MODUL KULIAH PEMROGRAMAN VISUAL 2
! ! ! ""#
!
$ %&% ' ( ) * + ,% * %-%
- .)%*% %( % % ,% . (% % ,*% / % ,*% 0% , ( .( % ( *% ( %' % ,*% ( +%* ( .( ,,% %(% ( . 1%(
- .)%*% 2 %+% ' ,%( .% '.3' .(0 ' . %( *%
% +%'%( - ,* ' % '.3' .(0 +%. ' % 0% , ( . + % 4 '%4 % ( .+%'%( (% +% * ( ' ( ,,% -%*% % 0% * ( **%
% 0% , + %' ( (% +% * ( ' & % +% 567 '%+% '.3' .(0 - ) **% %+% 0% 4'.3' .(0
- 4%1% 0%
- .3' .(0 + ,% % + %' ( * . + , 5897 - ) **%
- ' %
(3-43 ' 8:9 '%+% % '.3' .(0 * ( *
%-' *% 1 ;%.+ - < ( * '.3' .(0 1%. % 1%. % 0% , + (%-' *% '%+%
' % %+% % 1%. % (% +%. + (%-4% 1%. % 0% , 4 . %*
- '%+% &3 3. & 1 +31 * + % *% '%+% ' % 1%. % ( * - %-' *% %(% - -4 %( 1%. % % 0%
= -'% % ' * .)%% +% &%.% . , %. ( * - & ,% % ,% +%(% %* 4%( -%( %-' *
> , .% - (% ' ) % % * '%+% +3 ? (. *( . %'%4 % %+% 0% , ( +%* + - , .(
- , % % @3-'3 ( % ( 0% , 4 .*% (% ,%
- %(%4%
- 4 %( %' *% ( * - %-' *% +%(% 4 3 < 0% , %+%
- % %- ,, %*% %4 % ,*% / % ,*%
- $ (%.( A .3,.%- A 3. % + ' B A ' B ( *
)% % *% 3. % + ' B - %-4% *% *3-'3 %( . '.3' .(0/ 0% ' .( '%+% (%4
- 4%1%
3.-$ @%'( 3 5 %( % $7 3 ( 3 '3 *(3'@ ( .
3.+ . (0 4 , %4 $ 3.-$ %(%4% %-
%4 %- 3 < +4 %(% 3 .& $ %(% && 3.-$ %(% ( %4 $
((3 $ (% +%.+ 3.-$ @%'( 3 5 . (7 ((3 (% +%.+ 3.-$ @%'( 3 5 . C7 ((3 2 (% +%.+ 3.-$ @%'( 3
5 D(7 ((3 = (% +%.+ 3.-$ @%'( 3 5 % (7
. +$ %(% @3 (.3 3.-$ %(% 3 .& %(% 3 .& $
- 3$ %(% @3 (.3 3.-$ %(% 3 .& %(% 3 .& $
- %(% 3(
- %, $ %(% @3 (.3 3.-$ %(% 3 .& %(% 3 .& $
- %(% .%' &
2 ( . *3-'3 ' .( '%+%
- = * + % *% '%+% %4 $ ( * - %-' *% + (3. * *
- % % '%+% < + + (3. ' ( * - %-4>. < > * + % *% '%+% . +$ ( * - %-' *% @3 - + (3. * *
- % % '%+% @3 - + (3. ' ( * - %-4
- . < B %' + < 3( +% .%' & +%. @3 - + (3. &%.% 0% '
< 3( 0% , %*% + %' ( *% (3-43 ( + * 043%.+ +
- % 0% , + %* *% %-% ( * < .%' & + % <
- %' *%. + % < 3( %*% + (%-' *% '%+% -3$ +% < + .%' & %*% + (%-' *% '%+% -%, $
E %( C (/ C ( 4 . * ( '%+% -% ,/-% , *3-'3 3.-$ @. %( '.3& + . 3.-$ 3.-@. %( F + . 4) &(GH 4 ,
%4 $ ' H
- H @ 3 '.3& + . 3.-$ 3.-@ 3 F + . 4) &(H C%.
