)
(gr)
KA
Kerapatan
(g/cm³)
(
%
)
12.7
P1
7.67
2.39
2.40
43.93
41.45
36.75
0.837
8
9
13.3
P2
7.65
2.39
2.40
43.87
40.20
35.45
0.808
9
9
12.6
P3
7.63
2.42
2.39
44.23
37.50
33.30
0.753
1
3
12.9
P rata-
0.799
rata
3
4
13.2
T1
7.65
2.42
2.45
45.47
39.40
34.80
0.765
1
8
13.3
T2
7.63
2.46
2.43
45.57
39.85
35.15
0.771
7
1
13.3
T3
7.55
2.47
2.45
45.65
39.05
34.45
0.755
5
3
13.3
T rata-
0.764
rata
1
4
12.9
U1
7.61
2.39
2.44
44.45
37.40
33.10
0.745
9
1
15.9
U2
7.61
2.41
2.44
44.75
38.80
33.45
0.747
9
4
U3
7.63
2.39
2.44
44.44
37.55
33.20
0.747
13.1
0
Universitas Sumatera Utara
49
2
14.0
U rata-
0.746
rata
2
9
Keterangan : P = pangkal, T = Tengah, U = Ujung.
Susus
Dimens
Posisi
Dimens
t
i
i
ka
awa
akh
y
l
ir
u
(cm
(cm
(
³)
³)
%
Batang
Dimensi awal
(cm³)
Dimensi akhir
(cm³)
Susust kayu
(%)
)
P1
63.572
57.805
9.072
57.805
54.164
6.299
P2
64
58.720
8.250
58.720
55.995
4.641
P3
62.884
58.709
6.639
58.709
54.909
6.473
P rata-rata
7.987
5.804
T1
62.157
57.563
7.391
57.563
53.556
6.961
T2
61.965
57.888
6.580
57.888
53.801
7.060
T3
62.536
58.122
7.058
58.122
53.964
7.154
T rata-rata
7.010
7.058
U1
61.615
56.911
7.635
56.911
53.429
6.118
U2
62.969
59.310
5.811
59.310
55.414
6.569
U3
63.688
58.800
7.675
58.800
53.663
8.736
T rata-rata
7.040
7.141
Keterangan : P = pangkal, T = Tengah, U = Ujung.
Universitas Sumatera Utara
50
Lampiran 2. Hasil pengukuran Daya serap air dan Pengembangan tebal kayu
Pengkih
Posisi batang
Tebal Awal
Tebal direndam rata-rata (cm)
Pengembangan Tebal (%)
2 jam
24 jam
2 jam
24 jam
P1
2.403
2.417
2.453
0.583
2.081
P2
2.407
2.423
2.430
0.665
0.956
P3
2.293
2.313
2.370
0.872
3.358
0.707
2.131
P Rata-rata
T1
2.410
2.423
2.453
0.539
1.784
T2
2.420
2.437
2.487
0.702
2.769
T3
2.370
2.400
2.437
1.266
2.827
0.836
2.460
T Rata-rata
U1
2.357
2.390
2.430
1.400
3.097
U2
2.413
2.430
2.460
0.705
1.948
U3
2.403
2.423
2.473
0.832
2.913
0.979
2.653
U Rata-rata
Posisi batang
Berat awal
(g)
Berat direndam (g)
Daya Serap Air (%)
2 jam
24 jam
2 jam
24 jam
P1
36.150
37.750
41.100
4.426
13.693
P2
37.650
39.450
42.950
4.781
14.077
P3
37.600
39.350
42.750
4.654
13.697
4.620
13.822
P Rata-rata
T1
37.800
39.750
43.100
5.159
14.021
T2
38.500
40.200
43.600
4.416
13.247
T3
37.100
39.700
42.450
7.008
14.420
5.527
13.896
T Rata-rata
U1
40.350
42.250
46.050
4.709
14.126
U2
38.450
40.850
45.000
6.242
17.035
U3
38.400
41.250
43.950
7.422
14.453
6.124
15.205
U Rata-rata
Universitas Sumatera Utara
51
Lampiran 3. Hasil pengukuran Keawetan alami Kayu pengkih
Berat awal
Berat akhir
(gr)
(gr)
P1
231.4
P2
Posisi Batang
Kehilangan Berat (%)
Kelas Ketahanan
231.2
0.1
Sangat Tahan
230.2
229.2
0.4
Sangat Tahan
P3
238.6
238.1
0.2
Sangat Tahan
P4
243.2
242.1
0.5
Sangat Tahan
0.3
Sangat Tahan
P rata-rata
T1
232.6
231.4
0.5
Sangat Tahan
T2
224.9
224.1
0.4
Sangat Tahan
T3
237.8
237.0
0.3
Sangat Tahan
T4
230.7
229.3
0.6
Sangat Tahan
0.5
Sangat Tahan
T rata-rata
U1
220.2
219.3
0.4
Sangat Tahan
U2
220.3
219.5
0.4
Sangat Tahan
U3
229.2
227.1
0.9
Sangat Tahan
U4
226.7
225.1
0.7
Sangat Tahan
0.6
Sangat Tahan
T rata-rata
Universitas Sumatera Utara
52
Lampiran 4. Hasil pengukuran Berat Jenis Zat Kayu pengkih
Nama Serbuk
Meranti merah
(Shorea leprosula)
C (gr)
CS (gr)
CSKT (gr)
KA (%)
38
40
39,8
11,11%
Picnometer (P)
= 34,4 gr
Picnometer + Serbuk (PS)
= 36,4 gr
Maka, Serbuk (S) adalah: S
= PS - P
= 36,4 gr – 34,4 gr
= 2 gr
Cawan kaca (C)
= 38 gr
Cawan kaca + Serbuk (CS)
= 40 gr
Sebuk (S) = CS – C
= 40 gr – 38 gr
= 2 gr
Cawan Serbuk Kering Tanur (CSKT) = 39,8 gr
KA serbuk
=
(CS C ) (CSKT C )
x100%
(CSKT C )
=
(40 38) (39,8 38)
x100%
(39,8 38)
=
2 1,8
x100%
1,8
=
0,2
x100%
1,8
= 11,11%
BKT zk = SKT =
S
1 KA / 100
Universitas Sumatera Utara
53
=
2
1 11,11 / 100
=
2
1,11
BKTzk = SKT = 1,8 gr
P
PS (gr)
(
PSKT
(gr)
A’ PA
BKT (gr)
serbuk BJzk
Vol.
