Bilangan Asam Penentuan Kondisi Proses pada Tahap Conditioning
26
DAFTAR PUSTAKA
Abimanyu H, Sulaswatty A, Wuryaningsih, Agustian E. 2003. Teknologi Disti- lasi Terfraksi Dalam Pemurnian Komponen Minyak Atsiri; Prosiding
Pemaparan Hasil Litbang Ilmu Pengetahuan Teknik; 2003; Bandung. Adari PV, Jana AK. 2008. Comparative control study of a high-purity ternary
batch distillation. Chemical Product and Process Modeling 3: 1 –20.
Agustian E, Sulaswatty A, Tasrif, Laksmono JA, Adilina IB. 2005. Pemisahan Sitronelal Dari Minyak Sereh Wangi Menggunakan Unit Fraksionasi Skala
Bench.J. Tek 1nd. Pert. Vol 172,49-53 Beneti S. 2011. Fractionation of Citronella Cymbopogon winterianus Essential
Oil and Concentrated Orange Oil Phase by Batch Vacuum Distillation.Journal of Food Engineering. 102: 348
–354 Cook TM dan Cullen DJ. 1987. Diacu dalam Lestari, Retno Sri Endah. 2012.
Perancangan Proses Fraksinasi Minyak Sereh Wangi dan Isolasi Sitronelal serta Kajian Kelayakan Finansial untuk Penerapannya di Industri [disertasi].
Bogor: Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor.
Furniss BS, Hannaford V. Rogers, Smith PWG, Tatchell AR. 1984. Diacu dalam Lestari, Retno Sri Endah. 2012. Perancangan Proses Fraksinasi Minyak Sereh
Wangi dan Isolasi Sitronelal serta Kajian Kelayakan Finansial untuk Penerapannya di Industri [disertasi]. Bogor: Sekolah Pascasarjana, Institut
Pertanian Bogor.
Guenther E. 2006. Minyak Atsiri. Jilid 1. S. Ketaren, penerjemah. Jakarta: UI Press. Terjemahan dari: Essential Oils.
Harris R.1994. Tanaman Minyak Atsiri. Penebar Swadaya, Jakarta. Isfarolny R dan Mitarlis.Peningkatan Kadar Patchouli Alcohol pada Minyak
Nilam Pogostemon cablin Benth dengan Metode Distilasi Fraksinasi Vakum.Berk.Penel.Hayati. Vol 10, 123 - 127
Kadarohman A. 2011. Minyak Atsiri sebagai Teaching Material dalam Proses Pembelajaran
Kimia. [terhubung
berkala] http:file.upi.eduDirektoriFPMIPAJUR._PEND._KIMIA27
September 2013
Lestari RSE. 2012. Perancangan Proses Fraksinasi Minyak Sereh Wangi dan Isolasi Sitronelal serta Kajian Kelayakan Finansial untuk Penerapannya di
Industri [disertasi]. Bogor: Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor. Perry RH dan Green D. 1999.
Perry’s Chemical Engineering Handbook. New York: Mc Graw-Hill Company.
Setyaningsih D, Mulyasih S, Zazuli D, Purnawati D, Perwatasari DD. 2013. Penuntun Praktikum Mata Kuliah Teknologi Minyak Atsiri, Rempah, dan
Fitofarmaka. Departemen Teknologi Industri Pertanian. FATETA.IPB. Bogor. Sigit HS, Koesharso FX, Hadi UK, Gunandi DJ, Soviana S, Wirawan IA,
Chalindaputra M, Rivai M, Priyambodo S, Yusuf S, Utomo S. 2006. Hama Pemukiman Indonesia: Pengenalan, Biologi dan Pengendalian. SH Sigit dan
UK Hadi Editor. Bogor: Unit Kajian Pengendalian Hama Pemukiman. Fakultas Kedokteran Hewan. Institut Pertanian Bogor.
SNI. 1995. Standar Nasional Indonesia Minyak Sereh Wangi. Badan Standarisasi Nasional, Jakarta.
27 SNI. 1987. Standar Nasional Indonesia Sitronelal. Dewan Standarisasi Nasional,
Jakarta. SNI. 1987. Standar Nasional Indonesia. Geraniol. Dewan Standarisasi Nasional,
Jakarta.
28
LAMPIRAN
Lampiran 1 Kondisi proses penelitian pendahuluan
Lampiran 1a Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum perlakuan 1 ulangan 1
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 48.0
– 50.4 88.0
– 87.8 5 - 5
18 5
FMS 2 50.4
– 63.5 87.8
– 91.6 5
– 4 140
70 FMS 3
63.5 – 66.9
91.6 – 95.1
4 - 4 50
44 FMS 4
66.9 – 70.9
95.1 – 110.8
4 – 4
620 367
FMS 5 70.9
– 87.3 110.8
– 113.5 4
– 4 50
38 FMS 6
87.3 – 94.0
113.5 – 115.4
4 – 4
160 124
FMS 7 94.0
– 97.5 115.4
– 121.1 4
– 4 400
402 Residu
97.5 121.1
4 - 4 500
- Loss
62 Total waktu proses
1050
Lampiran 1b Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum perlakuan 1 ulangan 2
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 58.0
– 62.1 104.0
– 103.9 4 - 4
21 5
FMS 2 62.1
– 68.0 103.9
– 94.5 4
– 4 140
62 FMS 3
68.0 – 70.5
94.5 – 97.4
4 – 4
50 31
FMS 4 70.5
– 81.4 97.4
– 113.9 4
– 4 620
302 FMS 5
81.4 – 93.7
113.9 – 117.1
4 – 4
50 41
FMS 6 93.7
– 98.7 117.1
– 119.9 4
– 4 160
134 FMS 7
98.7 – 101.6
119.9 – 127.7
4 – 4
420 324
Residu 101.6
127.7 4 - 4
470 -
Loss 69
Total waktu proses
899
29 Lampiran 1c Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum perlakuan 2 ulangan 1
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 52.4
– 53.4 80.0
– 85.7 4 - 4
15 5
FMS 2 53.4
– 65.5 85.7
– 95.2 4
– 4 140
71 FMS 3
65.5 – 68.7
95.2 – 100.3
4 - 4 50
85 FMS 4
68.7 – 74.4
100.3 – 116.4
4 – 4
620 303
FMS 5 74.4
– 91.2 116.4
– 11.9 4
– 4 50
93 FMS 6
91.2 – 98.3
116.9 – 117.6
4 – 4
160 131
FMS 7 98.3
– 100.9 117.6
– 132.8 4
– 4 500
388 Residu
100.9 132.8
4 - 4 385
- Loss
80 Total waktu proses
1076
Lampiran 1d Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum perlakuan 2 ulangan 2
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 53.7
– 55.4 102.9
– 96.5 4 - 4
28 6
FMS 2 55.4
– 70.4 96.5
– 96.7 4
– 4 140
64 FMS 3
70.4 – 71.6
96.7 – 97.5
4 – 4
50 83
FMS 4 71.6
– 87.3 97.5
– 113.3 4
– 4 620
318 FMS 5
87.3 – 95.0
113.3 – 116.4
4 – 4
50 95
FMS 6 95.0
– 98.2 116.4
– 116.3 4
– 4 160
196 FMS 7
98.2 – 101.5
116.3 – 130.6
4 – 4
500 487
Residu 101.5
130.6 4 - 4
420 -
Loss 32
Total waktu proses
1249
30
Lampiran 2 Hasil analisis sifat fisik dan kimia penelitian pendahuluan
Lampiran 2a Hasil analisis sifat fisik dan kimia perlakuan 1 ulangan 1 1.
Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 ++++
++++ ++++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 ++
++ ++
FMS 6 ++++
++++ ++++
FMS 7 +++++
+++++ +++++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:3
1:3 1:3
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
3. Bobot jenis 29 °C
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8292
0.8292 0.8292
0.8292 FMS 2
0.8343 0.8341
0.8338 0.8341
2.4x10
-3
FMS 3 0.8396
0.8391 0.8399
0.8395 3.3x10
-4
FMS 4 0.8485
0.8491 0.8493
0.8490 3.4x10
-4
FMS 5 0.8653
0.8640 0.8640
0.8644 6.1x10
-4
FMS 6 0.8737
0.8742 0.8769
0.8749 1.4x10
-3
FMS 7 0.8720
0.8718 0.8718
0.8719 2.5x10
-4
Residu 0.9045
0.9045 0.9042
0.9044 1.4x10
-4
31 4.
Indeks bias 27.5 °C
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4740
1.4734 1.4742
1.4739
3.4x10
-4
FMS 2 1.4639
1.4639 1.4630
1.4636 4.2x10
-4
FMS 3 1.4560
1.4562 1.4556
1.4559 2.5x10
-4
FMS 4 1.4466
1.4466 1.4466
1.4466 FMS 5
1.4551 1.4554
1.4554 1.4553
1.4x10
-4
FMS 6 1.4669
1.4669 1.4668
1.4669 4.7x10
-5
FMS 7 1.4662
1.4668 1.4668
1.4666 2.8x10
-4
Residu 1.4792
1.4793 1.4792
1.4792 4.7x10
-5
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -
- -
- -
FMS 2 -25.0
-25.0 -25.0
-25.0
FMS 3 -7.1
-7.1 -7.5
-7.2 0.1886
FMS 4 +8.1
+8.5 +8.2
+8.3 0.1700
FMS 5 +4.5
+4.6 +4.7
+4.6 0.0816
FMS 6 +4.1
+4.1 +4.1
+4.1 FMS 7
+4.4 +4.0
+4.0 +4.1
0.1886 Residu
+1.1 +1.9
+1.8 +1.6
0.3559
6. Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 4.2075
5.4732 8.4150
6.0319
1.7625 FMS 2
4.2075 5.6100
7.0125 5.6100
1.1451 FMS 3
4.2075 5.6100
4.2075 4.6750
0.6611 FMS 4
4.2075 1.3683
2.8050 2.7936
1.1591 FMS 5
1.4025 2.8050
2.8050 2.3375
0.6611 FMS 6
2.7366 4.2075
2.8050 3.2497
0.6778 FMS 7
2.8050 2.8050
2.7366 2.7822
0.0322 Residu
9.8175 9.8175
8.4150 9.3500
0.6611
32 Lampiran 2b Hasil analisis sifat fisik dan kimia perlakuan 1 ulangan 2
1. Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 ++++
++++ ++++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 ++
++ ++
FMS 6 +++
+++ +++
FMS 7 +++
+++ +++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:7
1:7 1:7
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
3. Bobot jenis 29 °C
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8406
0.8369 0.8390
0.8388 1.5x10
-3
FMS 2 0.8368
0.8334 0.8338
0.8347 1.5x10
-3
FMS 3 0.8438
0.8439 0.8432
0.8436 3.1x10
-4
FMS 4 0.8476
0.8483 0.8473
0.8477 4.2x10
-4
FMS 5 0.8768
0.8752 0.8766
0.8762 7.1x10
-4
FMS 6 0.8720
0.8737 0.8722
0.8726 7.6x10
-4
FMS 7 0.8731
0.8712 0.8708
0.8717 1.0x10
-3
Residu 0.9130
0.9128 0.9116
0.9125 6.2x10
-4
33 4.
