PENINGKATAN PRESTASI BELAJAR BAHASA INDONESIA POKOK BAHASAN MENULIS SURAT DENGAN MENGGUNAKAN MODEL PEMBELAJARAN STUDENT TEAMS ACHIEVEMENT DIVISION (STAD) PADA SISWA KELAS IV SD NEGERI 2 BUMIARUM KECAMATAN PRINGSEWU TAHUN PELAJARAN 2012/2013

ABSTRAK

PENINGKATAN PRESTASI BELAJAR BAHASA INDONESIA POKOK BAHASAN MENULIS SURAT DENGAN MENGGUNAKAN MODEL PEMBELAJARAN

STUDENT TEAMS ACHIEVEMENT DIVISION

(STAD) PADA SISWA KELAS IV SD NEGERI 2 BUMIARUM KECAMATAN PRINGSEWU TAHUN PELAJARAN

2012/2013 Oleh SUPARMI

Berdasarkan pengamatan awal, ditemukan beberapa kendala dalam pembelajaran Bahasa Indonesia siswa kelas IV SD N 2 Bumiarum kecamatan Pringsewu yang menyebabkan prestasi belajar masih di bawah KKM.

Penelitian ini bertujuan untuk meningkatkan prestasi bahasa Indonesia pokok bahasan manulis surat dengan menggunakan Model Pembelajaran Student Teams Achievement Division (STAD) pada siswa di kelas IV SD Negeri 2 Bumiarum Kecamatan Pringsewu Tahun Pelajaran 2012/2013.

Penelitian ini menggunakan metode Penelitian Tindakan Kelas (PTK). Penelitian ini dilaksanakan sebanyak dua siklus. Prosedur yang dilakukan pada setiap tindakan terdiri dari empat tahap yaitu perencanaan, pelaksanaan, observasi dan refleksi. Pengumpulan data dilakukan dengan observasi dan tes.

Hasil penelitian ini menunjukkan bahwa penggunaan Model Pembelajaran Student Teams Achievement Division (STAD) dapat meningkatkan prestasi belajar siswa. Hal ini dapat dilihat dari hasil belajar siswa pada setiap siklusnya. pada siklus I pertemuan pertama siswa yang tuntas 12 siswa (40%) sedangkan siswa yang belum tuntas 18 siswa (60%). Pada pertemuan kedua siswa yang tuntas 14 siswa (46,67%) sedangkan siswa yang belum tuntas 16 siswa (53,33%). Pada siklus II pertemuan pertama siswa yang tuntas 20 siswa (66,67%) sedangkan siswa yang belum tuntas 10 siswa (33,33%). Pada pertemuan kedua siswa yang tuntas mencapai 25 siswa (83,33%) sedangkan yang belum tuntas 5 siswa (16,67%)

Berdasarkan hasil Penelitian Tindakan Kelas dan pembahasan dapat disimpulkan bahwa pembelajaran dengan model pembelajaran Student Teams Achievement Division (STAD) pada mata pelajaran Bahasa Indonesia di kelas IV SD Negeri 2 Bumiarum kecamatan Pringsewu dapat meningkatkan prestasi belajar siswa.

Dengan demikian dapat disarankan bahwa metode pembelajaranStudent Teams Achievement Division (STAD) dapat diterapkan oleh guru yang lain guna meningkatkan prestasi belajar siswa sehingga meningkatkan mutu pendidikan.

Kata Kunci: Bahasa Indonesia, Prestasi belajar, Model Pembelajaran Student Teams Achievement Division (STAD).

B BAABB II P

PEENNDDAAHHUULLUUAANN A

A.. LaLattaarr BBeellaakkaanngg MaMassaallaahh D

Deewwaassaa ininii sesettiiaapp sasattuuaann pepennddiiddiikkaann seseccaarraa beberrttaahhaapp haharruuss memellaakkssaannaakkaann ppeennggeelloollaaaann p

peennyyeelleennggggaarraaaann pepennddiiddiikkaann sesessuuaaii ddeennggaann PePerraattuurraann PPeemmeerriinnttaahh NONO.. 1919 tteennttaanngg SeSettaannddaarr N

Naassiioonnaall PPeennddiiddiikkaann ((SSNNPP)).. SNSNPP aaddaallaahh kkrriitteerriiaa tteennttaanngg ssiisstteemm pepennddiiddiikkaann ddiisseelluurruuhh wwiillaayyaahh h

huukkuumm NeNeggaarraa KeKessaattuuaann ReReppuubblluuiikk InInddoonneessiiaa.. PPPP NoNo.. 1919 iinnii mememmbbeerriikkaann aarraahhaann tetennttaanngg 8 8 s

sttaannddaarr nanassiioonnaall pepennddiiddiikkaann yyaanngg mmeelliippuuttii : : ((aa)) ststaannddaarr isisii,, (b(b)) ststaannddaarr prproosseess,, (c(c)) ststaannddaarr k

koommppeetteennssii kkeelluulluussaann,,((dd)) ssttaannddaarr ppeennddiiddiikkaann ddaann tetennaaggaa kekeppeennddiiddiikkaann,, ((ee)) ssttaannddaarr ssaarraannaa ddaann p

prraassaarraannaa,, ((ff)) ssttaannddaarr ppeennggeelloollaaaann ((gg)) ssttaannddaarr ppeenniillaaiiaann ppeennddiiddiikkaann.. P

Peennjjaabbaarraann ssttaannddaarr--ssttaannddaarr ppeennddiiddiikkaann tteerrsseebbuutt didiaattuurr dadallaamm sseejjuummllaahh peperraattuurraann p

peemmeerriinnttaahh.. KKhhuussuuss memennggeennaaii ssttaannddaarr iissii dadallaamm PPPP NoNo.. 1199 tatahhuunn 20200055 papassaall 6 6 ayayaatt (1(1)) d

diinnyyaattaakkaann bbaahhwwaa pepennyyuussuunnaann kukurriikkuulluumm ppaaddaa ttiinnggkkaatt sasattuuaann pepennddiiddiikkaann,, jejennjjaanngg ppeennddiiddiikkaann d

daassaarr dadann memenneeggaahh beberrppeeddoommaann papaddaa papanndduuaann yyaanngg didissuussuunn ololeehh BBSSNNPP (B(Baaddaann StStaannddaarr N

Naassiioonnaall PePennddiiddiikkaann)) dadallaamm ddookkuummeenn yayanngg didissuussuunn ololeehh BNBNSSPP ststaannddaarr iissii mmeennccaakkuupp hahall –– h

haall sesebbaaggaaii bbeerriikkuutt:: 1

1.. KeKerraannggkkaa dadassaarr ddaann ststrruukkttuurr kukurriikkuulluumm yayanngg mmeerruuppaakkaann ppeeddoommaann dadallaamm ppeennyyuussuunnaann k

kuurriikkuulluumm ppaaddaa ssaattuuaann ppeennddiiddiikkaann 2

2.. BeBebbaann bbeellaajjaarr bbaaggii ppeesseerrttaa ddiiddiikk ppaaddaa ttiinnggkkaatt ssaattuuaann ppeennddiiddiikkaann ddaassaarr ddaann mmeenneeggaahh.. 3

3.. KuKurriikkuulluumm titinnggkkaatt sasattuuaann pepennddiiddiikkaann yayanngg akakaann didikkeemmbbaannggkkaann ololeehh ssaattuuaann pepennddiiddiikkaann b

beerrddaassaarrkkaann ppaanndduuaann ppeennyyuussuunnaann kukurriikkuulluumm sseebbaaggaaii bbaaggiiaann ttiiddaakk tteerrppiissaahhkkaann ddaarrii ssttaannddaarr i

4

4.. KaKalleennddeerr ppeennddiiddiikkaann uunnttuukk mmeennyyeelleennggggaarraakkaann ppeennddiiddiikkaann ppaaddaa ssaattuuaann ppeennddiiddiikkaann jejennjjaanngg p

peennddiiddiikkaann ddaassaarr ddaann mmeenneennggaahh..

D

Deennggaann didillaakkssaannaakkaannnnyyaa beberrbbaaggaaii peperraattuurraann pepemmeerriinnttaahhsseejjaakk tatahhuunn 20200055 – – 20200077 memennggeennaaii p

peennggeelloollaaaann ppeennyyeelleennggggaarraa pepennddiiddiikkaann tteerrsseebbuutt.. MaMakkaa ddii lalappaannggaann gguurruullaahh yyaanngg memennjjaaddii u

ujjuunngg ttoommbbaakk ddaallaamm mmeennggiimmpplleemmeennttaassiikkaann

P

Peemmbbeellaajjaarraann BBaahhaassaa InInddoonneessiiaa didiaarraahhkkaann ununttuukk memenniinnggkkaattkkaann kekemmaammppuuaann pepesseerrttaa dididdiikk u

unnttuukk beberrkkoommuunniikkaassii dadallaamm bbaahhaassaa IInnddoonneessiiaa dedennggaann babaiikk dadann bebennaarr,, bbaaiikk seseccaarraa lilissaann m

maauuppuunn teterrttuulliiss,, sseerrttaa mmeennuummbbuuhhkkaann aapprreessiiaassii teterrhhaaddaapp hahassiill kkaarryyaa ssaassttrraa mamannuussiiaa InInddoonneessiiaa.. P

