bab 1 pangkat akar dan logaritma

(1)

1. PANGKAT, AKAR, DAN LOGARITMA

A. Pangkat Rasional

1) Pangkat negatif dan nol

Misalkan a  R dan a  0, maka: a) a-n =

n a

1

atau an = n a

1 b) a0 = 1

2) Sifat-Sifat Pangkat

Jika a dan b bilangan real serta n, p, q bilangan bulat positif, maka berlaku: a) ap × aq = ap+q

b) ap : aq = ap-q

c)

 

ap q= apq

d)

ab

n= an×bn

e)

 

nn b a n b a

SOAL PENYELESAIAN

1. UN 2011 PAKET 12

Bentuk sederhana dari 37 41 64

84 7

  

 

z y x

z y x

= … a. 3

10 10

12y z x

d. 3 42 12x

z y

b. 4 3 2

12x y z

e. 3 2 10

12y z x

c.

2 5 10

12z y x

Jawab : e 2. UN 2011 PAKET 46

Bentuk sederhana dari 2 7 3 26 6

24

  

 

c b a

c b a

= … a. 43 55

b a

c

d. 4 57 a bc

b. 54 5 c a

b

e. b a

c

3 7

4 c.

c a

b

3

4

Jawab : d

SOAL PENYELESAIAN


(2)

Bentuk sederhana dari

1 5 7 5

3 5 3

27 

 

 

    

  

b a

b a

adalah …

a. (3 ab)2 d. 2 ) (

3 ab b. 3 (ab)2 e.

2

) (

9 ab c. 9 (ab)2 Jawab : e

4. UN 2010 PAKET B

Bentuk sederhana dari 4 5 2

4 2 3

) 5

(

) 5

(

  

b a

b a adalah …

a. 56a4b–18 d. 56ab–1

b. 56a4b2 e. 56a9b–1

c. 52a4b2 Jawab : a

5. EBTANAS 2002

Diketahui a = 2 + 5 dan b = 2 – 5. Nilai dari a2 – b2 = …

a. –3 b. –1 c. 2 5

d. 4 5

e. 8 5

Jawab : e

B. Bentuk Akar

1) Definisi bentuk Akar


(3)

a) an1 na b) amn n ma

2) Operasi Aljabar Bentuk Akar

Untuk setiap a, b, dan c bilangan positif, maka berlaku hubungan: a) a c+ b c= (a + b) c

b) a c– b c= (a – b) c c) a b = ab

d) a b = (ab)2 ab

e) a b = (ab) 2 ab

3) Merasionalkan penyebut

Untuk setiap pecahan yang penyebutnya mengandung bilangan irrasional (bilangan yang tidak dapat di akar), dapat dirasionalkan penyebutnya dengan kaidah-kaidah sebagai berikut:

a) ab bb abb b

a

b)

b a

b a c b a

b a b a

c b a

c

  

 

    2

) (

c) ac b aa bb c aa b b b

a c

  

 

   

) (

SOAL PENYELESAIAN

1. UN 2011 PAKET 12 Bentuk sederhana dari

3 3 5

3 2 5

 

= … a.

22 15 5

20 d.

22 15 5 20

 


(4)

b.

22 15 5

23 e.

22 15 5 23

  c.

22 15 5 20

Jawab : e

2. UN 2011 PAKET 46 Bentuk sederhana dari

2 6 3

2 3 3

 

= … a. (13 3 6)

23 1

 

b. (13 3 6) 23

1  

c. ( 11 6) 23

1

  

d. (11 3 6) 23

1  e. (13 3 6)

23 1

 Jawab : e

3. UN 2010 PAKET A Bentuk sederhana dari

) 5 3 (

) 3 2 )( 3 2 ( 4

  

= … a. –(3 – 5)

b. – 4 1

(3 – 5) c.