Indeks bias 27.5 °C
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4687
1.4687 1.4688
1.4687 4.7x10
-5
FMS 2 1.4633
1.4633 1.4633
1.4633 FMS 3
1.4556 1.4556
1.4556 1.4556
FMS 4 1.4465
1.4466 1.4466
1.4466 4.7x10
-5
FMS 5 1.4642
1.4643 1.4643
1.4643 4.7x10
-5
FMS 6 1.4670
1.4670 1.4670
1.4670 FMS 7
1.4679 1.4679
1.4679 1.4679
Residu 1.4818
1.4818 1.4818
1.4818
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -39.1
-38.9 -39.1
-39.0 0.0943
FMS 2 -26.1
-26.0 -26.1
-26.1 0.0471
FMS 3 -7.6
-7.8 -7.4
-7.6 0.1633
FMS 4 +8.2
+8.1 +8.1
+8.1 0.0471
FMS 5 +2.4
+2.5 +2.2
+2,4 0.1247
FMS 6 -0.8
-1.3 -0.9
-1.0 0.2160
FMS 7 -1.0
-1.9 -1.0
-1.3 0.4243
Residu -3.0
-3.0 -3.0
-3.0
6. Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 5.6100
2.7366 5.6100
4.6522 1.3545
FMS 2 2.8050
2.8050 2.8050
2.8050 FMS 3
2.7366 2.7366
2.8050 2.7594
0.0322 FMS 4
2.8050 2.8050
2.8050 2.8050
FMS 5 1.4025
2.8050 1.4025
1.8700 0.6611
FMS 6 2.8050
2.8050 2.8050
2.8050 FMS 7
1.4025 2.8050
1.4025 1.8700
0.6611 Residu
8.4150 9.5780
9.5780 9.1903
0.5482
34 Hasil rata-rata analisis sifat fisik dan kimia perlakuan 1
Fraksi Warna
Kelarutan dalam
alkohol 95 Bobot
Jenis Indeks
Bias Putaran
Optik Bilangan
Asam FMS 1
++ 1:3
0.8340 1.4713
-39.0 5.3421
FMS 2 +++
1:1 0.8344
1.4635 -26.1
4.2075 FMS 3
++++ 1:1
0.8416 1.4558
-7.6 3.7172
FMS 4 +++++
1:1 0.8484
1.4466 +8.1
2.7993 FMS 5
++ 1:1
0.8703 1.4598
+2,4 2.1038
FMS 6 +++
1:1 0.8738
1.4670 -1.0
3.0274 FMS 7
+++ 1:1
0.8718 1.4673
-1.3 2.3261
Residu Kuning
kecoklatan 1:1
0.9085 1.4805
-3.0 9.2702
Lampiran 2c Hasil analisis sifat fisik dan kimia perlakuan 2 ulangan 1 1.
Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 +++
+++ +++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 +++
+++ +++
FMS 6 ++++
++++ ++++
FMS 7 ++++
++++ ++++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning
kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 -
- -
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
35 3.
Bobot jenis 29 °C
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 Sampel tidak mencukupi
- FMS 2
0.8347 0.8343
0.8337 0.8342
4.1x10
-4
FMS 3 0.8353
0.8319 0.8360
0.8344 1.8x10
-3
FMS 4 0.8486
0.8494 0.8483
0.8488 4.6x10
-4
FMS 5 0.8627
0.8622 0.8628
0.8626 2.6x10
4
FMS 6 0.8738
0.8735 0.8726
0.8733 5.1x10
-4
FMS 7 0.8743
0.8744 0.8739
0.8742 2.2x10
-4
Residu 0.9134
0.9118 0.9114
0.9122 0.6x10
-4
4. Indeks bias 27.5 °C
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4701
1.4701 1.4704
1.4702
1.4x10
-4
FMS 2 1.4629
1.4635 1.4635
1.4633 2.8x10
-4
FMS 3 1.4618
1.4618 1.4618
1.4618 FMS 4
1.4451 1.4450
1.4450 1.4450
4.7x10
-5
FMS 5 1.4525
1.4525 1.4525
1.4525 FMS 6
1.4669 1.4674
1.4673 1.4672
2.2x10
-4
FMS 7 1.4676
1.4676 1.4679
1.4677 1.4x10
-4
Residu 1.4816
1.4816 1.4816
1.4816
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -
- -
- -
FMS 2 -27.3
-27.3 -27.1
-27.2
0.0943 FMS 3
-17.5 -17.5
-17.5 -17.5
FMS 4 +9.1
+9.1 +9.0
+9.1 0.0471
FMS 5 +5.2
+5.7 +5.5
+5.5 0.2055
FMS 6 -1.2
-1.2 -1.2
-1.2 FMS 7
-1.2 -1.3
-1.0 -1.2
0.1247 Residu
-3.7 -4.1
-3.7 -3.8
0.1886
36 6.
Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 2.8050
5.6100 6.8415
5.0855
1.6891 FMS 2
2.8050 2.8050
2.8050 2.8050
FMS 3 2.8050
2.8050 2.8050
2.8050 FMS 4
2.8050 2.8050
2.8050 2.8050
FMS 5 2.7366
2.7366 2.7366
2.7366 FMS 6
2.8050 1.4025
2.8050 2.3375
0.6611 FMS 7
2.8050 2.7366
1.4025 2.3147
0.6456 Residu
9.5780 9.8175
11.2200 10.2052
0.7242
Lampiran 2d Hasil analisis sifat fisik dan kimia perlakuan 2 ulangan 2 1.
Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 +++
+++ +++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 ++
++ ++
FMS 6 +++
+++ +++
FMS 7 ++++
++++ ++++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:1
1:1 1:1
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
37 3.
Bobot jenis 29 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8381
0.8346 0.8353
0.8360 1.5x10
-3
FMS 2 0.8336
0.8320 0.8311
0.8322 1.0x10
-3
FMS 3 0.8424
0.8426 0.8433
0.8428 3.9x10
4
FMS 4 0.8497
0.8482 0.8497
0.8492 7.1x10
-4
FMS 5 0.8746
0.8736 0.8742
0.8741 4.1x10
-4
FMS 6 0.8707
0.8710 0.8711
0.8709 1.7x10
-4
FMS 7 0.8772
0.8763 0.8759
0.8765 5.4x10
-4
Residu 0.9152
0.9156 0.9158
0.9155 2.5x10
-4
4. Indeks bias 27.5 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4685
1.4693 1.4693
1.4690 3.8x10
-4
FMS 2 1.4633
1.4632 1.4632
1.4632 4.7x10
-5
FMS 3 1.4550
1.4550 1.4550
1.4550 FMS 4
1.4461 1.4461
1.4461 1.4461
FMS 5 1.4643
1.4642 1.4643
1.4643 4.5x10
-4
FMS 6 1.4672
1.4673 1.4672
1.4672 4.7x10
-5
FMS 7 1.4683
1.4684 1.4683
1.4683 4.7x10
-5
Residu 1.4833
1.4833 1.4833
1.4833
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -44.9
-44.9 -44.1
-44.6 0.3771
FMS 2 -27.4
-27.3 -27.4
-27.4 0.0471
FMS 3 -6.4
-6.2 -6.4
-6.3 0.0943
FMS 4 +9.8
+9.8 +8.4
+9.3 0.6600
FMS 5 +2.4
+2.0 +2.2
+2.2 0.1633
FMS 6 -1.3
-1.3 -1.5
-1.4 0.0943
FMS 7 -1.0
-1.3 -1.4
-1.2 0.1700
Residu -3.0
-3.0 -3.0
-3.0
38 6.
Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 4.1049
4.2075 4.2075
4.1733 0.0484
FMS 2 2.8050
1.4025 2.7366
2.3147 0.6456
FMS 3 2.7366
2.8050 2.8050
2.7822 0.0322
FMS 4 1.3683
2.7366 1.3683
1.8244 0.6450
FMS 5 2.7366
1.4025 2.8050
2.3147 0.6456
FMS 6 1.4025
1.3685 2.8050
1.8587 0.6693
FMS 7 1.4025
1.4025 2.8050
1.8700 0.6611
Residu 9.8175
9.8175 8.4150
9.3500 0.6611
Hasil rata-rata analisis sifat fisik dan kimia perlakuan 2
Fraksi Warna
Kelarutan dalam
alkohol 95 Bobot
Jenis Indeks
Bias Putaran
Optik Bilangan
Asam FMS 1
++ 1:1
0.8360 1.4696
-44,6 4.6294
FMS 2 +++
1:1 0.8332
1.4633 -27.3
2.5599 FMS 3
+++ 1:1
0.8386 1.4584
-11.9 2.7936
FMS 4 +++++
1:1 0.8490
1.4456 +9.2
2.3147 FMS 5
+++ 1:1
0.8684 1.4584
+3.9 2.5257
FMS 6 ++++
1:1 0.8721
1.4672 -1.3
2.0981 FMS 7
++++ 1:1
0.8754 1.4680
-1.2 2.0924
Residu Kuning
kecoklatan 1:1
0.9139 1.4825
-3.4 9.7776
Lampiran 2e Perbandingan hasil rata-rata analisis sifat fisik dan kimia penelitian pendahuluan
Fraksi Warna
Kelarutan dalam Alkohol
Bobot Jenis Batch 1
Batch 2 Batch 1
Batch 2 Batch 1
Batch 2 FMS 1
++ ++
1:3 1:1
0.8340 0.8360
FMS 2 +++
+++ 1:1
1:1 0.8344
0.8332 FMS 3
++++ +++
1:1 1:1
0.8416 0.8386
FMS 4 +++++
+++++ 1:1
1:1 0.8484
0.8490 FMS 5
++ +++
1:1 1:1
0.8703 0.8684
FMS 6 +++
++++ 1:1
1:1 0.8738
0.8721 FMS 7
+++ ++++
1:1 1:1
0.8718 0.8754
Residu Kuning
kecoklatan Kuning
kecoklatan 1:1
1:1 0.9085
0.9139
39
Fraksi Indeks Bias
Putaran Optik Bilangan Asam
Batch 1 Batch 2
Batch 1 Batch 2
Batch 1 Batch 2
FMS 1 1.4713
1.4696 -39.0
-44,6 5.3421
4.6294 FMS 2
1.4635 1.4633
-26.1 -27.3
4.2075 2.5599
FMS 3 1.4558
1.4584 -7.6
-11.9 3.7172
2.7936 FMS 4
1.4466 1.4456
+8.1 +9.2
2.7993 2.3147
FMS 5 1.4598
1.4584 +2,4
+3.9 2.1038
2.5257 FMS 6
1.4670 1.4672
-1.0 -1.3
3.0274 2.0981
FMS 7 1.4673
1.4680 -1.3
-1.2 2.3261
2.0924 Residu
1.4805 1.4825
-3.0 -3.4
9.2702 9.7776
40
Lampiran 3 Konsentrasi komponen utama hasil penelitian pendahuluan
Ulangan 1
FRAKSI Perlakuan 1
Perlakuan2 Sitronelal
Sitronelol Geraniol
Sitronelal Sitronelol
Geraniol FMS 1
3.637 -
- 9.326
- 4.694
FMS 2 33.636
- -
31.619 -
- FMS 3
54.253 -
- 32.595
- -
FMS 4
86.559
- -
91.422
- -
FMS 5 54.998
7.881 0.817
64.030 3.370
1.137 FMS 6
7.547 35.586
7.254 1.785
40.863 13.196
FMS 7 -
24.623
45.127
- 19.201
53.135
Residu -
1.391 29.885
- -
14.618
Ulangan 2
FRAKSI Perlakuan1
Perlakuan2 Sitronelal
Sitronelol Geraniol
Sitronelal Sitronelol
Geraniol FMS 1
15.043 -
2.622 11.108
- 3.518
FMS 2 32.953
- -
30.290 -
- FMS 3
59.550 -
- 58.139
- -
FMS 4
88.782
- -
89.917
- -
FMS 5 35.067
20.331 2.561
34.038 20.999
1.834 FMS 6
5.563 37.119
17.199 2.536
41.338 12.969
FMS 7 -
21.250 51.712
- 18.156
54.027
Residu -
- 19.739
- -
14.854
Hasil rata-rata penelitian pendahuluan
FRAKSI Perlakuan1
Perlakuan2 Sitronelal
Sitronelol Geraniol
Sitronelal Sitronelol
Geraniol FMS 1
9.340 -
2.622 10.217
- 4.106
FMS 2 33.295
- -
30.955 -
- FMS 3
56.902 -
- 45.367
- -
FMS 4 87.671
- -
90.670 -
- FMS 5
45.033 14.106
1.689 49.034
12.185 1.486
FMS 6 6.555
36.353
12.227 2.161
41.101
13.083 FMS 7
- 22.937
48.420 -
18.679 53.581
Residu -
1.391 24.812
- -
14.736
41
Lampiran 4 Kondisi proses penelitian utama
Kondisi proses pada rasio refluks 10:10 telah disajikan pada Lampiran 1c dan 1d Lampiran 4a Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum rasio refluks 20:10 ulangan
1
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 51.8
– 52.0 93.5
– 92.0 4 - 4
20 6
FMS 2 52.0
– 67.8 92.0
– 97.1 4
– 4 140
89 FMS 3
67.8 – 71.9
97.1 – 101.2
4 - 4 50
86 FMS 4
71.9 – 75.3
101.2 – 117.1
4 – 4
620 502
FMS 5 75.3
– 93.7 117.1
– 117.2 4
– 4 50
92 FMS 6
93.7 – 98.0
117.2 – 117.6
4 – 4
170 272
FMS 7 98.0
– 102.8 117.6
– 134.9 4
– 4 500
752 Residu 3
102.8 134.9
4 - 4 425
- Loss
37 Total waktu proses
1799
Lampiran 4b Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum rasio refluks 20:10 ulangan 2
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 54.4
– 54.7 105.5
– 102.2 4
– 4 20
5 FMS 2
54.7 – 70.9
102.2 – 98.7
4 – 4
140 76
FMS 3 70.9
– 71.2 98.7
– 99.6 4
– 3 50
82 FMS 4
71.2 – 96.5
99.6 – 116.1
3 – 4
620 513
FMS 5 96.5
– 97.3 116.1
– 117.6 4
