RENSTRA 2010 - 2014

RENC A NA STRA TEG IS

(

M IDTERM REV IEW

)

LA M PIRA N PERA TURA N M ENTERI PEKERJA A N UM UM NO M O R 20/ PRT/ M / 2012

TENTA NG PERUBA HA N KEDUA A TA S PERA TURA N M ENTERI PEKERJA A N UM UM NO M O R 02/ PRT/ M / 2010 TENTA NG RENC A NA STRA TEG IS

KEM ENTERIA N PEKERJA A N UM UM TA HUN 2010 – 2014

KA TA PEN G A N TA R

Se sua i d e ng a n a m a na t Und a ng -Und a ng No m o r 25 Ta hun 2004 Te nta ng

Siste m Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n Na sio na l, Ke m e nte ria n Pe ke rja a n

Um um te la h m e nyusun Re nc a na Stra te g is (Re nstra ) Ke m e nte ria n Pe ke

r-ja a n Um um Ta hun 2010 - 2014 ya ng te la h d ite ta p ka n m e la lui Pe ra tura n

Me nte ri Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um No . 02/ PRT/ M/ 2010. Se la njutnya

Re nstra te rse b ut m e ng a la m i p e rub a ha n ya ng d ite ta p ka n m e la lui Pe ra

-tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No . 23/ PRT/ M/ 2010 ya ng te la h m e m ua t

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No . 22/ PRT/ M/ 2010 te nta ng Pe rub a

-ha n Pe rm e n PU No . 03/ PRT/ 2010 te nta ng Ind ika to r Kine rja Uta m a m e ng ikuti ke te ntua n

Pe rm e nke u No .104/ PMK.02/ 2010 te nta ng Pe tunjuk Pe nyusuna n d a n Pe ne la a ha n RKA K/ L

Ta hun Ang g a ra n 2011.

Me m a suki ta hun ke tig a p e la ksa na a n Re nstra Ke m e nte ria n, te rja d i b a nya k p e rub a ha n

ling kung a n stra te g is d a n ko nste la si ke b ija ka n te rm a suk a d a nya Dire ktif Pre sid e n ya ng

m e le ng ka p i Re nc a na Pe m b a ng una n Ja ng ka Me ne ng a h Na sio na l 2010-2014. Se la in itu

b e rd a sa rka n ha sil e va lua si p e la ksa na a n Re nstra sa m p a i d e ng a n ta hun ke tig a , te rd a p a t

ke b utuha n untuk p e na ja m a n d a n p e nye sua ia n a ra h p e m b a ng una n 2 (d ua ) ta hun te ra

-khir Re nstra ya itu ta hun 2013-2014 untuk m e ng a ko m o d ir ke b utuha n

ne w initia tive s

ya ng

b e lum te rc a ntum d a la m Re nstra Ke m e nte ria n te rd a hulu.

Pe nye sua ia n p rio rita s d a n ke b ija ka n p e m b a ng una n jug a m e m b a wa ko nse kue nsi untuk

m e na ja m ka n ta rg e t 2 (d ua ) ta hun untuk m e m e nuhi ta rg e t p e m b a ng una n ya ng he nd a k

d ic a p a i d a la m 5 (lim a ) ta hun.

De ng a n d ila kuka nnya

re vie w

Re nstra Ke m e nte ria n, re nc a na kine rja p e nc a p a ia n

o

ut-c o me

d a n

o utp ut

d iha ra p ka n d a p a t m e nc a p a i kine rja ya ng le b ih b a ik d a n m e m e nuhi a

s-p e k a kunta b ilita s b e rla nd a ska n ke s-p a d a siste m a kunta nsi d a n b a ra ng m ilik ne g a ra , siste m

a kunta b ilita s kine rja insta nsi p e m e rinta h se rta siste m p e ng a ng g a ra a n b e rb a sis kine rja .

Se la njutnya se luruh Unit O rg a nisa si d i ling kung a n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um ha rus

m e ng a c u ke p a d a d o kum e n re vie w Re nstra d im a ksud te ruta m a d a la m p e nyusuna n

d o kum e n p e re nc a na a n d a n p e m o g ra m a n se rta p e ng g a ng g a ra n m a sing m a sing p ro

-g ra m Unit Ke rja Ese lo n I d a n ke -g ia ta n Unit Ke rja Ese lo n II. Sa ya se b a -g a i Me nte ri Pe ke rja a n

Um um m e ng ha ra p ka n se luruh ja ja ra n d a p a t m e ne ra p ka n se c a ra ko nse kue n ke se luruha n

sa sa ra n p ro g ra m d a n ke g ia ta n. Mud a h-m ud a ha n d e ng a n b e rla nd a ska n p a d a nila i-nila i

o rg a nisa si d a n m o tto p e ke rja a n um um , b e rtind a k te p a t, b e rg e ra k c e p a t d a n b e ke rja

ke ra s, d a la m up a ya untuk m e nye d ia ka n ting ka t ke te rse d ia a n d a n p e la ya na n infra

struk-tur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n ya ng a nd a l d a p a t te rwujud d a la m m e nd ukung

tujua n p e m b a ng una n na sio na l ya itu d a la m m e ning ka tka n ke se ja hte ra a n m a sya ra ka t.

MENTERI PEKERJAAN UMUM

TENTANG

PERUBAHAN KEDUA ATAS PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM NO MO R 02/

PRT/ M/ 2010 TENTANG RENC ANA STRATEG IS KEMENTERIAN PEKERJAAN UMUM

TAHUN 2010 – 2014

DENG AN RAHMAT TUHAN YANG MAHA ESA

MENTERI PEKERJAAN UMUM REPUBLIK INDO NESIA,

Me nim b a ng : a .

b a hw a b e rd a sa rka n ke te ntua n Pa sa l 3 Pe ra tura n Pre sid e n

No m o r 5 Ta hun 2010 te nta ng Re nc a na Pe m b a ng una n Ja ng ka

Me ne ng a h Na sio na l Ta hun 2010 – 2014, Ke m e nte ria n/ Le m b a g a

m e la ksa na ka n p ro g ra m d a la m RPJM Na sio na l ya ng d itua ng ka n

d a la m Re nc a na Stra te g is Ke m e nte ria n/ Le m b a g a

b . b a hw a b e rd a sa rka n ke te ntua n se b a g a im a na te rc a ntum d a la m

huruf a , Me nte ri Pe ke rja a n Um um te la h m e ne ta p ka n Pe ra tura n

PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM REPUBLIK INDO NESIA

Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 02/ PRT/ M/ 2010 te nta ng

Re nc a na Stra te g is Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um Ta hun 2010

– 2014 se b a g a im a na te la h d iub a h d e ng a n Pe ra tura n Me nte ri

Pe ke rja a n Um um No m o r 23/ PRT/ M/ 2010;

c . b a hw a d e ng a n a d a nya p e rub a ha n ling kung a n stra te g is ya ng

b e rp e ng a ruh te rha d a p ke b ija ka n p e m b a ng una n b id a ng

p e ke rja a n um um d a n p e na ta a n rua ng , Pe ra tura n Me nte ri

Pe ke rja a n Um um te rse b ut p e rlu d ise sua ika n d a n d ise m p urna ka n;

d . b a hw a b e rd a sa rka n p e rtim b a ng a n se b a g a im a na d im a ksud

d a la m huruf a , huruf b , d a n huruf c , p e rlu m e ne ta p ka n Pe ra tura n

Me nte ri Pe ke rja a n Um um te nta ng Pe rub a ha n Ke d ua a ta s

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 02/ PRT/ M/ 2010

Te nta ng Re nc a na Stra te g is Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um Ta hun

2010 – 2014;

Me ng ing a t:

1. Und a ng -Und a ng No m o r 18 Ta hun 1999 te nta ng Ja sa Ko nstruksi

(Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 1999 No m o r 54,

Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 3833);

2.

Und a ng -Und a ng No m o r 28 Ta hun 2002 te nta ng Ba ng una n

G e d ung (Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2002

No m o r 134, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia

No m o r 4247);

3.

Und a ng -Und a ng No m o r 17 Ta hun 2003 te nta ng Ke ua ng a n

Ne g a ra (Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2003

No m o r 47, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia

No m o r 4286);

4.

Und a ng -Und a ng No m o r 7 Ta hun 2004 te nta ng Sum b e r Da ya Air

(Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2004 No m o r 32,

Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 4377);

5.

Und a ng -Und a ng No m o r 25 Ta hun 2004 te nta ng Siste m

Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n Na sio na l (Le m b a ra n Ne g a ra

Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2004 No m o r 104, Ta m b a ha n Le m b a ra n

Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 4421);

6.

Und a ng -Und a ng No m o r 38 Ta hun 2004 te nta ng Ja la n; (Le m b a ra n

Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2004 No m o r 132, Ta m b a ha n

Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 4444);

7.

Und a ng -und a ng No m o r 17 Ta hun 2007 te nta ng Re nc a na

Pe m b a ng una n Ja ng ka Pa nja ng Na sio na l (Le m b a ra n Ne g a ra

Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2007 No m o r 33, Ta m b a ha n Le m b a ra n

Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 4700);

8.

Und a ng -Und a ng No m o r 26 Ta hun 2007 te nta ng Pe na ta a n Rua ng

(Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2007 No m o r 68,

Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 4725);

9.

Und a ng -Und a ng No m o r 18 Ta hun 2008 te nta ng Pe ng e lo la a n

Pe rsa m p a ha n (Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2008

No m o r 69, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia

No m o r 4851);

10.

Und a ng -Und a ng No m o r 1 Ta hun 2011 te nta ng Pe rum a ha n d a n

Ka w a sa n Pe rm ukim a n (Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia

Ta hun 2011 No m o r 7, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik

Ind o ne sia No m o r 5188);

11.

Und a ng -Und a ng No m o r 20 Ta hun 2011 te nta ng Rum a h Susun

(Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2011 No m o r 108,

Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 5252);

12.

Pe ra tura n Pe m e rinta h No m o r 39 Ta hun 2006 te nta ng ta ta

C a ra p e ng e nd a lia n d a n Eva lua si Pe la ksa na a n Re nc a na

Pe m b a ng una n (Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun

2006 No m o r 96, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia

No m o r 4663);

13.

Pe ra tura n Pe m e rinta h No m o r 38 Ta hun 2007 te nta ng Pe m b a g ia n

Urusa n Pe m e rinta ha n Anta ra Pe m e rinta h, Pe m e rinta h Da e ra h

Pro vinsi, d a n Pe m e rinta h Da e ra h Ka b up a te n/ Ko ta (Le m b a ra n

Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2007 No m o r 82, Ta m b a ha n

Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 4737);

14.

Pe ra tura n Pe m e rinta h No m o r 7 Ta hun 2008 te nta ng De ko nse ntra si

d a n Tug a s Pe m b a ntua n (Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia

Ta hun 2008 No m o r 20, Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik

Ind o ne sia No m o r 4816);

15.

Pe ra tura n Pe m e rinta h No m o r 90 Ta hun 2010 te nta ng Pe nyusuna n

Re nc a na Ke rja d a n Ang g a ra n Ke m e nte ria n Ne g a ra / Le m b a g a

(Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 2010 No m o r 152,

Ta m b a ha n Le m b a ra n Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia No m o r 5178);

16.

Pe ra tura n Pre sid e n No m o r 47 Ta hun 2009 te nta ng Pe m b e ntuka n

d a n O rg a nisa si Ke m e nte ria n Ne g a ra se b a g a im a na te la h

b e b e ra p a ka li d iub a h te ra khir d e ng a n Pe ra tura n Pre sid e n No m o r

91 Ta hun 2011;

17.

Pe ra tura n Pre sid e n No m o r 5 Ta hun 2010 te nta ng Re nc a na

Pe m b a ng una n Ja ng ka Me ne ng a h Na sio na l 2010-2014;

18.

Pe ra tura n Pre sid e n No m o r 24 Ta hun 2010 te nta ng Ke d ud uka n,

Tug a s, Fung si, Ke m e nte ria n Ne g a ra se rta Susuna n O rg a nisa si,

Tug a s, d a n Fung si Ese lo n I Ke m e nte ria n Ne g a ra se b a g a im a na

te la h b e b e ra p a ka li d iub a h te ra khir d e ng a n Pe ra tura n Pre sid e n

No m o r 38 Ta hun 2013;

19.

Pe ra tura n Pre sid e n No m o r 32 Ta hun 2011 te nta ng Ma ste rp la n

Pe rc e p a ta n d a n Pe rlua sa n Pe m b a ng una n Eko no m i Ind o ne sia ;

20.

Pe ra tura n Me nte ri Ne g a ra Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n

Na sio na l/ Ke p a la Ba d a n Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n Na sio na l

No m o r 5 Ta hun 2009 te nta ng Pe d o m a n Pe nyusuna n Re nc a na

Stra te g is Ke m e nte ria n/ Le m b a g a (Re nstra -KL) 2010 – 2014;

21.

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 03/ PRT/ M/ 2010

Te nta ng Pe ne ta p a n Ind ika to r Kine rja Uta m a d i Ling kung a n

Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um se b a g a im a na te la h d iub a h

d e ng a n Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r d e ng a n

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 22/ PRT/ M/ 2010;

22.

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 08/ PRT/ M/ 2010

te nta ng O rg a nisa si d a n Ta ta Ke rja Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um ;

23.