4 1

(3 – 5) d. (3 – 5) e. (3 + 5) Jawab : d

SOAL PENYELESAIAN

4. UN 2010 PAKET B Bentuk sederhana dari

6 2

) 5 3 )( 5 3 ( 6

  

=… a. 24 + 12 6

b. –24 + 12 6


(5)

d. –24 – 6

e. –24 – 12 6

Jawab : b

5. UN 2008 PAKET A/B

Hasil dari 12 27 3adalah …

a. 6 b. 4 3

c. 5 3

d. 6 3

e. 12 3

Jawab : b

6. UN 2007 PAKET A Bentuk sederhana dari

32 243

75

8   adalah … a. 2 2+ 14 3

b. –2 2– 4 3

c. –2 2+ 4 3

d. –2 2+ 4 3

e. 2 2– 4 3

Jawab : b

7. UN 2007 PAKET B Bentuk sederhana dari

3 2 4 3



2 3

= …

a. – 6 – 6

b. 6 – 6

c. – 6 + 6

d. 24 – 6

e. 18 + 6

Jawab : a

SOAL PENYELESAIAN

8. UN 2006

Bentuk sederhana dari

7 3

24

 adalah … a. 18 – 24 7

b. 18 – 6 7

c. 12 + 4 7

d. 18 + 6 7

e. 36 + 12 7

Jawab : e 9. EBTANAS 2002


(6)

Nilai dari 31 21 3

  

 

 

c b

a = …

a. 1 b. 3 c. 9 d. 12 e. 18


(7)

C. Logaritma

a) Pengertian logaritma

Logaritma merupakan invers (kebalikan) dari perpangkatan. Misalkan a adalah bilangan positif (a > 0) dan g adalah bilangan positif yang tidak sama dengan 1 (g > 0, g ≠ 1), maka:

glog a = x jika hanya jika gx = a

atau bisa di tulis :

(1) untuk glog a = x a = gx

(2) untuk gx = a x = glog a

b) sifat-sifat logaritma sebagai berikut: (1) glog (a × b) = glog a + glog b

(2) glog

 

b

a = glog a – glog b

(3) glog an = n × glog a

(4) glog a =

g log

a log

p p

(5) glog a =

g log

1

a

(6) glog a × alog b = glog b

(7) gnlogam=

n m glog a

(8) ggloga a

SOAL PENYELESAIAN

1. UN 2010 PAKET A Nilai dari

3

2

3

2

3

2 log 18

log

6 log

 = …

a. 81 d. 2

b. 21 e. 8

c. 1 Jawab : a

2. UN 2010 PAKET B Nilai dari

18 log 2 log

4 log 3

log 9 log

3 3

3 2

27

  

= … a.  143

b.  146 c.  106 d. 146 e. 143 Jawab : b

SOAL PENYELESAIAN

3. UN 2008 PAKET A/B


(8)

a.

b a

a

 d. 1

1   a b

b. 1 1   b a

e.

) 1 (

1   a b

b

c.

) 1 (

1   b a

a

Jawab : c 4. UN 2007 PAKET B

Jika diketahui 3log 5 = m dan 7log 5 = n,

maka 35log 15 = …

a.

n m   1 1

d.

) 1 ( 1

n m

m n

  b.

m n

 1

1

e. 1

1 

m mn

c.

m n m

 

1 ) 1 (

Jawab : c 5. UN 2005

Nilai dari q

r p

p q

rlog 1 log 1 log1 3

5   = …

a. 15

b. 5

c. –3

d. 151

e. 5

Jawab : a 6. UN 2004

Diketahui 2log5 = x dan 2log3 = y.

Nilai 2log30043 = …

a. 32x43 y23 b. 23x23 y2 c. 2x + y + 2 d. 2x43y23 e. 2x23y2


(9)

KUMPULAN SOAL SKL UN 2011. INDIKATOR 2

Menggunakan aturan pangkat dan akar untuk menyederhanakan bentuk aljabar. 1. Bentuk sederhana dari 4 7

3 2 2 16    y x y x adalah …

a. 2x – 6 y – 10 c. 12 73 2x y e.

