PENGARUH PENAMBAHAN EKSTRAK JAHE MERAH (Zingiber officinale var. rubrum) DAN LAMA PENYIMPANAN SEBELUM TELUR DIREBUS TERHADAP KADAR AIR, PH, TOTAL KOLONI BAKTERI DAN CITA RASA TELUR ITIK ASIN.
IENCARUH PENAr\IBAHAN EKSARAK JAEE MERAS (zi,s/rcr ,/lcinolc
vai rnr.,z) DAN LAM PENYIMPANAj\ SEBOLUM TELUR DIREBUS
TDRIIADAP KAD.{R Al& nlr, TOTAL KOLOM BAKTEIII
DAN(--ITA RASA TELUR ITIK ASIN
SKRIPSI
FAKULTAS PDTERNAKAN
IINIWRS|IAS ANDALAS
IDNG R(JH PE\AMllAll,{NIiKSTRAK.IAHEMERAH (Zn gih*.ti.ihnh
ro. rrbrz,) DAN LAVA IINYINtP,\NAN SllBEl,tJill TELlill l)!llDBtS
'I ERli D,{P KADAR AlR. pll. I O l AL KOI,ONI BAXTERI
NAN
''IR
DelLr
{
RASA TNI,IJR
FiLu
ITIK SIN
dibxNal bnnbnrsa.
h.LhaNlanin€ll!. NlPdnnJrh Yrhdman. iUS llh t)
l'jrolr"m Sludi lolnolosi llnsil lcm
luru\ro hodulsi lir.rl
F*uhis Pclcurdkrn LrInc^ih\ Aodala l'!ddr! 2O!7
ALISTIl K
i'cngrruh iJtcralsi anrara penlinblha.
lenclililn ini dil.t an untr,k
'.en!el!hui
cksrnkjahcntrih(,/-t,r,n.r,,l/i.;,,r.rd,u6,!,rdnnLtun.pcnyinrprnanseb€lunr
r.lr dicbus lcrhJJxt kadar aii. fll. rdrl koll)ni brkre. dr .ild 'asa r.1ur ilil asin.
fc..liriar mcDlgunian ll.1 liurn t.lur nik scrar boruo]ur I htui masingrnisin!
,l.ngrn bcd 65 70 grxn. dor scbaS.i lrnrrn licre.dr.r digtr.xlian laulan lrram
irnuh s.b&r!k 18.72 liter \d! irhe mchh s.brnldr 1000 -r.dr' lvldodc -Yan!
JilrnlLr xdd$ lt.nculrn r\.dl Kclompol (lL{K) dcnsrn t.lr fulrtrirL lx'l
d.ngaD I uhngr . S.b.ari nen]lum l ldrl.h p.mmbahan ck{nk iabc Eah
dirnim A lerJjn Jxrj 1)r; (A1)- 4rtii lAl) Jro 3% (r\l) dan pdl0(u.r B lrmx
pc )nnp.dao s.bchm lchr Ll ,cbLs trdi,i d i 0 hrri (Bl). t h.ri lLlll. $ hui (B:l)
d.n l: h.r (R.l) Vxrirb.l lang iliukur&lalrh l!dr. an tH. dal ltooni bakrerl &n
.nx fuir tldsiL pcnelirirn cruni kan lcri.di inlerrk\i rln tloxdrbrbd cknr
iah. mc.ah dan l.nu n€n!i.,pr M stb.Lum tlur dkbus bcrhcJr san.ld D!xt.
1Pi0.01) lerlrrJrn uml.h haLrrri ,lr .na rnsn lclur itik NiD. Penrnblhr .l{'r[
i.h. mcrh srnsxr nyata (lr.0.0ll ornrn.rLxmb! N in![xt.n kadlr ai.. lchti liJrk
berpengrrLb trhrd.p pll Lrnu tlnrinllnM sm-lat .y.h lP':0.01) nrenFn-saruhi
p.Dingkalan L !r rnJad plllelur ilil r\in
kxLrkunri : 1.1ff
nik.sin.id.m.rah.li.drr.h.fILlol,,.ibxkr.n.cirar.s.
