Pengaruh Perbandingan Andaliman dengan Batang Kecombrang dan Suhu Pengeringan terhadap Mutu Bubuk Sambal Andaliman

Lampiran 1
Data pengamatan analisis kadar air (%)
Kombinasi
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
A1S1
6,07
6,07
6,07
A1S2
5,84
5,85
5,67
A1S3
5,34
5,43
5,34
A2S1

5,86
5,86
5,86
A2S2
5,45
5,42
5,45
A2S3
5,02
5,01
5,02
A3S1
5,50
5,50
5,51
A3S2
5,01
4,95
5,04
A3S3

4,96
4,50
4,95
A4S1
5,08
5,07
5,04
A4S2
4,83
4,82
4,83
A4S3
4,47
4,36
4,40
Total
Rataan

Daftar sidik ragam kadar air (%)
SK

db
JK
Perlakuan
11
8,0775
A
3
4,8242
S
2
3,1525
S-Linier
1
3,1525
S-Kuadratik
1
0,0000
AxS
6
0,1007

Galat
24
0,1753
Total
35
8,2528

KT
0,7343
1,6081
1,5763
3,1525
0,0000
0,0168
0,0073
-

Total

Rataan


18,22
17,36
16,11
17,57
16,33
15,05
16,51
15,00
14,40
15,19
14,48
13,22
189,44

6,07
5,79
5,37
5,86
5,44

5,02
5,50
5,00
4,80
5,06
4,83
4,41
5,26

F hitung
100,52
220,12
215,76
431,52
0 ,01
2,30
-

**
**

**
**
tn
tn
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82

7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 996,84
KK
= 1,62 %
**
= sangat nyata
tn
= tidak nyata

88
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 2
Data pengamatan analisis kadar abu (%)
Ulangan

Kombinasi
1
2
3
Perlakuan
A1S1
2,23
2,13
2,45
A1S2
2,71
2,72
2,81
A1S3
3,22
3,31
3,36
A2S1
2,93
2,94

2,96
A2S2
3,35
3,49
3,57
A2S3
4,41
4,15
4,20
A3S1
3,63
3,57
3,87
A3S2
4,36
4,34
4,35
A3S3
4,37
4,38

4,30
A4S1
4,45
4,32
4,55
A4S2
4,94
4,93
4,90
A4S3
4,98
4,87
4,84
Total
Rataan

Daftar sidik ragam kadar abu (%)
SK
db
JK
Perlakuan
11
24,7587
A
3
19,2397
S
2
4,5666
S-Linier
1
4,4791
S-Kuadratik
1
0,0875
AxS
6
0,9524
Galat
24
0,2249
Total
35
24,98359

KT
2,2508
6,4132
2,2833
4,4791
0,0875
0,1587
0,0094
-

Total

Rataan

6,81
8,23
9,90
8,84
10,41
12,76
11,07
13,05
13,05
13,32
14,77
14,69
136,91

2,27
2,74
3,30
2,95
3,47
4,25
3,69
4,35
4,35
4,44
4,92
4,90
3,80

F hitung
240,19
684,37
243,66
477,97
9,34
16,94
-

**
**
**
**
**
**
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 520,64
KK
= 2,54 %
**
= sangat nyata

89
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 3
Data pengamatan analisis kadar vitamin C (mg / 100 g bahan)
Ulangan
Kombinasi
Total
1
2
3
Perlakuan
A1S1
6,85
6,48
6,85
20,18
A1S2
6,49
6,48
6,49
19,46
A1S3
5,76
6,13
6,12
18,01
A2S1
7,21
7,57
7,21
22,00
A2S2
6,85
7,21
6,49
20,55
A2S3
6,49
6,49
6,49
19,46
A3S1
7,93
7,57
7,93
23,44
A3S2
7,20
7,21
7,21
21,61
A3S3
6,85
7,20
6,85
20,90
A4S1
8,66
8,65
7,93
25,24
A4S2
7,93
7,93
7,57
23,43
A4S3
7,21
7,21
7,20
21,62
Total
Rataan

