© 2003 Digit ized by USU digit al libr ar y
12
Rum us Chi Squar e y ang digunak an adalah : K b O
ij
– E
i j 2
X
2
= ∑
∑ - - - - - - - - -
J= 1 I = 1 e
j i
Dim ana i = 1, 2, 3 . . . . . m eny at ak an j um lah bar is j = 1, 2, 3 . . . . m eny at ak an j um lah k olom
O
ij
= Dat a obser v ed pengam at an pada bar is k e 1 E
ij
= fr ek w ensi har apan ex pect ed Dengan t ingk at k em ak naan p
≤ 0,05.
BAB I V H ASI L PEN ELI TI AN D AN PEM BAH ASAN
A. H a sil Pe n e lit ia n
Dar i penelit ian y ang dilak uk an sej ak t anggal 1 Januar i – 2 0 0 1 sam pai dengan 30 Juni – 2001 dij um pai pender it a epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik
y ang m em enuhi per sy ar at an unt uk dilak uk an penelit ian sebany ak 34 or ang, t er dir i dar i 12 or ang lak i- lak i, 22 or ang per em puan dan pada k e lom pok pender it a epilepsi
par sial seder hana y ang m em enuhi per sy ar at an unt uk dilak uk an penelit ian sebany ak 34 or ang t er dir i dar i 11 or ang laki- lak i, 23 or ang per em puan.
Ta be l I . Kar ak t er st ik u m u r r at a- r at a pada k elom pok pen der it a epilepsi u m u m dengan kej an g t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana.
Ke lo m p o k Ju m la h
No U m u r
Ep i l e p si u m u m d e n g a n k e j a n g
To n ik Klo n ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
n 1
16- 23 t ahun 8
2 3 , 5 16
47,2 24
3 5 , 3 2
24- 29 t ahun 7
2 0 , 5 8
23,6 15
2 2 3
30- 35 t ahun 14
4 1 , 2 6
17,6 20
2 9 , 4 4
36- 41 t ahun 3
8 , 9 2
5 , 8 5
7 , 4 5
42- 47 t ahun 2
5 , 9 2
5 , 8 4
5 , 9 To t al
34 100
34 1 0 0
68 100
Dar i t abel 1 dapat dilihat j um lah pender it a t er bany ak pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik dij um pai pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik
dij um pai pada k elom pok um ur 3 0 - 3 5 t ah u n 4 1 , 2 dan selan j u t n y a dij u m pai secar a ber ur ut an pada k elom pok um ur 1 8 – 2 3 t ah u n 2 3 , 5 5 2 4 - 2 9 t ah u n
20,5 , 36 – 41 t ahun 8,9 dan um ur 42 – 47 t ahun 5,9 . Pada epilepsi par sial seder hana j um lah pender it a t er bany ak dij um pai pada k elom pok
um ur 18 – 2 3 t ahun 4 7 , 2 dan selanj ut ny a secar a ber ur ut an dij um pai pada k elom pok um ur 24 – 2 9 t ahun 2 3 , 6 , daan 3 0 – 3 5 t ahun 1 7 , 6 , dan pada
k elom pok um ur 36 – 41 t ahu n , 4 2 – 47 t ahun dij um pai dalam j um lah sam a sebanyak 5,8 .
© 2003 Digit ized by USU digit al libr ar y
13
Ta be l I I : Kar ak t er ist ik depr esi pada k elom pok pender it a epilepsi um um dengan
k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana.
Ke lo m p o k Ju m la h
No U m u r
Ep ile p si u m u m d e n g a n ke j a n g
To n ik Klo n ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
n 1
Depr esi 28
8 2 , 4 20
58,8 48
7 0 , 6 2
Tidak Depr esi 6
1 7 , 6 14
41,2 20
2 9 , 4 3
To t al 34
100 34
1 0 0 68
1 0 0 Dar i Tabel I I dapat dilihat adany a depr esi pada pender it a epilepsi, dim ana pada
epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik dij um pai depr esi pada 28 pender it a 82, 4 dan pada epilepsi par sial seder hana pada 20 pender it a 58, 85 .
Ta be l I I I : Kar ak t er ist ik t ingk at depr esi pada k elom pok pender it a epilepsi um um
dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana.
Ke lo m p o k No
Tin g k a t D e p r e si
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 Depr esi Ringan
8 2 8 , 6
14 7 0
2 Depr esi Sedan g
16 5 7 , 1
6 3 0
3 Depr esi Tot al
4 14,3
- -
T O T A L 28
100 20
100 Pada Tabel I I I dapat dilihat dist r ibusi t ingk at depr esi pada pender it a epilepsi dim ana
depr esi sedang lebih bany ak dij um pai pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik 57,1 dan secar a ber ur ut an dij um pai depr esi r ingan 28,6 dan depr esi
ber at 14, 3 , sedangk an pada epilepsi par sial seder hana dij um pai t ingk at der aj at k epar ahan depr esi r ingan y ang t er bany ak 7 0 dan diik ut i depr esi sedang
sebany ak 30 dan t idak dij um pai adany a pender it a y ang m engalam i depr esi b er at .