&( 3 @ 3 &( 3 GH
4 , %4 $ @ 3 H
- H ((3 $ @ &* '.3& + . 3.-$ ((3 $@ &*F + . 4) &(GH 4 ,
%4 $ . (H
- H ((3 @ &* '.3& + . 3.-$ ((3 @ &*F + . 4) &(GH 4 ,
%4 $ . 3.H
- H ((3 2 @ &* '.3& + . 3.-$ ((3 2@ &*F + . 4) &(GH 4 ,
%4 $ D(H
- H ((3 = @ &* '.3& + . 3.-$ ((3 =@ &*F + . 4) &(GH 4 ,
%4 $ % (H
- H
I *% # ( * - )% % *% %' *% * # A %C ( * - 0 -'% %' *% -'% +% %- <3 + .
%( % $
, % % @3-'3 ( % ( 0% , 4 .*% (% + ,%
- %(%4%
- 4 %( %' *% ( * - %-' *% +%(% 4 3 < 0% , %+%
- % %- - ,, %*% J .0 % ,*% / % ,*%
$ %( %' *% 4%. * * A
1 A '' &%( 3 %-4% *% *3-'3 +% %( . '.3' .(0/ 0% ' .( '%+% (%4 + 4%1%
@%'( 3 5 %( %
7 3 ( 3 '3 *(3'@ ( . 3.-$
3.+ . (0 4 , %(%4% %- J .0$ 3.-$
J &( @%( ,3.0 &3 (F@3--3 K %- G % ! - %
.3- 3 < .3 ' 40 @%( ,3.0
%(% 3 .& $ %(% && 3.-$ %(% ( J .0$ %(%4% %- %(% 3 .& %(% 3 .& $
J .0 3.-$ J &( 3 < L
.3- 3 < M . F 3 < @%( ,3.0 N
@%( ,3.0G %(% 3 .& %(% && 3.-$ %(% ( J .0
%(% 3 .& %(% 3 .& $ . +$ %(% @3 (.3 3.-$ '( 3 +, 31 &( . %(% 3 .& %(% 3 .& . + %(% @3 (.3 3.-$ '( 3 +, 31 &( . %(% 3 .& %(% 3 .& -3$ %(% @3 (.3 3.-$ %(% + 3( %(% 3 .& %(% 3 .& -%, %(% @3 (.3 3.-$ %(% + .%' &
2 ( . *3-'3 ' .( '%+% = %-4% *% . < + 0% , %+% +% %- J .0$ * +% %- +
- (3. F %( %( % $ '3 ( =G > %-4% *% . < + 0% , %+% '%+% J .0$ * +% %- @3 -
- (3. . +$ F %( %( % $ '3 ( >G B %-4% *% . < + 0% , %+% +% %- J .0 * +% %- +
- (3. F %( %( % $ '3 ( =G E %-4% *% . < + 0% , %+% +% %- J .0 * +% %- @3 -
- (3. . + * & % < + @%( ,3.0 3( +% .%' & F %( %( % $ '3 ( > +% BG
J .0$ ' H J .0 ' H
- H 3.-$ @ 3 '.3& + . 3.-$ 3.-@ 3 F + . 4) &(H C%.
&( 3 @ 3 &( 3 GH 4 , J .0$ @ 3 H J .0 @ 3 H
- H
# !% % *% %' *% $" -'% +% %- <3 + . %( % $ 4 (*% (%4 '%+% &3-'3 ( '% (( 0% , 4 .*% (% + ,%
- %(%4% ! % *% %'% 0% , + -%* + % '.3' .(0 J '%+% J .0$
- % %- %( % 2 ! % *% %'% 0% , + -%* + % '.3' .(0 J '%+% J .0
- % %- %( % = ! % *% %'% 0% , + -%* + '.3' .(0 '( 3 +, 31 &( N . '%+% . +$ +% . + + %( %
%( . ,, '% %)%. (. &( . + J .0 % , %, F J G
- 4 %( +%(%4% ( .4% ,, %*% @3 3 % ,*% / % ,*%
$ !% % *% @3 3 * * (%.( A .3,.%- A ( .4% A @3 3 %( 3&% .C .