Rataan
6,73
6,49
6,00
7,33
6,85
6,49
7,81
7,20
6,97
8,41
7,81
7,21

255,90
7,11

Daftar sidik ragam kadar vitamin C (mg / 100 g bahan)
SK
Db
JK
KT
F hitung
Perlakuan
11
14,9571
1,3597
28,89
A
3
3,2482
69,01
9,7447
S
2
4,9200
2,4600
52,27
S-Linier
1
4,9123
4,9123
104,37
S-Kuadratik
1
0,0077
0,0077
0,16
AxS
6
0,2924
0,0487
1,04
Galat
24
1,1296
0,0471
Total
35
16,0868
-

**
**
**
**
tn
tn
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 1819,07
KK
= 3,05 %
**
= sangat nyata
tn
= tidak nyata

90
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 4
Data pengamatan analisis total asam (%)
Kombinasi
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
A1S1
7,28
6,52
7,08
A1S2
5,42
5,20
4,83
A1S3
5,38
5,83
5,90
A2S1
4,87
5,14
5,17
A2S2
5,83
5,44
5,95
A2S3
5,10
4,68
5,19
A3S1
4,52
4,75
4,80
A3S2
5,44
5,40
5,56
A3S3
5,08
4,68
4,81
A4S1
3,79
4,35
4,06
A4S2
3,78
3,97
3,69
A4S3
4,32
3,64
4,46
Total
Rataan

Daftar sidik ragam total asam (%)
SK
db
JK
Perlakuan
11
24,7466
A
3
17,38961
S
2
0,4371
S-Linier
1
0,4352
S-Kuadratik
1
0,0018
AxS
6
6,9199
Galat
24
1,7201
Total
35
26,46674

KT
2,2497
5,7965
0,2185
0,4352
0,0018
1,1533
0,0717
-

Total

Rataan

20,88
15,46
17,12
15,18
17,22
14,98
14,07
16,41
14,58
12,19
11,43
12,41
181,92

6,96
5,15
5,71
5,06
5,74
4,99
4,69
5,47
4,86
4,06
3,81
4,14
5,05

F hitung
31,39
80,88
3,05
6,07
0,03
16,09
-

**
**
tn
*
tn
**
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 919,30
KK
= 5,30%
**
= sangat nyata
*
= nyata
tn
= tidak nyata

91
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 5
Data pengamatan analisis tingkat kegetiran
Kombinasi
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
A1S1
2,13
2,87
2,87
A1S2
1,93
2,67
2,27
A1S3
2,07
2,13
2,27
A2S1
2,67
2,73
2,60
A2S2
2,53
2,53
2,60
A2S3
2,20
2,33
2,33
A3S1
3,07
2,87
3,07
A3S2
2,87
2,87
2,87
A3S3
2,33
2,53
2,53
A4S1
3,60
3,93
4,07
A4S2
2,93
2,87
3,00
A4S3
2,33
2,67
2,53
Total
Rataan

Daftar sidik ragam tingkat kegetiran
SK
db
JK
Perlakuan
11
6,8499
A
3
2,9279
S
2
2,8121
S-Linier
1
2,8017
S-Kuadratik
1
0,0104
AxS
6
1,1099
Galat
24
0,9067
Total
35
7,75654

Total

Rataan

7,87
6,87
6,47
8,00
7,67
6,87
9,00
8,60
7,40
11,60
8,80
7,53

2,62
2,29
2,16
2,67
2,56
2,29
3,00
2,87
2,47
3,87
2,93
2,51

96,67
2,69

KT
0,6227
0,9760
1,4060
2,8017
0,0104
0,1850
0,0378
-

F hitung
16,48
25,83
37,22
74,16
0,28
4,90
-

**
**
**
**
tn
**
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 259,57
KK
= 7,24 %
**
= sangat nyata
tn
= tidak nyata

92
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 6
Data pengamatan analisis uji organoleptik warna
Ulangan
Kombinasi
Total
Perlakuan
1
2
3
A1S1
4,67
4,40
4,33
13,40
A1S2
4,20
4,40
3,20
11,80
A1S3
3,53
3,67
3,67
10,87
A2S1
4,07
4,33
4,00
12,40
A2S2
3,73
3,47
3,87
11,07
A2S3
3,47
3,47
3,47
10,40
A3S1
3,47
3,60
3,47
10,53
A3S2
3,40
3,47
3,80
10,67
A3S3
3,00
2,73
3,27
9,00
A4S1
10,40
3,60
3,40
3,40
A4S2
10,20
3,73
3,20
3,27
A4S3
7,33
2,33
2,40
2,60
Total
128,07
Rataan