Paaddaa dadassaarrnnyyaa ppeennggaajjaarraann bbaahhaassaa InInddoonneessiiaa didi sesekkoollaahh beberrttuujjuuaann agagaarr sisisswwaa dadappaatt m

meenngggguunnaakkaann bbaahhaassaa InInddoonneessiiaa yayanngg bebennaarr dadann babaiikk.. DiDi sasammppiinngg itituu jujuggaa pepemmbbeellaajjaarraann b

baahhaassaa IInnddoonneessiiaa mememmiilliikkii aassppeekk keketteerraammppiillaann beberrbbaahhaassaa yyaanngg memelliippuuttii aassppeekk memennyyiimmaakk,, b

beerrbbiiccaarraa,, mmeemmbbaaccaa dadann memennuulliiss.. PaPaddaa ddaassaarrnnyyaa kekeeemmppaatt asasppeekk kkeetteerraammppiillaann beberrbbaahhaassaa t

teerrsseebbuutt ddaappaatt ddiiwwuujjuuddkkaann mmeellaalluuii uujjaarraann yayanngg ddiihhaassiillkkaann ololeehh mmaannuussiiaa,, ppaaddaa kekeeemmppaatt asasppeekk k

keetteerraammppiillaann bbeerrbbaahhaassaa yayanngg memennjjaaddiikkaann ununssuurr popokkookk pepennuulliiss aaddaallaahh aassppeekk keketteerraammppiillaann m

meennuulliiss

B

Baahhaassaa IInnddoonneessiiaa ddiigguunnaakkaann sesebbaaggaaii sasarraannaa kokommuunniikkaassii bbaaiikk ddaallaamm ssiittuuaassii foforrmmaall mamauuppuunn n

noonnffoorrmmaall.. DDaallaamm sisittuuaassii ffoorrmmaall babahhaassaa InInddoonneessiiaa ddiigguunnaakkaann uunnttuukk memeyyaammppaaiikkaann mmaatteerrii p

peellaajjaarraann,, rarappaatt gugurruu,, bbeerrppiiddaattoo,, upupaaccaarraa dadann mmeennyyaammppaaiikkaann lalappoorraann kekeggiiaattaann.. SSeeddaannggkkaann d

daallaamm ssiittuuaassii nnoonnffoorrmmaall bbaahhaassaa InInddoonneessiiaa didigguunnaakkaann sesebbaaggaaii ssaarraannaa kokommuunniikkaassii didi lluuaarr jajamm p

peellaajjaarraann.. KoKommuunniikkaassii seseccaarraa titiddaakk lalannggssuunngg didiwwuujjuuddkkaann dadallaamm pepellaajjaarraann memennuulliiss yyaanngg m

meerruuppaakkaann sasallaahh sasattuu asasppeekk keketteerraammppiillaann beberrbbaahhaassaa.. BaBahhaassaa InInddoonneessiiaa didi sseekkoollaahh mmeennccaakkuupp a

d

diittuunnttuutt ununttuukk teterraammppiill dadann memenngguuaassaaii eemmppaatt asasppeekk keketteerraammppiillaann beberrbbaahhaassaa yayanngg memennjjaaddii p

pookkookk ttuujjuuaann ppeennggaajjaarraann bbaahhaassaa IInnddoonneessiiaa..

B

Baahhaassaa memerruuppaakkaann sasallaahh sasattuu uunnssuurr yayanngg sasannggaatt ppeennttiinngg dadallaamm kekehhiidduuppaann mmaannuussiiaa.. KaKarreennaa d

deennggaann babahhaassaa mmaannuussiiaa ddaappaatt sasalliinngg bbeerrkkoommuunniikkaassii ananttaarr mmaannuussiiaa yayanngg ssaattuu dedennggaann yayanngg l

laaiinn.. BBaahhaassaa IInnddoonneessiiaa yayanngg kikittaa ppaakkaaii sseekkaarraanngg iinnii sseebbaaggaaii bbaahhaassaa rreessmmii ..

D

Daallaamm kekedduudduukkaannnnyyaa babahhaassaa InInddoonneessiiaa sesebbaaggaaii babahhaassaa neneggaarraa bbeerrffuunnggssii sesebbaaggaaii:: (1(1)) bbaahhaassaa r

reessmmii kekenneeggaarraaaann,, (2(2)) babahhaassaa pepennggaannttaarr ddaallaamm dduunniiaa pepennddiiddiikkaann,, (3(3)) alalaatt ppeerrhhuubbuunnggaann papaddaa t

tiinnggkkaatt nanassiioonnaall ununttuukk kkeeppeennttiinnggaann peperreennccaannaaaann dadann pepellaakkssaannaaaann ppeemmbbaanngguunnaann nnaassiioonnaall sseerrttaa k

keeppeennttiinnggaann pepemmeerriinnttaahh,, ((44)) alalaatt pepennggeemmbbaannggaann kekebbuuddaayyaaaann,, ililmmuu pepennggeettaahhuuaann,, dadann t

teekknnoollooggii ((AAssuull WWiiyyaannttoo,, 22000033:: 2255))..

S

Seebbaaggaaii kokonnsseekkuueennssiinnyyaa babahhaassaa InInddoonneessiiaa haharruuss ddiiaajjaarrkkaann ddii sseekkoollaahh--sseekkoollaahh ffoorrmmaall.. PaPaddaa d

daassaarrnnyyaa ppeennggaajjaarraann bbaahhaassaa InInddoonneessiiaa didi sseekkoollaahh beberrttuujjuuaann agagaarr sisisswwaa dadappaatt memenngggguunnaakkaann b

baahhaassaa InInddoonneessiiaa yyaanngg bebennaarr dadann babaiikk.. DiDi sasammppiinngg itituu jujuggaa pepemmbbeellaajjaarraann babahhaassaa InInddoonneessiiaa m

meemmiilliikkii aassppeekk keketteerraammppiillaann beberrbbaahhaassaa yayanngg memelliippuuttii asasppeekk memennyyiimmaakk,, beberrbbiiccaarraa,, mememmbbaaccaa d

daann memennuulliiss.. PaPaddaa dadassaarrnnyyaa kekeeemmppaatt asasppeekk keketteerraammppiillaann bbeerrbbaahhaassaa teterrsseebbuutt ddaappaatt d

diiwwuujjuuddkkaannnnyyaa apapaabbiillaa uujjaarraann yayanngg didihhaassiillkkaann oolleehh mamannuussiiaa,, ppeenngguuaassaaaann asasppeekk kekebbaahhaassaaaann m

meerruuppaakkaann ssaallaahh ssaattuu kekebbeerrhhaassiillaann ddaallaamm mmeenngggguunnaakkaann kokommuunniikkaassii ddaallaamm bbeerrbbaahhaassaa..

B

Baahhaassaa sseebbaaggaaii aallaatt kokommuunniikkaassii uunnttuukk memennyyaammppaaiikkaann ggaaggaassaann atataauu iiddee,, peperraassaann seserrttaa susuaattuu h

haall kkeeppaaddaa oorraanngg lalaiinn.. HaHall ininii sesejjaallaann dedennggaann pepennddaappaatt sseeoorraanngg aahhllii babahhaassaa memennggaattaakkaann b

baahhwwaa:: “B“Baahhaassaa aaddaallaahh lalammbbaanngg bbuunnyyii//ssuuaarraa yayanngg didihhaassiillkkaann ololeehh alalaatt ucucaapp mamannuussiiaa sseebbaaggaaii a

allaatt kkoommuunniikkaassii ololeehh ananggggoottaa mamassyyaarraakkaatt””.. KoKonnsseekkuueennssii dadarrii kekennyyaattaaaann memennuunnttuutt babahhwwaa s

b

beerrkkoommuunniikkaassii sseetteellaahh pepemmbbeelljjaarraann bbeerrllaannggssuunngg.. SeSemmuuaa asasppeekk pepemmbbeellaajjaarraann haharruuss tetettaapp m

meennggaaccuu kkeeppaaddaa hhaakkiikkaatt ddaann pprriinnssiipp bbaahhwwaa bbeellaajjaarr bbaahhaassaa aaddaallaahh bbeellaajjaarr bbeerrkkoommuunniikkaassii..

B

Beerrddaassaarrkkaann asasppeekk--aassppeekk keketteerraammppiillaann bbaahhaassaa,, memennuulliiss memerruuppaakkaann sasallaahh sasattuu ddaarrii eemmppaatt a

assppeekk keketteerraammppiillaann beberrbbaahhaassaa yyaanngg sasannggaatt pepennttiinngg ddiimmiilliikkii ddaann ddiikkuuaassaaii ololeehh sesesseeoorraanngg.. B

Baahhkkaann kekebbeerrhhaassiillaann sesesseeoorraanngg dadallaamm memenniittii kakarriirr mimissaallnnyyaa,, ddaappaatt jjuuggaa diditteennttuukkaann ololeehh t

teerraammppiill titiddaakknnyyaa iaia memennuulliiss.. UnUnttuukk iittuullaahh,, susuddaahh sesehhaarruussnnyyaa didi sesekkoollaahh--sseekkoollaahh mmeemmbbeekkaallii p

peesseerrttaa ddiiddiikknnyyaa dedennggaann mememmppeerrbbaannyyaakk lalattiihhaann--llaattiihhaann keketteerraammppiillaann mmeennuulliiss.. BaBahhaassaa sseennddiirrii m

meemmppuunnyyaaii bebennttuukk dadassaarr bbeerruuppaa uuccaappaann aattaauu tutulliissaann jjaaddii jejellaass babahhwwaa bebellaajjaarr babahhaassaa papaddaa h

haakkiikkaattnnyyaa adadaallaahh bebellaajjaarr beberrkkoommuunniikkaassii dadann bbeerrkkoommuunniikkaassii itituu dadappaatt mmeellaalluuii tutulliissaann s

seehhiinnggggaa sseerriinngg ddiisseebbuutt ddeennggaann bbaahhaassaa ttuulliiss..

B

Beerrddaassaarrkkaann hahassiill prpraa pepenneelliittiiaann yayanngg pepennuulliiss llaakkuukkaann papaddaa sisisswwaa kekellaass IVIV SSeemmeesstteerr I I SSDD N

Neeggeerrii 22 BuBummiiaarruumm TTaahhuunn PPeellaajjaarraann 20201122//22001133,, ddiitteemmuukkaann hahall--hhaall sseebbaaggaaii bbeerriikkuutt:: 1

1.. GuGurruu ppeennggaajjaarr mmaattaa ppeellaajjaarraann BBaahhaassaa IInnddoonneessiiaa tteellaahh mmeemmiilliikkii kkeellaayyaakkaann.. 2

2.. BuBukkuu ppaakkeett,, bbuukkuu ppeennuunnjjaanngg ddaann ppeerrppuussttaakkaaaann ccuukkuupp tteerrsseeddiiaa.. 3

3.. KuKurriikkuulluumm,, ssiisswwaa peperrnnaahh ddiibbeerriikkaann llaattiihhaann pprraakkttiikk memennuulliiss susurraatt.. 4

4.. WaWakkttuu ddaann tteemmppaatt bbeellaajjaarr memennggaajjaarr ssuuddaahh ccuukkuupp mememmaaddaaii..