% * * - .C . A , ( . :
- 4 3&% .C . . %- ,%
5 7 +% % 13.+ + ,% 5-% ( .* 07 ( * - % ) (*% *
- 2 3, 3&% .C . + ,% &%.% ' 3&% .C . * * .C .
A 3, : ( * - %-' *% <3.- 3, '% 13.+ + ,% 5-% ( .* 07 * * 3, ( * - % ) (*%
= -4 %( +%(%4% 4%. + ,% &%.% % 3&% .C . * * - %(%4% A @. %( %(%4% :
4
- % + ,% 5+4 %( % 7 < %- ,% <3.-%( 5+. C O %-%<3 + .O %-% < +%(%4% ,+47 '%+% &3 (3
,% + 5 O %( % O %( % +47 F + % *% %-%
- <3 + . + ,% <3 + . +% -% ,/-% ,G ( *
- % ) (*% > -4 %( (%4 @ (3- .
% !% % *% ( .%&( C J + ,% &%.% ' +4 %( % * *
- 33 A ( .%&( C J : 4 %+% + (3. * ( **% ' . (% 4 . * (
! -4 %( (%4 @ (3- . @. %( %4 @ (3- .
F @ (3- . & %.F=G 3( '. -%.0 * 0
%-% C%.& %.F2"G %-%( C%.& %.F2"G
3(% C%.& %.F2"G G
& ( * - )% % *% ' . (% J * * - J .0 A D & ( F@(. 6 G
( * - %( % * * * -4% * ) + % @3 3 +
- %4 + 4%1% +4 %( % %+% %%( %. 0% +% ( .+%'%( (%4 @ (3- .
B %( (%4 .3+ * %* *% % ,*% 0% , %-% + ,% '3 ( >
!
- 4 %( (%4 .3+ * @. %( %4 .3+ *
F .3+ * & %.F=G 3( '. -%.0 * 0
%-% C%.& %.F2"G %.,% 3%( + <% ( "
G E %( (%4 % %* *% % ,*% 0% , %-% + ,% '3 ( >
!
- 4 %( (%4 % @. %( %4 %
F % & %.F=G 3( '. -%.0 * 0
@ (3- . & %.F=G % ,,% %( , . - %( G
I %( (%4 ( - % %* *% % ,*% 0% , %-% + ,% '3 ( >
!
- 4 %( (%4 ( - % @. %( %4 ( - %
F ( - % & %.F=G 3( '. -%.0 * 0
% & %.F=G .3+ * & %.F=G
! - % ( , . + <% ( " G
# , +%(% (%4 .3+ * + ,% &%.% % %+% + (3. ( .%*( < J * ( **% ' . (% J 4 . * (
!
- % **% +%(% ' .(%-% .( (3 .3+ * % (%4 .3+ * FP ""$P P , %(3. 0 ( -P >""""G
4 !% % *% ' . (% J * * - J .0 A D & ( : F@(. 6 G
& %* *% % ,*% 0% , %-% ( * 4%. 4 . * ( 0%
"#$ % &
, %(3. 0 ( - >"""" 3 %. 0 ( - =2#"""(%4 ; , ( =2"""" @ 3 ( < =$"""
( * - 0 -'% +%(% '%+% +%(%4% * * .% %&( 3 A + @3-- (
$" +%(% (%4 @ (3- . + ,% - , * ( % ,*% '%+% '3 ( #
#$ % ' 2""$ % % C 3'' ,%. 3%< , 1%0 %'%% % % 2"" &3
3D >=E . '3.( 2""2 , ( C . '( % %(3 %'3 2""= @%0-% C .
3D >=$ .% + @%0-%
- $$ +%(% (%4 % ,% - , * ( % ,*% '%+% '3 ( #
#$ #$
- $ +%(% (%4 ( - % ,% - , * ( % ,*% '%+% '3 ( #
# #$ #$ "#$ (
$2 ( ' ( .%&( C J $= %+% %%( %. 0% +% +% - -' 0% $ 4 % +%(%4%
,% -'%( 4 % (%4 + +% %- 0% ( ' @3 3 +
- 4 %( *3 * +%(%4% - % J D' 3. .