– 4 50
104 FMS 6
97.3 – 99.0
117.6 – 117.5
4 – 3
160 209
FMS 7 99.0
– 102.9 117.5
– 140.1 3
– 4 500
504 Residu
102.9 140.1
4 346
- Loss
114 Total waktu proses
1493
42 Lampiran 4c Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum rasio refluks 30:10 ulangan
1
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 57.8
– 54.8 97.3
– 95.5 4 - 4
18 10
FMS 2 54.8
– 68.6 95.5
– 97.0 4
– 3 140
99 FMS 3
68.6 – 71.9
97.0 – 102.6
3 - 4 50
84 FMS 4
71.9 – 75.0
102.6 – 118.2
4 – 4
620 514
FMS 5 75.0
– 89.0 118.2
– 121.2 4
– 4 50
89 FMS 6
89.0 – 98.5
121.2 – 119.9
4 – 4
160 245
FMS 7 98.5
– 102.5 119.9
– 143.2 4
– 4 400
629 Residu
102.5 143.2
4 - 4 390
- Loss
60 Total waktu proses
1670
Lampiran 4d Kondisi proses distilasi fraksinasi vakum rasio refluks 30:10 ulangan 2
Fraksi T
head
°C T
flask
°C P mBar Volume ml
Waktu menit
FMS 1 53.5
– 53.5 107.2
– 104.1 4
– 4 17
5 FMS 2
53.5 – 72.2
104.1 – 100.7
4 – 4
140 105
FMS 3 72.2
– 73.0 100.7
– 100.7 4
– 4 50
87 FMS 4
73.0 – 94.7
100.7 – 125.4
4 – 5
620 600
FMS 5 94.7
– 90.6 125.4
– 129.3 5
– 5 50
104 FMS 6
90.6 – 92.7
129.3 – 134.5
5 – 5
160 209
FMS 7 92.7
– 78.7 134.5
– 146.7 5
– 5 500
326 Residu
78.7 146.7
5 340
- Loss
123 Total waktu proses
1436
43
Lampiran 5 Hasil analisis sifat fisik dan kimia penelitian utama
Hasil Analisis Sifat Fisik dan Kimia Rasio Refluks 10:10 telah disajikan pada Lampiran 2 c dan Lampiran 2d
Lampiran 5a Hasil analisis sifat fisik dan kimia rasio refluks 20:10 ulangan 1 1.
Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 +++
+++ +++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 ++
++ ++
FMS 6 ++
++ ++
FMS 7 +++++
+++++ +++++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:1
1:1 1:1
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
3. Bobot jenis 29 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8397
0.8364 0.8362
0.8374
2.1x10
-3
FMS 2 0.8311
0.8270 0.8275
0.8285 1.8x10
-3
FMS 3 0.8377
0.8369 0.8371
0.8372 3.4x10
-4
FMS 4 0.8471
0.8458 0.8460
0.8463 5.7x10
-4
FMS 5 0.8647
0.8630 0.8645
0.8641 7.6x10
-4
FMS 6 0.8671
0.8676 0.8677
0.8675 2.6x10
-4
FMS 7 0.8768
0.8772 0.8767
0.8769 2.2x10
-4
Residu 0.9107
0.9096 0.9109
0.9104 5.7x10
-4
44 4.
Indeks bias 27.5 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4713
1.4713 1.4719
1.4715
2.8x10
-4
FMS 2 1.4644
1.4648 1.4648
1.4647 1.9x10
-4
FMS 3 1.4562
1.4562 1.4565
1.4563 1.4x10
-4
FMS 4 1.4454
1.4454 1.4454
1.4454 FMS 5
1.4550 1.4550
1.4556 1.4552
2.8x10
-4
FMS 6 1.4673
1.4672 1.4672
1.4672 4.7x10
-5
FMS 7 1.4694
1.4694 1.4694
1.4694 Residu
1.4824 1.4823
1.4823 1.4823
4.7x10
-5
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -42.3
-42.3 -42.7
-42.4
0.1886 FMS 2
-29.4 -29.4
-29.4 -29.4
FMS 3 -7.3
-7.3 -7.5
7.4 0.0942
FMS 4 +9.2
+9.1 +9.0
+9.1 0.0816
FMS 5 +4.4
+4.6 +4.5
+4.5 0.0816
FMS 6 -1.1
-1.4 -1.4
-1.3 0.1414
FMS 7 -0.6
-0.7 -0.5
-0.6 0.0816
Residu -2.6
-2.7 -3.0
-2.8 0.1700
6. Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 8.2098
5.6100 6.8415
6.8871
1.0619 FMS 2
2.8050 2.8050
2.8050 2.8050
FMS 3 2.7366
2.8050 2.8050
2.7822 0.0322
FMS 4 2.8050
2.8050 1.3683
2.3261 0.6773
FMS 5 2.8050
2.8050 4.2075
3.2725 0.6611
FMS 6 2.8050
1.4025 2.7366
2.3147 0.6456
FMS 7 1.4025
1.4025 1.4025
1.4025 Residu
9.8175 9.8175
9.5780 9.7377
0.1129
45 Lampiran 5b Hasil analisis sifat fisika dan kimia rasio reflukas 20:10 ulangan 2
1. Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 +++
+++ +++
FMS 2 ++++
++++ ++++
FMS 3 ++++
++++ ++++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 +++
+++ +++
FMS 6 +++
+++ +++
FMS 7 ++++
++++ ++++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:1
1:1 1:1
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
3. Bobot jenis 29 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8317
0.8295 0.8290
0.8301 1.2x10
-3
FMS 2 0.8345
0.8318 0.8322
0.8328 1.2x10
-3
FMS 3 0.8456
0.8429 0.8432
0.8439 1.2x10
-3
FMS 4 0.8570
0.8554 0.8545
0.8556 1.0x10
-3
FMS 5 0.8705
0.8701 0.8697
0.8701 3.3x10
-4
FMS 6 0.8701
0.8689 0.8690
0.8693 5.4x10
-4
FMS 7 0.8780
0.8771 0.8770
0.8774 4.5x10
-4
Residu 0.9228
0.9217 0.9223
0.9223 4.5x10
-4
46 4.
