17 e. Tahap penyelesaian
Konflik sampun
nggayuh klimaks
dipunparingi parampungan,
ketegangandikendorkan. Konflik-konflik sanesipun, sub-subkonflik, utawi konflik-konflik tambahan, menawi wonten, ugi dipunparingi parampungan,
cariyos dipunpungkasi. Dongeng Dewi Menur Seta saha Dongeng Keong Emas sami-sami
kagungan urutan peranganing plot ingkang sami kados ingkang kaandharaken dening teori kasebut.
2. Panggaraping paraga
Paraga saha panggaraping paraga menika dipunbedaaken. Karakter paraga kaandharaken dening Stanton makaten terjemahan Stanton, 1965:
33. Terma ‘karakter’ biasanya dipakai dalam dua konteks. Konteks pertama,
karakter merujuk pada individu-individu yang muncul dalam cerita seperti ketika ada orang yang bertanya; “Berapa karakter yang ada dalam cerita
itu?”. Konteks kedua, karakter merujuk pada percampuran dari berbagai kepentingan, keinginan, emosi, dan prinsip moral dari individu-individu
tersebut seperti yang tampak implisit pada pertanyaan; “Menurutmu, bagaimanakah karakter dalam cerita itu?”.
Sarujuk kaliyan pamanggihipun Stanton, Nurgiyantoro 2007: 165- 165 ugi mbedakaken bab paraga kaliyan panggaraping paraga. Ing panaliten
menika, bab paraga saha panggaraping paraga sami-sami wigatos satemah sedaya sami-sami dipuntliti, nanging fokus-ipun boten ing bedanipun. Ingkang
badhe dipuntandhingaken inggih menika namung paraga protagonis saha
18 antagonis, dene kangge nliti panggaraping paraga, panaliti badhe ngginakaken
teorinipun Lukens. Miturut Abrams 1981: 20 lumantar Nurgiyantoro, 2007: 165 paraga
inggih menika tiyang ingkang dipunwedalaken ing satunggaling karya naratif, utawi drama, ingkang dening pamaos dipuntegesi kagungan kualitas moral
saha kecenderungan tartamtu kados ta menapa ingkang dipunandharaken ing aturing saha menapa ingkang dipuntindakaken ing satunggaling tumindak.
Paraga saged dipunbedakaken dados mapinten-pinten adhedhasar sudut pandang pundi paraganipun dipuntingali. Ing cariyos fiksi kangge para
lare, pambedaning paraga protagonis saha antagonis langkung cetha amargi cariyos kasebut kagungan gina inggih menika kangge piwulang moral kados
menapa ingkang dipuntampilaken dening paraga protagonis Nurgiyantoro, 2007: 226-227.
Saking andharan makaten, saged dipuntegesi bilih paraga protagonis inggih menika paraga ingkang mbeta misi kasaenan saha nilai-nilai moral
ingkang minangka kosok-wangsulipun paraga antagonis, ingkang biyasanipun mbeta
kaawonan utawi
kacilakan. Paraga
protagonis ugi
asring dipundadosaken minangka satriya amargi kagungan padamelan kangge
mbetakaken nilai-nilai ingkang dados nilai idealis dening pamaos. Kosok- wangsulipun, paraga antagonis asring dados paraga ingkang dipuntanggepi
antipatiboten dipunremeni dening pamaos amargi sipatipun awon. Ngengigi
panggaraping paraga,
Jones 1968:
33 lumantar
Nurgiyantoro, 2007: 165 ngandharaken bilih panggaraping paraga inggih
19 menika gambaran ingkang langkung cetha ngengingi paraga ing satunggaling
cariyos. Panggaraping paraga samenika caket sanget kaliyan wataking paraga. Miturut Lukens 2003: 76-78, lumantar Nurgiyantoro, 2013: 231-236 cara
ngedalaken wataking
paraga saged
dipunlampahi mawi
tumindak, tetembungan, penampilan, andharan saking paraga sanes, saha pangandaring
panganggit. a. Cara tumindak
Cara makaten inggih menika cara ngedalaken paraga mawi aksi, tumindak, saha solah bawa ingkang dipuntingalaken dening paraga menika.
b. Cara tetembungan Cara tetembungan saged dipuntegesi minangka cara nedahaken
wataking paraga mawi solah bawa verbal, mawi tetembungan ingkang dipunaturaken.
c. Cara penampilan Cara penampilan saged dipuntegesi minangka cara ngedalaken paraga
mawi sedaya perangan ing piyambakipun, saged fisik utawi saged ugi sikap saha solah bawanipun.
d. Cara andharan saking paraga sanes Andharan saking paraga sanes minangka satunggaling cara ingkang
umum dipunginakaken kangge nggambaraken wataking satunggaling paraga, saged
kangge nedahaken
solah bawa
saha watak
ingkang dereng
dipunandharaken kanthi cara sanes utawi kangge ngiyataken cara sanes
20 ingkang sampun dipunginakaken, saged solah bawa saha watak positif utawi
negatif. e. Cara pangandharing panganggit
Cara menika tegesipun jatidiripribadhinipun satunggaling paraga menika sengaja dipungambaraken dening si panganggit mawi cariyos narasi.
3. Latar