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 21/ PRT/ M/ 2010

te nta ng O rg a nisa si d a n Ta ta Ke rja Unit Pe la ksa na Te knis d i

ling kung a n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um se b a g a im a na te la h

d iub a h d e ng a n Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 09/

PRT/ M/ 2011;

24.

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 22/ PRT/ M/ 2010

te nta ng Pe ne ta p a n Ind ika to r Kine rja Uta m a d i Ling kung a n

Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um ;

MEMUTUSKAN:

Me ne ta p ka n: PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM REPUBLIK INDO NESIA TENTANG

PERUBAHAN KEDUA ATAS PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM

NO MO R 02/ PRT/ M/ 2010 TENTANG RENC ANA STRATEG IS KEMENTERIAN

PEKERJAAN UMUM TAHUN 2010 – 2014.

Pa sa l I

Be b e ra p a Ke te ntua n d a la m Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 02/

PRT/ M/ 2010 Te nta ng Re nc a na Stra te g is Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um Ta hun 2010

– 2014 d iub a h se b a g a i b e rikut:

1.

_{Ke te ntua n Pa sa l 5 d iub a h se hing g a b e rb unyi se b a g a i b e rikut:}

Pa sa l 5

Me ng ub a h La m p ira n Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 02/ PRT/ M/ 2010

te nta ng Re nc a na Stra te g is Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um Ta hun 2010-2014

se b a g a im a na te la h d iub a h d e ng a n Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r

23/ PRT/ M/ 2010, se b a g a im a na te rc a ntum d a la m La m p ira n ya ng m e rup a ka n

b a g ia n ya ng tid a k te rp isa hka n d a ri Pe ra tura n Me nte ri ini.

2.

_{Ke te ntua n d a la m La m p ira n d iub a h se hing g a b e rb unyi se b a g a im a na te rc a ntum}

d a la m La m p ira n ya ng m e rup a ka n b a g ia n tid a k te rp isa hka n d a ri Pe ra tura n

Me nte ri ini.

Pa sa l II

Pe ra tura n Me nte ri ini m ula i b e rla ku p a d a ta ng g a l d ite ta p ka n.

Dite ta p ka n d i Ja ka rta

MENTERI PEKERJAAN UMUM

REPUBLIK INDO NESIA,

DJO KO KIRMANTO

WWG

p a d a ta ng g a l

'HVHPEHU

WW

6DOLQDQVHVXDLGHQJDQDVOLQ\D

.(0(17(5,$13(.(5-$$18080

.HSDOD%LUR+XNXP

6LWL0DUWLQL

KA TA PENG A NTA R . . . . ii

DA FTA R ISI . . . . x

DA FTA R TA BEL . . . . xv

DA FTA R G A MBA R . . . . xvii

BA B 1. PENDA HULUA N . . . . 1

1.1. Um um . . . . 2

1.2. Ma nd a t, Tug a s, Fung si Da n Ke w e na ng a n . . . . 4

1.3. Pe ra n Infra struktur Pe ke rja a n Um um Da n Pe rm ukim a n . . . . 9

1.4. Sta nd a r Pe la ya na n Bid a ng PU Da n Pe na ta a n Rua ng . . . . 13

BA B 2. KO NDISI, ISU DA N TA NTA NG A N . . . . 19

2.1. Ko nd isi Um um . . . . 20

2.1.1. Pe nye le ng g a ra a n Pe na ta a n Rua ng . . . . 23

2.1.2. Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air . . . . 24

2.1.3. Pe nye le ng g a ra a n Ja la n d a n Je m b a ta n . . . . 28

2.1.4. Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n . . . . 29

2.2. Eva lua si Pe nc a p a ia n Sa sa ra n 2010 - 2012 . . . . 31

2.2.1. Pe nye le ng g a ra a n Pe na ta a n Rua ng . . . .

32

2.2.2. Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air . . . . 39

2.2.3. Pe nye le ng g a ra a n Ja la n d a n Je m b a ta n . . . . 45

2.2.4. Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n . . . . 50

2.2.5. Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . . 54

2.2.6. Pe nye le ng g a ra a n Pe ne litia n d a n Pe ng e m b a ng a n . . . . 64

2.2.7. Pe ng a w a sa n Inte rna l . . . . 70

2.2.8. Dukung a n Ma na je m e n Se kre ta ria t Je nd e ra l Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um . . . . 71

2.3. Isu d a n Pe rub a ha n Ling kung a n Stra te g is . . . . 77

2.3.1. Isu Stra te g is . . . . 77

2.3.1.1. Isu Stra te g is Pe nye le ng g a ra a n Pe na ta a n rua ng . . . . 77

2.3.1.2. Isu Stra te g is Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air . . . . 78

2.3.1.3. Isu Stra te g is Pe nye le ng g a ra a n Ja la n d a n Je m b a ta n . . . . ₇₉

2.3.1.4. Isu Stra te g is Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n . . . . 81

2.3.1.5. Isu Stra te g is Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . . 84

2.3.1.1. Isu Stra te g is Pe ne litia n d a n Pe ng e m b a ng a n . . . . 86

2.3.1.1. Isu Stra te g is Pe ng a w a sa n d a n Pe ning ka ta n Akunta b ilita s Ap a ra tur 86 2.3.1.1. Isu Stra te g is Dukung a n Ma na je m e n d a n Pe la ksa na a n Tug a s Te knis La innya . . . . 87

2.3.2. Pe rub a ha n Ling kung a n Stra te g is . . . . 88

2.3.2.1. Ma ste r Pla n Pe rc e p a ta n d a n Pe rlua sa n Pe m b a ng una n Eko no m i Ind o ne sia (MP3EI) . . . . 88

2.3.2.2. Ma ste r Pla n Pe rc e p a ta n Pe na ng g ula ng a n Ke m iskina n Ind o ne sia (MP3KI) . . . . 89

2.3.2.3. Pe rc e p a ta n Pe m b a ng una n Pa p ua , Pa p ua Ba ra t d a n Nusa Te ng g a ra Tim ur . . . . 90

2.3.2.4. Pe ning ka ta n Ke ta ha na n Pa ng a n . . . . 90

2.3.2.5. Pe na ng a na n Tra nsp o rta si Ko ta -ko ta Be sa r . . . . 90

2.3.2.1. Ka w a sa n Eko no m i Khusus (KEK) . . . . 91

2.3.2.1. Eko no m i Kre a tif . . . . 91

2.4. Ta nta ng a n ya ng d iha d a p i . . . . 91

2.4.1. Pe nye le ng g a ra a n Pe na ta a n Rua ng . . . . ₉₁

2.4.2. Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air . . . . 92

2.4.3. Pe nye le ng g a ra a n Ja la n d a n Je m b a ta n . . . . 94

2.4.4. Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n . . . . 96

2.4.5. Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . . 98

2.4.7. Pe ng a w a sa n d a n Pe ning ka ta n Akunta b ilita s Ap a ra tur . . . . 102

2.4.8. Dukung a n Ma na je m e n d a n Pe la ksa na a n Tug a s Te knis La innya . . . . 102

BA B 3. VISI, MISI, TUJUA N DA N SA SA RA N . . . . 105

3.1. Visi . . . . 106

3.2. Misi . . . . 107

3.2.1. Misi Ke le m b a g a a n Ke m e nte ria n PU . . . . 108

3.2.2. Nila i-nila i Ke m e nte ria n PU . . . . 109

3.3. Tujua n . . . . 111

3.4. Sa sa ra n . . . . 112

3.4.1. Sa sa ra n Ke m e nte ria n . . . . 112

3.4.2. Sa sa ra n Stra te g is . . . . 113

BA B 4. A RA H KEBIJA KA N DA N STRA TEG I . . . . 119

4.1. Ara ha n Ja ng ka Pa nja ng Da n Ta ha p a n Ke d ua RPJPN . . . . 120

4.2. Ara ha n Ke b ija ka n Na sio na l 2010 - 2014 . . . . 123

4.2.1. Misi Pe m e rinta h Ta hun 2010 - 2014 . . . . 123

4.2.2. Ke b ija ka n Pe ng a rusuta m a a n . . . . 124

4.2.3. Ara h Ke b ija ka n Um um d a n Prio rita s Pe m b a ng una n Na sio na l . . . . 126

4.2.4. Ara h d a n Ke b ija ka n Pe m b a ng una n Ke w ila ya ha n . . . . 130

4.3. Ke b ija ka n Um um d a n Stra te g i Pe m b a ng una n Bid a ng Pe ke rja a n Um um d a n Pe na ta a n Rua ng . . . . 131

4.4. Ke b ija ka n Ba ru/ Khusus Da la m RKP 2010 - 2012 . . . . 134

4.4.1. Ma ste r Pla n Pe rc e p a ta n d a n Pe rlua sa n Pe m b a ng una n Eko no m i Ind o ne sia (MP3EI) . . . . 135

4.4.2. Ma ste r Pla n Pe rc e p a ta n Pe na ng g ula ng a n Ke m iskina n Ind o ne sia (MP3KI) . . . . 138

4.4.3. Pe rc e p a ta n Pe m b a ng una n Pa p ua , Pa p ua Ba ra t, d a n Nusa Te ng g a ra Tim ur . . . . 139

4.4.5. Pe na ng a na n Tra nsp o rta si Ko ta -ko ta Be sa r . . . . 141

4.4.6. Ka w a sa n Eko no m i Khusus (KEK) . . . . 141

4.4.7. Eko no m i Kre a tif . . . . 142

4.5. Ke b ija ka n O p e ra sio na l Pe nye le ng g a ra a n Bid a ng PU d a n Pe na ta a n Rua ng 144

4.5.1. Ke b ija ka n Pe nye le ng g a ra a n Pe na ta a n Rua ng . . . . 144

4.5.2. Ke b ija ka n Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air . . . . 145

4.5.3. Ke b ija ka n Pe nye le ng g a ra a n Ja la n . . . . 148

4.5.4. Ke b ija ka n Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n 149 4.5.5. Ke b ija ka n Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . . 152

4.5.6. Ke b ija ka n Pe ne litia n d a n Pe ng e m b a ng a n . . . . ₁₅₄

4.5.7. Ke b ija ka n Pe ng a w a sa n d a n Pe ning ka ta n Akunta b ilita s Ap a ra tur . . . . 155

4.5.8. Ke b ija ka n Dukung a n Ma na je m e n d a n Pe la ksa na a n Tug a s Te knis La innya . . . . 155

4.6. Stra te g i O p e ra sio na l Pe nye le ng g a ra a n Bid a ng PU d a n Pe na ta a n Rua ng . . . . 156

4.6.1. Stra te g i Pe m b a ng una n Be rke la njuta n . . . . 156

4.6.2. Stra te g i Pe ng e m b a ng a n Wila ya h, Inte g ra si Se kto r Ke -PU-a n, d a n Linta s Se kto r . . . 160

4.6.3. Stra te g i Sine rg i Pusa t - Da e ra h . . . 164

4.6.4. Stra te g i Pe ning ka ta n Ta ta Ke lo la Ya ng Ba ik . . . 167

4.6.5. Stra te g i Pe ng a w a sa n . . . 168

4.6.6. Stra te g i Pe ng e m b a ng a n IPTEK . . . 168

4.6.7. Stra te g i Pe m b e rd a ya a n Ma sya ra ka t d a n Ke m itra a n . . . 169

4.6.8. Stra te g i Pe m b ina a n Ja sa Ko nstruksi . . . 172

4.6.9. Stra te g i Pe ng a rusuta m a a n Je nd e r . . . 175

4.6.10. Stra te g i Pe m b ia ya a n . . . 176

BA B 5. PRO G RA M, KEG IA TA N DA N PENDA NA A N . . . 191

5.1. Pro g ra m Da n Ke g ia ta n 2010 – 2014 . . . . 192

5.1.2. Pro g ra m Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air . . . . 201

5.1.3. Pro g ra m Pe nye le ng g a ra a n Ja la n . . . . 202

5.1.4. Pro g ra m Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n . . 204

5.1.5. Pro g ra m Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . . 205

5.1.6. Pro g ra m Pe ne litia n d a n Pe ng e m b a ng a n Ke m e nte ria n PU . . . . 205

5.1.7. Pro g ra m Pe ning ka ta n Pe ng a w a sa n d a n Akunta b iilita s Ap a ra tur Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um . . . . 206

5.1.8. Pro g ra m Dukung a n Ma na je m e n d a n Pe la ksa na a n Tug a s Te knis La innya Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um . . . . 206

5.1.9. Pro g ra m Pe ning ka ta n Sa ra na d a n Pra sa ra na Ap a ra tur Ke m e nte ria n PU 207 5.2. Pe nd a na a n . . . . 208

5.2.1. Pre d iksi Pe nd a na a n Aw a l Ta hun Pe re nc a na a n . . . . 209

5.2.2. Re a lisa si Pe nd a na a n . . . . 210

5.3. Ind ika to r Kine rja Uta m a . . . . 216

5.4. O utp ut Ke g ia ta n . . . . 216

BA B 6. PENUTUP . . . . 219

LA MPIRA N 1: TURBINBANG WAS Bid a ng Pe ke rja a n Um um d a n Pe na ta a n Rua ng . . . . . 223

LA MPIRA N 2: MP3EI . . . . 243

LA MPIRA N 3: Ind ika to r Kine rja Uta m a (IKU) . . . . 269

DAFTAR TABEL

Ta b e l 2.1. Ind ika to r, Ac ua n Da sa r, Eksisting d a n ta rg e t Pe nc a p a ia n MDG s d a n IPM 29