'l.lu.
nengandmg
lain
yrg
merupakm bahar
al
pmsb hasil rernal )ang cutuP senpurna kdena
giTi berliualitd, kaya Prorcin. lcnak minedl, littunin dan /at
rinegi daD sanclt nud ah dicena
nlsr penmbuhd
dalan
tdein
dibutDhkan oleh ubLh.
Pcnyinp a.
sch
lclur ncflpakan nr)lein vd8 bemutu
inssa sdnsar baik dikonsunNi oleh
nak
anak
scfta ibuhanil danncnlusui
dapar
sclma penlidFnan Ielur
merurunkr 7rt eizi relur bahlan n&u$Inla. karcn,
,ldr
menarkmi perubahan fisik. kinria ddn biolosis
)ans s.nua ilu dapat ncDyebabkan r.lur lidak l!ha. tlisinpe lma. Selain itu
Ielurmeniliki siiirt yane nudah
rus
kdcna kandrngan
si;
di daldn lelur, j uea
mcnrpakan nredia ymg baik bagi pcnunbuhan mikroorsdisne APabila Produksi
nrclimpah dm iidak dapal dipaarkan idrgsung. mlka diperlnkan penangdnan
unruk menpcnahankan kuxlilas lclu.
urul
Nemlrcnahankan
p€rendmm lelur
leht baik Ada beberrF .da
kdLns Elur sel@a
ddgd nrinlJ.
penanslnan
pcnvimpanan di&tuanva
nabati perendanun lelu dcn!.n larutan kxpur
du penslsine telur nenjadi lelur a\in.
telur nik lidal sluas NnAeunMn
Pcnagunaan
d,karsnald
relur
bau
lelu
una8as lai'.
ahislclLtritik lcbihtajm dibandingkm lclur unsals lain scpeni
lyad ddr lelur
purruh. Mestinun baunra lebih
pori-pori rane lcbih beslr sehingsa snsal baik
Pene.s€tan
[lur dcnab
pencgaEmon
utuk
dis. tlur
idk nenrpuDvai
diolah meniaditelursin
nerupald
salah
\ar!
cam unru*
menrpen.imkan kudliks telu.. sobab lanm )ang digdal€n dalm pc.lasinan
rclur bcrperd scbasoi sal.h salu bahb l).nga\€t vang dapal nempcnahmkan
sem ndpeDaniturc nasa simpan telur. setalisus daplt meninskllkan cn, asa
telu itik itu sendin Ada
beberapa
penbuatan lelur
6in dimtmya densm
sh r
sadap
ga]m dcnsan batu mer.n de llnpdr) wasno dm Rohaini
(1904)
pcnbunekusan kerins. $tundams
ladonan
cm
dalm lduun Adm jcnuh
nenyatakan ban*d Finsip perendaman dalanr laruta.
kdcna
hula nenggu'ilm
earam dan an densan
dengd
I
bdtirlclu.
kC garmr
utuk
100
sJlfi
ienun lcbih pralth
perbrdingb l0 liio
Telur asin scbaaai nana namany! arlalah beraa aein.
rlur
asin rersebur jug3 dapal dibual tidak sekedar berda
dapat dibual menjadi lelur dcnetui berbasai
arau
dan
Nmu
air
dcnikian
6in, kuen! lclur ini
dona sepeni nsa jahe, rNa Fdas
r6a jeruk J.1[ sclain berlnns\i sebasri hinund (scdarcjahc. sirupjahe).
bunbu dapur. iuga b.rfxnssi sbasai oblt rradisionJ sejak dahulu
khususnya jahe menh
dimdlinlkan *basai obat sosok. pe.ghansll
menins*a&a mfsu nrak , obar nasuk egin. obar balul,
i.llue./!. ncnperbaiki
lambung
db ncn.enm
dti
ianc
rubuh.