Indeks bias 27.5 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4735
1.4735 1.4738
1.4736 1.4x10
-4
FMS 2 1.4663
1.4663 1.4633
1.4653 1.4x10
-3
FMS 3 1.4557
1.4557 1.4561
1.4558 1.9x10
-4
FMS 4 1.4535
1.4535 1.4535
1.4535 FMS 5
1.4699 1.4699
1.4699 1.4699
FMS 6 1.4677
1.4677 1.4677
1.4677 FMS 7
1.4736 1.4736
1.4730 1.4734
Residu 1.4910
1.4910 1.4892
1.4904 2.8x10
-4
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -47.2
-47.2 -47.2
-47.2 FMS 2
-23.4 -23.4
-23.3 -23.4
0.0471 FMS 3
-0.5 -0.4
-0.1 -0.3
0.1700 FMS 4
+7.5 +7.8
+7.8 +7.7
0.1414 FMS 5
-1.0 -2.1
- 1.0 -1.4
0.5185 FMS 6
-0.9 -0.9
-0.5 -0.8
0.1886 FMS 7
-0.5 -0.7
-0.7 -0.6
0.0943 Residu
-4.8 -4.8
-4.8 -4.8
6. Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 2.8050
2.7366 4.2075
3.2497 0.6778
FMS 2 1.4025
2.7366 2.7366
2.2919 0.6289
FMS 3 1.4025
2.8050 2.8050
2.3375 0.6611
FMS 4 1.4025
2.7366 1.3683
1.8358 0.6371
FMS 5 1.4025
2.7366 1.3683
1.8358 0.6371
FMS 6 1.4025
1.4025 2.7366
1.8472 0.6289
FMS 7 1.4025
2.7366 1.4025
1.8472 0.6289
Residu 8.4150
11.2200 8.4150
9.3500 1.3223
47 Hasil rata-rata analisis sifat fisik dan kimia rasio refluks 20:10
Fraksi Warna
Kelarutan dalam
alkohol 95 Bobot
Jenis Indeks
Bias Putaran
Optik Bilangan
Asam FMS 1
++ 1:1
0.8338 1.4726
-44.8 5.0684
FMS 2 +++
1:1 0.8307
1.4650 -26.4
2.5485 FMS 3
+++ 1:1
0.8406 1.4561
+3.6 2.5599
FMS 4 +++++
1:1 0.8510
1.4495 +8.4
2.0810 FMS 5
++ 1:1
0.8671 1.4626
+1.6 2.5542
FMS 6 ++
1:1 0.8684
1.4675 -1.1
2.0810 FMS 7
+++++ 1:1
0.8772 1.4714
-0.6 1.6249
Residu Kuning
kecoklatan 1:1
0.9164 1.4864
-3.8 9.5439
Lampiran 5c Hasil analisis sifat fisik dan kimia rasio refluks 30:10ulangan 1 1.
Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 ++++
++++ ++++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 +++
+++ +++
FMS 6 +++
+++ +++
FMS 7 +++++
+++++ +++++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:1
1:1 1:1
FMS 2 1:5
1:5 1:5
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
48 3.
Bobot jenis 29 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8535
0.8488 0.8508
0.8510
1.9x10
-3
FMS 2 0.8313
0.8270 0.8275
0.8286 1.9x10
-3
FMS 3 0.8384
0.8395 0.8372
0.8384 9.4x10
-4
FMS 4 0.8503
0.8491 0.8508
0.8501 7.1x10
-4
FMS 5 0.8603
0.8602 0.8615
0.8607 5.9x10
-4
FMS 6 0.8701
0.8714 0.8713
0.8709 5.9x10
4
FMS 7 0.8758
0.8771 0.8767
0.8765 5.4x10
-4
Residu 0.9132
0.9138 0.9134
0.9135 2.5x10
-4
4. Indeks bias 27.5 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4711
1.4712 1.4714
1.4712
1.2x10
-4
FMS 2 1.4670
1.4675 1.4675
1.4673 2.4x10
-4
FMS 3 1.4568
1.4568 1.4568
1.4568 FMS 4
1.4463 1.4463
1.4463 1.4463
FMS 5 1.4521
1.4521 1.4521
1.4521 FMS 6
1.4676 1.4676
1.4676 1.4676
FMS 7 1.4688
1.4687 1.4687
1.4687 4.7x10
-5
Residu 1.4824
1.4824 1.4823
1.4824 4.7x10
-5
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -31.8
-30.7 -30.7
-31.1
0.5185 FMS 2
-34.3 -34.9
-34.1 -34.4
0.3399 FMS 3
-7.5 -7.5
-7.6 -7.5
0.0471 FMS 4
+9.2 +9.1
+9.1 +9.1
0.0471 FMS 5
+6.2 +6.1
+6.1 +6.1
0.0471 FMS 6
-1.0 -1.4
-1.0 -1.1
0.1886 FMS 7
-0.5 -0.5
-0.5 -0.5
Residu -2.8
-2.7 -2.9
-2.8 0.0816
49 6.
Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 4.1049
4.1049 5.4732
4.5610
0.6450 FMS 2
2.8050 2.8050
4.2075 3.2725
0.6611 FMS 3
2.8050 4.1049
2.8050 3.2383
0.6128 FMS 4
1.4025 2.7366
2.8050 2.3147
0.6456 FMS 5
2.7366 2.8050
4.2075 3.2497
0.6778 FMS 6
2.8050 2.7366
2.7366 2.7594
0.0322 FMS 7
2.7366 1.4025
1.3683 1.8358
0.6371 Residu
8.2096 5.4732
4.2075 5.9634
1.6702
Lampiran 5d Hasil analisis sifat fisik dan kimia rasio refluks 30:10 ulangan 2 1.
Warna
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 ++
++ ++
FMS 2 +++
+++ +++
FMS 3 ++++
++++ ++++
FMS 4 +++++
+++++ +++++
FMS 5 +++
+++ +++
FMS 6 +++++
+++++ +++++
FMS 7 +++
+++ +++
Residu Kuning kecoklatan
Kuning kecoklatan Kuning
kecoklatan
Keterangan : +++++ = sangat jernih
++++ = jernih dengan sedikit kehijauan
+++ = jernih kehijauan
++ = jernih dengan dominan kehijauan
+ = kuning pucat kehijauan
2. Kelarutan dalam alkohol 95
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
FMS 1 1:1
1:1 1:1
FMS 2 1:1
1:1 1:1
FMS 3 1:1
1:1 1:1
FMS 4 1:1
1:1 1:1
FMS 5 1:1
1:1 1:1
FMS 6 1:1
1:1 1:1
FMS 7 1:1
1:1 1:1
Residu 1:1
1:1 1:1
50 3.
Bobot jenis 29 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 0.8382
0.8355 0.8355
0.8364 1.3x10
-3
FMS 2 0.8327
0.8301 0.8305
0.8311 1.1x10
-3
FMS 3 0.8448
0.8447 0.8447
0.8447 4.7x10
-5
FMS 4 0.8527
0.8527 0.8530
0.8528 1.4x10
-4
FMS 5 0.8711
0.8716 0.8701
0.8709 6.2x10
-4
FMS 6 0.8713
0.8719 0.8716
0.8716 2.4x10
-4
FMS 7 0.8825
0.8802 0.8804
0.8810 1.0x10
-3
Residu 0.9273
0.9264 0.9254
0.9264 7.8x10
-4
4. Indeks bias 27.5 ºC
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 1.4723
1.4738 1.4738
1.4733 7.1x10
-4
FMS 2 1.4664
1.4663 1.4663
1.4663 4.7x10
-5
FMS 3 1.4524
1.4531 1.4531
1.4529 3.3x10
-4
FMS 4 1.4509
1.4509 1.4515
1.4511 2.8x10
-4
FMS 5 1.4686
1.4686 1.4686
1.4686 FMS 6
1.4686 1.4686
1.4686 1.4686
FMS 7 1.4732
1.4733 1.4732
1.4732 4.7x10
-5
Residu 1.4939
1.4939 1.4939
1.4939
5. Putaran optik
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 -44.1
-44.0 -44.0
-44.0 FMS 2
-26.2 -26.3
-26.3 -26.3
0.0471 FMS 3
-0.3 -0.2
-0.1 -0.2
0.0816 FMS 4
+8.0 +8.0
+8.2 +8.1
0.0943 FMS 5
-1.7 -1.3
-1.3 -1.4
0.1886 FMS 6
-0.5 -0.8
-0.6 -0.6
0.1247 FMS 7
-1.1 -1.1
-1.1 -1.1
Residu -3.3
-3.3 -3.3
-3.3
51 6.
Bilangan asam
Fraksi Ulangan 1
Ulangan 2 Ulangan 3
Rata-rata SD
FMS 1 2.8050
4.1049 4.1049
3.6716 0.6128
FMS 2 1.4025
2.8050 2.8050
2.3375 0.6611
FMS 3 2.8050
2.8050 2.7366
2.7822 0.0322
FMS 4 2.8050
2.8050 1.3683
2.3261 0.6773
FMS 5 2.8050
2.8050 4.2075
3.2725 0.6611
FMS 6 2.7366
2.8050 1.4025
2.3147 0.6456
FMS 7 1.3683
1.3683 1.3683
1.3683 Residu
11.2200 8.4150
8.4150 9.3500
1.3223
Hasil rata-rata analisis sifat fisik dan kimia rasio refluks 30:10
Fraksi Warna
Kelarutan dalam
alkohol 95 Bobot
Jenis Indeks
Bias Putaran
Optik Bilangan
Asam FMS 1
++ 1:1
0.8437 1.4723
-37.6 4.1163
FMS 2 +++
1:1 0.8299
1.4668 -30.4
2.8050 FMS 3
++++ 1:1
0.8416 1.4549
-3.9 3.0103
FMS 4 +++++
1:1 0.8515
1.4487 +8.6
2.3204 FMS 5
+++ 1:1
0.8658 1.4604
+2.4 3.2611
FMS 6 +++
1:1 0.8713
1.4681 -0.9
2.5371 FMS 7
+++++ 1:1
0.8786 1.4710
-0.8 1.6021
Residu Kuning
kecoklatan 1:1
0.9200 1.4882
-3.1 7.6567
Lampiran 5e Perbandingan hasil rata-rata analisis sifat fisik dan kimia penelitian utama
Fraksi Warna
Kelarutan dalam Alkohol 10:10
20:10 30:10
10:10 20:10
30:10 FMS 1
++ ++
++ 1:1
1:1 1:1
FMS 2 +++
+++ +++
1:1 1:1
1:1 FMS 3
+++ +++
++++ 1:1
1:1 1:1
FMS 4 +++++
+++++ +++++