Ta b e l 2.2. RPIIJM Pula u d a n KSN Pe rko ta a n Ya ng Te la h Dise le sa ika n . . . 35

Ta b e l 2.3. Pe nc a p a ia n IKU Ditje n Pe na ta a n Rua ng . . . 36

Ta b e l 2.4. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Ditje n Pe na ta a n Rua ng . . . 37

Ta b e l 2.5. Pe nc a p a ia n IKU Ditje n Sum b e r Da ya Air . . . 41

Ta b e l 2.6. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Ditje n Sum b e r Da ya Air . . . 42

Ta b e l 2.7. Ko nd isi Ja la n Na sio na l (2005–2012) . . . 46

Ta b e l 2.8. Pe nc a p a ia n IKU Ditje n Bina Ma rg a . . . 47

Ta b e l 2.9. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Ditje n Bina Ma rg a . . . 48

Ta b e l 2.10. Pe nc a p a ia n IKU Ditje n C ip ta Ka rya . . . 52

Ta b e l 2.11. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Ditje n C ip ta Ka rya . . . 53

Ta b e l 2.12. Pe nc a p a ia n IKU Ba d a n Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . 56

Ta b e l 2.13. Pe nc a p a ia n Kine rja O utp ut Uta m a Ba d a n Pe m b ina a n Ko nstruksi . . . 57

Ta b e l 2.14. Pe nc a p a ia n IKU Ba d a n Pe ne litia n d a n Pe ng e m b a ng a n . . . 65

Ta b e l 2.15. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Ba d a n Pe ne litia n Da n Pe ng e m b a ng a n . . . . 66

Ta b e l 2.16. Pe nc a p a ia n IKU Insp e kto ra t Je nd e ra l . . . 70

Ta b e l 2.17. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Insp e kto ra t Je nd e ra l . . . 71

Ta b e l 2.18. Pe nc a p a ia n IKU Ke se kre ta ria ta n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um . . . 72

Ta b e l 2.19. Pe nc a p a ia n O utp ut Uta m a Se kre ta ria t Je nd e ra l . . . 74

Ta b e l 4.1. Prio rita s d a n Ta ha p a n Da la m RPJPN Te rka it Bid a ng PU d a n Pe na ta a n Rua ng . . . 121

Ta b e l 4.2. Re nc a na Pe m b a ng una n Ja la n To l Ta hun 2010 - 2014 . . . 181

Ta b e l 4.3. Re nc a na Pro ye k KPS Air Minum Ta hun 2010 - 2016 . . . 184

Ta b e l 4.4. Da fta r Re nc a na Pro ye k Ke rja sa m a Pe m e rinta h d a n Ba d a n Usa ha d a la m Pe nye d ia a n Infra struktur . . . 185

Ta b e l 5.1. Pre d iksi PDB d a n Ke b utuha n Inve sta si Pe m b a ng una n Infra struktur Pe ke rja a n Um um d a n Pe rm ukim a n ta hun 2010-2014 (Triliun Rp .) . . . 208

Ta b e l 5.2. Ske na rio Pe nd a na a n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um Ta hun 2010-2014

(d a la m Triliun Rup ia h) . . . 210 Ta b e l 5.3. Sa nd ing a n Ske na rio Pe nd a na a n Pe r Unit Ke rja Ta hun 2010-2014 (d a la m

Triliun Rup ia h) . . . 211 Ta b e l 5.4. Ke b utuha n Pe nd a na a n Pe m b a ng una n Ta hun 2010-2014 Ke m e nte ria n

DAFTAR GAMBAR

G a m b a r 1.1. Siste m Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n Na sio na l (UU No m o r 25 Ta hun

2004) . . . 2

G a m b a r 1.2. Pe ra n Infra struktur Pe ke rja a n Um um d a n Pe rm ukim a n Da la m Pe m b a ng una n . . . 9

G a m b a r 1.3. Pe nd e ka ta n Um um Pe nye le ng g a ra a n Infra struktur PU d a n Pe rm ukim a n . . . . 13

G a m b a r 2.1. Jum la h d a n Pe rse nta se Pe nd ud uk Miskin d i Ind o ne sia (BPS, 2012) . . 21

G a m b a r 2.2. Ko nd isi Ja ring a n Irig a si Be rd a sa rka n Ke w e na ng a n . . . 26

G a m b a r 2.3. G a m b a ra n Ind e ks Pe na na m a n (IP) d a n Pro d uktivita s Pe rta nia n . . . 27

G a m b a r 4.1. Trip le Tra c k Stra te g y Plus . . . 132

G a m b a r 4.2. Fo kus Pe m b a ng una n Infra struktur PU d a n Pe rm ukim a n . . . 134

G a m b a r 4.3. Ke d ud uka n MP3EI Da la m Ke b ija ka n Pe m b a ng una n Na sio na l . . . 135

G a m b a r 4.4. Stra te g i Pe ng e m b a ng a n Ko ne ktivita s d a la m MP3EI . . . 136

G a m b a r 4.5. Ko ne ktivita s Te rinte g ra si . . . 137

G a m b a r 4.6. Po la Pe m b e rd a ya a n Ma sya ra ka t Sub Bid a ng Ke c ip ta ka rya a n . . . 171

G a m b a r 4.7. Mo d e l O P Pa rtisip a tif . . . 172

G a m b a r 5.1. Ta rg e t Pro g ra m Stra te g is Sub Bid a ng Pra sa ra na SDA Se b a g a i Ba g ia n Pro g ra m 5 Ta hun . . . 195

G a m b a r 5.2. Ta rg e t Pro g ra m Stra te g is Sub Bid a ng Pra sa ra na Ja la n Se b a g a i Ba g ia n Pro g ra m 5 Ta hun (1) . . . 196

G a m b a r 5.3. Ta rg e t Pro g ra m Stra te g is Sub Bid a ng Pra sa ra na Ja la n Se b a g a i Ba g ia n Pro g ra m 5 Ta hun (2) . . . 197

G a m b a r 5.4. Ta rg e t Pro g ra m Stra te g is Sub Bid a ng Pra sa ra na Ja la n Se b a g a i Ba g ia n Pro g ra m 5 Ta hun (3) . . . 198

G a m b a r 5.5. Ta rg e t Pro g ra m Stra te g is Sub Bid a ng Infra struktur Pe rm ukim a n Se b a g a i Ba g ia n Pro g ra m 5 Ta hun . . . 199

1

BAB

1.1. UMUM



Re nc a na Stra te g is (Re nstra ) Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um (PU) 2010-2014 d isusun b e rd a sa rka n a m a na t Und a ng -Und a ng (UU) No m o r 25 Ta hun 2004 te nta ng Siste m Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n Na sio na l (SPPN) se rta Und a ng -Und a ng No m o r 27 ta hun 2003 te nta ng Ke ua ng a n Ne g a ra . Re nstra ke m e nte ria n te rse b ut m e rup a ka n d o kum e n p e re nc a na a n ke m e nte ria n untuk p e rio d e 5 (lim a ) ta hun ya ng d isusun d e ng a n b e rp e d o m a n p a d a Re nc a na Pe m b a ng una n Ja ng ka Me ne ng a h Na sio na l (RPJMN) 2010-2014 d a n b e rsifa t ind ika tif (liha t G a m b a r 1.1).

RPJP Nasional

RPJM

Nasional RKP

Renja KL

RAPBN

RKA KL

APBN

Rincian APBN Renstra/

Review Renstra K/L

UU SPPN

Pedoman Pedoman

Pedoman Pedoman

Pedoman

Dijabarkan

UU Keuangan Negara

G a m b a r 1.1 Siste m Pe re nc a na a n Pe m b a ng una n Na sio na l (UU No m o r 25 Ta hun 2004)

BAB 1

Re nstra ke m e nte ria n m e rup a ka n a c ua n d a la m Pe re nc a na a n, Pe m o g ra m a n d a n Pe ng a ng g a ra n Be rb a sis Kine rja (PBK) untuk p e nyusuna n d o kum e n Re nc a na Ke rja Ke m e nte ria n/ Le m b a g a (RENJA K/ L) d a n Re nc a na Ke rja Ang g a ra n Ke m e nte ria n/ Le m b a g a (RKA K/ L). Se la njutnya Re nstra jug a m e rup a ka n sa la h sa tu ko m p o ne n d a la m siste m m a na je m e n kine rja ya ng m e rup a ka n siklus p e re nc a na a n, p e m o g ra m a n, p e ng a ng g a ra n, p e la ksa na a n, m o nito ring d a n e va lua si, se hing g a p e nyusuna n Re nstra jug a ha rus b e rla nd a ska n p a d a ke te ntua n Siste m Akunta b ilita s Kine rja Insta nsi Pe m e rinta h (SAKIP).

Re nstra Ke m e nte ria n PU 2010–2014 jug a d isusun b e rla nd a ska n p a d a tug a s d a n fung si ke m e nte ria n, a m a na t und a ng -und a ng se kto r ke -PU-a n, jug a b e rla nd a ska n p a d a p e m e ta a n ko nd isi ling kung a n stra te g is, ta nta ng a n ya ng te rus b e rke m b a ng , d a n isu-isu stra te g is ya ng ha rus d ia ko m o d ir se rta m e ng a c u p a d a a ra h ke b ija ka n d a n stra te g i ya ng d ite ta p ka n d a la m Re nc a na Pe m b a ng una n Ja ng ka Me ne ng a h Na sio na l 2010–2014 m a up un Re nc a na Pe m b a ng una n Ja ng ka Pa nja ng Na sio na l (RPJPN) 2005–2025. Susuna n Re nstra 2010–2014 m e lip uti p e m a p a ra n te nta ng : (i) m a nd a t, tug a s, fung si d a n ke w e na ng a n; (ii) ko nd isi, isu d a n ta nta ng a n p e nye le ng g a ra a n b id a ng p e ke rja a n um um d a n p e na ta a n rua ng ; (iii) visi, m isi, tujua n d a n sa sa ra n Ke m e nte ria n PU; (iv) a ra h ke b ija ka n d a n stra te g i p e nye le ng g a ra a n b id a ng p e ke rja a n um um d a n p e na ta a n rua ng ; (v) p ro g ra m d a n ke g ia ta n se rta ske na rio p e nd a na a nnya . Re nstra ini d a la m p e la ksa na a nnya a ka n d ig una ka n se b a g a i a c ua n p e re nc a na a n, p e m o g ra m a n, p e ng a ng g a ra n ta huna n d a n e va lua si p e la ksa na a n/ p e nc a p a ia n sa sa ra n p e m b a ng una n infra struktur p e ke rja a n um um

Da la m p a ruh w a ktu p e la ksa na a nnya ya itu a nta ra 2010-2014, d ip a nd a ng p e rlu untuk m e la kuka n re vie w m e ng ing a t a d a nya d ina m ika p e rub a ha n ling kung a n stra te g is, d ire ktif p re sid e n te rka it d e ng a n MP3EI m a up un ke b ija ka n b a ru d a la m m e nd o ro ng p e rtum b uha n e ko no m i (p ro g ro w th), p e na ng g ula ng a n ke m iskina n (p ro p o o r), p e nc ip ta a n la p a ng a n ke rja (p ro jo b s) se rta up a ya m e m p e rta ha nka n d a ya d ukung ling kung a n (p ro g re e n) te rka it d a m p a k p e rub a ha n iklim / p e m a na sa n g lo b a l. Disa m p ing itu up a ya untuk m e ning ka tka n kine rja / p ro d uktivita s o rg a nisa si ha rus te rus d iting ka tka n se ja la n d e ng a n up a ya re fo rm a si b iro kra si.

Da la m d o kum e n ha sil Re vie w Re nstra te rse b ut m e m ua t ta m b a ha n m a te ri b e rup a e va lua si ta rg e t c a p a ia n sa m p a i d e ng a n ta hun 2012 se rta p e rub a ha n ta rg e t-ta rg e t d a la m ra ng ka m e ng a ko m o d ir isu-isu d a n p e rub a ha n ling kung a n stra te g is la innya se b a g a im a na te la h d ije la ska n se b e lum nya . Se la njutnya d o kum e n ha sil Re vie w Re nstra te rse b ut m e nja d i a c ua n d a la m p e nyusuna n Re nstra m a sing -m a sing unit d a n p e nyusuna n RENJA K/ L d a n RKA K/ L d i ling kung a n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um m ula i ta hun 2013 sa m p a i d e ng a n ta hun 2014.

1.2. MA NDA T, TUG A S, FUNG SI DA N KEWENA NG A N



Me m a suki ta ha p ke d ua p e la ksa na a n p e m b a ng una n ja ng ka p a nja ng (2010–2014), ta ta na n Ke m e nte ria n/ Le m b a g a te la h m e m iliki la nd a sa n hukum ya ng kua t d e ng a n d ite ta p ka nnya Und a ng -Und a ng No m o r 39 Ta hun 2008 te nta ng Ke m e nte ria n Ne g a ra , Pe ra tura n Pre sid e n (Pe rp re s) No m o r 47 Ta hun 2009 te nta ng Pe m b e ntuka n d a n O rg a nisa si Ke m e nte ria n Ne g a ra (b e se rta p e rub a ha nnya d a la m Pe rp re s No m o r 91 Ta hun 2011) se rta Pe rp re s No m o r 24 Ta hun 2010 te nta ng Ke d ud uka n, Tug a s, Fung si, Ke m e nte ria n Ne g a ra se rta Susuna n O rg a nisa si, Tug a s, d a n Fung si Ese lo n I Ke m e nte ria n Ne g a ra (b e se rta p e rub a ha nnya d a la m Pe rp re s No m o r 92 Ta hun 2011). Se sua i Und a ng -Und a ng te rse b ut, Ke m e nte ria n PU te rm a suk d a la m ke lo m p o k ke m e nte ria n ya ng m e na ng a ni urusa n p e m e rinta ha n ya ng rua ng ling kup nya d ise b utka n d a la m Und a ng -Und a ng Da sa r Ne g a ra Re p ub lik Ind o ne sia Ta hun 1945.