7 3 2 1 2x y

b. 23x 6 y4 d. 21 73

2

x

y

2. Bentuk sederhana dari 37 41 64

84 7      z y x z y x = …

a. 3 10 10

12y z x

d. 3 42 12x

z y

b. 4 3 2

12x y z

e. 3 2 10

12y z x

c. 10 25 12z

y x

3. Bentuk sederhana dari 2 7 3 26 6 24      c b a c b a = …

a. 43 55 b a

c

d. 4 57 a bc

b. 45 5 c a b e. b a c 3 7 4 c. c a b 3 4

4. Bentuk sederhana dari

1 5 7 5 3 5 3 27              b a b a adalah …

a. (3 ab)2 c. 9 (ab)2 e. 2 ) (

9 ab b. 3 (ab)2 d.

2

) (

3 ab

5. Bentuk sederhana dari 4 5 2

4 2 3 ) 5 ( ) 5 (     b a b a adalah …

a. 56a4b–18 c. 52a4b2 e. 56a9b–1

b. 56a4b2 d. 56ab–1

Bentuk sederhana dari 3 2 2 2 2 24 ) ( 5 15 36 y x ab b ab y x  adalah … a. x a 2 5 c. x ay

2 e. x

b 2 3 b. x ab 2 2

d. 2aby

6. Bentuk sederhana dari

3 1 3 2 ) 16 ( ) 2 ( ) 2 ( 4 3 a a a   = …

a. -22a c. -2a2 e. 22a

b. -2a d. -2a2

7. Bentuk 4 2 3 4 3 4 ) 2 ( y x y x    dapat disederhanakan menjadi … a.

5 2

2       x

y c. 2 5

2 1         x y e. 5 14 2x y b. 5 2 2         x y d. 5 10 32x y

8. Hasil dari 6 3 2 4 1 2 8 : 2 c a a b c a           = … a. c b

a10 c. c

b a8

2 e. 2a10bc

b.

c a

b

2 d. 2bc

9. Bentuk                          3 1 2 1 2 1 3 2 3 1 3 2 : 2 b a b a b a senilai dengan …

a. ab c. b6 ab4 e. 31 12

b a

b. a b d. a6b5

10. Bentuk sederhana dari

3

3 43

a a a a a adalah … a. 615

a c.

5 a


(10)

b. 6 a5 d. 6 1 a 11. Bentuk ab b

a1 1 dapat dinyatakan dengan bentuk …

a.

ab b a

c. 21 2

b

a e. a + b

b. 2 2

b a b a d. b a 1 12. Bentuk sederhana dari

) )( ( ) ( ) ( 1 1 1 1 2 2 1 b a ab b a b a b a            adalah …

a. 2

) ( 1 b a 

c. 2

) (a b

ab

 

e. ab

b. (a + b)2 d.

b a

ab

13. Dalam bentuk pangkat positif dan bentuk akar 2 1 2 1 1 1 y x y x     = … a. xy y x

d. xy

xy

b.

xy x y

e. xy

xy

c.

xy y x

14. Bentuk 2

1 1 1          xy y

x dapat dinyatakan dalam bentuk …

a. xy c.

y x

xy

 e. xy b. xy xy d.

xy y x

15. Bentuk 2 1 2 1 2 3       y x y x

jika ditulis dalam bentuk pangkat positif menjadi … a. ) 2 ( ) 3 ( 2 x y y x y x   d. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x y y x y x   b. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x x y x y x   e. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x x y x y x   c. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x y y x y x  

16. Dalam bentuk pangkat positif

1 1 1 1 1                y x y x = … a. yy xx

 

c. yy xx  

e. 1x  1y b. xxyy d. xxyy

17. Bentuk sederhana dari

6 7 5 1 1 1 1 1

1  

                      p p p

p = …

a. p c. p2 – 1 e. p2 - 2p + 1

b. 1 – p2 d. p2 + 2p + 1

18. Diketahui p = ( 2)( 31 13) 1

2

3

 x x x

x dan

q = (x21 x21)(x x13), maka

q p

= … a. 3 x c. x e. x3 x2 b. 3 x2 d. x3 x

19. Bentuk sederhana dari 1 1

1 1       b a ab b a adalah …

a. a + b c. –a + b e.

b a

1 b. a - b d.

b a

1

20. Bentuk sederhana dari

1 1 1 1 1 1 1 1              b a b a ab a b b a ab adalah … a. 2 2

2 2 b a b a  

c. a2 – b2 e.