(cm3)
(gr)
g
r)
34,4
36,4
84,4 gr
83,8
1,8
1,2
1,5
Picnometer (P)
= 34,4 gr
Picnometer Serbuk Kering Tanur + Air (PSKT A’)
= 84,4 gr
Picnometer + Air (PA)
= 83,8 gr
Vol. serbuk
= (PA- P) – (PSKT A’ – P – SKT)
= (83,8 gr – 34,4 gr) – (84,4 gr – 34,4 gr – 1,8
gr)
= 49,4 gr – 48,2 gr
= 1,2 cm3
BJ zat kayu
BKTzatkayu
Vol.serbuk
= 1,8 gr
=
1,2 gr
= 1,5
Universitas Sumatera Utara
54
Lampiran 5. Dokumentasi Penelitian
Universitas Sumatera Utara
55
Universitas Sumatera Utara
56
Universitas Sumatera Utara
LAMPIRAN
Lampiran 1. Hasil pengukuran kadar air, kerapatan dan penyusutan kayu pengkih
Posisi
Bata
ng
Dimensi Awal
Prata-
Lrata-
Trata-
rata
rata
rata
(cm)
(cm)
(cm)
Volume
Berat
Berat akhir
(cm³
awal
(oven)
)
(gr)
(gr)
KA
Kerapatan
(g/cm³)
(
%
)
12.7
P1
7.67
2.39
2.40
43.93
41.45
36.75
0.837
8
9
13.3
P2
7.65
2.39
2.40
43.87
40.20
35.45
0.808
9
9
12.6
P3
7.63
2.42
2.39
44.23
37.50
33.30
0.753
1
3
12.9
P rata-
0.799
rata
3
4
13.2
T1
7.65
2.42
2.45
45.47
39.40
34.80
0.765
1
8
13.3
T2
7.63
2.46
2.43
45.57
39.85
35.15
0.771
7
1
13.3
T3
7.55
2.47
2.45
45.65
39.05
34.45
0.755
5
3
13.3
T rata-
0.764
rata
1
4
12.9
U1
7.61
2.39
2.44
44.45
37.40
33.10
0.745
9
1
15.9
U2
7.61
2.41
2.44
44.75
38.80
33.45
0.747
9
4
U3
7.63
2.39
2.44
44.44
37.55
33.20
0.747
13.1
0
Universitas Sumatera Utara
49
2
14.0
U rata-
0.746
rata
2
9
Keterangan : P = pangkal, T = Tengah, U = Ujung.
Susus
Dimens
Posisi
Dimens
t
i
i
ka
awa
akh
y
l
ir
u
(cm
(cm
(
³)
³)
%
Batang
Dimensi awal
(cm³)
Dimensi akhir
(cm³)
Susust kayu
(%)
)
P1
63.572
57.805
9.072
57.805
54.164
6.299
P2
64
58.720
8.250
58.720
55.995
4.641
P3
62.884
58.709
6.639
58.709
54.909
6.473
P rata-rata
7.987
5.804
T1
62.157
57.563
7.391
57.563
53.556
6.961
T2
61.965
57.888
6.580
57.888
53.801
7.060
T3
62.536
58.122
7.058
58.122
53.964
7.154
T rata-rata
7.010
7.058
U1
61.615
56.911
7.635
56.911
53.429
6.118
U2
62.969
59.310
5.811
59.310
55.414
6.569
U3
63.688
58.800
7.675
58.800
53.663
8.736
T rata-rata
7.040
7.141
Keterangan : P = pangkal, T = Tengah, U = Ujung.