Ad a p un tug a s Ke m e nte ria n PU se sua i d e ng a n Pe rp re s No m o r 24 Ta hun 2010 a d a la h m e nye le ng g a ra ka n urusa n d i b id a ng p e ke rja a n um um d a la m p e m e rinta ha n untuk m e m b a ntu Pre sid e n d a la m m e nye le ng g a ra ka n p e m e rinta ha n ne g a ra . Se d a ng ka n fung si Ke m e nte ria n PU d a la m Pe rp re s te rse b ut a d a la h: (i) p e rum usa n, p e ne ta p a n d a n p e la ksa na a n ke b ija ka n d ib id a ng p e ke rja a n um um ; (ii) p e ng e lo la a n b a ra ng m ilik/ ke ka ya a n ne g a ra ya ng m e nja d i ta ng g ung ja w a b Ke m e nte ria n PU; (iii) p e ng a w a sa n a ta s p e la ksa na a n tug a s d i ling kung a n Ke m e nte ria n PU; (iv) p e la ksa na a n b im b ing a n te knis d a n sup e rvisi a ta s p e la ksa na a n urusa n Ke m e nte ria n PU d i d a e ra h; d a n (v) p e la ksa na a n ke g ia ta n te knis ya ng b e rska la na sio na l. Bid a ng p e ke rja a n um um ya ng d im a ksud b e rd a sa rka n p e rp re s d i a ta s m e nc a kup : b id a ng p e na ta a n rua ng , b id a ng sum b e r d a ya a ir, b id a ng b ina m a rg a , b id a ng c ip ta ka rya , b id a ng p e m b ina a n ko nstruksi, se rta p e ne litia n d a n p e ng e m b a ng a n.

Fung si se b a g a im a na d ise b utka n d i a ta s ti-d a k te rle p a s ti-d a ri Unti-d a ng -Unti-d a ng se kto r ke -PU-a n y-PU-a ng m e lip uti: (i) Und -PU-a ng -Und -PU-a ng No m o r 26 Ta hun 2007 te nta ng Pe na ta a n Rua ng , (ii) Und a ng -Und a ng No m o r 7 Ta hun 2004 te nta ng Sum b e r Da ya Air, (iii) Und a ng -Und a ng No m o r 38 Ta hun 2004 te nta ng Ja la n, (iv) Und a ng -Und a ng No m o r 18 Ta hun 2008 te nta ng Pe ng e lo la a n Sa m p a h, (v) Und a ng -Und a ng No m o r 28 Ta hun 2002 te nta ng Ba ng una n G e d ung , (vi) Und a ng -Und a ng No m o r 1 Ta hun 2011 te nta ng Pe rum a ha n d a n Pe rm ukim a n, se rta (vii) Und a ng -Und a ng No m o r 18 Ta hun 1999 te nta ng Ja sa Ko nstruksi. Ad a p un fo kus d a ri m a sing m a sing und a ng und a ng se kto r ke -PU-a n te rse b ut a d a la h (i) Pe nye le ng g a ra a n Pe na ta a n Rua ng ya ng m e nitikb e ra tka n p a d a d ukung a n p e m b a ng una n b e rke la njuta n b e rb a sis p e na ta a n rua ng , (ii) Pe ng e lo la a n Sum b e r Da ya Air ya ng m e nitikb e ra tka n p a d a ke ta ha na n p a ng a n, ke ta ha na n a ir (ko nse rva si d a n p e nye d ia a n a ir b a ku), d a n p e ng e nd a lia n d a ya rusa k a ir, (iii) Pe nye le ng g a ra a n Ja la n ya ng m e nitikb e ra tka n p a d a p e ning ka ta n ko ne ktivita s se rta ke la nc a ra n a rus o ra ng d a n b a ra ng , (iv) Pe m b ina a n d a n Pe ng e m b a ng a n Infra struktur Pe rm ukim a n ya ng m e nitikb e ra tka n p a d a p e ning ka ta n p e la ya na n d a sa r m a sya ra ka t d a la m ra ng ka p e nc a p a ia n ta rg e t MDG s, p e na ng g ula ng a n ke m iskina n (p e m b e rd a ya a n m a sya ra ka t/ PNPM), se rta p e ning ka ta n te rtib p e nye le ng g a ra a n b a ng una n g e d ung d a n p e na ta a n ling kung a n, se rta (v) Pe m b ina a n Ko nstruksi ya ng m e nitikb e ra tka n p a d a p e ning ka ta n ka p a sita s d a n kine rja p e m b ina ja sa ko nstruksi p usa t d a n d a e ra h.

Se la njutnya b e rd a sa rka n Und a ng -Und a ng No m o r 32 Ta hun 2004 te nta ng Pe m e rinta ha n Da e ra h d a n Pe ra tura n Pe m e rinta h No m o r 38 Ta hun 2007 te nta ng Pe m b a g ia n Urusa n Pe m e rinta ha n Anta ra Pe m e rinta h, Pe m e rinta ha n Da e ra h Pro vinsi d a n Pe m e rinta ha n Da e ra h Ka b up a te n/ Ko ta , m a nd a t ya ng d ib e rika n ke p a d a Ke m e nte ria n PU te rb a g i ke d a la m 2 (d ua ) b id a ng uta m a , ya itu b id a ng PU d a n b id a ng p e na ta a n rua ng . Bid a ng PU m e lip uti sub b id a ng sum b e r d a ya a ir, sub b id a ng ja la n, sub b id a ng p e rsa m p a ha n, sub b id a ng d ra ina se , sub b id a ng a ir m inum , sub b id a ng a ir lim b a h, sub b id a ng b a ng una n g e d ung d a n ling kung a n, sub b id a ng p e rm ukim a n, sub b id a ng p e rko ta a n d a n p e rd e sa a n d a n sub b id a ng ja sa ko nstruksi.

Pe ra tura n p e rund a ng -und a ng a n te rse b ut m e nya ta ka n b a hw a Bid a ng PU d a n Pe na ta a n Rua ng a d a la h sa la h sa tu urusa n p e m e rinta ha n ya ng b e rsifa t c o nc urre nt a ta u d ila ksa na ka n b e rsa m a o le h Pe m e rinta h d a n Pe m e rinta h Da e ra h. Ke w e na ng a n p e nye le ng g a ra a n Bid a ng PU d a n Pe na ta a n Rua ng se b a g ia n b e ra d a d i ting ka t Pe m e rinta h d a n se b a g ia n te la h m e nja d i ke w e na ng a n Pe m e rinta h Da e ra h. Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um , d a la m p e rio d e 2010-2014, a ka n m e na ng a ni ke se luruha n a sp e k p e nye le ng g a ra a n infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n, ya itu: a sp e k p e ng a tura n, p e m b ina a n, p e ng e m b a ng a n/ p e la ksa na a n, d a n p e ng a w a sa n (TURBINBANG /

LAKWAS) ya ng m e rup a ka n ke w e na ng a n p e m e rinta h. Untuk p e nye le ng g a ra a n ke w e na ng a n Ke m e nte ria n PU te rd a p a t b e b e ra p a urusa n te rte ntu, a nta ra la in: urusa n ya ng d ila ksa na ka n se nd iri,

urusan yang sebagian dapat didekonsentrasikan untuk kegiatan yang bersifat non isik ataupun urusan yang dapat ditugaspembantuankan (TP) untuk kegiatan yang bersifat isik, khususnya

untuk sub b id a ng Sum b e r Da ya Air, sub b id a ng Bina Ma rg a d a n b id a ng Pe na ta a n Rua ng . Khusus sub b id a ng te rka it ke -C ip ta Ka rya -a n, p a d a p rinsip nya ha m p ir se m ua ling kup tug a s p e la ksa na a n m e rup a ka n ta ng g ung ja w a b p e m e rinta h ka b up a te n/ ko ta se b a g a im a na d ia m a na tka n d a la m Und a ng -Und a ng No m o r 32 Ta hun 2004 te nta ng Pe m e rinta ha n Da e ra h.

Be rd a sa rka n PP 38 Ta hun 2007 te nta ng Pe m b a g ia n Urusa n Pe m e rinta ha n a nta ra Pe m e rinta h, Pe m e rinta h Da e ra h Pro vinsi d a n Pe m e rinta ha n Da e ra h Ka b up a te n/ Ko ta , Pe m e rinta h Pusa t m e la ksa na ka n tug a s-tug a s TURBINWAS d a n ya ng b e rsifa t c o nc urre nt a ta s p e rm inta a n d a e ra h d a la m up a ya p e nc a p a ia n sa sa ra n p e m b a ng una n na sio na l d a n Sta nd a r Pe la ya na n Minim um (SPM) se rta ha l-ha l ya ng b e rsifa t stra te g is na sio na l la innya . Ad a p un ke w e na ng a n p e m e rinta h p usa t d a la m m e la kuka n TURBINBANG / LAKWAS a nta ra la in:

1. Bid a ng Pe na ta a n Rua ng

Pe ng a tura n (p e ne ta p a n p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n, NSPK, p e na ta a n rua ng p e ra ira n a .

d i lua r 12 (d ua b e la s) m il d a ri g a ris p a nta i, SPM);

Pe m b ina a n (ko o rd ina si p e nye le ng g a ra a n p e na ta a n rua ng p a d a se m ua ting ka ta n w ila ya h, a .

So sia lisa si NSPK d a n SPM);

Pe la ksa na a n (p e re nc a na a n ta ta rua ng , p e m a nfa a ta n rua ng , p e ng e nd a lia n p e m a nfa a ta n b .

rua ng ); d a n

Pe ng a w a sa n d a n p e ng e nd a lia n (p e ng a w a sa n te rha d a p p e la ksa na a n p e na ta a n rua ng d i c .

w ila ya h na sio na l, p ro p insi, d a n ka b up a te n/ ko ta ).

2. Sub Bid a ng Sum b e r Da ya A ir

Pe ng a tura n (p e ne ta p a n ke b ija ka n na sio na l SDA, p o la d a n re nc a na p e ng e lo la a n SDA, a .

NSPK, p e ne ta p a n w ila ya h sung a i, d a n p e ne ta p a n sta tus d a e ra h irig a si);

Pe m b ina a n (p e ne ta p a n d a n p e m b e ria n izin a ta s p e nye d ia a n, p e runtuka n, p e ng g una a n b .

d a n p e ng usa ha a n SDA w ila ya h sung a i linta s p ro vinsi/ ne g a ra / stra te g is na sio na l);

Pe m b a ng una n/ p e ng e lo la a n (ko nse rva si d a n p e nd a ya g una a n SDA w ila ya h sung a i c .

linta s p ro vinsi/ ne g a ra / stra te g is na sio na l, p e ng e nd a lia n d a ya rusa k a ir, p e m b a ng una n/ p e ning ka ta n/ O P siste m irig a si, b a ng una n a ir d isung a i, d a na u d a n p a nta i); d a n

Pe ng a w a sa n d a n p e ng e nd a lia n (p e ng a w a sa n p e ng e lo la a n sum b e r d a ya a ir p a d a w ila ya h d .

3. Sub Bid a ng Bina Ma rg a

Pe ng a tura n (p e ng a tura n ja la n se c a ra um um , p e ng a tura n ja la n na sio na l, p e ng a tura n ja la n a .

to l);

Pe m b ina a n (p e m b ina a n ja la n se c a ra um um d a n ja la n na sio na l, p e ng e m b a ng a n te kno lo g i b .

te ra p a n untuk ja la n ka b up a te n/ ko ta , p e nyusuna n p e d o m a n d a n NSPK ja la n to l);

Pe m b a ng una n/ p e ng e lo la a n (Pe m b a ng una n ja la n na sio na l, p e ng usa ha a n ja la n to l); d a n c .

Pe ng a w a sa n d a n p e ng e nd a lia n (p e ng a w a sa n ja la n se c a ra um um , p e ng a w a sa n ja la n d .

na sio na l, p e ng a w a sa n ja la n to l).

4. Sub Bid a ng C ip ta Ka rya (Pe rko ta a n d a n Pe rd e sa a n, A ir Minum , A ir Lim b a h, Pe rsa m p a ha n, Dra ina se , Pe rm ukim a n, Ba ng una n G e d ung d a n Ling kung a n)

Pe ng a tura n (p e ne ta p a n ke b ija ka n d a n stra te g i na sio na l, p e ne ta p a n NSPK d a n SPM); a .