D

Deennggaann sisittuuaassii bbeellaajjaarr memennggaajjaarr yayanngg kokonndduussiiff seseppeerrttii iinnii,, sesehhaarruussnnyyaa akakaann didippeerroolleehh k

keemmaammppuuaann dadann hahassiill bebellaajjaarr sisisswwaa yayanngg mmaakkssiimmaall,, nanammuunn kekennyyaattaaaann yayanngg adadaa kekemmaammppuuaann s

siisswwaa dadallaamm memennuulliiss susurraatt mamassiihh rreennddaahh.. HHaall iinnii dadappaatt ddiilliihhaatt dadarrii hahassiill peperroolleehhaann k

y

yaanngg mmeennggaajjaarr didi kekellaass IIVV sseemmeesstteerr II SSDD NNeeggeerrii 2 2 BBuummiiaarruumm ttaahhuunn pepellaajjaarraann 22001122//22001133 ppaaddaa t

taabbeell ddii bbaawwaahh iinnii::

T

Taabbeell 11:: NNiillaaii HHaassiill TTeess KKeemmaammppuuaann MMeennuullssii SSuurraatt PPrriibbaaddii

N

Noo.. InInt_NiNteer_ilrv_laaiva_i all JuJummllaahh SSiisswwaa _KeKPrP_emro_maosse_amen_mpntta_puas_uase_ane _{n KeKem}KaK_maat_amteeg_mpgoor_puri_uai _ann 1

1.. 6666 >> 1414 4141,,6677%% TuTunnttaass 2

2.. << 6565 1616 5858,,3333 %% BBeelluumm TTuunnttaass J

Juummllaahh 3030 110000 %% SSuummbbeerr:: BBuukkuu NNiillaaii KKeellaass IIVV SSDDNN 22 BBuummiiaarruumm 22001122

B

Beerrddaassaarrkkaann dadarrii ttaabbeell ddii atataass mmaakkaa dadappaatt didikkaattaakkaann babahhwwaa dadarrii 3030 sisisswwaa kekellaass IVIV sesemmeesstteerr 11 S

SDD NNeeggeerrii 2 2BuBummiiaarruumm sesebbaaggiiaann bebessaarr kekemmaammppuuaann sisisswwaa ddaallaamm memennuulliiss susurraatt bebelluumm tutunnttaass y

yaaiittuu 1188 sisisswwaa (6(600%%)).. DaDarrii itituullaahh pepennuulliiss iinnggiinn mmeennggaaddaakkaann pepenneelliittiiaann titinnddaakkaann kekellaass ununttuukk m

meenniinnggkkaattkkaann prpreessttaassii bebellaajjaarr pepellaajjaarraann babahhaassaa InInddoonneessiiaa ppookkookk babahhaassaann memennuulliiss susurraatt d

deennggaann memenngggguunnaakkaann momoddeell ppeemmbbeellaajjaarraann STSTAADD.. MMeettooddee pepemmbbeellaajjaarraann SSTTAADD sseessuuaaii d

deennggaann pepemmbbeellaajjaarraann babahhaassaa,, kkaarreennaa memettooddee pepemmbbeellaajjaarraann STSTAADD mmeerruuppaakkaann susuaattuu mmooddeell p

peemmbbeellaajjaarraann kkooooppeerraattiiff yayanngg memenneekkaannkkaann papaddaa aaddaannyyaa aakkttiivviittaass iinntteerraakkssii ddii ananttaarraa sisisswwaa u

unnttuukk sasalliinngg mememmoottiivvaassii ddaann sasalliinngg mememmbbaannttuu dadallaamm memenngguuaassaaii mamatteerrii pepellaajjaarraann gugunnaa m

meennccaappaaii pprreessttaassii yyaanngg mmaakkssiimmaall..

B. Identifikasi Masalah

Berdasarkan latar belakang masalah tersebut, maka penulis mengidentifikasikan masalah seagai berikut:

1. Siswa mengalami kesulitan menjawab soal-soal tantang menulis surat.

2. Prestasi belajar siswa kelas IV tentang menulis surat masih berada di bawah KKM (nilai 65).

C. Rumusan Masalah

Untuk menetapkan tujuan penelitian ditentukan rumusan masalah sebagai berikut:

Bagaimanakah peningkatan prestasi belajar Bahasa Indonesia pokok bahasan menulis surat dengan menggunakan metode pembelajaran Student Teams Achievement Division(STAD) pada siswa kelas IV SD Negeri 2 Bumiarum Kecamatan Pringsewu Tahun Pelajaran 2012/2013.

D. Tujuan Penelitian

Tujuan penelitian tindakan kelas ini adalah:

Untuk mengetahui peningkatan prestasi belajar bahasa Indonesia pokok bahasan menulis surat dengan model pembelajaran STAD pada siswa kelas IV SD Negeri 2 Bumiarum Kecamatan Pringsewu Tahun Pelajaran 2012/2013.

E. Manfaat Penelitian

Adapun manfaat penelitian yang dapat dicapai adalah:

1. Manfaat teoritis, melalui penelitian tindakan kelas ini diharapkan dapat meningkatkan aktivitas guru dan siswa serta meningkatkan prestasi belajar siswa.

2. Manfaat praktis, a. Bagi Guru

Melalui penelitian tindakan kelas ini, dengan menggunakan metode pembelajarn STAD (Student Teams Achievement Division) guru terarahkan untuk berpandangan lebih menentukan aktivitas siswa dari pada sekedar berceramah saja. Guru dapat lebih berkompeten dalam mendesain model pembelajaran yang kualitas, interaktif dan menyenangkan.

b. Bagi Siswa

Melalui penelitian tindakan kelas ini, siswa dapat membangun pengetahuannya secara diskusi, parsisipasi, tidak mempunyai pandangan untuk bergabungpada penjelasan guru saja. Tetapi juga untuk berkemungkinan untuk mencari pengetahuannya sendiri secara mandiri dan juga untuk meningkatkan metode pembelajaran STAD.

c. Bagi Sekolah.

Melalui Penelitian Tindakan Kelas ini, pihak sekolah mendapat pengalaman baru untuk menerapkan metode pembelajaran STAD.

BAB II

TINJAUAN PUSTAKA A. Prestasi Belajar Bahasa Indonesia

1. Pembelajaran Bahasa Indonesia di Sekolah Dasar

Pembelajaran bahasa Indonesia di sekolah dasar akan berhasil dengan baik apabila guru memahami perkembangan intelektual anak usia sekolah dasar. Menurut Piaget (2003: 115), perkembangan anak usia sekolah dasar termasuk dalam kategori operasional kongkrit yang dicirikan dengan sistem pemikiran berdasarkan pada aturan tertentu yang logis, hal tersebut dapat diterapkan dalam memecahkan persoalan-persoalan kongkrit yang dihadapi anak dengan menggunakan benda-benda nyata yang ada di sekitar lingkungannya untuk mengembangkan cara berpikir anak dalam proses pembelajaran.

2. Tujuan Pembelajaran Bahasa Indonesia di Sekolah Dasar

Bahasa Indonesia merupakan salah satu alat komunikasi warga Negara Indonesia dari seseorang kepada orang lain, selain itu bahasa Indonesia juga sebagai alat pemersatu bangsa. Dengan bahasa seseorang dapat menyampaikan informasi baik secara lisan maupun tulisan.

Mata pelajaran bahasa Indonesia mempunyai tujuan agar peserta didik memiliki kemampuan sebagai berikut:

1. Berkomunikasi secara efektif dan efisien sesuai dengan etika yang berlaku, baik secara lisan maupun tulis.

2. Menghargai dan bangga menggunakan bahasa Indonesia sebagai bahasa persatuan Negara.

3. Memahami bahasa Indonesia dan menggunakannya dengan tepat dan kreatif untuk berbagai tujuan.

4. Menggunakan bahasa Indonesia untuk meningkatkan kemampuan intelektual, serta kematangan emosional dan social.

5. Menikmati dan memanfaatkan karya sastra untuk memperluas wawasan, memperhalus budi pekerti, serta meningkatkan pengetahuan dan kemampuan berbahasa.

6. Menghargai dan mebanggakan sastra Indonesia sebagai khasanah budaya dan intelektual manusia Indonesia (Winataputra, 2003: 57).

3. Pokok Bahasan Menulis Surat

SSttaannddaarr kokommppeetteennssii:: MeMennuulliiss adadaallaahh mmeenngguunnggkkaappkkaann pipikkiirraann,, ppeerraassaaaann,, ddaann ininffoorrmmaassii seseccaarraa t

teerrttuulliiss dadallaamm bebennttuukk peperrccaakkaappaann,, pepettuunnjjuukk,, cecerriittaa,, dadann ssuurraatt.. KoKommppeetteennssii dadassaarr:: MeMennuulliiss s

suurraatt ununttuukk tetemmaann sesebbaayyaa tetennttaanngg pepennggaallaammaann atataauu cicittaa--cciittaa ddeennggaann bbaahhaassaa yayanngg babaiikk dadann b

beennaarr ddaann mmeemmppeerrhhaattiikkaann ppeenngggguunnaaaann eejjaaaann ((hhuurruuff bebessaarr,, ttaannddaa ttiittiikk,, tatannddaa kkoommaa,, dldlll..))

M

Maatteerrii dadallaamm ppeenneelliittiiaann ttiinnddaakkaann kekellaass iinnii ddiillaakkssaannaakkaann didi kkeellaass IVIV SeSemmeesstteerr gagannjjiill adadaallaahh M

Meennuulliiss ssuurraatt pprriibbaaddii ((ssuurraatt uunnttuukk tteemmaann))

Contoh Surat Pribadi:

Jalan Hasanudi Medan, 4 Juli 2007 Sahabatku, Rudi yang baik.