)
% ,*% / % ,*% $ !% % *% J D' 3. . * * (%.( A .3,.%- A ' B " A J
D' 3. . %(% )% % *% %' *% ' * * - %(%4% / D' 3.
- %( *3 +%(%4% 4%. * * 4) &( A 1 : ' ( .4%
- ( * - % ) (*%
- 2 4% %-% $ '%+% 4%, % %(%4% )%+ = 4% - .C . %- '%+% 4%, % < ( 3 )%+ %-% <3 + .
- % % < +%(%4% %( % +4 0% , + 4 %( '%+% %( %
2 F ( * &3 (3 O %( % O %( % ,+4G %(% * * (% +% ' ( * 4.31 , < 0% , + &%. > 4% . %- '%+% 4%, % < ( 3 - )%+ B -'% + ,% &%.% * * - 4) &( A '' 0 : E %+% (% %' +% %. 0% +% - -' 0% * *3
- %(%4% ( .4% ,% %-% %( %
3 0% , + 4 %( '%+% J D' 3. . +%'%( + , %*%
- I
- 4%,% +%(%4% +% %- - -4 %( %' *% +%(%4% ' F ' .( 0% , +% * (% ' %)%. '%+% %( % $ +% G
- 4 %( - %' *% ' ) % % + . % % ,, %*%
- * *3-'3 ( .4%
% ,*% / % ,*% $ %( %' *% 4%. '%+% '
- %-4% *% *3-'3 +% %( . '.3' .( 0% ' .( '%+% (%4 4%1%
3.-$ @%'( 3 5 %( % >7 3 ( 3 '3 *(3'@ ( .
3.+ . (0 4 , .3 ' 3D$ (% +%.+ 3.-$ , % 3'
@%'( 3
5 C J 7 .3 ' 3D (% +%.+ 3.-$ , % @ (
@%'( 3 5 (7 33 %.$ M 2 .3 ' 3D$ ( ( $ ++ ( 3 % 33 %.$ @%'( 3 D & ( Q ( ( ++ ( 3 % 33 %.$ @%'( 3 5@ %.7 .% %&( 3 $ ( .4% 3.-$
%(%4% $ ( .4% 3.-$ <% ( .% %&( 3 $ .% %&( 3
J .0$ ( .4% 3.-$ %(%4% %(%4% $ .% %&( 3 .% %&( 3 $
%(% 3 .& $ %(% && 3.-$ %(% ( J .0$
- 3$ (% +%.+ .3 ' 3D$ , % @ (
. +$ %(% .3 ' 3D , % @ ( @3 (.3 %(% 3 .& %(% 3 .& $
2 3 4 * * *3-'3 %(%4% ( * - -4 *% ) + % %(%4% @3-'3 ( + (3.
% 3&% * * (3-43 .31 ( * - &%. < %( % +4 0% , ( % * (% 4 %( '%+% %( % 2 4 (% *% &%.% -% % '%( %( % +4 '%+% %
%(%4% & . %- + ,% 0 +4%
- % 13.+ + ,% -% ( .* 0
- ( * - % ) (*% = %( C (/ C ( 4 . * ( '%+% -% ,/-% , *3-'3
- 3$ @ %.H
- H 3.-$ @ 3 '.3& + . 3.-$ 3.-@ 3 F + . 4) &(H C%.
- H ( ( $ 3 @ &* '.3& + . 3.-$ ( ( $@ &*F + . 4) &(GH 4 ,
- H ( ( 3 @ &* '.3& + . 3.-$ ( ( @ &*F + . 4) &(GH 4 ,
- 3$ @ %.H
- H
- (%-' *% '%+% 4%, % ( ( * - , %' ' . (% J * * (3-43 @ %.
- 3 3- '%+% (%4 @ (3- .
- 3 3- '%+% (%4 .3+ * 0% , - -' 0% %.,% + %(% $"""""
- % ) - % 4%.% , 0% ,
- 4 3 &3
@. %( '.3& + . 3.-$ 3.-@. %( F + . 4) &(GH 4 , %(%4% $ @3 &( + N . H
&( 3 @ 3 &( 3 GH 4 , %(%4% $ @3 &( + N % H
J .0$ @ 3 H J .0$ J N -3$ H J .0$ ' H
> -'% +% %- <3 + . %( % > B !% % *% %' *% * ( **% ' . (% J '%+% C J * *
(3-43 D & ( ( * - )% % *% ' . (% % %*%
E . * ( 4 4 .%'% &3 (3 ' . (% J
! %-' *% .