Pe m b ina a n (fa silita si b a ntua n te knis untuk p e ning ka ta n ka p a sita s te knik d a n m a na je m e n b .

p e nye le ng g a ra );

Pe m b a ng una n/ p e ng e lo la a n (fa silita si p e re nc a na a n p ro g ra m d a n p e m b ia ya a n c .

p e m b a ng una n ja ng ka p a nja ng d a n m e ne ng a h, fa silita si ke rja sa m a / ke m itra a n, fa silita si b a ntua n te knis te rka it d e ng a n ke g ia ta n p e m b a ng una n, p e m e liha ra a n d a n p e ng e lo la a n infra struktur p e rm ukim a n); d a n

Pe ng a w a sa n d a n p e ng e nd a lia n (p e ng a w a sa n d a n p e ng e nd a lia n a ta s p e la ksa na a n NSPK, d .

p e ng a w a sa n d a n p e ng e nd a lia n p ro g ra m p e m b a ng una n d a n p e ng e lo la a n).

5. Sub Bid a ng Ja sa Ko nstruksi

Pe ng a tura n (p e ne ta p a n d a n p e ne ra p a n ke b ija ka n na sio na l p e ng e m b a ng a n a .

p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi, se rta ke b ija ka n p e ng e m b a ng a n SDM b id a ng ko nstruksi). Pe m b e rd a ya a n (p e m b e rd a ya a n LPJKN se rta a so sia si b a d a n usa ha d a n p ro fe si ting ka t b .

na sio na l, p e rintisa n/ m o d e l p e nye le ng g a ra a n p e la tiha n te na g a te ra m p il ko nstruksi).

Pe ng a w a sa n (p e ng a w a sa n LPJKN se rta a so sia si b a d a n usa ha d a n p ro fe si ting ka t na sio na l; c .

p e ng a w a sa n g una te rtib p e nye le ng g a ra a n d a n p e m a nfa a ta n p e ke rja a n ko nstruksi).

Se la njutnya , p e nje la sa n se c a ra le ng ka p m e ng e na i ke w e na ng a n p e m e rinta h d a la m m e la kuka n TURBINBANG / LAKWAS te rka it d e ng a n p e nye le ng g a ra a n Bid a ng PU d a n Pe na ta a n Rua ng d a p a t d iliha t d a la m La m p ira n 1.

1.3. PERA N INFRA STRUKTUR PEKERJA A N UMUM DA N PERMUKIMA N



Pe ra n d a n fung si Ke m e nte ria n PU a d a la h m e w ujud ka n p e m b a ng una n infra struktur Pe ke rja a n Um um d a n Pe rm ukim a n (PU-KIM) b e rb a siska n p e na ta a n rua ng se b a g a im a na te la h d ia m a na tka n d a la m und a ng -und a ng se kto r ya ng m e nc a kup (liha t G a m b a r 1.2):

Infra struktur Sum b e r Da ya Air (SDA) b e rp e ra n d a la m p e nye d ia a n d a n p e ng e lo la a n a ir a .

b a ku untuk ke p e rlua n d o m e stik (rum a h ta ng g a ), p e rko ta a n, ind ustri d a n p e rta nia n untuk m e nd ukung ke ta ha na n p a ng a n ya ng m e rup a ka n b a g ia n d a ri p e la ksa na a n ko nse rva si SDA, p e nd a ya g una a n SDA d a n p e ng e nd a lia n d a ya rusa k a ir;

Infra struktur Ja la n d a n Je m b a ta n b e rp e ra n untuk m e nd ukung d istrib usi la lu-linta s b a ra ng d a n b .

m a nusia m a up un se b a g a i p e m b e ntuk struktur rua ng w ila ya h; d a n

Infra struktur Pe rm ukim a n b e rp e ra n d a la m m e nye d ia ka n p e la ya na n a ir m inum d a n sa nita si c .

ling kung a n, infra struktur p e rm ukim a n d i p e rko ta a n d a n p e rd e sa a a n, re vita lisa si ka w a sa n se rta p e ng e m b a ng a n ka w a sa n a g ro p o lita n/ m ina p o lita n.

BASIS PENATAAN RUANG

PEMBENTUK STRUKTUR RUANG

INFRASTRUKTUR JALAN DAN JEMBATAN

INFRASTRUKTUR SUMBER DAYA AIR

INFRASTRUKTUR PERMUKIMAN

PENYEDIAAN DAN PENGELOLAAN AIR UNTUK KEPERLUAN DOMESTIK, INDUSTRI,

PERTANIAN DALAM MENDUKUNG KETAHANAN PANGAN

PELAYANAN AIR MINUM DAN SANITASI

PERKOTAAN DAN PERDESAAN

Pe m b a ng una n infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n m e m p unya i p e ra n vita l d a la m m e w ujud ka n p e m e nuha n Ha k Da sa r Ra kya t se p e rti p a ng a n, sa nd a ng , p a p a n, ra sa a m a n, p e nd id ika n, ke se ha ta n d a n la in-la in. Infra struktur m e rup a ka n m o d a l so sia l m a sya ra ka t ya ng m e m e g a ng p e ra na n p e nting d a la m m e nd ukung p e rtum b uha n e ko no m i na sio na l, m e m p e rkua t ke ta ha na n p a ng a n, e ne rg i d a n a ir d a n p e ning ka ta n d a ya sa ing d i d unia inte rna sio na l. Pe m b a ng una n infra struktur m e m p unya i m a nfa a t la ng sung untuk m e nd ukung p e ning ka ta n kua lita s ta ra f hid up m a sya ra ka t, kua lita s ling kung a n d a n p e ng e m b a ng a n w ila ya h.

Ke te rse d ia a n d a n ting ka t p e la ya na n infra struktur ya ng b a ik m e rup a ka n p ra sya ra t a g a r b e rb a g a i a ktivita s m a sya ra ka t d a p a t b e rla ng sung d e ng a n le b ih b a ik d a n m e ning ka tka n ke m a m p ua n b e rp ro d uksi m a sya ra ka t. Pe m b a ng una n infra struktur PU-KIM a ka n m e nd ukung p ro d uktivita s se kto r e ko no m i m e la lui e fe k b e rg a nd a (m ultip lie r e ffe c ts) d a n ke la nc a ra n ke g ia ta n se kto r p e m b a ng una n la innya a nta ra la in se kto r p e rta nia n, ind ustri, p e rhub ung a n, ke la uta n d a n p e rika na n. Pe m b a ng una n infra struktur d itinja u d a ri se kto r ko nstruksi a ka n m e nc ip ta ka n ke se m p a ta n ke rja d a n usa ha b a g i te na g a ke rja p ro d uktif se hing g a a ka n m e ng ura ng i p e ng a ng g ura n.

Pe m b a ng una n infra struktur a ta u sa ra na d a n p ra sa ra na a ka n m e nd ukung p e rtum b uha n e ko no m i se kto r riil sua tu w ila ya h d a n p e m b uka d a e ra h te riso la si se hing g a d a p a t m e ng a ta si p e rso a la n ke se nja ng a n a nta ra p e rko ta a n d a n p e rd e sa a n, a nta r ka w a sa n m a up un a nta r w ila ya h. Pe m b a ng una n infra stuktur b e rb a sis p e ng e m b a ng a n w ila ya h ya ng m e ra ta d a n se im b a ng d iha ra p ka n m a m p u m e ng ura ng i

ke tim p a ng a n p e m b a ng una n a nta r w ila ya h se b a g a im a na m a sih te rja d i hing g a sa a t ini, m a m p u m e ng ura ng i te ka na n im ig ra si d a ri d e sa ke ko ta ya ng m e nja d i sum b e r p e nye b a b te rja d inya b e rb a g a i p e m e ka ra n w ila ya h (urb a n sp ra w l) te ruta m a d i ko ta -ko ta m e tro p o lita n d a n b e sa r, se rta m a m p u m e ning ka tka n ke se ja hte ra a n m a sya ra ka t se hing g a d a p a t m e m p e rko ko h ra sa p e rsa tua n d a n ke sa tua n a nta r w ila ya h/ d a e ra h d i Ind o ne sia .

Pe m b a ng una n infra struktur PU-KIM ya ng b e rw a w a sa n ling kung a n m e m p unya i p e ra n untuk m e ning ka tka n kua lita s ling kung a n d a n m e m p e rta ha nka n d a ya d ukung ling kung a n m e la lui a d a p ta si d a n m itig a si p e rub a ha n iklim , ko nse rva si d a e ra h a lira n sung a i, p e m b a ng una n ko nstruksi ra m a h ling kung a n d a n p e ning ka ta n kua lita s p e rm ukim a n se rta p e m b a ng una n b e rb a sis ke m itra a a n d a n p e m b e rd a ya a n m a sya ka t untuk m e ning ka tka n ke sa d a ra n ke le sta ria n ling kung a n hid up .

Pe m b a ng una n infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n p e rlu d ila ksa na ka n d e ng a n p e nd e ka ta n stra te g is na sio na l, d a la m ha l ini trip le tra c k stra te g y p lus ya itu: (i) p ro g ro w th

(m e ning ka tka n p e rtum b uha n e ko no m i); (ii) p ro p o o r (m e nurunka n a ng ka ke m iskina n); (iii) p ro jo b (m e ning ka tka n ke se m p a ta n ke rja ); d a n (iv) p ro g re e n/e nviro nm e nt (m e ning ka tka n kua lita s ling kung a n) d a la m ra ng ka m e m p e rko ko h te rw ujud nya Ne g a ra Ke sa tua n Re p ub lik Ind o ne sia

(NKRI).

O le h ka re na nya , p e m b a ng una n infra struktur ha rus b e na r-b e na r d ira nc a ng d a n d iim p le m e nta sika n se c a ra siste m a tis d a n m a ta ng se sua i ko nd isi d a n p o te nsi e ko no m i d a n so sia l se rta ting ka t ke b utuha n d a n p e rke m b a ng a n sua tu w ila ya h. Pe m b a ng una n infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n jug a ha rus se la ra s d a n b e rsine rg i a nta ra p e m e rinta h p usa t d a n p e m e rinta h d a e ra h se rta d e ng a n se kto r-se kto r la innya , ya ng p a d a g ilira nnya a ka n m e nja d i m o d a l p e nting d a la m m e w ujud ka n b e rb a g a i tujua n d a n sa sa ra n p e m b a ng una n na sio na l.

Pe m b a ng una n infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n ha rus d ise le ng g a ra ka n se c a ra b e rkua lita s sup a ya m a m p u m e nc ip ta ka n o utc o m e ya ng b e rke la njuta n d a n m e m b uka p e lua ng untuk m e nd a p a tka n ke untung a n e ko no m i (e c o no m ic g a ins), m e ng ha d irka n ke untung a n so sia l (so c ia l

beneits), m e ning ka tka n la ya na n p ub lik (p ub lic se rvic e s), se rta m e ning ka tka n p a rtisip a si p o litik (p o litic a l p a rtic ip a tio n) d ise g e na p la p isa n m a sya ra ka t hing g a m a m p u m e nd ukung p e ng e m b a ng a n w ila ya h d a la m ra ng ka p e rw ujud a n d a n p e m a nta p a n Ne g a ra Ke sa tua n Re p ub lik Ind o ne sia . Se la njutnya p e nd e ka ta n um um p e m b a ng una n infra struktur PU d a n p e rm ukim a n d a p a t d iliha t p a d a G a m b a r 1.3.

G a m b a r 1.3 Pe nd e ka ta n Um um Pe nye le ng g a ra a n Infra struktur PU d a n Pe rm ukim a n.

1.4. STA NDA R PELA YA NA N BIDA NG PU DA N PENA TA A N RUA NG



Pa d a ha kika tnya , Sta nd a r Pe la ya na n Minim a l (SPM) b id a ng Pe ke rja a n Um um d a n Pe na ta a n Rua ng tid a k ha nya m e nja d i ta ng g ung ja w a b Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um se m a ta , na m un jug a m e nja d i ta ng g ung ja w a b sta ke ho ld e rs la innya , d a la m ha l ini p e m e rinta h d a e ra h. Ke m e nte ria n PU b e rke w a jib a n m e la kuka n p e m b ina a n ke p a d a se luruh sta ke ho ld e rs m a up un m itra nya a g a r tujua n d a n sa sa ra n p e m b a ng una n m a up un a m a na t und a ng -und a ng d a p a t d ic a p a i.

