Sapa Aruh Adhedhasar Wujudipun
4 Gelar saking bangku pendidikan
Sapa aruh menika ngginakaken gelar ingkang pikantuk wonten ing bangku pendidikan. Gelar asiling saking bangku pendidikan ingkang
dipunginakaken minangka sapa aruh inggih menika “doktor”. Tembung sapa
aruh menika asring dipuntambah kaliyan sapa aruh saking jinis pasedherekan “pak” lan “bu”.
5 Jabatan,
profesi
utawi pedamelan Wonten ing masarakat Jawi menika ugi kathah dipunpanggihaken sapa
aruh ingkang dipunpendhet saking pedamelanipun mitra tutur. Anggenipun ngginakaken tembung sapa aruh jinis menika ugi asring dipunsarengi kaliyan
sapa aruh kanthi jinis pasedherekan kados “pak” lan “bu”. Tuladhanipun inggih menika pedamelan minangka lurah, guru, bupati, dhukuh, carik, camat lan
sanesipun. 6
Pelaku
sawijining tumindak Wonten ing masarakat Jawi kathah dipunpanggihaken sapa aruh
mawi pedamelan ingkang dipunlampahi mitra tutur. Kejawi pedamelan, tumindak
utawi kegiatan ingkang nembe dipunlampahi dening mitra tutur ugi saged dipunginakaken. Tuladha: tiyang ingkang mirsani satunggaling adicara
dipunsapa “para pamiyarsa”, tiyang ingkang nyambut damel dados tukang becak asring dipuntimbali dening penutur mawi sebatan “cak” lan sanesipun.
7 Sapa aruh umum
Sapa aruh umum menika ateges tetembung sapa aruh ingkang dipunginakaken kangge nyebat mitra tutur ingkang gunggungipun langkung
saking satunggal utawi kathah. Tuladha sapa aruh sanesipun menika kados “bocah-bocah”, “para pinisepuh”, “para muda-mudi”, “sedherek-sedherek”, lan
sapanunggalipun. 8
Sapa aruh kiasan,
metaforik
utawi paraban. Wonten ing masarakat Jawi ugi kathah ingkang ngginakaken sapa aruh
kanthi jinis paraban. Sapa aruh jinis paraban menika dipunginakaken dening tiyang ingkang sampun akrab. Wujudipun paraban ingkang dipunginakaken
dening tiyang Jawi menika kadosta saking nama wayang ingkang dipuntingali saking sipat utawi fisikipun. Wujud sanesipun menika saged nama kewan,
kawontenan fisik tiyang lan sanesipun. Supardo 1995 ugi ngandharaken perangan ingkang sami ngengingi
jinisipun sapa aruh. ananging wonten ing jinisipun sapa aruh adhedhasar titikan semantik utawi
arti
menika wonten tambahan jinis sanesipun inggih menika tembung
persahabatan
, tembung
religius
lan
adjektif transposisional
. 1
Tembung
persahabatan
menika dipunginakaken dening tiyang ingkang gadhah status ingkang sami utawi kangge nyebat tiyang ingkang sampun
akrab ngginakaken tetembungan tartamtu. Tuladhanipun tetembungan sapa aruh kanthi jinis tembung
persahabatan
inggih menika “kanca”, “sobat” lan sanesipun.
2 Tembung
religius
menika tetembungan sapa aruh ingkang dipunginakaken kangge nyebat Gusti. Kejawi menika sapa aruh ingkang dipunginakaken
kangge nyebat tiyang kanthi tetembungan ingkang wonten gegayutanipun