Apa kabar, Rud? Bagaimana sekarang? Kau sehat-sehat saja , kan? Aku harap semua baik-baik saja dank au tambah pintas di kota. Mengapa suratku yang dulu tidak kau balas? Jangan sombong, ya! Mentang-mentang di kota, terus sombong. Tolong suratku ini segera dibalas lagi, biar tidak terkesan sombong lagi. Nanti kalau tidak dibalas lagi, kau tidak akan dikirimi surat lagi. Ha…ha…ha…ha.

Aku sekarang rajin berlatih sepak bola. Kalau tahu fisikku lumayan besar, jadi aku dimasukkan ke Tim Bintang sekolah. Latihannya berat juga. Tapi aku senang. Kau tahu, sekolahku yang dulu berkali-kali menjadi juara tingkat kecamatan. Pokoknya menyenangkan dan menyehatkan. Nanti kalau ketemu, kau akan terkejut dengan tubuhku. Sekarang saja sudah tambah hitam, tetapi tambah kuat. Nanti jangan menantang adu lari lagi denganku!

Sekian dulu, ya! Kutunggu balasan suratmua. Jangan Lupa, nanti kalau liburan main lagi ke tempatku. Selamat belajar. Sampai jumpa.

Dari temanmu

Ratna Kesuma

Dikutip dari Buku Bahasa Indonesia kelas 4 (Kaswan Darmadi dan Rita Nirbaya, 2008: 48).

4. Pengertian Belajar

Belajar merupakan perubahan perilaku individu dalam merespon suatu kondisi dan peristiwa yang terjadi di lingkungan. Hal ini sesuai dengan pendapat Gagne yang dikutip oleh Winataputra (2003: 23). Bahwa belajar adalah suatu proses Syaful Bahri Jamarah (2008: 46) berubah perilakunya sebagai akibat dari pengalaman. Dari pegertian tersebut, terdapat dua pokok penting dalam belajar yaitu:

a. Belajar merupakan proses mental dan emosional individu atau aktivitas pikiran dan perasaan.

b. Hasil belajar berupa perubahan perilaku atau tingkat laku individu yang dinyatakan dalam bentuk penguasaan, penggunaan dan penilaian terhadap sikap, pengetahuan dan kecakapan yang diperoleh dari pengalaman dalam berinteraksi dengan lingkungannya baik di lingkungan fisik maupun lingkungan sosial.

D

Daappaatt didissiimmppuullkkaann babahhwwaa bebellaajjaarr beberrssuummbbeerr ddaarrii dadallaamm didirrii mamannuussiiaa ununttuukk memennccaappaaii p

peennggeettaahhuuaann yyaanngg teterrjjaaddii dedennggaann sesennggaajjaa atataauuppuunn titiddaakk sseennggaajjaa yayanngg ddiippeennggaarruuhhii ololeehh f

faakkttoorr bbiioollooggiiss mamauuppuunn pspsiikkoollooggiiss yayanngg bbeerrkkaaiittaann dedennggaann uussiiaa,, susuaassaannaa hahattii,, mmoottiivvaassii,, m

miinnaatt kkeebbiiaassaaaann bbeellaajjaarr iinnddiivviidduu..

5. Pengertian Prestasi Belajar

Prestasi belajar pada hakikatnya adalah hasil akhir dari sebuh proses belajar. Untuk mengetahui prestasi belajar seorang peserta didik biasanya dilakukan evaluasi terhadap materi belajar yang telah diberikan. Seberapa besar peserta didik mampu memberikan feed back dari setiap evaluasi yang diberikan, demikianlah gambaran prestasi belajaryang ia miliki (Syaiful Bahri Djamarah, 2008: 54).

Dari pengertian di atas maka dapat dijelaskan bahwa prestasi belajar adalah hasil akhir dari sebuh proses belajar, terhadap materi belajar yang telah diberikan. Seberapa besar peserta didik mampu memberikan feed back dari setiap evaluasi yang diberikan, demikianlah gambaran prestasi belajaryang ia miliki, merupakan salah satu bukti yang menunjukkan kemampuan atau keberhasilan seseorang yang melakukan proses belajar sesuai dengan bobot/nilai yang berhasil diraihnya.

Untuk mengetahui hasil pembelajaran digunakan tes sebagai tolak ukurannya.

Tes adalah latihan keterampilan dan kemampuan atau bakat yang dimiliki individu atau kelompok. Macam-macam tes yaitu:

a. TesAwal (Pre Tes): Tes awal dilakukan sebelum pembelajaran inti dimulai. Tes awal dimaksudkan untuk mengetahui smpai dimana kemampuan siswa.

b. Tes Akhir (Post Tes): Tes akhir dilaksanakan untuk mengetahjui sejauh mana pembelajaran mencapai tujuan yang ditetapkan. Tes ini untuk mengetahui keberhasilan siswa mengikuti kegiatan pembelajaran. Hasilnya digunakan sebagai acuan untuk melihat kemajuan hasil belajar siswa dalam mengikuti program pembelajaran. Serta untuk menganalisa data dan merefleksi tindakan berikutnya. Hasil pembelajaran siswa diperiksa, dianalisa untuk menentukan letak kesulitan dalam menyelesaikan soal.

7. Faktor-faktor yang Mempengaruhi Prestasi Belajar

Secara garis besar faktor-faktor yang mempengaruhi prestasi belajar dibedakan menjadi dua, yaitu faktor berasal dari dalam diri manusia yang belajar (internal) dan faktor yang berasal dari luar diri manusia yang belajar (eksternal) (Surya, 2012: 10)

a. Faktor yang bersumber dari dalam diri siswa dapat diklasifikasikan mejadi dua, yaitu faktor biologi dan faktor psikologis. Yang dikategorikan sebagai faktor biologis antara lain adalah kondisi alat indera, dikategorikan sebagai faktor psikologis adalah intelegensi, motivasi, minat, bakat, dan kebiasaan belajarn.

b. Faktor yang bersumber dari luar siswa diklasifikasikan menjadi dua, yaitu faktor sosial dan faktor non sosial, seperti lingkungan kelauarga sekolah dan masyarakat.

B

Beerrddaassaarrkkaann pepennddaappaatt didi aattaass,, dadappaatt didippaahhaammii babahhwwaa adadaa duduaa fafakkttoorr yyaanngg mememmppeennggaarruuhhii p

prreessttaassii bebellaajjaarr.. KKeedduuaa fafakkttoorr teterrsseebbuutt sasalliinngg beberrkkaaiittaann dadann ssaalliinngg mememmppeennggaarruuhhii ssaattuu sasammaa l

laaiinn.. PPeennggaarruuhh dadarrii kekedduuaa ffaakkttoorr iittuu,, ananttaarraa lalaiinn mmuunnccuullnnyyaa atataauu bbaahhkkaann aaddaa yyaanngg gagaggaall ssaammaa s

seekkaallii ddaallaamm ttuuggaassnnyyaa..

B. Model Pembelajaran STAD (Student TeamsAchievement Division). 11.. PPeennggeerrttiiaann ppeemmbbeellaajjaarraann CoCoooppeerraattiivvee LLeeaarrnniinngg SSTTAADD

M

Meennuurruutt SlSlaavviinn ddaallaamm bbuukkuu IIssjjoonnii ((22000099:: 7474)) “p“peemmbbeellaajjaarraann kokoooppeerraattiiff (C(Cooooppeerraattiivvee L

Leeaarrnniinngg)) SSttuuddeenntt TeTeaammss AAcchhiieevveemmeenntt DDiivviissiioonn ((SSTTAADD)) adadaallaahh ssaallaahh sasattuu ttiippee kkooooppeerraattiiff y

yaanngg memenneekkaannkkaann papaddaa aaddaannyyaa akakttiivviittaass dadann iinntteerraakkssii didiaannttaarraa ssiisswwaa ununttuukk sasalliinngg m

meemmoottiivvaassii dadann sasalliinngg mememmbbaannttuu dadallaamm memenngguuaassaaii mmaatteerrii pepellaajjaarraann gugunnaa memennccaappaaii p

prreessttaassii yyaanngg mamakkssiimmaall””..

B

Beerrddaassaarrkkaann pepennddaappaatt ahahllii didi atataass,, mmaakkaa dadappaatt pepennuulliiss jejellaasskkaann bbaahhwwaa bebellaajjaarr dedennggaann m

meenngggguunnaakkaann momoddeell ppeemmbbeellaajjaarraann CoCoooppeerraattiivvee LeLeaarrnniinngg StStuuddeenntt TeTeaammss AcAchhiieevveemmeenntt D

Diivviissiioonn (S(STTAADD)) dadappaatt diditteerraappkkaann uunnttuukk mememmoottiivvaassii sisisswwaa beberraannii mmeennggeemmuukkaakkaann p

peennddaappaattnnyyaa,, mmeenngghhaarrggaaii pepennddaappaatt ororaanngg lalaiinn//tteemmaann,, dadann ssaalliinngg mmeemmbbeerriikkaann pepennddaappaatt (

(sshhaarriinngg iiddeeaall)),, SSeellaaiinn iittuu ddaallaamm bebellaajjaarr bibiaassaannyyaa sisisswwaa ddiihhaaddaappkkaann ppaaddaa lalattiihhaann ssooaall--ssooaall a

attaauu ppeemmeeccaahhaann mmaassaallaahh.. OOlleehh kakarreennaa itituu pepemmbbeellaajjaarraann kokoooppeerraattiiff ssaannggaatt babaiikk ununttuukk d

diillaakkssaannaakkaann kakarreennaa sisisswwaa dadappaatt bebekkeerrjjaa sasammaa dadann sasalliinngg totolloonngg--mmeennoolloonngg ddaallaamm m

meenngghhaaddaappii ttuuggaass yyaanngg ddiihhaaddaappiinnyyaa..