Se b a g a im a na d ia tur d a la m Pe ra tura n Pe m e rinta h/ PP No m o r 65 Ta hua n 2005 te nta ng Pe d o m a n Pe nyusuna n d a n Pe ne ra p a n Sta nd a r Pe la ya na n Minim a l (SPM), Ke m e nte ria n PU d ia m a na tka n untuk m e nyusun SPM b id a ng p e ke rja a n um um p a d a le ve l ka b up a te n/ ko ta . Ha l ini m e nja d i ind ika si p e nting b a hw a , SPM m e rup a ka n ke b utuha n ya ng p a ling m e nd a sa r d a n m utla k d ip e nuhi o le h p e m e rinta h g una m e m e nuhi ke b utuha n hid up d a n ke se ja hte ra a n m a sya ra ka t d a la m ko nte ks p e ng e m b a ng a n w ila ya h. Ad a p un se c a ra le b ih rinc i, PP te rse b ut ke m ud ia n d ija b a rka n d a la m

Pe ra tura n Me nte ri Pe ke rja a n Um um No m o r 14 Ta hun 2010 te nta ng Sta nd a r Pe la ya na n Minim a l (SPM) Bid a ng Pe ke rja a n Um um d a n Pe na ta a n Rua ng . Pe rm e n ini m e ng a tur b a g a im a na p e m e rinta h p usa t m e m b e rd a ya ka n p e m e rinta h d a e ra h a g a r d a p a t m e w ujud ka n SPM b id a ng p e ke rja a n um um d a n p e na ta a n rua ng ya ng m e nja d i ke w a jib a n p e m e rinta h d a e ra h. Infra struktur PU-KIM ya ng te rb a ng un ha rus m e m a d a i se sua i d e ng a n sta nd a r ya ng d isya ra tka n a g a r d a p a t m e ning ka tka n kua lita s p e la ya na n p ub lik. Ha l ini te la h m e nja d i p rio rita s uta m a d a la m RPJPN untuk RPJM ta ha p II (2010–2014), d im a na untuk b id a ng p e ke rja a n um um d a n p e na ta a n rua ng d inya ta ka n a g a r kua lita s p e la ya na n p ub lik le b ih m ura h, c e p a t, tra nsp a ra n d a n a kunta b e l se m a kin m e ning ka t. Pe ning ka ta n te rse b ut d ita nd a i d e ng a n te rp e nuhinya sta nd a r p e la ya na n m inim um (SPM) d i se m ua ting ka ta n p e m e rinta ha n.

SPM Bid a ng Pe ke rja a n Um um d a n Pe na ta a n Rua ng m e m ua t je nis d a n m utu p e la ya na n d a sa r Bid a ng Pe ke rja a n um um d a n Pe na ta a n Rua ng ya ng m e rup a ka n urusa n w a jib d a e ra h ya ng b e rha k d ip e ro le h se tia p w a rg a se c a ra m inim a l. Je nis p e la ya na n d a sa r SPM b id a ng Pe ke rja a n Um um d a n Pe na ta a n Rua ng ini m e lip uti:

Bid a ng Pe na ta a n Rua ng , d e ng a n ind ika to r: 1.

(i) Ke te rse d ia a n info rm a si m e ng e na i Re nc a na Ta ta Rua ng (RTR) w ila ya h ka b up a te n/ ko ta b e se rta re nc a na rinc inya m e la lui p e ta a na lo g d a n p e ta d ig ita l, (ii) Te rla ksa na nya p e nja ring a n a sp ira si m a sya ra ka t m e la lui fo rum ko nsulta si p ub lik ya ng m e m e nuhi sya ra t inklusif d a la m p ro se s p e nyusuna n RTR d a n p ro g ra m p e m a nfa a ta n rua ng , ya ng d ila kuka n m inim a l 2 (d ua ) ka li se tia p d isusunnya RTR d a n p ro g ra m p e m a nfa a ta n rua ng , (iii) Te rla ya ninya m a sya ra ka t d a la m p e ng urusa n izin p e m a nfa a ta n rua ng se sua i d e ng a n Pe ra tura n Da e ra h te nta ng RTR w ila ya h ka b up a te n/ ko ta b e se rta re nc a na rinc inya , (iv) Te rla ksa na ka nnya tind a ka n a w a l te rha d a p p e ng a d ua n m a sya ra ka t te nta ng p e la ng g a ra n d i b id a ng p e na ta a n rua ng , d a la m w a ktu 5 (lim a ) ha ri ke rja , (v) Ke te rse d ia a n lua sa n RTH p ub lik se b e sa r 20% d a ri lua s w ila ya h ko ta / ka w a sa n p e rko ta a n;

Sub Bid a ng Sum b e r Da ya Air, d e ng a n ind ika to r: (i) Ke te rse d ia a n a ir b a ku untuk m e m e nuhi 2.

ke b utuha n p o ko k m inim a l se ha ri ha ri, d a n (ii)Ke te rse d ia a n a ir irig a si untuk p e rta nia n ra kya t p a d a siste m irig a si ya ng sud a h a d a ;

Sub Bid a ng Ja la n, d e ng a n ind ika to r: (i) Akse sib lita s, ke te rse d ia a n ja la n ya ng m e ng hub ung ka n 3.

p usa t-p usa t ke g ia ta n d a la m w ila ya h ka b up a te n/ ko ta , (ii) Mo b ilita s, ke te rse d ia a n ja la n ya ng m e m ud a hka n m a sya ra ka t p e rind ivid u m e la kuka n p e rja la na n, (iii) Ke se la m a ta n, ke te rse d ia a n ja la n ya ng m e nja m in p e ng g una ja la n b e rke nd a ra d e ng a n se la m a t, (iv) Ko nd isi ja la n, ke te rse d ia a n ja la n ya ng m e nja m in ke nd a ra a n d a p a t b e rja la n d e ng a n se la m a t d a n nya m a n, d a n (v) Ke c e p a ta n, ke te rse d ia a n ja la n ya ng m e nja m in p e rja la na n d a p a t d ila kuka n se sua i d e ng a n ke c e p a ta n re nc a na ;

Sub Bid a ng C ip ta Ka rya , m e lip uti: 4.

Air m inum , d e ng a n ind ika to r: Ke te rse d ia a n a kse s a ir m inum ya ng a m a n m e la lui Siste m a .

Pe nye d ia a n Air Minum d e ng a n ja ring a n p e rp ip a a n d a n b uka n ja ring a n p e rp ip a a n te rlind ung i d e ng a n ke b utuha n p o ko k m inim a l 60 lite r/ o ra ng / ha ri;

Air lim b a h p e rm ukim a n, d e ng a n ind ika to r: (i) Ke te rse d ia a n siste m a ir lim b a h se te m p a t ya ng b .

m e m a d a i, d a n (ii) Ke te rse d ia a n siste m a ir lim b a h ska la ko m unita s/ ka w a sa n/ ko ta ;

Pe ng e lo la a n sa m p a h, d e ng a n ind ika to r: (i) Ke te rse d ia a n fa silita s p e ng ura ng a n sa m p a h d i c .

p e rko ta a n, (ii) Ke te rse d ia a n siste m p e na ng a na n sa m p a h d i p e rko ta a n, d a n (iii)Ke te rse d ia a n siste m ja ring a n d ra ina se ska la ka w a sa n d a n ska la ko ta se hing g a tid a k te rja d i g e na ng a n (le b ih d a ri 30 c m , se la m a 2 ja m ) d a n tid a k le b ih d a ri 2 ka li se ta hun.

Pe na ng a na n p e rm ukim a n kum uh p e rko ta a n, d e ng a n ind ika to r: Be rkura ng nya lua sa n d .

p e rm ukim a n kum uh d i ka w a sa n p e rko ta a n.

Pe na ta a n b a ng una n d a n ling kung a n, d e ng a n ind ika to r: (i) Izin m e nd irika n b a ng una n (IMB), e .

te rla ya ninya m a sya ra ka t d a la m p e ng urusa n IMB d i ka b up a te n/ ko ta , d a n (ii) Ha rg a Sta nd a r Ba ng una n G e d ung Ne g a ra (HSBG N), ke te rse d ia a n p e d o m a n Ha rg a Sta nd a r Ba ng una n G e d ung Ne g a ra d i ka b up a te n/ ko ta ;

Sub Bid a ng Ja sa ko nstruksi, d e ng a n ind ika to r: (i) Izin Usa ha Ja sa Ko nstruksi (IUJK), p e ne rb ita n 5.

IUJK d a la m w a ktu 10 (se p uluh) ha ri ke rja se te la h p e rsya ra ta n le ng ka p , d a n (ii) Siste m Info rm a si Ja sa Ko nstruksi, ke te rse d ia a n Siste m Info rm a si Ja sa Ko nstruksi se tia p ta hun.

Ke te rse d ia a n d a n ting ka t p e la ya na n se luruh infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm ukim a n ya ng d ib e rika n ke p a d a m a sya ra ka t ha rus d a la m ko nd isi ya ng b a ik d a n la ya k. Ko nd isi ya ng b a ik a d a la h ko nd isi d im a na infra struktur ya ng te la h te rse d ia b e rfung si se sua i p e runtuka n d a n sta nd a r ya ng te la h d ite ta p ka n. Se d a ng ka n ko nd isi la ya k a d a la h sua tu ko nd isi d im a na m a sya ra ka t m e nd a p a tka n p e la ya na n infra struktur se sua i sta nd a r p e la ya na n m inim a l. Sya ra t a g a r ko nd isi te rse b ut d a p a t te rc a p a i sa la h sa tunya a d a la h m a sya ra ka t ha rus m e ne m p a ti rua ng ya ng te rta ta se c a ra se ra si d a n m e m iliki a kse s te rha d a p p e la ya na n infra struktur ya ng m e lip uti a kse s ja la n/ tra nsp o rta si d a ra t, a kse s

te rha d a p sum b e r a ir, b a ik a ir b e rsih m a up un a ir b a ku, se rta a kse s p e la ya na n ke p a d a p ra sa ra na d a n sa ra na p e rum a ha n d a n p e rm ukim a n ya ng la ya k, te rm a suk te rlind ung i d a ri re siko b e nc a na a la m se p e rti b a njir d a n ke ke ring a n.

Da la m m e ng e m b a n tug a s d a n ta ng g ung ja w a b nya , Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um d a ri w a ktu ke w a ktu ha rus se la lu m e ning ka tka n kua lita s p e la ya na n te ruta m a ya ng te rka it d e ng a n p e la ya na n p ub lik. Wujud d a ri p e ning ka ta n kua lita s p e la ya na n p ub lik te rse b ut a d a la h d e ng a n p e la ksa na ka n re fo rm a si b iro kra si m e la lui 9 (se m b ila n) p ro g ra m ya ng sa la h sa tunya a d a la h p ro g ra m p e ning ka ta n kua lita s p e la ya na n p ub lik. Krite ria d a n ukura n ke b e rha sila n p e la ksa na a n p ro g ra m re fo rm a si b iro kra si te rse b ut te rm ua t d i d a la m Pe ra tura n Pre sid e n No m o r 81 Ta hun 2010 te nta ng G ra nd De sig n

Re fo rm a si Biro kra si 2010–2025 d a n Pe ra tura n Me nte ri Ne g a ra Pe nd a ya g una a n Ap a ra tur Ne g a ra d a n Re fo rm a si Biro kra si No m o r 20 Ta hun 2010 te nta ng Ro a d Ma p Re fo rm a si Biro kra si 2010–2014.

Da la m Ro a d Ma p Re fo rm a si Biro kra si (RB) PU, a g e nd a p rio rita s p e rta m a a d a la h p e ning ka ta n kua lita s p e la ya na n p ub lik d im a na ta rg e t ya ng ing in d ic a p a i a d a la h p e ne ra p a n sta nd a r p e la ya na n p ub lik, p e ng ua ta n unit o rg a nisa si ya ng m e na ng a ni p e la ya na n p ub lik, p e ning ka ta n p a rtisip a si m a sya ra ka t d a la m p e nye le ng g a ra a n p e la ya na n p ub lik se rta m e ning ka tnya ind e ks ke p ua sa n m a sya ra ka t te rha d a p p e nye le ng g a ra a n p e la ya na n infra struktur p e ke rja a n um um d a n p e rm u-kim a n. Me ng a ko m o d a si p e ning ka ta n kua lita s p e la ya na n p ub lik te rse b ut, Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um se b a g a im a na ke m e nte ria n la innya m e la ksa na ka n Pe rm e n PAN d a n RB No m o r 01 Ta hun 2012 te nta ng Pe d o m a n Pe nila ia n Ma nd iri Pe la ksa na a n Re fo rm a si Biro kra si (PMPRB), d im a na p ro se s p e la ksa na a n Re fo rm a si Biro kra si a ka n d ip a p a rka n se c a ra

o nline d a la m ra ng ka p e ning ka ta n kua lita s o rg a nisa si p e la ya na n p ub lik d im a sa d e p a n. Ha l ini se c a ra um um te la h d iim p le m e nta sika n o le h b a nya k o rg a nisa si p e la ya na n p ub lik d i d unia , te ruta m a Ero p a , se b a g a im a na ya ng d ike na l d e ng a n C o m m o n Asse ssm e nt Fra m e w o rk (C AF).