scplik. mensobali
Jahc .iDsa
arincLUr dan bakknoshlil lang berani dapat membunuh
meniliki sllal
do
nlen.csan
Berdart'kr pcnelitian Fndahuluan tane pcrulis lalukar. penanrbrhb
cksral jahc merah l% dm 6%. didapalkrn hdil lelur
ilil din
dcnsm rasa rang
berbeda pada penambahd eksral iahc merah 6%. Sedangkan p€mbcnxn ckslral
jane
nenh 3% lidal menLniul,ko rierbedM
au )dg
jelas d&i
lvlcnunrl Calisldo dkh. (1r76) yans dikutip oleh
tlLtr ilik 6iD bi6a
Arir.ndg (1991) untuk
mendrparkm tclur .sin ylns tcrbaik urlxk dimrkan. seb!,knld relu 3sin disinpan
pali.r lana sdpaiseninlgu sebelundncbus. Scnalin ldna lelur disinps
akan
V I('SIMPt]LAN t'AN
In€ratsi an1e. pen,nbaban cksLol lahe
r,6ru,,
densln lma Nnl-inrpdan
SARAN
nr€rah
"r'i'drr
pada suhu ruma sebelum lelur dircbus
.yara mcnurunkb iunian bakteri dan neningkatk.n
cit'
rastr rcl0r
nanun tidak n.nunjukkan pcngmh terhadap kadar an ddr nilai
Pcnanbanm ek$rak jahc mctall (Tingih(
dahm tatuidr
I)c
rrr
(Ztrs,ne'
sdsat
irik asin'
Prltlur ilik
asin
olliitut" vL ''ht n\ tt
ndamd. saDlar nlata nemnerlambal p'ninskatdn radtr air'
!clapilidak berpensaruh lcrhadap nilai pH
l,ma nenyimpanm prda suhr
hcninekalkd
kadar air dRn pH
Pendrbahr ck$
dir^inkasi
3%,lari
nrdns \.bcLum reldr dnebus sd8at nlara
lelu nik tsin
l jaht
mcrah daPar
dijatlikd
bahan alte atil
produk telut ilik alin dan p€nmbahm ekstmtjahe tucnh sebantal
lantraD nercndamb dengan
ldra p€nlinpanaf 8 h'ri mrih baik untul
DAFTARPIJSTAKA
Abbas.
M.
t
Il. l93c
Pcng.lolaan
riveaitu! And!18. I'>adde.
Anos. Y. du Z
f dkullas
luki.
1981.
pnluk unggas Diklar Fakul[s l'.rcin.lan
Anllisis
brhs
Fangan. Dcpaddncn
llasi Petunir
Pcnmid UniveEihs,^ndllls. Pdddg.
Anhna.g. s. N.l99l P.ngduh Lan. pcnlsaranrln dan penyimFtran tlu nik
dirsi. scbclunr di'ehu\ rerhad.f d3!i sinpaD lelur asin Juhll l'].ncliian
Andrlds ldisi penanian n. lllMci/lalun v/lrol. Pad0n!
As.lm.
Ni. 1005 Tellr asir. nmxn drD Fnuh
Kcschar.n. Rl o.linc.3.l0 pm. 17,10/2005.
!i/i Htol{sY
D.parlemen
Badrn Sla.dansdsi NasionlL 2006. C.m.nn niikrob. p . unggi!\
hup//!n)ut.yxloo.conraoup/rgnimx.ia. I 7.00 pn I l/05D006.
Bu.klc.
t€lur
Fleel. J!. Iti woodr 1987. Ilmu
l'urnoDro dan Adx,.. trnircGltas
K.\. RA. Fdnnrds.6. ll.
Plngar lelenuhln lldri
rn,lon.qi, lalrnr
D.rosicr. N.
w
1988 lcknoloai I'e.sa*31rn l'rngrd I'cnl(i.mah l\luhclrji
Nlulhdio. Ljniv.airas lDdorcsia Prc$.
DeL -
drr
Ylt..la
R \ L. Mimai
dan I- B s. KtrdoDo 1000 Evxlulsi brhln b$rr.lil
dri n,crhd.l hcbcrapr Limp.n! rimrungh
x.liol,sidln
bcrpoi$si
()lr lnd.nesir ll :10
Prosidins Sc.rnrar N.sionJ
Mare12000- B&Ju s.
f0dirz.
S l99l
lladnriy.ro. s.
,^mlha Milt.rbi.1.ei
l98l ll$il ll.sil
O
()lxh3nn!r Fdisi ll. Liben\-
llarvo!)
