PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
62
3
g. Basa téh komunikatif
Komunikatif sifat tina komunikasi. Dina enas-enasna mah komunikasi téh nepikeun “pesan” rasa, pikiran jeung kahayang ti panyatur atawa
anu ngirim pesan ka nu nampa pesan atawa anu diajak nyarita pamiarsa atawa nu maca ngaliwatan média basa.
Dina seuhseuhanana kahirupan manusa téh henteu bisa dipisahkeun tina aspék komunikasi. Alat anu dipaké pikeun komunikasi nyaéta basa,
boh lisan boh tulisan. Komunikasi ngagunakeun basa disebutna komunikasi verbal, ari komunikasi henteu ngagunakeun basa alias
ngagunakeun gerak obah-obahna anggahota badan disebutna komunikasi nonverbal, contona: gideug
– nuduhkeun embung; gugupay – ngajak, jst.
Basa mangrupa alat komunikasi manusa, ari basa téh mangrupa lambang sora anu sifatna universal. Sajaba ti aya basa lisan sora ogé
aya basa gerak body langugé. Boh basa lisan boh basa gerak duanana ogé sarua miboga fungsi pikeun komunikasi.
h. Basa téh mijalma
Tumuwuhna basa téh ngan aya dina dunya manusa wungkul, da di dunya sasatoan mah teu dipiwanoh ayana kamekeran basa. Ari manusa
téh mangrupa mahluk sosial, hirupna henteu bisa nyorangan. Dina kahirupan sosialna geus tangtu bakal silih tembrakkeun kahayang jeung
kabutuh. Pikeun nembrakkeun kahayang jeung kabutuh téh ngagunakeun alat. Alat anu dipakéna taya lian nyaéta basa. ku lantaran
kitu, basa téh geus jadi milik manusa anu teu bisa lésot
– teu bisa dipisahkeun; ayana basa lantaran ayana manusa, kitu takdir-Na.
i. Basa téh budaya
Basa téh miboga sifat ngabudaya cultural lantaran salian ti basa mangrupa “unsur” budaya ogé jadi alat pikeun ngagedékeun jeung
ngamekarkeun budaya. Tanpa basa, budaya moal bisa mekar. Lantaran basa anu miboga peran penting dina budaya. Naon waé wangun jeung
3
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
63
jirimna budaya tangtu ngagunakeun basa; tegesna antara budaya jeung basa téh lir ibarat gula jeung amisna
– lain gula ngarana, laun teu amis. Ari anu jadi unsur badaya téh, nyaéta 1 pacabakan; 2
kamasarakatan; 3 élmu pangawéruh; 4 pakakas, undagi, jeung téhnologi; 5 basa; 6 seni; jeung 7 agama katut réligi
Koentjaraningrat, dina Sudaryat, 2013. Unsur-unsur budaya bisa kagambarkeun dina basa.
Jatidiri atawa Idéntitas Basa
Disawang tina karakteristik lahiriahna, basa téh miboga genep ciri, nyaéta 1 idéntitas fisik; 2 idéntitas psikologis; 3 idéntitas géografis; 4 idéntitas
étnik; 5 idéntitas sosiologis; jeung 6 idéntitas kontékstual Crystal, dina Sudaryat, 2013.
a. Idéntitas fisik
Identitas fisik anu mangaruhan wujudiah basa nyaéta a tipe fisik; b kondisi fisik; c umur; d ucapan; jeung e jenis kelamin anu
makéna. Patalina basa jeung kaayaan fisik anu makéna diulik ku patologi basa.
b. Idéntitas psikologis
Tina jihat psikologis, basa téh raket patalina jeung intélégénsi katut kapribadian personality. Patalina basa jeung unsur psikologis nu
makéna basa diulik ku psikolinguistik.
c. Idéntitas géografis