1:1 1:1
1:1 FMS 5
+++ ++
+++ 1:1
1:1 1:1
FMS 6 ++++
++ +++
1:1 1:1
1:1 FMS 7
++++ +++++
+++++ 1:1
1:1 1:1
Residu Kuning
kecoklatan Kuning
kecoklatan Kuning
kecoklatan 1:1
1:1 1:1
52
Fraksi Bobot Jenis
Indeks Bias 10:10
20:10 30:10
10:10 20:10
30:10 FMS 1
0.8360 0.8338
0.8338 1.4696
1.4726 1.4723
FMS 2 0.8332
0.8307 0.8307
1.4633 1.4650
1.4668 FMS 3
0.8386 0.8406
0.8406 1.4584
1.4561 1.4549
FMS 4 0.8490
0.8510 0.8510
1.4456 1.4495
1.4487 FMS 5
0.8684 0.8671
0.8671 1.4584
1.4626 1.4604
FMS 6 0.8721
0.8684 0.8684
1.4672 1.4675
1.4681 FMS 7
0.8754 0.8772
0.8772 1.4680
1.4714 1.4710
Residu 0.9139
0.9164 0.9164
1.4825 1.4864
1.4882
Fraksi Putaran Optik
Bilangan Asam 10:10
20:10 30:10
10:10 20:10
30:10 FMS 1
-44,6 -44.8
-37.6 4.6294
5.0684 4.1163
FMS 2 -27.3
-26.4 -30.4
2.5599 2.5485
2.8050 FMS 3
-11.9 +3.6
-3.9 2.7936
2.5599 3.0103
FMS 4 +9.2
+8.4 +8.6
2.3147 2.0810
2.3204 FMS 5
+3.9 +1.6
+2.4 2.5257
2.5542 3.2611
FMS 6 -1.3
-1.1 -0.9
2.0981 2.0810
2.5371 FMS 7
-1.2 -0.6
-0.8 2.0924
1.6249 1.6021
Residu -3.4
-3.8 -3.1
9.7776 9.5439
7.6567
53
Lampiran 6 Konsentrasi komponen utama hasil penelitian utama
Ulangan 1
Fraksi Rasio Refluks 10 :10
Rasio Refluks 20 : 10 Rasio Refluks 30 : 10
Sitronel al
Sitronel ol
Geranio l
Sitronel al
Sitronel ol
Geraniol Sitronel
al Sitronel
ol Geraniol
FMS 1 9.326
- 4.694
4.842 -
1.040 7.951
- 1.383
FMS 2 31.619
- -
26.113 -
- 18.300
- -
FMS 3 32.595
- -
54.599 -
- 53.380
- -
FMS 4
91.422
- -
91.150
- -
91.243
- -
FMS 5 64.030
3.370 1.137
54.095 6.648
1.668 69.239
3.554 2.170
FMS 6 1.785
40.863 13.196
0.968 45.530
7.505 3.718
43.101 6.856
FMS 7 -
19.201
53.135
- 16.916
55.971
- 19.250
54.838
Residu -
- 14.618
- -
14.786 -
- 5.483
Ulangan 2
Fraksi Rasio Refluks 10 :10
Rasio Refluks 20 : 10 Rasio Refluks 30 : 10
Sitronel al
Sitronel ol
Geraniol Sitronel
al Sitronel
ol Geraniol
Sitronel al
Sitronel ol
Geraniol FMS 1
11.108 -
3.518 9.859
- -
8.508 -
3.182 FMS 2
30.290 -
- 34.436
- -
28.993 -
- FMS 3
58.139 -
- 57.733
2.668 -
69.895 -
- FMS 4
89.917 -
- 78.769
5.954 -
80.421 4.778
- FMS 5
34.038 20.999
1.834 4.120
46.308 5.079
1.950 45.938
10.257 FMS 6
2.536
41.338
12.969 -
45.594
17.098 -
37.507
31.718 FMS 7
- 18.156
54.027 -
14.596 60.919
- 13.671
54.509
Residu -
- 14.854
- -
0.956 -
- 1.065
Hasil rata-rata penelitian utama
Fraksi Rasio Refluks 10 :10
Rasio Refluks 20 : 10 Rasio Refluks 30 : 10
Sitronel al
Sitronel ol
Geranio l
Sitronel al
Sitronel ol
Geraniol Sitronel
al Sitronel
ol Geraniol
FMS 1 10.217
- 4.106
7.351 0.521
8.230 -
2.283 FMS 2
30.955 -
- 30.271
- -
23.647 -
- FMS 3
45.367 -
- 56.166
1.334 -
61.638 -
- FMS 4
90.670 -
- 84.960
2.977 -
85.832 2.389
- FMS 5
49.034 12.185
1.486 29.108
26.478 3.374
35.595 24.746
6.214 FMS 6
2.161 41.101
13.083 0.484
45.562 12.302
1.859 40.304
19.287 FMS 7
- 18.679
53.581
- 15.756
58.445
- 16.461
54.674
Residu -
- 14.736
- -
7.871 -
- 3.274
54
Lampiran 7 Rekapitulasi warna minyak dari masing-masing fraksi
FRAKSI Rasio Refluks 10:10 Perlakuan 1
Ulangan 1 Ulangan 2
FMS 1
FMS 2
FMS 3
FMS 4
FMS 5
FMS 6
FMS 7
Residu
55
FRAKSI Rasio Refluks 10:10 Perlakuan 2
Ulangan 1 Ulangan 2
FMS 1
FMS 2
FMS 3
FMS 4
FMS 5
FMS 6
FMS 7
Residu
56
FRAKSI Rasio Refluks 20:10
Ulangan 1 Ulangan 2
FMS 1
FMS 2
FMS 3
FMS 4
FMS 5
FMS 6
FMS 7
Residu
57
FRAKSI Rasio Refluks 30:10
Ulangan 1 Ulangan 2
FMS 1
FMS 2
FMS 3
FMS 4
FMS 5
FMS 6
FMS 7
Residu
58
Lampiran 8 Spesifikasi alat gas chromatografi merk Agilent type 7890A