&( L .3- @ (3- . %-' *% .
&( L .3- .3+ * M . .3+ * %.,% RN $"""""
%-' *% %-% 4%.% ,
&( .3+ * %-% -F ( - % ! - % G % ! - % .3- .3+ * % ( - % @ (3- . M . F % % N ( - % % G % + F ( - % .3+ * N .3+ * .3+ * G % + F % @ (3- . N @ (3- . @ (3- . G % +
!
F@ (3- . %-% N P &3PG .3 ' 40 .3+ * %-%
- %( %' *% ,, %*% +%(% (%4 &3 (.0 +4 '%+%
- + +%(%4% %(% + (%-' *% '%+% + % 4 %
. + F %( G . + ' .(%-% ( * %-' *% %-% 4 % F&3 ( (G (3(% % %. % F - -
3< . %G +% (3(% ' + + * F - 3< '3' %( 3 G '%+% 4 % ( . 4 ( . + * + % ( * - %-' *% %-% ,%.% F %- G 4 *3(% F@%' (% G % %. % F . %G +%
'3' % F'3' %( 3 G %*% +%(% ( J .0 ( * %-' *% +%(% ( . 4 ( F %( %( % $ +% G -
, - " . - / " ' 0012
$ *% ' . (% J ( * - %-' *% % 0% , + , *% , %*% %' *% %( % > ( * - )%1%4 ' .(% 0%% 4 . * (
% %-' *% %(% @ (3- . 0% , - -4 '.3+ * '%+% 4 % $#II 4 %-' *% %(% .3+ * 0% , + 4 '%+% 4 % '. $#II
& %-' *% %(% % +% (3(% %.,% ( * -% ,/-% , % 0% , + 4 '%+% 4 % '. +% $#II
- %-' *% %(% .3+ * +% (3(% -% ,/-% , '.3+ *
0% , + ) % '%+% 4 % $#II %-' *% %(% .3+ * 0% , + 4 '%+% (.% %* % + N $""B
< %-' *% %(% @ (3- . 0% , - -4 '.3+ * '%+% (% ,,% 5"B?$$?$#II7
, %-' *% %(% % 0% , + 4 3 &3 +% , ( C . 0% , + * . - '%+% 4 %
- %(%4% %-% ' . % %% + (%-' *% '%+% (%4/(%4 0% , % + ,% . < ' .(%-% %-% ' . % %%
. < ?+ S = %-4% *% *3-'3 +% %( . '.3' .( 0% ' .( '%+% (%4 +
'( ' ( B %( '.3& + . '+%( %(% '%+% 4%, % . C%( & %.%( 3
< (. ,
> ( . '.3' .(0 %.%- '%+% J .0$ + ,% &%.% % * (% +% ' '%+% '.3' .(0 %.%- - * J .0$ ( *
M . @ (3- . @3-'% 0
J .0$ 3.-$ %(%4% %- J &( @ (3- . L .3- @ (3- .
4%1% . +$ %(% @3 (.3 %4 ($ , % @ (
2 %-4% *% %4 ( 4% 0%* B 4 % + ,% &%.% % * * *% % '%+% %, @3 (.3 $ 4 1 %, & ( . '.3' .(0 @%'( 3 ( * ( %'/( %' %4 ( - % +%.
3.+ . (0 4 , %, @3 (.3 $ M 2 3.-$ %4 3 ( 3 (' 3((3-
@%'( 3 5 %( % E7 3 ( 3 '3 *(3'@ ( . 3.-$
%-4% *% *3-'3 +% %( . '.3' .( 0% ' .( '%+% (%4 + 4%1%
% ,*% / % ,*% $ %( %' *% 4%. '%+% '
' *% + 4 %( - ,, %*% +%(% @ (3- . +4 '%+%
3 ' *% * %<(%. @ (3- .