Universitas Sumatera Utara
50
Lampiran 2. Hasil pengukuran Daya serap air dan Pengembangan tebal kayu
Pengkih
Posisi batang
Tebal Awal
Tebal direndam rata-rata (cm)
Pengembangan Tebal (%)
2 jam
24 jam
2 jam
24 jam
P1
2.403
2.417
2.453
0.583
2.081
P2
2.407
2.423
2.430
0.665
0.956
P3
2.293
2.313
2.370
0.872
3.358
0.707
2.131
P Rata-rata
T1
2.410
2.423
2.453
0.539
1.784
T2
2.420
2.437
2.487
0.702
2.769
T3
2.370
2.400
2.437
1.266
2.827
0.836
2.460
T Rata-rata
U1
2.357
2.390
2.430
1.400
3.097
U2
2.413
2.430
2.460
0.705
1.948
U3
2.403
2.423
2.473
0.832
2.913
0.979
2.653
U Rata-rata
Posisi batang
Berat awal
(g)
Berat direndam (g)
Daya Serap Air (%)
2 jam
24 jam
2 jam
24 jam
P1
36.150
37.750
41.100
4.426
13.693
P2
37.650
39.450
42.950
4.781
14.077
P3
37.600
39.350
42.750
4.654
13.697
4.620
13.822
P Rata-rata
T1
37.800
39.750
43.100
5.159
14.021
T2
38.500
40.200
43.600
4.416
13.247
T3
37.100
39.700
42.450
7.008
14.420
5.527
13.896
T Rata-rata
U1
40.350
42.250
46.050
4.709
14.126
U2
38.450
40.850
45.000
6.242
17.035
U3
38.400
41.250
43.950
7.422
14.453
6.124
15.205
U Rata-rata
Universitas Sumatera Utara
51
Lampiran 3. Hasil pengukuran Keawetan alami Kayu pengkih
Berat awal
Berat akhir
(gr)
(gr)
P1
231.4
P2
Posisi Batang
Kehilangan Berat (%)
Kelas Ketahanan
231.2
0.1
Sangat Tahan
230.2
229.2
0.4
Sangat Tahan
P3
238.6
238.1
0.2
Sangat Tahan
P4
243.2
242.1
0.5
Sangat Tahan
0.3
Sangat Tahan
P rata-rata
T1
232.6
231.4
0.5
Sangat Tahan
T2
224.9
224.1
0.4
Sangat Tahan
T3
237.8
237.0
0.3
Sangat Tahan
T4
230.7
229.3
0.6
Sangat Tahan
0.5
Sangat Tahan
T rata-rata
U1
220.2
219.3
0.4
Sangat Tahan
U2
220.3
219.5
0.4
Sangat Tahan
U3
229.2
227.1
0.9
Sangat Tahan
U4
226.7
225.1
0.7
Sangat Tahan
0.6
Sangat Tahan
T rata-rata
Universitas Sumatera Utara
52
Lampiran 4. Hasil pengukuran Berat Jenis Zat Kayu pengkih
Nama Serbuk
Meranti merah
(Shorea leprosula)
C (gr)
CS (gr)
CSKT (gr)
KA (%)
38
40
39,8
11,11%
Picnometer (P)
= 34,4 gr
Picnometer + Serbuk (PS)
= 36,4 gr
Maka, Serbuk (S) adalah: S
= PS - P
= 36,4 gr – 34,4 gr
= 2 gr
Cawan kaca (C)
= 38 gr
Cawan kaca + Serbuk (CS)
= 40 gr
Sebuk (S) = CS – C
= 40 gr – 38 gr
= 2 gr
Cawan Serbuk Kering Tanur (CSKT) = 39,8 gr
KA serbuk
=
(CS C ) (CSKT C )
x100%
(CSKT C )
=
(40 38) (39,8 38)
x100%
(39,8 38)
=
2 1,8
x100%
1,8
=
0,2
x100%
1,8
= 11,11%
BKT zk = SKT =
S
1 KA / 100
Universitas Sumatera Utara
53
=
2
1 11,11 / 100
=
2
1,11
BKTzk = SKT = 1,8 gr
P
PS (gr)
(
PSKT
(gr)
A’ PA
BKT (gr)
serbuk BJzk
Vol.
(cm3)
(gr)
g
r)
34,4
36,4
84,4 gr
83,8
1,8
1,2
1,5
Picnometer (P)
= 34,4 gr
Picnometer Serbuk Kering Tanur + Air (PSKT A’)
= 84,4 gr
Picnometer + Air (PA)
= 83,8 gr
Vol. serbuk
= (PA- P) – (PSKT A’ – P – SKT)
= (83,8 gr – 34,4 gr) – (84,4 gr – 34,4 gr – 1,8
gr)
= 49,4 gr – 48,2 gr
= 1,2 cm3
BJ zat kayu
BKTzatkayu
Vol.serbuk
= 1,8 gr
=
1,2 gr
= 1,5
Universitas Sumatera Utara
54
Lampiran 5. Dokumentasi Penelitian
Universitas Sumatera Utara
55
Universitas Sumatera Utara
56
Universitas Sumatera Utara