Ta be l I V : Kar ak t er ist ik um ur pada k elom pok pender it a epilepsi um um dengan
k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
U m u r
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 18- 23 t ahun
7 25
10 5 0
2 24- 29 t ahun
6 21
5 2 5
3 30- 35 t ahun
12 42,8
3 1 5
4 36- 41 t ahun
2 7 , 2
2 1 0
5 42- 47 t ahun
1 3 , 6
- -
To t al 28
100 20
100 Dar i t abel I V dapat dilihat dist r ibusi depr esi pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik
klonik pa ling bany ak dij um pai pada k elom pok um ur 30 – 3 5 t ah u n 4 2 , 8 dan
© 2003 Digit ized by USU digit al libr ar y
14
selanj ut ny a secar a ber ur ut an dij um pai pada k elom pok um ur 18 – 23 t ahun 25 , 24 – 29 t ahun 21 , 36 – 41t ahun 7,2 , dan 42 – 4 7 t ahun 3 , 6 .
Pada epilepsi par sial seder hana dij um pai depr esi t er bany ak pada k elom pok um ur 18 – 2 3 t ahun 5 0 dan secar a ber ur ut an pada k elom pok um ur 2 4 – 29 t ahun 15 ,
30 – 35 t ahun 15 , dan 36 – 4 1 t ah u n 1 0 . T a b e l V: Kar ak t er ist ik lam any a peny ak it pada k elom pok pender it a epilepsi Um um
dengan k ej ang tonik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
La m a Sa k it d a la m b u la n
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 6 – 18 bulan
2 7 , 2
- -
2 19 – 31 bulan
2 7 , 2
2 1 0
3 32 – 44 bulan
2 7 , 2
3 1 5
4 ≥
4 5 bu lan 22
7 8 , 4 15
7 5 To t al
28 100
20 100
Dar i t abel V dapat dilihat depr esi pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik paling bany ak dij um pai pada pender it a y ang lam any a m ender it a sak it 45 bulan
7 8 , 4 dan secara ber sam aan dij um pai pada pender it a dengan lam any a sak it 32 – 44 bulan, 19 – 3 1 bu lan dan 6 – 1 8 bulan y ait u sebany ak 7 , 2 . Pada epilepsi
par sial seder hana dij um pai depr esi t er bany ak pada pender it a y ang lam any a m ender it a sak it 45 bulan 75 dan secar a ber ur ut an pada pender it a y ang
lam any a sak it 32 – 4 4 bu lan 1 5 dan 1 9 – 3 1 bu lan 1 0 . Ta b e l V I : Kar ak t er ist ik m enur ut j enis k elam in pada k elom pok pender it a epilepsi
um um dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depresi.
Ke lo m p o k No
Je n is Ke la m in
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 Lak i- laki
10 3 5 , 7
6 3 0
2 Per em pu an
18 6 4 , 3
4 7 0
To t al 28
1 0 0 20
100 Dar i Tabel VI dapat dilih at depr esi pada epilepsi u m u m den gan k ej ang t onik k lonik
paling bany ak dij um pai pada per em puan 64, 3 dibandingk an dengan lak i- lak i 35, 7 . Hal y ang sam a dij um pai pada epilepsi par sial seder hana y ait u per em puan
70 , lak i- lak i 30 .
© 2003 Digit ized by USU digit al libr ar y
15
Ta b e l V I I : Kar ak t er ist ik t ingk at pendidik an pada k elom pok pen der it a epilepsi Um u m
dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
P e n d i d k a n
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 SLTP
9 3 2 , 2
2 1 0
2 SLTP
16 5 7 , 1
8 4 0
3 SLTA
3 1 0 , 7
9 4 5
4 Per gur uan Tinggi
- - -
1 5
To t al 28
1 0 0 20
100 Dar i Tabel VI I dapat dilihat pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik paling
ban y ak dij u m pai pada t in gk at pen didik an SLTP 5 7 , 1 diik u t i SD 3 2 , 2 , SLTA 10, 7 dan t idak seor angpun pada per gur uan t inggi.
Pada epilepsi par sial seder hana depr esi dij um pai paling bany ak pada t ingk at pendidik an SLTA 45 , SLTP 40 , SD 10 dan per gur uan t inggi 5 .