2

2.. CiCirrii--CCiirrii MMooddeell PPeemmbbeellaajjaarraann CCooooppeerraattiivvee LeLeaarrnniinngg SSTTAADD M

Meennuurruutt NuNurr dadallaamm YaYattiimm RiRiyyaannttoo (2(2000088:: 3)3) ppeemmbbeellaajjaarraann yayanngg memenngggguunnaakkaann mmooddeell c

a) Siswa bekerja dalam kelompok secara kooperatif umtuk menuntaskan materi belajarnya.

b) Kelompok dibentukdari siswa yang memiliki kemampuan tinggi, sedang dan rendah. c) Bilamana mungkin, anggota kelompok berasal dari ras, bangsa, suku,dan jenis

kelamin yang berbeda-beda.

d) Penghargaan lebih berorientasi kepada kelompok daripada individu.

33.. LLaannggkkaahh--LLaannggkkaahh PePemmbbeellaajjaarraann SSttuuddeenntt TTeeaammss AAcchhiieevveemmeenntt DDiivviissiioonn S

Sttuuddeenntt TeTeaammss AcAchhiieevveemmeenntt DiDivviissiioonn (S(STTAADD)) memerruuppaakkaann sasallaahh sasattuu momoddeell atataauu p

peennddeekkaattaann dadallaamm pepemmbbeellaajjaarraann kkooooppeerraattiiff yayanngg sseeddeerrhhaannaa dadann babaiikk ununttuukk gugurruu yyaanngg b

baarruu mumullaaii memenngggguunnaakkaann pepennddeekkaattaann kokoooppeerraattiiff dadallaamm kekellaass,, STSTAADD jujuggaa mmeerruuppaakkaann s

suuaattuu mmooddeell ppeemmbbeellaajjaarraann kkooooppeerraattiiff yayanngg mmeenneekkaannkkaann ppaaddaa adadaannyyaa akakttiivviittaass iinntteerraakkssii ddii a

annttaarraa sisisswwaa uunnttuukk sasalliinngg mememmoottiivvaassii ddaann sasalliinngg mememmbbaannttuu dadallaamm memenngguuaassaaii mmaatteerrii p

peellaajjaarraann gguunnaa memennccaappaaii pprreessttaassii yyaanngg mmaakkssiimmaall..

Selanjutnya langkah-langkah yang dilakukan guru sebagai berikut : a. Membentuk kelompok yang anggotanya 4 orang secara hiterogen

(campuran prestasi, jenis kelamin, suku dan lain-lain).

b. Guru menyajikan pelajaran.

c. Guru memberi tugas kepada kelompok untuk dikerjakan oleh anggota-anggota kelompok. Anggotanya yang tahu menjelaskan kepada anggota yang lainnya sampai semua anggota dalam kelompok itu mengerti.

d. Guru memberi kuis/pertanyaan kepada seluruh siswa, pada saat menjawab kuis tidak boleh saling membantu.

e. Memberikan evaluasi/penilaian

f. Kesimpulan (Yatim Riyanto, 2008: 272).

44.. KKeelleebbiihhaann StStuuddeenntt TeTeaammss AAcchhiieevveemmeenntt DiDivviissiioonn((SSTTAADD)) yyaaiittuu:: K

Keelleebbiihhaann ddaarrii momoddeell ppeemmbbeellaajjaarraann SSTTAADD ananttaarraa llaaiinn sesebbaaggaaii bbeerriikkuutt:: a) Meningkatkan harga diri tiap individu

b) Penerimaan terhadap perbedaan individu yang lebih besar. c) Konflik antar pribadi berkurang

d) Sikap apatis berkurang

e) Pemahaman yang lebih mendalam f) Retensi atau penyimpanan lebih lama

g) Meningkatkan kebaikan budi,kepekaan dan toleransi. h

h)) MMeenniinnggkkaattkkaann kkeemmaajjuuaann bbeellaajjaarr

i) Meningkatkan kehadiran siswa dan sikap yang lebih positif j) Menambah motivasi dan percaya diri

k) Menambah rasa senang berada di sekolah serta menyenangi teman-temansekelasnya. l) Mudah diterapkan dan tidak mahal.

6

6.. KKeelleemmaahhaann SSttuuddeenntt TTeeaammss AAcchhiieevveemmeenntt DDiivviissiioonn((SSTTAADD)) yyaaiittuu:: K

Keelleebbiihhaann dadarrii mmooddeell ppeemmbbeellaajjaarraann SSTTAADD aaddaallaahh sseebbaaggaaii bbeerriikkuutt::

a) Guru khawatir bahwa akan terjadi kekacauan dikelas. Kondisi sepertiini dapat diatasi dengan guru mengkondisikan kelas atau pembelajarandilakuakan di luar kelas seperti di laboratorium matematika, aula ataudi tempat yang terbuka.

b) Banyak siswa tidak senang apabila disuruh bekerja sama dengan yanglain. Siswa yang tekun merasa harus bekerja melebihi siswa yang laindalam grup mereka,

sedangkan siswa yang kurang mampu merasaminder ditempatkan dalam satu grup dengan siswa yang lebih pandai.Hal ini tidak perludikhawatirkan sebab dalam cooperative learning bukan kognitifnyasaja yang dinilai tetapi dari segi afektif, keaktifan dalamkelompok diberikan kepada kelompok.

c) Perasaan was-was pada anggota kelompok akan hilangnyakarakteristik atau keunikan pribadi mereka karena harus menyesuaikandiri dengan kelompok. Karakteristik pribadi tidak luntur hanya karenabekerjasama dengan orang lain, justru keunikan itu semakin kuat biladisandingkan dengan orang lain.

d

d)) BBaannyyaakk sisisswwaa ttaakkuutt babahhwwaa ppeekkeerrjjaaaann titiddaakk aakkaann teterrbbaaggii rraattaa atataauu seseccaarraa adadiill,, babahhwwaa s

saattuu oorraanngg hhaarruuss mmeennggeerrjjaakkaann seselluurruuhh pepekkeerrjjaaaann tteerrsseebbuutt.. DDaallaamm ccooooppeerraattiivvee leleaarrnniinngg p

peemmbbaaggiiaann ttuuggaass rraattaa,, sesettiiaapp ananggggoottaa kkeelloommppookk hhaarruuss ddaappaatt mmeemmpprreesseennttaassiikkaann apapaa y

yaanngg tteellaahh dididdaappaattnnyyaa dadallaamm kekelloommppookk sesehhiinnggggaa adadaa peperrttaanngggguunnggjjaawwaabbaann sseeccaarraa i

innddiivviidduu.. S

Suummbbeerr :: hthtttpp::////yyuussttii--aarriinnii..bbllooggssppoott..ccoomm//22001111//0033//mmooddeell--ppeemmbbeellaajjaarraannkkooooppeerraattiiff..hhttmmll

C

C.. PPeenniinnggkkaattaann PPrreessttaassii BBeellaajjaarr ddeennggaann MMeenngggguunnaakkaann MMooddeell PPeemmbbeellaajjaarraann SSttuuddeenntt T

Teeaammss AcAchhiieevveemmeenntt DDiivviissiioonn ((SSTTAADD)) M

Mooddeell pepemmbbeellaajjaarraann CoCoooppeerraattiivvee LLeeaarrnniinngg StStuuddeenntt TeTeaammss AcAchhiieevveemmeenntt DDiivviissiioonn (S(STTAADD)) d

daappaatt ddiitteerraappkkaann uunnttuukk memenniinnggkkaattkkaann prpreessttaassii bebellaajjaarr dadallaamm mememmoottiivvaassii sisisswwaa yayanngg beberraannii m

meennggeemmuukkaakkaann pepennddaappaattnnyyaa,, memenngghhaarrggaaii pepennddaappaatt ororaanngg lalaiinn//tteemmaann,, dadann ssaalliinngg mmeemmbbeerriikkaann p

peennddaappaatt (s(shhaarriinngg idideeaall)),, SeSellaaiinn itituu ddaallaamm bebellaajjaarr bibiaassaannyyaa sisisswwaa ddiihhaaddaappkkaann papaddaa llaattiihhaann s

sooaall--ssooaall aattaauu ppeemmeeccaahhaann mmaassaallaahh.. OlOleehh kakarreennaa iittuu pepemmbbeellaajjaarraann kokoooppeerraattiiff sasannggaatt babaiikk uunnttuukk d

t

tuuggaass yayanngg didihhaaddaappiinnyyaa.. MeMennuulliiss ssuurraatt memerruuppaakkaann susuaattuu kekemmaammppuuaann sesesseeoorraanngg ddaallaamm m

meennyyaammppaaiikkaann ididee aattaauu ggaaggaassaann aattaauu iinnffoorrmmaassii kkeeppaaddaa oorraanngg llaaiinn mmeellaalluuii bbaahhaassaa ttuulliiss.. L

Laannggkkaahh--llaannggkkaahh yayanngg haharruuss didippeerrhhaattiikkaann gugurruu dadallaamm memenngggguunnaakkaann momoddeell pepemmbbeellaajjaarraann S

Sttuuddeenntt TTeeaammss AAcchhiieevveemmeenntt DDiivviissiioonn ((SSTTAADD)) aaddaallaahh::

1. Membentuk kelompok yang anggotanya 4 orang secara hiterogen (campuran prestasi, jenis kelamin, suku dan lain-lain).

2. Guru menyajikan pelajaran.

3. Guru memberi tugas kepada kelompok untuk dikerjakan oleh anggota-anggota kelompok. Anggotanya yang tahu menjelaskan kepada anggota yang lainnya sampai semua anggota dalam kelompok itu mengerti.

4. Guru memberi kuis/pertanyaan kepada seluruh siswa, pada saat menjawab kuis tidak boleh saling membantu.

5. Memberikan evaluasi/penilaian

6. Kesimpulan (Yatim Riyanto, 2008: 272)

D. Hipotesis Tindakan

Berdasarkan permasalah di atas hipotesis tindakan yang diajukan dalam penelitian ini adalah “Peningkatan Prestasi Belajar Bahasa Indonesia Pokok Bahasan menulis surat dengan Menggunakan Metode Pembelajaran Student Teams Achievement Division (STAD di Kelas IV SD Negeri 2 Bumiarum Kecamatan Pringsewu Kabupaten Pringsewu Tahuhn Pelajaran 2012/2013.