2 2

1

b a  b. a2+ b2 d.

2 2

1

b a  21. Bentuk 2

1 1 1            xy y

x senilai dengan .... a. xy c. xy xy e.

y x

xy


(11)

b. xy d.

xy y x


(1)

Nilai dari 31 21 3

  

 

 

c b

a = …

a. 1 b. 3 c. 9 d. 12 e. 18

Jawab : c

Kemampuan mengerjakan soal akan terus

meningkat jika terus berlatih mengerjakan ulang soal yang lalu


(2)

C. Logaritma

a) Pengertian logaritma

Logaritma merupakan invers (kebalikan) dari perpangkatan. Misalkan a adalah bilangan positif (a > 0) dan g adalah bilangan positif yang tidak sama dengan 1 (g > 0, g ≠ 1), maka:

glog a = x jika hanya jika gx = a

atau bisa di tulis :

(1) untuk glog a = x a = gx

(2) untuk gx = a x = glog a

b) sifat-sifat logaritma sebagai berikut: (1) glog (a × b) = glog a + glog b

(2) glog

 

b

a = glog a – glog b

(3) glog an = n × glog a

(4) glog a =

g log

a log p p

(5) glog a =

g log

1 a

(6) glog a × alog b = glog b

(7) gnlogam=

n m glog a

(8) ggloga a

SOAL PENYELESAIAN

1. UN 2010 PAKET A Nilai dari

3

2

3

2

3

2 log 18

log

6 log

 = …

a. 81 d. 2

b. 21 e. 8

c. 1 Jawab : a

2. UN 2010 PAKET B Nilai dari

18 log 2 log

4 log 3

log 9 log

3 3

3 2

27

  

= … a.  143

b.  146

c.  106 d. 146 e. 143 Jawab : b

SOAL PENYELESAIAN

3. UN 2008 PAKET A/B

Jika 7log 2 = a dan 2log3 = b, maka 6log 14 = …

Kemampuan mengerjakan soal akan terus

meningkat jika terus berlatih mengerjakan ulang soal yang lalu


(3)

a. b a

a

 d. 1

1

 

a b b.

1 1

 

b a

e.

) 1 (

1

 

a b

b c.

) 1 (

1

 

b a

a

Jawab : c 4. UN 2007 PAKET B

Jika diketahui 3log 5 = m dan 7log 5 = n,

maka 35log 15 = …

a. n m

 

1 1

d.

) 1 ( 1

n m

m n

 

b. m

n

 

1 1

e. 1

1

 

m mn c.

m n m

 

1 ) 1 (

Jawab : c 5. UN 2005

Nilai dari q

r p

p q

rlog 1 log 1 log1

3

5   = …

a. 15

b. 5

c. –3

d. 151

e. 5

Jawab : a 6. UN 2004

Diketahui 2log5 = x dan 2log3 = y.

Nilai 2log30043 = …

a. 32x43 y23 b. 23x23 y2 c. 2x + y + 2 d. 2x43y23

e. 2x23y2 Jawab : a

Kemampuan mengerjakan soal akan terus

meningkat jika terus berlatih mengerjakan ulang soal yang lalu


(4)

KUMPULAN SOAL SKL UN 2011. INDIKATOR 2

Menggunakan aturan pangkat dan akar untuk menyederhanakan bentuk aljabar.

1. Bentuk sederhana dari 4 7 3 2 2 16    y x y x adalah …

a. 2x – 6 y – 10 c. 12 73

2x y e.

7 3 2 1

2x y

b. 23x 6 y4 d. 21 73

2

x

y

2. Bentuk sederhana dari 37 41 64 84 7      z y x z y x = …

a. 3 10 10

12y z x

d. 3 42 12x

z y

b. 4 3 2

12x y z

e. 3 2 10

12y z x

c. 10 25 12z

y x

3. Bentuk sederhana dari 2 7 3 26 6 24      c b a c b a = …

a. 43 55

b a

c

d. 4 57

a bc

b. 45 5

c a b e. b a c 3 7 4 c. c a b 3 4

4. Bentuk sederhana dari

1 5 7 5 3 5 3 27              b a b a adalah …

a. (3 ab)2 c. 9 (ab)2 e.