2

BAB

BAB 2

KONDISI, ISU DAN TANTANGAN

2.1. KO NDISI UMUM



Se la m a kurun w a ktu 2010 hing g a 2012, Ind o ne sia te la h m e ng a la m i b e rb a g a i p e ning ka ta n ko nd isi p e m b a ng una n na sio na l ke a ra h ya ng le b ih d e m o kra tis, a m a n, te rtib , a d il, d a m a i d a n se ja hte ra . Ha l ini m e nja d i c e rm ina n b a hw a p e ng e lo la a n p e m b a ng una n na sio na l d e ng a n stra te g i p ro g ro w th,

p ro jo b s, d a n p ro p o o r, ya ng d ila kuka n o le h p e m e rinta h se la m a ini se b a g ia n b e sa r te la h m e m b e ri ha sil se sua i d e ng a n a p a ya ng d iing inka n. Ap a b ila d itinja u d a ri a sp e k e ko no m i, ke se sua ia n ha sil te rse b ut d itunjuka n d e ng a n te rc a p a inya a ng ka p e rtum b uha n e ko no m i se b e sa r 6,4-6,7% (BPS, 2012). Pe rtum b uha n te rse b ut d ia nta ra nya d id o ro ng o le h m e ning ka tnya p e rm inta a n d o m e stik khususnya ya ng te rka it d e ng a n ko nsum si rum a h ta ng g a d a n inve sta si (BPS, 2012). Ke m a jua n te rse b ut jug a te rp a p a r d a la m c a p a ia n ha sil ya ng d ike lua rka n o le h G lo b a l C o m p e titive ne ss Re p o rt 2011-2012, d im a na ta ha p p e m b a ng una n Ind o ne sia te la h b e ra lih d a ri fa c to r d rive n (ta ha p 1) m e nja d i eficiency driven (ta ha p 2). Ha l ini m e m b e ri a rti b a hw a p e re ko no m ia n Ind o ne sia sa a t

ini telah digiring oleh eisiensi dari penggunaan berbagai faktor produksi. Disamping itu, dengan

m e ning ka tnya p e rtum b uha n e ko no m i jug a b e rd a m p a k p a d a m e ning ka tnya p e ring ka t inve sta si Ind o ne sia m e nja d i BBB- se b a g a im a na ya ng d ila kuka n o le h le m b a g a p e m e ring ka ta n d unia Fitc h Ra ting s. Ha l ini m e nja d ika n Ind o ne sia d ip a nd a ng m a m p u m e na rik inve sto r a sing se c a ra b e sa r-b e sa ra n.

Ad a p un se c a ra m ultip lie r, se b a g a im a na d ije la ska n d a la m RPJMN 2010-2014, ha sil d a ri p e m b a ng una n na sio na l te rse b ut b e rim b a s se c a ra tid a k la ng sung te rha d a p p e nuruna n p e rse nta se ting ka t ke m iskina n. Da ta BPS p a d a ta hun 2012 m e nunjukka n b a hw a te la h te rja d i p e nuruna n ting ka t ke m iskina n b e rd a sa rka n g a ris ke m iskina n d a ri 14,15% ta hun 2009 m e nja d i 11,66% p a d a ta hun 2012.

G a m b a r 2. 1 Jum la h d a n Pe rse nta se Pe nd ud uk Miskin d i Ind o ne sia (BPS, 2012)

Ke b e rha sila n p e na ng g ula ng a n ke m iskina n d id o ro ng o le h p e la ksa na a n p ro g ra m -p ro g ra m p e m e rinta h d a ri b e rb a g a i ke m e nte ria n/ le m b a g a (K/ L), b e rup a p ro g ra m inte rve nsi, ya ng m e rup a ka n b a g ia n d a ri p e m e nuha n ha k d a sa r ra kya t ya ng te rus d ila kuka n untuk m e m b e rika n a kse s ya ng le b ih lua s ke p a d a ke lo m p o k m a sya ra ka t ya ng b e rp e ng ha sila n re nd a h a g a r d a p a t m e nikm a ti la junya p e rc e p a ta n p e rtum b uha n e ko no m i. Be b e ra p a p ro g ra m p e m e rinta h ya ng d a p a t d ite m p uh, a nta ra la in: Pe rta m a, sub sid i (se p e rti sub sid i p a ng a n, p up uk, b e nih, d a n kre d it p ro g ra m ) se rta d a la m b e ntuk b e ntuk b a ntua n so sia l (Ba nso s), se p e rti Pro g ra m Ja m ina n Ke se ha ta n Ma sya ra ka t (Ja m ke sm a s), Ba ntua n O p e ra si Se ko la h (BO S), d a n Pro g ra m Ke lua rg a Ha ra p a n (PKH). Pro g ra m ini d ila ksa na ka n untuk m e m b a ntu p e m e nuha n ke b utuha n d a sa r ya ng tid a k a ta u b e lum m a m p u d ip e nuhi o le h ke m a m p ua n se nd iri. Disa m p ing itu, te la h d ia lo ka sika n jug a a ng g a ra n b e rup a b a ntua n la ng sung m a sya ra ka t se b a g a i b a g ia n Pro g ra m Na sio na l Pe m b e rd a ya a n Ma sya ra ka t (PNPM) m a nd iri, d a n d a na p e nja m ina n kre d it/ p e m b ia ya a n b a g i Usa ha Mikro , Ke c il d a n Me ne ng a h (UMKM), d a n ko p e ra si m e la lui Pro g ra m Kre d it Usa ha Ra kya t (KUR). Ke d ua, m e m p e rm ud a h d a n m e m p e rlua s ke se m p a ta n usa ha d e ng a n m e ng hila ng ka n b e rb a g a i p ung uta n ya ng m unc ul d ib e rb a g a i d a e ra h a kib a t e fo ria re fo rm a si d a n d e se ntra lisa si ya ng te la h b a nya k m e m b e b a ni usa ha m ikro , ke c il d a n m e ne ng a h. Be rb a g a i up a ya te la h d ite m p uh untuk m e m p e rb a iki iklim b e rusa ha ini, sa la h sa tunya a d a la h d e ng a n m e la kuka n a m a nd e m e n UU Pa ja k d a n Re trib usi Da e ra h untuk m e nd isip linka n p e m e rinta h d a e ra h d a la m m e ne ta p ka n p ung uta n b a ru d e ng a n tid a k m e ng hila ng ka n se m a ng a t

No . 5/ 2008 ya ng m e m ua t p ro g ra m a ksi ya ng ko ng krit d a la m m e m p e rb a iki iklim b e rusa ha b a g i UMKM.

Se m e nta ra itu, te rka it d e ng a n a p e k ling kung a n, p e m e rinta h te ng a h b e rup a ya a g a r se tia p p e m b a ng una n d a p a t te rja g a ke le sta ria n ling kung a n d ise kita rnya . Hing g a sa a t ini, Ind o ne sia m e rup a ka n sa la h sa tu ne g a ra Asia ya ng p a ling re nta n te rha d a p b a ha ya p e rub a ha n iklim . Ke ke ring a n, b a njir, ke na ika n p e rm uka a n la ut, d a n lo ng so r m e rup a ka n b a ha ya ya ng a ka n b e rd a m p a k p a d a m a sya ra ka t m iskin ya ng ting g a l d i p e sisir p a nta i d a n b e rg a ntung p a d a p e rta nia n, p e rika na n d a n ke huta na n se b a g a i sum b e r p e ng ha sila n m e re ka . O le h ka re na itu, Ind o ne sia p e rlu m e la kuka n tind a ka n ya ng te p a t d a la m ra ng ka m itig a si d a n a d a p ta si p e rub a ha n iklim . Sa a t ini d e ng a n a d a nya b e rb a g a i d e g ra d a si ling kung a n d i Ind o ne sia te la h m e nim b ulka n b ia ya ya ng sa ng a t ting g i ya ng te ntunya a ka n b e rd a m p a k la ng sung p a d a b e b a n p e m b a ng una n, se hing g a up a ya a ktif p e rlu d ila kuka n untuk m e nd ukung ke le sta ria n ling kung a n. Ad a p un up a ya te rse b ut d ia nta ra nya a d a la h d e ng a n m e ng inte g ra sika n isu ling kung a n p a d a se tia p p e rum usa n ke b ija ka n.

Da la m up a ya m e nd ukung ko nd isi te rse b ut d i a ta s, Ke m e nte ria n PU m e la lui tug a s d a n fung si uta m a nya ya itu m e la ksa na ka n p e nye d ia a n infra struktur PU d a n Pe rm ukim a n, p a d a kurun w a ktu 2010-2012, te la h m e la ksa na ka n b e rb a g a i ke g ia ta n untuk m e nd ukung p rio rita s p e m b a ng una n na sio na l. Ad a p un ke g ia ta n te rse b ut se c a ra um um d a p a t d ije la ska n se b a g a i b e rikut.

2.1.1. Penyelenggaraan Penataan Ruang

Pe la ksa na a n p ro g ra m Pe na ta a n Rua ng hing g a ta hun 2012 te la h m e m b ua hka n se jum la h ha sil ya itu untuk Re nc a na Ta ta Rua ng (RTR) Pula u te la h d ite rb itka n Pe ra tura n Pre sid e n (Pe rp re s) RTR Pula u untuk 4 p ula u d a ri ta rg e t 7 p ula u, ya itu: Pula u Sula w e si, Ka lim a nta n, Sum a te ra d a n Ja w a -Ba li. Ad a p un sisa nya m a sih d a la m p ro se s le g a lisa si ya ng m a sih te rus d ila kuka n fa silita si d a n ko o rd ina si a g a r p a ling la m b a t p a d a a khir ta hun 2014 sud a h d a p a t d isa hka n m e nja d i Pe rp re s se luruhnya . De ng a n te la h d ite rb itka nnya Pe rp re s te rse b ut, m a ka sinkro nisa si d a n ko o rd ina si p e re nc a na a n p e m b a ng una n se c a ra na sio na l a ka n se m a kin m ud a h d ila kuka n.

Untuk p e nyusuna n RTR Ka w a sa n stra te g is Na sio na l, d a ri 7 KSN p e rko ta a n, 4 d ia nta ra nya sud a h d ite rb itka n Pe rp re s. Ad a p un untuk KSN No n Pe rko ta a n d a ri 69 b a ru 1 ya ng d ite rb itka n Pe rp re s. Na m un d e m ikia n se b a g ia n b e sa r KSN te rse b ut sud a h te rfa silita si p e nyusuna nnya d e ng a n ting ka t ke m a jua n ya ng b e rb e d a -b e d a .

Untuk p e nye sua ia n RTRW ya ng d ite ta p ka n m e nja d i Pe ra tura n Da e ra h (Pe rd a ), 14 Pro vinsi (42,42%) d a n 202 ka b up a te n/ ko ta (50,75%)sud a h m e ne ta p ka n Pe rd a RTRW. Se d a ng ka n sisa nya , ha m p ir se luruhnya sud a h m e nd a p a tka n p e rse tujua n sub sta nsi d a ri Me nte ri Pe ke rja a n Um um . Pe nc a p a ia n

ini akan berdampak secara signiikan bagi Pemerintah Daerah, Pemerintah maupun segenap

e le m e n m a sya ra ka t d i d a la m p e la ksa na a n p e nye le ng g a ra a n p e na ta a n rua ng . Me la lui RTRW ya ng te la h m e m iliki la nd a sa n hukum d iha ra p ka n p ro se s p e re nc a na a n, sinkro nisa si p e m b a ng una n d a n ko o rd ina si d i w ila ya h m a up un a nta r w ila ya h d a p a t te rla ksa na d e ng a n le b ih b a ik, d e m ikia n ha lnya d e ng a n p e m a nfa a ta n d a n p e ng a w a sa n se rta p e ng e nd a lia n rua ng a ka n se m a kin m ud a h d ila kuka n. Na m un d e m ikia n ke d e p a n m a sih d ip e rluka n up a ya -up a ya untuk m e nja g a ko m itm e n d a n ko nsiste nsi se rta p e ne g a ka n a tura n m a in (rule o f the g a m e) d a n p e ne g a ka n hukum (la w e nfo rc m e nt) te rha d a p im p le m e nta si Pe rd a RTRW te rse b ut.

Untuk p ro vinsi d a n ka b up a te n/ ko ta ya ng b e lum m e ne ta p ka n ha sil p e nye sua ia n RTRW m e nja d i Pe rd a m e m a ng m a sih p e rlu d id o ro ng d a n d ib e rika n fa silita si a g a r d a p a t se g e ra m e ne ta p ka n ha sil p e nye suia n RTRW m e nja d i Pe rd a . Da ri sisi p ro se s p e nyusuna n, untuk m e ne ta p ka n Pe rd a RTRW m e m a ng b uka n p ro se s ya ng m ud a h ka re na m e rup a ka n p ro se s p o litik d a n m e m b utuhka n b ia ya ya ng c ukup b e sa r.

Untuk m e ning ka tka n kua lita s p e nye le ng g a ra a n p e na ta a n rua ng , khususnya d a la m p e -ng e nd a lia n d a n p e -ng a w a sa n, te la h d ila kuka n p e m b ina a n Pe nyid ik Pe g a w a i Ne g e ri Sip il (PPNS) ya ng hing g a a khir ta hun 2012 te la h d ila tih se b a nya k 347 o ra ng . Se hing g a jum la h ya ng te rla tih sa m p a i sa a t ini te la h m e nc a p a i 400 o ra ng PPNS, te rd iri a ta s 49 o ra ng PPNS d i p usa t d e ng a n ling kup ke w e na ng a n na sio na l d a n 351 o ra ng PPNS Pe na ta a n Rua ng d e ng a n ling kup ke w e na ng a n d a e ra h. Jum la h ini m e m a ng re la tif m a sih sa ng a t ke c il d ib a nd ing ka n d e ng a n ke b utuha n PPNS b a ik d i p usa t m a up un d i d a e ra h. O le h ka re na nya ke d e p a n m a sih d ip e rluka n b a nya k p e la tiha n ya ng d ise rta i d e ng a n p e ning ka ta n kua lita s p e m b ina a n, m e ng ing a t PPNS ini m e rup a ka n ujung to m b a k d a ri p e ng a w a sa n p e la ksa na a n re nc a na ta ta rua ng .