BAB III

METODE PENELITIAN A. Pendekatan Penelitian

Penelitian ini menggunakan Penelitian Tindakan Kelas (PTK) yaitu suatu penelitian yang dilakukan secara sistematis reklektif terhadap berbagai tindakan yang dilakukan peneliti, sejak disusunnya suatu perencanaan sampai penilaian terhadap tindakan nyata di dalam kelas yang berupa kegiatan-kegiatan belajar mengajar, dalam rangka memperbaiki kondisi pembelajaran yang dilakukan.

B. Waktu dan Tempat Penelitian

Penelitian dilakukan di SD Negeri 2 Bumiarum Kecamatan Pringsewu Kabupaten Pringsewu pada siswa semester ganjil tahun pelajaran 2012/2013. Pemilihan tempat penelitian ini berdasarkan pertimbangan sebagai tempat peneliti bertugas. Selain itu, peneliti telah memahami situasi dan kondisi dalam proses pembelajaran yang berlangsung selama ini dan sebagai upaya perbaikan serta evaluasi untuk meningkatkan prestasi belajar siswa dalam pembelajaran Bahasa Indonesia.

C. Subyek dan Obyek Penelitian

Subyek penelitian ini adalah siswa kelas IV SD Negeri 2 Bumiarum Kecamatan Pringsewu Kabupaten Pringsewu yang berjumlah 30 orang siswa, terdiri dari 14 orang laki-laki dan 16 orang perempuan. Penelitian ini dilakukan secara kolaborasi antara peneliti dan satu guru

mitra sebagai observer untuk menilai dan mengamati aktivitas siswa maupun guru peneliti dalam pelaksanaan pembelajaran.

Obyek penelitian tindakan kelas ini adalah penggunaan model pembelajaran Student Teams Achievement Divisioan (STAD) yang berdampak pada prestasi belajar siswa.

D. Prosedur Penelitian

Penelitian tindakan kelas dilaksanakan melalui empat tahap prosedur tindakan sebagai berikut:

1. Perencanaan

Hal yang dilakukan pada tahap perncanaan antara lain: a. Menentukan jadwal kegiatan PTK

b. Membuat silabus dan RPP

c. Mempersiapkan sarana pembelajaran d. Membuat instrument penelitian e. Menentukan kriteria keberhasilan

f. Pembagian tugas antara guru dan kolaborator 2. Tindakan

Hal yang dilakukan dalam tahap tindakan ini adalah melaksanakan kegiatan pembelajaran menggunakan model pembelajaran STAD mulai dari apersepsi, kegiatan awal, kegiatan inti (eksplorasi, elaborasi dan konfirmasi) kegiatan akhir dan penutup termasuk evaluasi pembelajaran.

Hal yang dilakukan dalam tahap observasi yaitu:

a. Melakukan pengamatan dan pengisian hasil pengamatan b. Mencatat hasil belajar siswa

c. Mencatat kondisi kelas yang terkait dengan pembelajaran yang diteliti d. Mencatat pendukung lain yang diteliti.

4. Refleksi

Hal yang dilakukan dalam tahap refleksi adalah:

a. Menganalisis dan merenungkan kembali pencapaian indikator tindakan dan hasil/dampaknya tentang penggunaan model STAD maupun prestasi belajar.

b. Merekomendasikan untuk siklus tindakan berikutnya atas temuan siklus sebelumnya khususnya penggunaan model pembelajaran STAD

Empat tahap prosedur penelitian tindakan kelas tersebut dapat kita lihat dalam bentuk siklus-siklus pada gambar dibawah ini:

Planning M

SIKLUS I SIKLUS 2 Siklus Selanjutnya

Gambar 1. Alur PenelitianTindakan Kelas E. Operasional Penelitian

Operasional tindakan penelitian ini meliputi:

 Pembelajaran menggunakan model pembelajaran Student Teams Achievement Division (STAD)

Pembelajaran menggunakan model pembelajaran STAD yaitu model pembelajaran kooperatif yang menekankan pada adanya aktivitas interaksi diantara siswa untuk saling

Acting M

Meellaakkuukkaann t

tiinnddaakkaann Observing

m

meennggaammaattii Reflecting

r reefflleekkssii

Planning m

meerreennccaannaakkaann

Acting M

Meellaakkuukkaann t

tiinnddaakkaann

Observing m

meennggaammaattii

Reflecting r

memotivasi dan saling membantu dalam menguasai materi pelajaran guna mencapai prestasi belajar.

Indikator keberhasilan tindakan pembelajaran menggunakan model pembelajaran STAD dapat dilihat dari IPKG yaitu indikator perencanaan(perumusan tujuan, organisasi materi), pelaksanaan (pembelajaran menarik, penguasaan materi, penggunaan model pembelajaran) dan ketepatan evaluasi.

Ukuran keberhasilan pembelajaran menggunakan model pembelajaran STAD dilihat dengan kategori penilaian sebagai berikut:

Tabel 2. Kategori penilaian kinerja guru

No Nilai Skor Kriteria

1. 1 0 – 20 Sangat tidak tepat

2. 2 21 – 40 Kurang tepat

3. 3 41 – 60 Cukup tepat

4. 4 61 – 80 Tepat

5. 5 81 – 100 Sangat tepat

Ketercapaian indikator kinerja guru dilihat dari pencapaian kategori skor maksimal dengan menggunakan rumus = jumlah skor perolehan : jumlah skor maksimal x 100.  Aktivitas Belajar

Aktifitas Belajar adalah bentuk keterlibatan dan perbuatan siswa dalam interaksi belajar mengajar, khususnya dalam pembelajaran model STAD. Indikator aktivitas siswa dilihat on task dan off task (aktif atau tidak aktif) dalam proses pembelajaran.

Ukuran ketercapaian aktivitas siswa dilihat dengan kategori penilaian sebagai berikut : Tabel 3. Kategori Penilaian Aktivitas Siswa

No Nilai Skor Kriteria

1. 1 0 – 20 Sangat tidak aktif

2. 2 21 – 40 Kurang aktif

3. 3 41 – 60 Cukup aktif

4. 4 61 – 80 Aktif

5. 5 81 – 100 Sangat aktif

Ketercapaia indikator aktivitas siswa dilihat dari pencapaian Kriteria skor maksimal dengan menggunakan rumus = Jumlah skor perolehan : skor maksimal x 100

 Hasil belajar

Hasil belajar adalah perolehan tingkat hasil belajar siswa dalam mengikuti pembelajaran Bahasa Indonesia dengan menggunakan model pembelajaran STAD. Indikator sesuai dengan kompetensi dalam Standar Kompetensi (SK) dan Kompetensi Dasar (KD).

Ukurannya dilihat dengan nilai 10 sampai 100. Ketercapaia indikator dilihat dari pencapaian Kriteria Ketuntasan Mengajar (KKM) yang ditentukan sekolah yaitu 65,00

F. Teknik Pengumpulan Data

Teknik pengumpulan data pada penelitian ini yaitu: 1. Observasi

Observasi adalah kegiatan pengumpulan data yang dilakukan dengan cara mengamati dan mencatat secara sistematik, gejala-gejala yang diselidiki (Sanjaya, 2006: 18). Observasi dilakukan untuk mengamati aktivitas belajar siswa dan kinerja guru selama proses

pembelajaran berlangsung dengan cara member tanda ceklis pada lembar observasi yang telah disiapkan peneliti, sehingga peneliti dapat mengetahui kesesuaian suatu perencanaan dan pelaksanaan.

2. Tes

Tes dalam penelitian ini merupakan alat ukur untuk mengetahui hasil belajar dan tingkat keberhasilan siswa pada setiap kompetensi dasar yang harus tertuntaskan. Tes yang digunakan dalam penelitian ini berupa tes formatif yang berupa soal-soal yang harus dijawab secara tertulis.

3. Dokumentasi

Dokumentasi yaitu suatu pengumpulan data dengan menggunkaan kamera yang digunakan untuk mendokumentasikan aktivitas belajar siswa dan juga kinerja guru selama proses pembelajaran berlangsung

G. Instrumen Penelitian

Instrument penelitian ini adalah a. Lembar observasi, meliputi:

1. Lembar aktivitas siswa

 Memperhatikan penjelasan guru  Bertanya kepada guru

 Aktif dalam diskusi

 Menjawab pertanyaan guru  Ketepatan mengumpulkan tugas 2. Kinerja guru

 Membuka pelajaran  Kegiatan inti pembelajaran  Penutup

H. Teknik Analisis Data

Untuk mengetahui keefektifan suatu model dalam kegiatan pembelajaran perlu diadakan analisis data. Pada penelitian ini mengunakan teknik analisis deskriptif analitik (descriptive analysis), yaitu suatu metode penelitian yang bersifat menggambarkan kenyataan atau fakta sesuai dengan data yang diperoleh dengan tujuan untuk mengetahui prestasi belajar yang dicapai siswa juga untuk memperoleh respon siswa terhadap kegiatan pembelajaran serta aktivitas siswa selama proses pembelajaran.