Rataan
4,47
3,93
3,62
4,13
3,69
3,47
3,51
3,56
3,00
3,47
3,40
2,44
3,56

Daftar sidik ragam uji organoleptik warna
SK
db
JK
KT
Perlakuan
11
8,7421
0,7947
A
3
4,4221
1,4740
S
2
3,6121
1,8060
S-Linier
1
3,4757
3,4757
S-Kuadratik
1
0,1364
0,1364
AxS
6
0,7079
0,1180
Galat
24
1,5259
0,0636
Total
35 10,268
-

F hitung
12,50
23,18
28,41
54,67
2,15
1,86
-

**
**
**
**
tn
tn
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 455,59
KK
= 7,09 %
**
= sangat nyata
tn
= tidak nyata

93
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 7
Data pengamatan analisis uji organoleptik aroma
Ulangan
Kombinasi
Perlakuan
1
2
3
A1S1
2,73
2,67
2,80
A1S2
2,47
2,20
2,47
A1S3
2,07
1,73
2,07
A2S1
3,40
3,07
3,13
A2S2
2,73
2,60
2,53
A2S3
2,47
2,60
2,20
A3S1
3,20
3,27
3,20
A3S2
2,40
2,53
3,00
A3S3
2,27
2,33
2,73
A4S1
4,07
3,47
3,73

Total

Rataan

8,20
7,13
5,87
9,60
7,87
7,27
9,67
7,93
7,33
11,27

2,73
2,38
1,96
3,20
2,62
2,42
3,22
2,64
2,44
3,76

A4S2

3,00

2,80

3,27

9,07

3,02

A4S3

3,00

3,20

2,67

8,87

2,96

Total
Rataan

100,07
2,78

Daftar sidik ragam uji organoleptik aroma
SK
db
JK
KT
Perlakuan
11
7,6221 0,6929
A
3
3,57272 1,1909
S
2
3,9114 1,9557
S-Linier
1
3,6817 3,6817
S-Kuadratik
1
0,2297 0,2297
AxS
6
0,1380 0,0230
Galat
24
1,0607 0,0442
Total
35
8,68284
-

F hitung
15,68
26,95
44,25
83,30
5,20
0,52
-

**
**
**
**
tn
tn
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 278,15
KK
= 7,56 %
**
= sangat nyata
tn
= tidak nyata

94
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 8
Data pengamatan analisis uji organoleptik rasa
Ulangan
Kombinasi
1
2
3
Perlakuan
A1S1
2,47
2,53
2,00
A1S2
2,47
2,20
2,27
A1S3
1,73
2,07
1,53
A2S1
3,73
3,33
3,60
A2S2
3,20
3,20
2,93
A2S3
2,60
2,27
2,47
A3S1
4,13
3,93
4,27
A3S2
3,13
3,27
3,60
A3S3
2,53
2,53
2,60
A4S1
4,40
3,93
4,13
A4S2
3,73
3,40
3,40
A4S3
3,00
3,20
2,93
Total

Total

Rataan

7,00
6,93
5,87
9,47
9,33
7,33
10,53
10,00
7,67
11,73
10,53
9,13
105,53

2,33
2,31
1,78
3,56
3,11
2,44
4,11
3,33
2,56
4,16
3,51
3,04

Rataan

3,02

Daftar sidik ragam uji organoleptik rasa
SK
db
JK
KT
Perlakuan
11
18,5377
1,6852
A
3
10,570247 3,5234
S
2
7,0802
3,5401
S-Linier
1
7,0417
7,0417
S-Kuadratik
1
0,0386
0,0386
AxS
6
0,8872
0,1479
Galat
24
0,9363
0,0390
Total
35
19,473951
-

F hitung
43,20
90,32
90,74
180,50
0,99
3,79
-

*
**
**
**
tn
**
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 328,42
KK
= 6,54 %
**
= sangat nyata
*
= nyata
tn
= tidak nyata