PrDgan
lhxn Suru. Ikrn. DagLn! dan l.lur. l lhed).
l'.os.dur ljcngrji.r MutLi Susu Ja.
rlasiL
1936 Pcnpdrelln lcLrtrs.gar. Kanisn[. Jrkana.
llrdaya. S dln S. Damdjll 191t0 Das$Dasar Pcneaselan
J
D€Pdnemcn
Pcndidikan dan Kcbud.yaan. JaLrirr
Ko$r..tr-
S
1995. .lahe
lan tlasil Ol.han. Pencrhir Pusrrta Sinat llrraPln.
vai rnr.,z) DAN LAM PENYIMPANAj\ SEBOLUM TELUR DIREBUS
TDRIIADAP KAD.{R Al& nlr, TOTAL KOLOM BAKTEIII
DAN(--ITA RASA TELUR ITIK ASIN
SKRIPSI
FAKULTAS PDTERNAKAN
IINIWRS|IAS ANDALAS
IDNG R(JH PE\AMllAll,{NIiKSTRAK.IAHEMERAH (Zn gih*.ti.ihnh
ro. rrbrz,) DAN LAVA IINYINtP,\NAN SllBEl,tJill TELlill l)!llDBtS
'I ERli D,{P KADAR AlR. pll. I O l AL KOI,ONI BAXTERI
NAN
''IR
DelLr
{
RASA TNI,IJR
FiLu
ITIK SIN
dibxNal bnnbnrsa.
h.LhaNlanin€ll!. NlPdnnJrh Yrhdman. iUS llh t)
l'jrolr"m Sludi lolnolosi llnsil lcm
luru\ro hodulsi lir.rl
F*uhis Pclcurdkrn LrInc^ih\ Aodala l'!ddr! 2O!7
ALISTIl K
i'cngrruh iJtcralsi anrara penlinblha.
lenclililn ini dil.t an untr,k
'.en!el!hui
cksrnkjahcntrih(,/-t,r,n.r,,l/i.;,,r.rd,u6,!,rdnnLtun.pcnyinrprnanseb€lunr
r.lr dicbus lcrhJJxt kadar aii. fll. rdrl koll)ni brkre. dr .ild 'asa r.1ur ilil asin.
fc..liriar mcDlgunian ll.1 liurn t.lur nik scrar boruo]ur I htui masingrnisin!
,l.ngrn bcd 65 70 grxn. dor scbaS.i lrnrrn licre.dr.r digtr.xlian laulan lrram
irnuh s.b&r!k 18.72 liter \d! irhe mchh s.brnldr 1000 -r.dr' lvldodc -Yan!
JilrnlLr xdd$ lt.nculrn r\.dl Kclompol (lL{K) dcnsrn t.lr fulrtrirL lx'l
d.ngaD I uhngr . S.b.ari nen]lum l ldrl.h p.mmbahan ck{nk iabc Eah
dirnim A lerJjn Jxrj 1)r; (A1)- 4rtii lAl) Jro 3% (r\l) dan pdl0(u.r B lrmx
pc )nnp.dao s.bchm lchr Ll ,cbLs trdi,i d i 0 hrri (Bl). t h.ri lLlll. $ hui (B:l)
d.n l: h.r (R.l) Vxrirb.l lang iliukur&lalrh l!dr. an tH. dal ltooni bakrerl &n
.nx fuir tldsiL pcnelirirn cruni kan lcri.di inlerrk\i rln tloxdrbrbd cknr
iah. mc.ah dan l.nu n€n!i.,pr M stb.Lum tlur dkbus bcrhcJr san.ld D!xt.
1Pi0.01) lerlrrJrn uml.h haLrrri ,lr .na rnsn lclur itik NiD. Penrnblhr .l{'r[
i.h. mcrh srnsxr nyata (lr.0.0ll ornrn.rLxmb! N in![xt.n kadlr ai.. lchti liJrk
berpengrrLb trhrd.p pll Lrnu tlnrinllnM sm-lat .y.h lP':0.01) nrenFn-saruhi
p.Dingkalan L !r rnJad plllelur ilil r\in
kxLrkunri : 1.1ff
nik.sin.id.m.rah.li.drr.h.fILlol,,.ibxkr.n.cirar.s.
'l.lu.
nengandmg
lain
yrg
merupakm bahar
al
pmsb hasil rernal )ang cutuP senpurna kdena
giTi berliualitd, kaya Prorcin. lcnak minedl, littunin dan /at
rinegi daD sanclt nud ah dicena
nlsr penmbuhd
dalan
tdein
dibutDhkan oleh ubLh.