B

BAABBVV

K

KEESSIIMMPPUULLAANNDDAANNSSAARRAANN A

A..KKeessiimmppuullaann

P

Peenniinnggkkaattaann hhaassiill bebellaajjaarr sisisswwaa ppaaddaa pepemmbbeellaajjaarraann BaBahhaassaa InInddoonneessiiaa ppookkookk babahhaassaann mmeennuulliiss s

suurraatt mmeenngggguunnaakkaann StStuuddeenntt TeTeaammss AcAchhiieevveemmeenntt DDiiiivviissiioonn (S(STTAADD)) kekellaass IVIV SSDD NeNeggeerrii 2 2 B

Buummiiaarruumm KeKeccaammaattaann PrPriinnggsseewwuu TaTahhuunn PePellaajjaarraann 22001122//22001133 sasannggaatt babaiikk,, hhaall ininii dadappaatt d

diilliihhaatt ddaarrii hhaassiill bbeellaajjaarr sisisswwaa papaddaa sesettiiaapp sisikklluussnnyyaa.. papaddaa sisikklluuss I Ipeperrtteemmuuaann ppeerrttaammaa sisisswwaa y

yaanngg tutunnttaass 1212 sisisswwaa ((4400%%)) seseddaannggkkaann sisisswwaa yayanngg bbeelluumm tutunnttaass 1818 ssiisswwaa ((6600%%)).. PaPaddaa p

peerrtteemmuuaann kkeedduuaa ssiisswwaa yyaanngg tutunnttaass 1144 ssiisswwaa (4(466,,6677%%)) sseeddaannggkkaann sisisswwaa yyaanngg bebelluumm ttuunnttaass 1616 s

siisswwaa (5(533,,3333%%)).. PaPaddaa sisikklluuss IIII peperrtteemmuuaann peperrttaammaa ssiisswwaa yayanngg tutunnttaass 2020 ssiisswwaa ((6666,,6677%%)) s

seeddaannggkkaann sisisswwaa yayanngg bebelluumm tutunnttaass 1010 sisisswwaa (3(333,,3333%%)).. PPaaddaa peperrtteemmuuaann kekedduuaa sisisswwaa yyaanngg t

tuunnttaass mmeennccaappaaii 2255 ssiisswwaa ((8833,,3333%%)) sseeddaannggkkaann yyaanngg bbeelluumm tutunnttaass 55 ssiisswwaa ((1166,,6677%%))

B

B..SSaarraann U

Unnttuukk mmeenniinnggkkaattkkaann hhaassiill bebellaajjaarr babahhaassaa InInddoonneessiiaa sisisswwaa didi kekellaass IVIV,, mmaakkaa ppeenneelliittii m

meemmbbeerriikkaann ssaarraann sseebbaaggaaii bbeerriikkuutt:: a

a.. DaDallaamm pepemmbbeellaajjaarraann didi kkeellaass,, gugurruu haharruuss mememmbbeerrii araraahhaann dadann bibimmbbiinnggaann kekeppaaddaa sisisswwaa u

unnttuukk memennyyeelleessaaiikkaann tutuggaass dadann lalattiihhaann teteppaatt ppaaddaa wawakkttuunnyyaa sseehhiinnggggaa sisisswwaa titiddaakk m

meennggaallaammii kkeessuulliittaann ddaallaamm mmeennjjaawwaabb ssooaall--ssooaall yyaanngg ddiibbeerriikkaann.. b

b.. PePemmbbaahhaassaann hhaassiill lalattiihhaann ssiisswwaa peperrlluu didillaakkuukkaann,, hahall iinnii ddaappaatt mememmoottiivvaassii sisisswwaa ununttuukk m

c

c.. PePemmbbeerriiaann tetess ppaaddaa sesettiiaapp akakhhiirr ppeemmbbeellaajjaarraann sasannggaatt efefeekkttiiff didillaakkssaannaakkaann kkaarreennaa dadappaatt m

meennddoorroonngg sisisswwaa uunnttuukk akakttiiff ddaallaamm mememmaahhaammii dadann mmeenngguuaassaaii dadassaarr--ddaassaarr memennuulliiss susurraatt u

PENINGKATAN PRESTASI BELAJAR BAHASA INDONESIA POKOK BAHASAN MENULIS SURAT DENGAN MENGGUNAKAN MODEL PEMBELAJARAN

STUDENT TEAMS ACHIEVEMENT DIVISION

(STAD) PADA SISWA KELAS IV SD NEGERI 2 BUMIARUM KECAMATAN PRINGSEWU TAHUN PELAJARAN

2012/2013

(Skrpsi)

Oleh SUPARMI

FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN

UNIVERSITAS LAMPUNG

BANDAR LAMPUNG

2013

PENINGKATAN PRESTASI BELAJAR BAHASA INDONESIA POKOK BAHASAN MENULIS SURAT DENGAN MENGGUNAKAN MODEL PEMBELAJARAN

STUDENT TEAMS ACHIEVEMENT DIVISION

(STAD) PADA SISWA KELAS IV SD NEGERI 2 BUMIARUM KECAMATAN PRINGSEWU TAHUN PELAJARAN

2012/2013

Oleh SUPARMI

Skripsi

Sebagai Salah SatuSyaratuntukMencapaiGelar SARJANA PENDIDIKAN

Pada

JurusanIlmuPendidikan

FakultasKeguruandanIlmuPendidikan

FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN

UNIVERSITAS LAMPUNG

BANDAR LAMPUNG

2013

DAFTAR GAMBAR

Gambar Halaman

1. AlurPenelitianTindakanKelas ... 23

2. Diagram Kinerja Guru SetiapSiklusnya ... 42

3. Diagram AktivitasBelajarSiswaSetiapSiklusnya ... 43

DAFTAR ISI

Halaman

DAFTAR TABEL ………... iv

DAFTAR GAMBAR ………... v

DAFTAR LAMPIRAN ... vi

BAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang Masalah ………... 1

B. Identifikasi Masalah ………... 6

C. Rumusan Masalah ………... 6

D. Tujuan Penelitian ………... 7

E. Manfaat penelitian ………... 7

BAB II TINJAUAN PUSTAKA A. Prestasi Belajar Bahasa Indonesia ... 9

1. Pembelajaran Bahasa Indonesia di Sekolah Dasar ... 9

2. Tujuan Pembelajaran Bahasa Indonesia di Sekolah Dasar. 9 3. Pokok Bahasan Menulis Surat ... 10

4. Pengertian Belajar ... 11

5. Pengertian Prestasi Belajar ... 12

6. Penilaian Hasil Belajar ... 13

7. Faktor-faktor yang mempengaruhi Hasil Belajar ... 13

B. Model pembelajaran Student Teams Achievement Divisioan (STAD) ... 14

1. Pengertian Model Pembelajan STAD ... 14

2. Ciri-ciri Model Pembelajaran STAD ... 15

3. Langkah-langkah Model Pembelajaran STAD ... 15

4. Kelebihan Model Pembelajaran STAD ... 16

5. Kelemahan Model Pembelajaran STAD ... 17

C. Peningkatan Prestasi Belajar dengan Menggunakan Model Pembelajaran Student Teams Achievement Divisioan (STAD). 18

D. Hipotesis Tindakan ... 19

BAB III METODE PENELITIAN A. Pendekatan Penelitian ... 20

C. Subyek dan Obyek Penelitian ... 20

D. Prosedur penelitian ... 21

E. Operasional tindakan ... 23

F. Teknik Pengumpulan Data ... 26

G. Instrumen Penelitian ... 26

H. Teknik Analisis Data ... 27

BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN A. Prosedur Penelitian ... 28

1. Deskripsi Awal ... 28

B. Hasil Penelitian Tindakan Kelas ... 28

1. Pelaksanaan Siklus I ... 29

2. Pelaksanaan Siklus II ... 35

3. Pembahasan ... 41

BAB V KESIMPULAN DAN SARAN A. Kesimpulan ... 45

B. Saran ... 45

DAFTAR PUSTAKA ... 47

D

DAAFFTTAARR PPUUSSTTAAKKAA A

AssuullWWiiyyaannttoo..22000033..TaTattaa BBaahhaassaa IInnddoonneessiiaa..PPTTIInnssaannMMuulliiaa..JJaakkaarrttaa.. D

DjjaammaarraahhddaannZZaaiinn..22000066..PsPsiikkoollooggii BBeellaajjaarr..RRiinneekkaaCCiippttaa..JJaakkaarrttaa.. K

Kaarrssoo..22000033..SeSettrraatteeggii BBeellaajjaarr ddaann MMeennggaajjaarr DDii SSeekkoollaahh..GGrraammeeddiiaa..JJaakkaarrttaa K

KaasswwaannDDaarrmmaaddiiddaannRRiittaaNNiirrbbaayyaa..22000088..SSttrraattggeeggii BBeellaajjaarr ddaann MMeennggaajjaarr..GGrraammeeddiiaa..JJaakkaarrttaa.. P

Piiaaggeett..22000033..BeBellaajjaarr ddaann FFaakkttoorr YYaanngg MMeemmppeennggaarruuhhiinnyyaa..AAddhhiiKKaarryyaa..JJaakkaarrttaa.. S

SyyaaffuullBBaahhrriiJJaammaarraahh..22000088..PsPsiikkoollooggii BBeellaajjaarr..RRiinneekkaaCCiippttaa..JJaakkaarrttaa.. S

SllaavviinnddaallaammbbuukkuuIIssjjoonnii..22000099..MoModdeell PPeemmbbeellaajjaarraann MMooddeerreenn..GGrraammeeddiiaa..JJaakkaarrttaa.. S

Suummbbeerr::hhttttpp::////yyuussttii--aarriinnii..bbllooggssppoott..ccoomm//22001111//0033//mmooddeell--ppeemmbbeellaajjaarraannkkooooppeerraattiiff..hhttmmll S

Saannjjaayyaa..22000066..StStrraattggeeggii BBeellaajjaarr ddaann MMeennggaajjaarr..GGrraammeeddiiaa..JJaakkaarrttaa.. S

Suurryyaa..22000077..BiBimmbbiinnggaann ddaann KKoonnsseelliinngg ddii SSeekkoollaahh..RRiinneekkaaCCiippttaa..JJaakkaarrttaa.. W

Wiinnaattaappuuttrraa..22000033..TeTeoorrii BBeellaajjaarr ddaann PPeemmbbeellaajjaarraann..GGrraammeeddiiaa..JJaakkaarrttaa.. Y

YaattiimmRRiiyyaannttoo.. 22000088.. PPaarraaddiiggmmaa BBaarruu PPeemmbbeellaajjaarraann SeSebbaaggaaii ReReffeerreennssii babaggii PePennddiiddiikk ddaallaamm I

Immpplleemmeennttaassii PPeellbbeellaajjaarraann yayanngg EfEfeekkttiiff ddaann BBeerrkkuuaalliittaass.. KKeennccaannaa PPrreennaaddaa.. MMeeddiiaa G

DAFTAR TABEL

Tabel Halaman

1. Nilai Hasil Tes Kemampuan Menulis Surat Pribadi……….... 5

2. Kategori Penilaian Kinerja Guru ... 24

3. Kategori Penilaian aktivitas Siswa ... 25

4. Observasi Kinerja Guru Siklus I ... 31

5. Hasil Pengamatan Aktivitas Siswa Siklus I ... 32

6. Persentase Ketuntasan Hasil Belajar Siswa Siklus I ... 33

7. Observasi Kinerja Guru Siklus II ... 37

8. Hasil Pengamatan Aktivitas Siswa Siklus II ... 38

9. Presentase Ketuntasan Hasil Belajar Siswa Siklus II ... 39

10. Rekapitulasi Data Kinerja Guru pada Setiap Siklusnya ... 41

11. Rekapitulasi Data Aktivitas Siswa pada Setiap Siklusnya ... 42

KATA PENGANTAR

Puji dan syukur Penulis ucapkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa, karena atas rahmat dan hidayah-Nya skripsi ini dapat diselesaikan.