2.1.2. Pengelolaan Sumber Daya Air

Untuk infra struktur sum b e r d a ya a ir se b a g a im a na d ia m a na tka n d a la m Und a ng -Und a ng No m o r 7 Ta hun 2004, a d a la h d a la m ra ng ka ko nse rva si sum b e r d a ya a ir, p e nd a ya g una a n sum b e r d a ya a ir, se rta p e ng e nd a lia n d a ya rusa k a ir. Ad a p un ke g ia ta n ya ng m e nc a kup tig a tujua n p e ng a tura n Und a ng -Und a ng No m o r 7 Ta hun 2004 d a p a t d ije la ska n se b a g a i b e rikut:

Ko nse rva si sum b e r d a ya a ir: Pe ng e lo la a n d a n ko nse rva si w a d uk, e m b ung , situ, se rta b a ng una n a )

p e na m p ung a ir la innya . Ke g ia ta n ini b e rka ita n d a la m m e m b e rika n d ukung a n ke ta ha na n a ir. Pe nd a ya g una a n sum b e r d a ya a ir: p e nye d ia a n d a n p e ng e lo la a n a ir b a ku d a la m ra ng ka b )

m e ning ka tka n ke ta ha na n se rta p e ng e m b a ng a n d a n p e ng e lo la a n ja ring a n irig a si, ra w a a ir d a n ja ring a n p e ng a ira n la innya ya ng b e rtujua n untuk m e m b e rika n d ukung a n ke ta ha na n p a ng a n.

Pe ng e nd a lia n d a ya rusa k a ir: p e ng e nd a lia n b a njir, la ha r g unung b e ra p i d a n p e ng a m a na n c )

Pe rm a sa la ha n d a ya ta m p ung a ir sa ng a t d ip e ng a ruhi o le h m a sa la h se d im e nta si. Ha l ini m e nja d i p e nye b a b m e nurunnya ka p a sita s ta m p ung a ir ha m p ir d ise luruh w a d uk, e m b ung m a up un situ. Sa a t ini le b ih d a ri 60 DAS d a la m ko nd isi kritis. Se la in p e rm a sa la ha n ka p a sita s ta m p ung , m a sa la h ya ng tid a k ka la h p e nting nya a d a la h m e nurunnya kua lita s a ir a kib a t ke rusa ka n DAS.

Sa m p a i d e ng a n sa a t ini, ko nd isi infra struktur Sum b e r Da ya Air (SDA) sud a h le b ih o p tim a l d a la m m e nd ukung p e nc a p a ia n kine rja p e m b a ng una n b id a ng p e ke rja a n um um d a n p e na ta a n rua ng se c a ra ke se luruha n a p a b ila d ib a nd ing ka n d e ng a n p e rio d e se b e lum nya (2005-2009), d im a na Pe m e rinta h te la h m e m b a ng un 11 w a d uk d e ng a n ka p a sita s 79 juta m e te r kub ik untuk m e m e nuhi ke b utuha n a ir irig a si, rum a h ta ng g a , ind ustri se rta ke p e rlua n p e m b a ng kit listrik.

Lua s p e na ng a na n ja ring a n irig a si untuk m e nd ukung p e m e nuha n p ro d uksi p a ng a n d e ng a n up a ya o p e ra si d a n p e m e liha ra a n a d a la h se lua s 2.143.589 ha se tia p ta hun d a n re ha b ilita si se lua s 1.174.258 ha , se m e nta ra itu ja ring a n irig a si b a ru ya ng d ib a ng un te la h m e nc a p a i 279.508 ha . De m ikia n ha lnya d e -ng a n p e ni-ng ka ta n o p e ra si d a n p e m e liha ra a n, re ha b ilita si m a up un p e na m b a ha n ja ring a n irig a si a ir ta na h jug a te rus d ila kuka n.

Se ja uh ini, p e na ng a na n infra struktur SDA ya ng d ila ksa na ka n d a la m ra ng ka m e nd ukung ke ta ha na n p a ng a n m a sih d iha d a p ka n p a d a se jum la h isu te rka it kine rja p e la ya na n irig a si ya itu:b e lum o p tim a lnya O P ja ring a n irig a si, m e nurunnya ko nd isi b a ng una n sum b e r d a ya a ir d a n a d a nya ta nta ng a n ko nd isi a la m ya ng

harus diantisipasi (seperti debit luktuatif dan

SA TUA N

VO LUME REA LISA SI

(2010- 2012) + TA RG ET BA RU

(2013- 2014)

A LO KA SI DA NA (Juta Rp .)

REA LISA SI TA RG ET BA RU

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2010- 2014

37.000 294.000

Bula n la ya na n 12 12 12 12 12 60

Pe ra tura n 3 1 2 3 3 12

La p o ra n 1 4 4 4 3 16

La p o ra n 2 2 3 3 3 13

La p o ra n 2 3 3 4 4 16

La p o ra n 4 2 2 2 2 12

La p o ra n 4 4 4 3 3 18

Do kum e n 2 2 2 2 2 10

La p o ra n 2 4 4 4 4 18

LAMPIRAN 4 MATRIKS KEGIATAN SATMINKAL

398

SA SA RA N

STRA TEG IS O UTC O ME

INDIKA TO R O UTC O ME

TA RG ET

O UTPUT INDIKA TO R O UTPUT

2010 2014

Ke g ia ta n 2: Pe nye le ng g a ra a a n d a n Pe ng e m b a ng a n Da ta d a n Siste m Info rm a si Bid a ng PU d a n Pe rm ukim a n Pe na ng g ung ja w a b : Pusa t Pe ng o la ha n Da ta

Me ning ka tnya kua lita s p ra sa ra na , p e ng e lo la a n d a ta , info rm a si d a n ko m unika si p ub lik

Te rw ujud nya d ukung a n sa ra na d a n p ra sa ra na ko m unika si d a n info rm a si ya ng m e m a d a i d i ling kung a n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um

Jum la h peta proil infra struktur d a n ja ring a n Lo c a l Are a Ne tw o rk (LAN)

255 p e ta

2500 o ra ng

1 siste m

1 d a ta c e nte r

1800 p e ta

2.500 o ra ng

5 siste m

1 d a ta c e nte r

2.1) La ya na n Pe rka nto ra n Jum la h b ula n la ya na n p e rka nto ra n

2.2) Pe la ya na n Siste m Te kno lo g i Info rm a si d a n Ko m unika si Ke m e nte ria n PU

Jum la h la ya na n Siste m Te kno lo g i Info rm a si d a n Ko m unika si Ke m e nte ria n PU

2.3) Siste m Ap lika si info rm a si d a n Da ta b a se Ke m e nte ria n PU

Jum la h Siste m Ap lika si info rm a si d a n Da ta b a se Ke m e nte ria n

2.4) Pe ta te m a tik b id a ng PU d a n Pe rm ukim a n

Jum la h Pe ta te m a tik b id a ng PU d a n Pe rm ukim a n

2.5) Buku info rm a si sta tistik ke -PU-a n ting ka t na sio na l d a n Ka b / Ko ta

Jum la h b uku info rm a si sta tistik ke -PU-a n ting ka t na sio na l d a n Ka b / Ko ta

2.6) Ke g ia ta n Pe m b ina a n te kno lo g i &

ko m unika si d i Ke m e nte ria n PU

Jum la h a ng ka ta n Ke g ia ta n Pe m b ina a n te kno lo g i & ko m unika si d i Ke m e nte ria n PU 2.7) Do kum e n

p e re nc a na a n d a n p e ng e lo la a n a ng g a ra n

Jum la h Do kum e n p e re nc a na a n d a n p e ng e lo la a n a ng g a ra n

Ke g ia ta n 3: Pe m b a ng una n Infra struktur

Pe na ng g ung ja w a b : Biro Pe re nc a na a n d a n Ke rja sa m a Lua r Ne g e ri (PMU) Me ning ka tnya

ko o rd ina si, a d m inistra si d a n kua lita s p e re nc a na a n, p e ng a tura n, p e ng e lo la a n ke ua ng a n d a n Ba ra ng Milik Ne g a ra (BMN)

Te rw ujud nya d ukung a n sa ra na d a n p ra sa ra na ko m unika si d a n info rm a si ya ng m e m a d a i d i ling kung a n Ke m e nte ria n PU

Lua s b a ng una n g e d ung ka nto r Ke m e nte ria n PU ya ng d iting ka tka n d a n d ip e liha ra

- 153.393 m 2 3.1) Pe m b a ng una n d a n re ha b ilita si g e d ung

Jum la h p e m b a ng una n d a n re ha b ilita si g e d ung

3.2) Pe rb a ika n infra struktur m e nd e sa k

Jum la h p e rb a ika n infra struktur m e nd e sa k

SA TUA N

VO LUME REA LISA SI

(2010- 2012) + TA RG ET BA RU

(2013- 2014)

A LO KA SI DA NA (Juta Rp .)

REA LISA SI TA RG ET BA RU

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2010- 2014

19.000 157.000

peta proil Bula n La ya na n 12 12 12 12 12 60

La ya na n Ko m unika si

Siste m La ya na n Buku

c e ta k b iru TIK Ke m e nte ria n

PU

2500 2500 3000 4000 4000 16

3 9 10 15 17 44

0 1 0 0 0 1

Siste m Ap lika si 1 1 1 1 1 5

Pe d o m a n 1 1 1 1 1 5

Siste m

Da ta b a se 1 1 1 1 1 5

Da ta w a re ho use Ke m e nte ria n

PU

0 1 0 0 0 1

Pe ta Te m a tik 255 588 588 588 588 2,607

Buku 24 24 34 34 34 150

Ang ka ta n 1 1 1 1 1 5

Do kum e n 1 1 1 1 1 5

0 1.317.000

Unit 1 1 1 1 4

LAMPIRAN 4 MATRIKS KEGIATAN SATMINKAL

400

SA SA RA N

STRA TEG IS O UTC O M E

INDIKA TO R

O UTC O M E

TA RG ET

O UTPUT INDIKA TO R O UTPUT

2 0 1 0 2 0 1 4

Ke g ia ta n 4: Pe nye le ng g a ra a a n d a n Pe m b ina a n Info rm a si Pub lik Pe na ng g ung ja w a b : Pusa t Ko m unika si Pub lik

Me ning ka tnya kua lita s p ra sa ra na , p e ng e lo la a n d a ta , info rm a si d a n ko m unika si p ub lik

Te rw ujud nya d ukung a n sa ra na d a n p ra sa ra na ko m unika si d a n info rm a si ya ng m e m a d a i d i ling kung a n Ke m e nte ria n Pe ke rja a n Um um

Jum la h la ya na n info rm a si p ub lik

95 Buku

174 Te m u Pe rs

975 Buku

925 Te m u Pe rs

4.1) La ya na n Pe rka nto ra n Jum la h b ula n la ya na n p e rka nto ra n

4.2) La ya na n Ke g ia ta n Ke p ro to ko la n Ke m e nte ria n

Jum la h b ula n la ya na n ke g ia ta n ke p ro to ko la n

4.3) Do kum e n Pe re nc a na a n d a n Pe ng e lo la a n Ang g a ra n

Jum la h d o kum e n p e re nc a na a n d a n p e ng e lo la a n a ng g a ra n

4.4) Do kum e n Info rm a si Pub lik b a g i Pim p ina n Ke m e nte ria n

Jum la h d o kum e n info rm a si p ub lik b a g i p im p ina n Ke m e nte ria n 4.5) Pub lika si Me la lui

Be rb a g a i Me d ia

Jum la h p ub lika si m e la lui b e rb a g a i m e d ia 4.6) Do kum e nta si Buku,

Fo to , d a n Film ke -PU-a n d -PU-a n Pe rm ukim -PU-a n

Jum la h d o kum e nta si buku, foto dan ilm ke-PU-a n d a n

4.7) La p o ra n Ke g ia ta n Pe m b ina a n SDM d a la m Ko m unika si d a n Pub lika si

Jum la h la p o ra n ke g ia ta n p e m b ina a n SDM, Binte k, Wo rksho p , So sia lisa si, Pe ning ka ta n Ko o rd ina si b id a ng Ko m unika si Pub lik 4.8) Pe lip uta n d a n

Pe m b e rita a n d i Me d ia Ma ssa

Jum la h p e lip uta n d a n p e m b e rita a n d i m e d ia m a ssa

4.9) La p o ra n Ke g ia ta n Pe nye le ng g a ra a n Ra p a t d a n Kunjung a n Ke rja

Jum la h la p o ra n ke g ia ta n p e nye le ng g a ra a n ra p a t d a n kunjung a n ke rja

4.10) La ya na n Info rm a si ke p a d a Ma sya ra ka t

Jum la h b ula n la ya na n info rm a si ke p a d a m a sya ra ka t 4.11) La ya na n Pub lik

(PNBP)

Jum la h b ula n la ya na n b id a ng ko m unika si p ub lik

4.12) Siste m Pe la p o ra n se c a ra Ele ktro nik (e -Mo nito ring ) Sa tke r Ke m . PU I (Jm lh Pa ke t 1-10)

Jum la h la p o ra n p e la ksa na a n a ng g a ra n se c a ra e le ktro nik ya ng te p a t w a ktu d a n a kura t

4.13) Siste m Pe la p o ra n se c a ra Ele ktro nik (e -Mo nito ring ) Sa tke r Ke m . PU IV (Jm lh Pa ke t 41-60)

Jum la h la p o ra n p e la ksa na a n a ng g a ra n se c a ra e le ktro nik ya ng te p a t w a ktu d a n a kura t

LAMPIRAN 4 MATRIKS KEGIATAN SATMINKAL

402