Pcnyinp a.
sch
lclur ncflpakan nr)lein vd8 bemutu
inssa sdnsar baik dikonsunNi oleh
nak
anak
scfta ibuhanil danncnlusui
dapar
sclma penlidFnan Ielur
merurunkr 7rt eizi relur bahlan n&u$Inla. karcn,
,ldr
menarkmi perubahan fisik. kinria ddn biolosis
)ans s.nua ilu dapat ncDyebabkan r.lur lidak l!ha. tlisinpe lma. Selain itu
Ielurmeniliki siiirt yane nudah
rus
kdcna kandrngan
si;
di daldn lelur, j uea
mcnrpakan nredia ymg baik bagi pcnunbuhan mikroorsdisne APabila Produksi
nrclimpah dm iidak dapal dipaarkan idrgsung. mlka diperlnkan penangdnan
unruk menpcnahankan kuxlilas lclu.
urul
Nemlrcnahankan
p€rendmm lelur
leht baik Ada beberrF .da
kdLns Elur sel@a
ddgd nrinlJ.
penanslnan
pcnvimpanan di&tuanva
nabati perendanun lelu dcn!.n larutan kxpur
du penslsine telur nenjadi lelur a\in.
telur nik lidal sluas NnAeunMn
Pcnagunaan
d,karsnald
relur
bau
lelu
una8as lai'.
ahislclLtritik lcbihtajm dibandingkm lclur unsals lain scpeni
lyad ddr lelur
purruh. Mestinun baunra lebih
pori-pori rane lcbih beslr sehingsa snsal baik
Pene.s€tan
[lur dcnab
pencgaEmon
utuk
dis. tlur
idk nenrpuDvai
diolah meniaditelursin
nerupald
salah
\ar!
cam unru*
menrpen.imkan kudliks telu.. sobab lanm )ang digdal€n dalm pc.lasinan
rclur bcrperd scbasoi sal.h salu bahb l).nga\€t vang dapal nempcnahmkan
sem ndpeDaniturc nasa simpan telur. setalisus daplt meninskllkan cn, asa
telu itik itu sendin Ada
beberapa
penbuatan lelur
6in dimtmya densm
sh r
sadap
ga]m dcnsan batu mer.n de llnpdr) wasno dm Rohaini
(1904)
pcnbunekusan kerins. $tundams
ladonan
cm
dalm lduun Adm jcnuh
nenyatakan ban*d Finsip perendaman dalanr laruta.
kdcna
hula nenggu'ilm
earam dan an densan
dengd
I
bdtirlclu.
kC garmr
utuk
100
sJlfi
ienun lcbih pralth
perbrdingb l0 liio
Telur asin scbaaai nana namany! arlalah beraa aein.
rlur
asin rersebur jug3 dapal dibual tidak sekedar berda
dapat dibual menjadi lelur dcnetui berbasai
arau
dan
Nmu
air
dcnikian
6in, kuen! lclur ini
dona sepeni nsa jahe, rNa Fdas
r6a jeruk J.1[ sclain berlnns\i sebasri hinund (scdarcjahc. sirupjahe).
bunbu dapur. iuga b.rfxnssi sbasai oblt rradisionJ sejak dahulu
khususnya jahe menh
dimdlinlkan *basai obat sosok. pe.ghansll
menins*a&a mfsu nrak , obar nasuk egin. obar balul,
i.llue./!. ncnperbaiki
lambung
db ncn.enm
dti
ianc
rubuh.