Skripsi dengan judul “PeningkatanPrestasi BelajarBahasa Indonesia Pokok Bahasan Menulis Surat dengan Menggunakan Model Pembelajaran Student Teams Achievement (STAD) pada SiswaKelas IV SD Negeri 2 Bumiarum KecamatanPringsewu Tahun Pelajaran 2012/2013” adalah salah satu syarat untuk memperoleh gelar sarjana Ilmu Pendidikan di Universitas Lampung.

Dalam kesempatan ini penulis mengucapkan terima kasih kepada :

1. Bapak Dr. H. Bujang Rahman, M.Si. selaku Dekan Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan

Universitas Lampung.

2. Bapak Dr. H. M. Thoha B.S. Jaya, M.S. selaku Pembantu Dekan I Fakultas Keguruan dan

Ilmu Pendidikan Universitas Lampung.

3. Bapak Drs.Baharuddin Risyak, M.Pd. selaku Ketua Jurusan Ilmu Pendidikan Universitas Lampung.

4. Bapak Dr. H. Darsono, M.Pd. selaku Ketua Program Studi S.1 PGSD Universitas Lampung.

5. Bapak Drs. H. Yusmansyah, M.Si. selakudosen pembimbing penyusunanlaporan Penelitian

Tindakan Kelas.

6. Bapak Dr. H. Pargito, M.Pd. selaku dosen pembahaslaporan Penelitian Tindakan Kelas.

7. Bapak Ibu Dosen Pengajar Program S.1 PGSD dalam Jabatan yang telah memberikan ilmu

pengetahuan selama penulis menuntut ilmu pada Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Lampung.

8. Ibu Dra. Hj. Utami Indrawatiselaku Kepala SD Negeri 2 Bumiarum sebagai tempat penelitian.

Akhir kata, Penulis menyadari bahwa skripsi ini masih jauh dari kesempurnaan, akan tetapi sedikit harapan semoga skripsi yang sederhana ini dapat berguna dan bermanfaat bagi kita semua. Amin

Bumiarum, Februari 2013

Penulis

SUPARMI

Skripsi :PENINGKATAN PRESTASI BELAJAR BAHASA INDONESIA POKOK BAHASAN MENULIS SURAT DENGAN MENGGUNAKAN MODEL

PEMBELAJARAN STUDENT TEAMS

ACHIEVEMENT DIVISION (STAD) PADA SISWA KELAS IV SD NEGERI 2 BUMIARUM KECAMATAN PRINGSEWU TAHUN PELAJARAN 2012/2013

Nama Mahasiswa : SUPARMI

NomorPokokMahasiswa : 1013119205

Program Studi : S.1 PGSD dalam Jabatan

Fakultas : Keguruan dan Ilmu Pendidikan

MENYETUJUI

Ketua Jurusan Ilmu Pendidikan Dosen Pembimbing

Drs. Baharuddin Risyak, M.Pd. Drs. H. Yusmansyah, M.Si.

NIP. 19510507 198103 1 002 NIP.19600112 198503 1 004

1. Tim Penguji

Penguji : Drs. H. Yusmansyah, M.Si. ………..

Penguji

Bukan Pembimbing :Dr. H. Pargito, M.Pd ...

2. Dekan Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan

Dr. H. Bujang Rahman, M.Si. NIP. 19600315 198503 1 003

MOTTO

Allah menghendaki kemudahan bagimu dan tidak menghendaki kesukaran……(Al-Baqarah:

185)

1

PERSEMBAHAN Tugas akhir ini kupersembahkan kepada:

1. Ibuku Salbiyah dan Ayahku Mustarjo atas do’a dan restunya.

2. Suamiku Ahmad Ato Illah tersayang yang selalu memberikan motivasi demi keberhasilan

studiku.

3. Anak-anakku Ika Fatmanurillah, Nuci Wahyuni dan Mu’izz Kukuh Wacaksana yang

mendambakan keberhasilan sang ibu.

4. Kakak-kakakku Suparni, Masirah dan Sumarno yang selalu memberikan semangat agar

studiku cepat selesai.

5. Rekan-rekan seperjuangan dalam menuntut ilmu di S.1 PGSD dalam jabatan.

RIWAYAT HIDUP

Penulis lahir di Desa Podorejo Kecamatan Pringsewu Kabupaten Pringsewu tanggal, 7 September 1969. Anak ke 7 dari 7 saudara, dari pasangan Ibu Salbiah (Alm) dan Ayah Mustarjo (Alm). Penulis menempuh pendidikan di SD Negeri 1 Bumiarum lulus 1983, meneruskan ke SMP Negeri 1 Pringsewu lulus 1986, kemudian meneruskan ke SPG PGRI Pringsewu lulus 1989. Penulis menempuh pendidikan D.II PGSD lulus 2005. Dan meneruskan ke Program S.1 PGSD dalam Jabatan masuk tahun 2010. Penulis mulai berkarir sebagai guru di SD Negeri 2 Bumiarum dari tahun 2005 sampai sekarang.

SURAT PERNYATAAN Yang bertanda tangan di bawah ini:

Nama Maha Siswa : SUPARMI

Nomor Pokok Mahasiswa : 1013119205

Program Studi : S.I PGSD dalam Jabatan

Jurusan : Keguruan dan Ilmu Pendidikan

Lokasi Penelitian : SD Negeri 2 Bumiarum

Dengan ini menyatakan bahwa skripsi saya yang berjudul: “Peningkatan Prestasi BelajarBahasa

Indonesia Pokok Bahasan Menulis Surat dengan Menggunakan Model Pembelajaran Student

Teams Achievement (STAD) pada SiswaKelas IV SD Negeri 2 Bumiarum KecamatanPringsewu

Tahun Pelajaran 2012/2013” adalah benar-benar hasil karya sendiri, bukan hasil penjiplakan atau dibuatkan orang lain. Apabila dikemudian hari ditemukan kecurangan dalam pembuatan skripsi tersebut di atas, maka saya bersedia menerima sanksi.

Demikian surat pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya dan dapat dipergunakan sebagaimana mestinya.

Bumiarum, Februari 2013 Penulis,

SUPARMI NPM:1013119205

1. Tim Penguji

Penguji : Drs. H. Yusmansyah, M.Si. ………..

Penguji

Bukan Pembimbing :Dr. H. Pargito, M.Pd ...

2. Dekan Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan

Dr. H. Bujang Rahman, M.Si. NIP. 19600315 198503 1 003

MOTTO

Allah menghendaki kemudahan bagimu dan tidak menghendaki kesukaran……(Al-Baqarah:

185)

1

PERSEMBAHAN Tugas akhir ini kupersembahkan kepada:

1. Ibuku Salbiyah dan Ayahku Mustarjo atas do’a dan restunya.

2. Suamiku Ahmad Ato Illah tersayang yang selalu memberikan motivasi demi keberhasilan studiku.

3. Anak-anakku Ika Fatmanurillah, Nuci Wahyuni dan Mu’izz Kukuh Wacaksana yang mendambakan keberhasilan sang ibu.

4. Kakak-kakakku Suparni, Masirah dan Sumarno yang selalu memberikan semangat agar studiku cepat selesai.

5. Rekan-rekan seperjuangan dalam menuntut ilmu di S.1 PGSD dalam jabatan. 6. Almamater Universitas Lampung tercinta.

RIWAYAT HIDUP

Penulis lahir di Desa Podorejo Kecamatan Pringsewu Kabupaten Pringsewu tanggal, 7 September 1969. Anak ke 7 dari 7 saudara, dari pasangan Ibu Salbiah (Alm) dan Ayah Mustarjo (Alm). Penulis menempuh pendidikan di SD Negeri 1 Bumiarum lulus 1983, meneruskan ke SMP Negeri 1 Pringsewu lulus 1986, kemudian meneruskan ke SPG PGRI Pringsewu lulus 1989. Penulis menempuh pendidikan D.II PGSD lulus 2005. Dan meneruskan ke Program S.1 PGSD dalam Jabatan masuk tahun 2010. Penulis mulai berkarir sebagai guru di SD Negeri 2 Bumiarum dari tahun 2005 sampai sekarang.

SURAT PERNYATAAN

Yang bertanda tangan di bawah ini:

Nama Maha Siswa : SUPARMI

Nomor Pokok Mahasiswa : 1013119205

Program Studi : S.I PGSD dalam Jabatan

Jurusan : Keguruan dan Ilmu Pendidikan

Lokasi Penelitian : SD Negeri 2 Bumiarum

Dengan ini menyatakan bahwa skripsi saya yang berjudul: “Peningkatan Prestasi BelajarBahasa Indonesia Pokok Bahasan Menulis Surat dengan Menggunakan Model Pembelajaran Student

Teams Achievement (STAD) pada SiswaKelas IV SD Negeri 2 Bumiarum KecamatanPringsewu

Tahun Pelajaran 2012/2013” adalah benar-benar hasil karya sendiri, bukan hasil penjiplakan atau dibuatkan orang lain. Apabila dikemudian hari ditemukan kecurangan dalam pembuatan skripsi tersebut di atas, maka saya bersedia menerima sanksi.

Demikian surat pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya dan dapat dipergunakan sebagaimana mestinya.

Bumiarum, Februari 2013 Penulis,

SUPARMI