Ta b e l V I I I : Kar ak t er ist ik m enur ut st at us pek er j aan pada k elom pok pen der it a
epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
St a t u s Pe k e r j a a n
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 Bekerj a
6 2 1 , 4 1
8 40
2 Tidak Bekerj a
22 7 8 , 6
12 6 0
To t al 28
1 0 0 20
100 Dar i Tabel VI I I dapat dilihat bahw a pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik
paling bany ak dij um pai pada pender it a y ang t idak bek er j a 78, 6 dibandingk an y an g bek er j a 2 1 , 4 1 . Pada epilepsi par sial seder hana depr esi dij um pai paling
bany ak pada pender it a y ang t idak bek er j a 60 dibandingk an y ang bek er j a 40 . Ta be l I X : Kar ak t er ist ik m enur ut st at us per k aw inan pada k elom pok pender it a
epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
St a t u s p e r k a w in a n
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 Kaw in
8 2 8 , 5 1
5 2 5
2 Tidak Kawin
20 7 1 , 5
15 7 5
To t al 28
1 0 0 20
100 Dari t abel I X dapat dilihat depr esi pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik
paling bany ak dij um pai pada pender it a y ang t idak k aw in 71, 5 dibandingk an pada
© 2003 Digit ized by USU digit al libr ar y
16
pender it a y ang k aw in 28, 5 . Pada epilepsi par sial seder hana depr esi dij um pai paling bany ak pada pender it a y ang t idak k aw in 75 dibandingk an pender it a
dengan st at us sudah k aw in 2 5 . Ta b e l X: Kar ak t er ist ik m enur ut agam a pada k elom pok pender it a epilepsi um um
dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
Aga m a
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 I slam
13 4 6 , 4
9 4 5
2 Kr ist en Pr ot est an
14 5 0
10 5 0
3 Kat holik
1 3 , 5
1 5
To t al 28
1 0 0 20
100 Dar i t abel X dapat dilihat depr esi pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik
paling bany ak dij um pai pada pender it a y ang ber agam a Kr ist en Pr ot est an 5 0 dan selanj ut ny a pender it a y ang ber agam a I slam 46, 4 dan Kat holik 3, 5 . Pada
epilepsi par sial seder hana depr esi dij um pai paling bany ak pada pender it a y ang ber agam a Kr ist en 50 , I slam 45 dan Kat holik 5 .
Ta b e l X I : Kar ak t er ist ik m en u r u t su k u pada k elom pok pen der it a epilepsi u m u m
dengan k ej ang t onik k lonik dan k elom pok epilepsi par sial seder hana y ang m engalam i depr esi.
Ke lo m p o k No
Su k u
Ep ile p si u m u m d e n g a n k e j a n g
Ton ik Klon ik Ep ile p si
Pa r sia l Se d e r h a n a
1 Jaw a
3 1 0 , 7
2 1 0
2 Bat ak Toba
11 3 9 , 3
9 4 5
3 Bat ak Mandailing
3 1 0 , 7
3 1 5
4 Bat ak Sim alu n gu n
2 7 , 1
1 5
5 Karo
5 1 7 , 9
3 1 5
6 Melayu
4 1 4 , 3
3 1 5
To t al 28
1 0 0 20
100 Dar i Tabel XI dapat dilih at depr esi pada epilepsi u m u m den gan k ej an g t on ik k lon ik
paling bany ak dij um pai pada pender it a suk u Bat ak Toba 3 9 . 3 dan selanj ut ny a secar a ber ur ut an pada pender it a suk u Kar o 17, 9 , Melay u 14, 3 , suk u Jaw a,
Bat ak Man dailin g 10, 7 dan suk u Bat ak Sim alungun sebany ak 7, 1 . Hal y ang sam a dij um pai pada epilepsi par sial seder hana depr esi dij um pai paling bany ak pada
pender it a suk u Bat ak Toba 45 , suk u Bat ak Mandailing, Kar o, Melay u m asing- m asin g seban y ak 1 5 , su k u Jaw a seban y ak 1 0 dan Bat ak Sim alungun
sebany ak 5 .
© 2003 Digit ized by USU digit al libr ar y
17
Ø Uj i st at ist ik y ang dilak uk an pada t abel I I dengan m em ak ai r um us :
K b Q
ij
– E
i j 2
X
2
= ∑
∑ - - - - - - - - - - - - - - -
J= 1 j = 1 E
i j
Dij um pai p= 0,0332, ber ar t i ada per bedaan ber m ak na pada k elo m pok epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik lebih bany ak y ang m engalam i depr esi
dibanding k elom pok epilepsi par sial seder hana. Ø
Uj i st at ist ik y ang dilak uk an pada t abel I I I dengan m em ak ai r um us : K b Q
ij
– E
i j 2
X
2
= ∑
∑ - - - - - - - - - - - - - - -
J= 1 j = 1 E
i j
Duj um pai p= 0, 0106, ada per bedaan ber m ak na dim ana t ingk at depr esi baik r ingan, sedang, ber at lebih besar pada epilepsi um um dengan k ej ang t onik k lonik
dibanding t ingk at depr esi pada k elom pok epilepsi par sial seder hana dengan dem ik ian hip ot esa alt er nat if dit er im a dan hipot esa nul dit olak .
B. PEM BAH ASAN