scplik. mensobali
Jahc .iDsa
arincLUr dan bakknoshlil lang berani dapat membunuh
meniliki sllal
do
nlen.csan
Berdart'kr pcnelitian Fndahuluan tane pcrulis lalukar. penanrbrhb
cksral jahc merah l% dm 6%. didapalkrn hdil lelur
ilil din
dcnsm rasa rang
berbeda pada penambahd eksral iahc merah 6%. Sedangkan p€mbcnxn ckslral
jane
nenh 3% lidal menLniul,ko rierbedM
au )dg
jelas d&i
lvlcnunrl Calisldo dkh. (1r76) yans dikutip oleh
tlLtr ilik 6iD bi6a
Arir.ndg (1991) untuk
mendrparkm tclur .sin ylns tcrbaik urlxk dimrkan. seb!,knld relu 3sin disinpan
pali.r lana sdpaiseninlgu sebelundncbus. Scnalin ldna lelur disinps
akan
V I('SIMPt]LAN t'AN
In€ratsi an1e. pen,nbaban cksLol lahe
r,6ru,,
densln lma Nnl-inrpdan
SARAN
nr€rah
"r'i'drr
pada suhu ruma sebelum lelur dircbus
.yara mcnurunkb iunian bakteri dan neningkatk.n
cit'
rastr rcl0r
nanun tidak n.nunjukkan pcngmh terhadap kadar an ddr nilai
Pcnanbanm ek$rak jahc mctall (Tingih(
dahm tatuidr
I)c
rrr
(Ztrs,ne'
sdsat
irik asin'
Prltlur ilik
asin
olliitut" vL ''ht n\ tt
ndamd. saDlar nlata nemnerlambal p'ninskatdn radtr air'
!clapilidak berpensaruh lcrhadap nilai pH
l,ma nenyimpanm prda suhr
hcninekalkd
kadar air dRn pH
Pendrbahr ck$
dir^inkasi
3%,lari
nrdns \.bcLum reldr dnebus sd8at nlara
lelu nik tsin
l jaht
mcrah daPar
dijatlikd
bahan alte atil
produk telut ilik alin dan p€nmbahm ekstmtjahe tucnh sebantal
lantraD nercndamb dengan
ldra p€nlinpanaf 8 h'ri mrih baik untul
DAFTARPIJSTAKA
Abbas.
M.
t
Il. l93c
Pcng.lolaan
riveaitu! And!18. I'>adde.
Anos. Y. du Z
f dkullas
luki.
1981.
pnluk unggas Diklar Fakul[s l'.rcin.lan
Anllisis
brhs
Fangan. Dcpaddncn
llasi Petunir
Pcnmid UniveEihs,^ndllls. Pdddg.
Anhna.g. s. N.l99l P.ngduh Lan. pcnlsaranrln dan penyimFtran tlu nik
dirsi. scbclunr di'ehu\ rerhad.f d3!i sinpaD lelur asin Juhll l'].ncliian
Andrlds ldisi penanian n. lllMci/lalun v/lrol. Pad0n!
As.lm.
Ni. 1005 Tellr asir. nmxn drD Fnuh
Kcschar.n. Rl o.linc.3.l0 pm. 17,10/2005.
!i/i Htol{sY
D.parlemen
Badrn Sla.dansdsi NasionlL 2006. C.m.nn niikrob. p . unggi!\
hup//!n)ut.yxloo.conraoup/rgnimx.ia. I 7.00 pn I l/05D006.
Bu.klc.
t€lur
Fleel. J!. Iti woodr 1987. Ilmu
l'urnoDro dan Adx,.. trnircGltas
K.\. RA. Fdnnrds.6. ll.
Plngar lelenuhln lldri
rn,lon.qi, lalrnr
D.rosicr. N.
w
1988 lcknoloai I'e.sa*31rn l'rngrd I'cnl(i.mah l\luhclrji
Nlulhdio. Ljniv.airas lDdorcsia Prc$.
DeL -
drr
Ylt..la
R \ L. Mimai
dan I- B s. KtrdoDo 1000 Evxlulsi brhln b$rr.lil
dri n,crhd.l hcbcrapr Limp.n! rimrungh
x.liol,sidln
bcrpoi$si
()lr lnd.nesir ll :10
Prosidins Sc.rnrar N.sionJ
Mare12000- B&Ju s.
f0dirz.
S l99l
lladnriy.ro. s.
,^mlha Milt.rbi.1.ei
l98l ll$il ll.sil
O
()lxh3nn!r Fdisi ll. Liben\-
llarvo!)
PrDgan
lhxn Suru. Ikrn. DagLn! dan l.lur. l lhed).
l'.os.dur ljcngrji.r MutLi Susu Ja.
rlasiL
1936 Pcnpdrelln lcLrtrs.gar. Kanisn[. Jrkana.
llrdaya. S dln S. Damdjll 191t0 Das$Dasar Pcneaselan
J
D€Pdnemcn
Pcndidikan dan Kcbud.yaan. JaLrirr
Ko$r..tr-
S
1995. .lahe
lan tlasil Ol.han. Pencrhir Pusrrta Sinat llrraPln.