95
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 9
Data pengamatan analisis uji organoleptik penerimaan konsumen
Ulangan
Kombinasi
Total
Rataan
Perlakuan
1
2
3
A1S1
3,33
3,07
2,80
9,20
3,07
A1S2
3,07
2,33
3,00
8,40
2,80
A1S3
2,33
2,40
2,67
7,40
2,47
A2S1
3,13
3,20
3,20
9,53
3,18
A2S2
3,07
3,20
2,87
9,13
3,04
A2S3
2,67
2,40
2,60
7,67
2,56
A3S1
4,47
4,40
4,53
13,40
4,47
A3S2
3,73
3,33
3,33
10,40
3,47
A3S3
2,73
2,67
2,93
8,33
2,78
A4S1
3,67
3,67
3,93
11,27
3,76
A4S2
3,40
3,33
3,47
10,20
3,40
A4S3
2,73
2,73
2,67
8,13
2,71
Total
113,07
Rataan

3,14

Daftar sidik ragam uji organoleptik penerimaan konsumen
SK
db
JK
KT
F hitung
Perlakuan
11
10,6647
0,9695
27,56
A
3
3,459753 1,1533
32,77
S
2
5,8921
2,9460
83,73
S-Linier
1
5,8674
5,8674 166,76
S-Kuadratik
1
0,0247
0,0247
0,70
AxS
6
1,3128
0,2188
6,22
Galat
24
0,8444
0,0352
Total
35
11,50914
-

**
**
**
**
tn
**
-

F0,05
2,20
3,01
3,4
4,26
4,26
2,51
-

F0,01
3,09
4,72
5,61
7,82
7,82
3,67
-

Keterangan :
FK
= 355,11
KK
= 5,97 %
**
= sangat nyata
tn
= tidak nyata

96
Universitas Sumatera Utara

Lampian 10
Data perlakuan terbaik
Kode
A1 S 1
A1 S 2
A1 S 3
A2 S 1
A2 S 2
A2 S 3
A3 S 1
A3 S 2
A3 S 3
A4 S 1
A4 S 2
A4 S 3

Kadar Kadar Vitamin Total Tingkat Total Penerimaan Organoleptik Organoleptik Organoleptik rasa
air
abu
C
asam kegetiran
konsumen
warna
aroma
1
3
4
12
7
27
7
3
2
2
11
2
20
5
6
1
1
10
1
19
1
2
6
9
9
8
34
8
5
5
5
8
6
29
6
8
4
3
3
3
21
2
4
10
11
6
11
42
12
oranye
agak harum pedas dominan getir
9
9
7
7
9
41
10
11
7
6
2
4
30
4
7
12
12
5
12
48
11
10
11
10
4
10
45
9
12
8
8
1
5
34
3

Keterangan :
Skor
1 = Nilai terendah = terburuk
12 = Nilai terbaik = terbaik
Berdasarkan

nilai

uji

skor

penerimaan

konsumen

dan

nilai

gizi

dari

produk

:

A3S1

97
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 11
Data pengamatan analisis aktivitas antioksidan
Kode
Blanko
(A3S1)
1
1,365
2
1,365
3
1,365

25 µl
0,768
0,77
0,771

50 µl
0,766
0,767
0,767

Absorbansi
125 µl
250 µl
0,758
0,702
0,752
0,708
0,759
0,706

500 µl
0,651
0,653
0,653

5
43,74
43,59
43,52

Hambatan (%)
10
25
50
43,88
44,47
48,57
43,81
44,91
48,13
43,81
44,40
48,28

100
52,31
52,16
52,16

IC50

Rata-rata

74,11
75,59
75,68

75,13

= aIC50 + b
50 = aIC50 + b

98
Universitas Sumatera Utara

60

Absorbansi

50

40

= 0,095(IC50 ) + 42,96
r = 0,971

30
20
10
0

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95100
Konsentrasi
60

Absorbansi

50

= 0,093(IC50 ) + 42,97
r = 0,991

40
30
20
10
0

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95100
Konsentrasi
60
Absorbansi

50

40

= 0,095(IC50) + 42,81
r = 0,978

30
20
10
0

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
Konsentrasi

99
Universitas Sumatera Utara