1.2.2. N i l c: ộ ự
D i tác đ ng c a ngo i l c, v t th b bi n d ng, các l c liên k t
ướ ộ
ủ ạ ự
ậ ể ị ế
ạ ự
ế gi a các phân t c a v t tăng lên đ ch ng l i s bi n d ng c a v t. Đ
ữ ố ủ
ậ ể
ố ạ ự ế
ạ ủ
ậ ộ
tăng c a l c liên k t ch ng l i s bi n d ng c a v t đ c g i là n i l c.
ủ ự ế
ố ạ ự ế
ạ ủ
ậ ượ ọ
ộ ự N u tăng d n ngo i l c thì n i l c cũng tăng d n đ cân b ng v i ngo i
ế ầ
ạ ự ộ ự
ầ ể
ằ ớ
ạ l c. Tuỳ t ng lo i v t li u, n i l c ch tăng đ n m t gi i h n nh t đ nh.
ự ừ
ạ ậ ệ ộ ự
ỉ ế
ộ ớ ạ
ấ ị N u tăng ngo i l c quá l n, n i l c không đ s c ch ng l i, v t li u s
ế ạ ự
ớ ộ ự
ủ ứ ố
ạ ậ ệ
ẽ b phá h ng. V y n i l c là các l c liên k t gi a các phân t bên trong v t
ị ỏ
ậ ộ ự
ự ế
ữ ử
ậ th phát sinh nh m ch ng l i s bi n d ng c a v t d
i tác d ng c a ể
ằ ố
ạ ự ế ạ
ủ ậ ướ
ụ ủ
ngo i l c. ạ ự
1.2.3. ng su t: Ứ
ấ
ng su t là tr s n i l c trên m t đ n v di n tích c a m t c t. Ứ
ấ ị ố ộ ự
ộ ơ ị ệ
ủ ặ ắ
Th nguyên c a ng su t là Ncm ứ
ủ ứ ấ
2
, KNcm
2
, ký hi u ệ
P
. - Gi s l y m t đi m
ả ử ấ ộ
ể C nào đó trên m t c t ph n A. Ta l y
ặ ắ ầ
ấ m t di n tích
ộ ệ
F ch a C. Trên di n ứ
ệ tích
F có n i l c phân b v i h p ộ ự
ố ớ ợ l c có véc t
ự ơ
P
: ta có:
tb
P F
P
tb
P
: đ c g i là ng su t
ượ ọ
ứ ấ
trung bình t i C. ạ
Chi u c a véc t ề
ủ ơ
tb
P
cùng chi u v i véc t ề
ớ ơ
P
. N u ế
F ti n đ n ế
ế không thì
tb
P
ti n đ n m t gi i h n. Gi i h n đó đ c g i là ng su t
ế ế
ộ ớ ạ
ớ ạ ượ
ọ ứ
ấ toàn ph n t i đi m C. Ký hi u
ầ ạ ể
ệ
P
.
Trong tính toán ng i ta phân ng su t toàn ph n ra làm hai thành
ườ ứ
ấ ầ
ph n Hình 1-3. ầ
10
- Thành ph n vuông góc v i m t c t đ c g i là ng su t pháp: ký hi u
ầ ớ
ặ ắ ượ ọ ứ
ấ ệ
- Thành ph n n m trong m t c t đ
c g i là ng su t ti p. Ký ầ
ằ ặ ắ
ượ ọ
ứ ấ
ế hi u:
ệ . Nh v y:
ư ậ
2 2
P
Nh ng đi u v a phân tích trên đ i v i A cũng làm t ng t nh ph n
ữ ề
ừ ở
ố ớ ươ
ự ư
ầ B
T nay v sau ta quy c v d u và cách vi t ng su t nh sau:
ừ ề
ướ ề ấ
ế ứ ấ
ư - ng su t pháp đ
c coi là d ng khi véc t bi u di n có chi u
Ứ ấ
ượ ươ
ơ ể ễ
ề cùng v i chi u d
ng pháp tuy n ngoài m t c t. Ký hi u: ớ
ề ươ
ế ặ ắ
ệ
x
. - ng su t ti p đ
c coi là d ng khi pháp tuy n ngoài c a m t c t
Ứ ấ ế
ượ ươ
ế ủ
ặ ắ quay m t góc 90
ộ
o
theo chi u quay c a kim đ ng h s trùng v i chi u c a ề
ủ ồ
ồ ẽ ớ
ề ủ
ng su t ti p hình 1-7 ứ
ấ ế
ng su t ti p kèm theo hai ch s . Ch s th nh t ch chi u pháp Ứ
ấ ế ỉ ố
ỉ ố ứ ấ
ỉ ề
tuy n ngoài, ch s th hai ch chi u ng su t ti p. Ví d : ế
ỉ ố ứ ỉ
ề ứ ấ ế
ụ
xz
,
xy
, hình 1- 6.
1.2.4. Tr ng thái ng su t: a