2 ) (

9

ab

b. 3 (ab)2 d.

2 ) (

3

ab

5. Bentuk sederhana dari 4 5 2

4 2 3 ) 5 ( ) 5 (     b a b a adalah …

a. 56 a4 b–18 c. 52 a4 b2 e. 56 a9 b–1

b. 56 a4 b2 d. 56 ab–1

Bentuk sederhana dari 3 2 2 2 2 24 ) ( 5 15 36 y x ab b ab y x  adalah … a. x a 2 5 c. x ay

2 e. x

b 2 3 b. x ab 2 2

d. 2aby

6. Bentuk sederhana dari

3 1 3 2 ) 16 ( ) 2 ( ) 2 ( 4 3 a a a   = …

a. -22a c. -2a2 e. 22a

b. -2a d. -2a2

7. Bentuk 4 2 3 4 3 4 ) 2 ( y x y x    dapat disederhanakan menjadi … a.

5 2 2 

     x

y c. 2 5

2 1         x y e. 5 14 2x y b. 5 2 2         x y d. 5 10 32x y

8. Hasil dari 6 3

2 4 1 2 8 : 2 c a a b c a           = … a. c b

a10 c.

c b

a8

2 e. 2a10bc

b. c a

b

2 d. 2bc

9. Bentuk                          3 1 2 1 2 1 3 2 3 1 3 2 : 2 b a b a b a senilai dengan …

a. ab c. b6 ab4 e. 31 12 b a b. a b d. a6b5

10. Bentuk sederhana dari

3 3 43

a a a a a adalah … a. 615

a c.

5 a


(5)

b. 6 a5 d. 6 1 a 11. Bentuk ab b

a1 1 dapat dinyatakan

dengan bentuk … a.

ab b a

c. 21 2 b

a e. a + b

b. 2 2 b a b a d. b a 1 12. Bentuk sederhana dari

) )( ( ) ( ) ( 1 1 1 1 2 2 1 b a ab b a b a b a            adalah …

a. 2

) ( 1 b a 

c. 2

) (a b

ab

 

e. ab b. (a + b)2 d.

b a

ab

13. Dalam bentuk pangkat positif dan bentuk akar 2 1 2 1 1 1 y x y x     = … a. xy y x

d. xy

xy

b.

xy x y

e. xy

xy

c.

xy y x

14. Bentuk 2

1 1 1          xy y

x dapat dinyatakan

dalam bentuk … a. xy c.

y x

xy

 e. xy

b. xy xy d.

xy y x

15. Bentuk 2 1 2 1 2 3       y x y x

jika ditulis dalam bentuk pangkat positif menjadi … a. ) 2 ( ) 3 ( 2 x y y x y x   d. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x y y x y x   b. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x x y x y x   e. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x x y x y x   c. ) 2 ( ) 3 ( 2 2 x y y x y x  

16. Dalam bentuk pangkat positif

1 1 1 1 1                y x y x = … a. yy xx

 

c. yy xx  

e. 1x  1y

b. xxyy d. xxyy

17. Bentuk sederhana dari

6 7 5 1 1 1 1 1

1  

                      p p p

p = …

a. p c. p2 – 1 e. p2 - 2p + 1

b. 1 – p2 d. p2 + 2p + 1

18. Diketahui p = ( 2)( 31 13) 1

2

3

x x x

x dan

q = (x21 x21)(x x13), maka

q p

= … a. 3 x c. x e. x3 x2 b. 3 x2 d. x3 x

19. Bentuk sederhana dari 1 1

1 1       b a ab b a adalah …

a. a + b c. –a + b e. b a

1 b. a - b d.

b a

1

20. Bentuk sederhana dari

1 1 1 1 1 1 1 1              b a b a ab a b b a ab adalah … a. 2 2

2 2 b a b a  

c. a2 – b2 e.

2 2

1 b a

b. a2+ b2 d.

2 2

1 b a

21. Bentuk 2

1 1 1            xy y

x senilai dengan ....

a. xy c. xy xy e.

y x

xy


(6)

b. xy d.

xy y x