- @3-'% 0
- %-' *% ) + % + ( , %.%- 4 @3-'% 0 '%+% ) + % + ( , %.%- & ( . '.3' .(0 %(%(0' - * J .0$ %.%- 8"9 - )%+
- ( . '.3' .(0 %.%- 0' - * J .0$ %.%- 8"9 - )%+
- ( **% '.3& + . '+%( %(%H * - + % ( *% @(. 6 <( 6 @ F ,%( %( % '%+% - ( .
4 - 0%G ( **% &3+ 4 . * (
4 '.3& + . 3.-$ '+%( %(%H
3.-$ '+%( %(%
4 , J .0$ @ 3 H J .0$ %.%- 8"9 % N %, @3 (.3 $ &( C %, @%'( 3 6 PTPH J .0$ ' H
- H
E %( C (/ C ( 4 . * ( '%+% -% ,/-% , *3-'3 3.-$ @. %( '.3& + . 3.-$ 3.-@. %( F + . 4) &(GH 4 ,
%, @3 (.3 $ &( C %, N %4 ($H '+%( %( H
- H %, @3 (.3 $ 3 @ % , '.3& + . 3.-$ %, @3 (.3 $@ % , F + .
4) &(GH 4 , '+%( %(%H
. +$ %. ( N %, @3 (.3 $ &( C %, H
- H
I !% % *% ' *% # -'% %' *% +% %- <3 + . %( % E
- % (% @ (%* '%+% ' *% %<(%. @ (3- .
5
,*%' %' *% 4 * +%<(%. & (3- . + ,% <% (% & (%* - ,, %*% *3-'3 J &* '3.(
% ,*% / % ,*% $ *% * -4% < %( % E 4 - 0%
%-4% *% *3-'3 +% %( . '.3' .( 0% ' .( '%+% (%4 + 4%1%
((3 $ (% +%.+ 3.-$ @%'( 3 5@ (%*7 2 %( ( 4%. J &* '3.( + ,% &%.% * * - A
1 A ( . : * - + % * * + % *% ' % '3.(
= 4 ,*% J &* '3.( + ,% J .0$ '%+% 3.-$ + ,% &%.%
- A ( : * - + % ' ($ * * ( *
- % ) (*% > ( . '3.( (( , + ,% &%.%
% * + % *% '%+% J &* '3.($ 0% , 4%. + 4 %( '%+% % ,*% 2 ( * - %-' *% '3.( (( , 4 ( . %' . ; - )%+ = $" D #E --
& 4% %( % ( - )%+ * * '' 0 4% %., 3' 3((3- <( +% , ( - +
)%+ $" . (% +% & (% , '%+% ( @3 - %+ . +% (%
% +
- < ( * - ( ' '3.( (( ,
J &* '3.($ %(% ( 3.-$ J .0$ J %4 $ J '3.( ( % +$ @%'( 3
5 @
7 3 ( ; $ 3 ( (0 < 3 + .
, - ( (%@ ( . , (3 % + . @3 - %+ . % +$ J &* '3.($ .%- .%1 3((3- .
.%- .%1 3' . J %4 J '3.( @3 - %+ . % +$ @%'( 3
5U@ (3- .7 J %4 2 J '3.( @3 - %+ . % +$ @%'( 3 5 %-%
. % %% 7 J %4 = J '3.( @3 - %+ . % +$ @%'( 3 5 %-%(7 J %4 > J '3.( @3 - %+ . % +$ @%'( 3 5 3(%7 J D($ J '3.( (% % +$ %(% ( 3.-$ J .0$
- %(% @ ( 3 J D( J '3.( (% % +$ %(% ( 3.-$ J .0$
- %(% @3-'% 0 J D(2 J '3.( (% % +$ %(% ( 3.-$ J .0$
- .$ + %(% J D(= J '3.( (% % +$ %(% ( 3.-$ J .0$
- %(% @ (0
E -4% * 3.-$ 4 %( C ( 3 @ &* '%+% *3-'3 ((3 $ ((3 $ 3 @ &* '.3& + . 3.-$ ((3 $@ &*F + . 4) &(GH 4 ,
J &* '3.($ . C 1H
- H
I !% % *% ' *% # -'% +% %- <3 + . %( % E