KESIMPULAN DAN IMPLIKASI KEBIJAKAN

Kakwani, N. 1993. Poverty and Economic Growth with Application to Cote D’Ivoire. Review of Income and Wealth, 392: 121-139. Kakwani, N., E.M. Pernia. 2000. What is Pro-poor Growth?, Asian Development Review , 181: 1-16. Kartasasmita, G. 1996. Pembangunan untuk Rakyat: Memadukan Pertumbuhan dan Pemerataan . Pustaka Cidesindo, Jakarta. Klasen, S. 2004. In Search of The Holy Grail: How to Achieve Pro-Poor Growth?, in Toward Pro-Poor Policies: aid, institutions and globalization, ed. B Tungodden, N Stern, I Kolstad, 63-94. Oxford University Press for the World Bank, New York. Koutsoyiannis, A. 1977. Theory of Econometrics: an Introductory Exposition of Econometric Methods . Second edition. The MacMillan Press Ltd, London. Kukk, K. 2008. Fiscal Policy Effects on Economic Growth: Short Run vs Long Run. TUTWPE No. 167. Tallinn University of Technology, Tallinn. Kuncoro, H. 2004. Pengaruh Transfer Antar Pemerintah Pada Kinerja Fiskal Pemerintah Daerah Kota dan Kabupaten di Indonesia. Jurnal Ekonomi Pembangunan , 91: 47-63. Kuznets, S. 1955. Economic Growth and Income Inequality. The American Economic Review , 451: 1-28. Laabas, B., I. Limam. 2004. Impact of Public Policies on Poverty, Income Distribution and Growth . Paper prepared in the context of the IFPRIAPI Collaborative Research Project: “ Public Policy and Poverty Reduction in the Arab Region”. Arab Planning Institute, Kuwait. Lucas, R.E., Jr. 1988. On the Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 221: 3-42. Mahi, R. 2005. Peran Pendapatan Asli Daerah di Era Otonomi. Jurnal Ekonomi dan Pembangunan Indonesia , 61: 39-49. Makmun. 2008. Studi Kemampuan Daerah dalam Memberikan Subsidi Listrik. Jurnal Ekonomi dan Pembangunan , 161. Malik, A., A.M. Ahmed. The Relationship between Real Wages and Output: Evidence from Pakistan. The Pakistan Development Review, 394: 1111-1126. Mallick, S.K. 2008. A macroeconomic policy approach to poverty reduction. Working paper. Brooks World Poverty Institute, University of Manchester, Manchester. Mankiw, N.G. 2007. Makroekonomi. Edisi Keenam. Penerbit Eerlangga, Jakarta. Mardiasmo. 2002. Akuntansi Sektor Publik. Penerbit Andi Offset, Yogyakarta. McKay, A. 2002. Assessing impact of fiscal policy on poverty. Discussion paper, No. 200243. World Institute for Development Economics Research, United Nations University, Helsinki. Miranti, R. 2010. Poverty in Indonesia 1984-2002: The Impact of Growth and Changes in Inequality. Bulletin of Indonesian Economic Studies, 461: 79-97. Musgrave, R.A. 1959. The Theory of Public Finance. McGraw-Hill, New York. Nanga, M. 2006. Dampak Transfer Fiskal terhadap Kemiskinan di Indonesia: Suatu Analisis Simulasi Kebijakan . Disertasi Doktor. Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor, Bogor. Niskanen, W. 1968. The Peculiar Economics of Bureaucracy. The American Economic Review , 582: 293-305. Oates, W. 1972. Fiscal Federalism. Harcourt Brace Jovanovich Inc., New York. Oates, W. 1999. An Essay of Fiscal Federalism. Journal of Economics Literature, 373: 1120-1149. OECD. 2006 a ---------. 2006 . Promoting Pro-Poor Growth: Agriculture. DAC Guidelines and Reference Series. A DAC Reference Document. OECD, Paris. b ---------. 2009 . Promoting Pro-Poor Growth: Infrastructure. DAC Guidelines and Reference Series. A DAC Reference Document. OECD, Paris. a ---------. 2009 . Promoting Pro-Poor Growth: Social Protection. DAC Guidelines and Reference Series. A DAC Reference Document. OECD, Paris. b Panjaitan, M. 2006. Dampak Desentralisasi Fiskal terhadap Kinerja Perekonomian Daerah Kabupaten dan Kota di Provinsi Sumatera Utara: Suatu Pendekatan Ekonometrika . Disertasi Doktor. Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor, Bogor. . Promoting Pro-Poor Growth: Employement. DAC Guidelines and Reference Series. A DAC Reference Document. OECD, Paris. Pardede, R. 2004. Dampak Desentralisasi Fiskal Terhadap Pembangunan Ekonomi Kabupatan Tapanuli Utara dan Kota Medan: Aplikasi Model Input- Output . Disertasi Doktor. Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor, Bogor. Pyndick, R.S., D.L. Rubinfeld. 1991. Economic Models and Economic Forecasts. Richard D. Irwin and MacGraw-Hill, Boston. Ravallion, M. 1995. Growth and Poverty: Evidence for Developing Countries in the 1980s. Economic Letters, 48: 411-417. Ravallion, M. 1998. Poverty Lines in Theory and Practice: Living Standards Measurement Study. Working paper, No. 13. World Bank, Washington, D.C. Ravallion, M., G. Datt. 2002. Why has economic growth been more pro-poor in some states of India than others? Journal of Development Economics, 682: 381-400. Ravallion, M., S. Chen. 1997. What can new survey data tell us about redent changes in distribution and poverty?, World Bank Economic Review, 112: 357-382. Romer, P.M. 1986. Increasing Returns and Long Run Growth. Journal of Political Economy , 945: 1002-1037. Rondinelli, D.A. 1990. Decentralization, Territorial Power and the State: A Critical Response. Development and Change, 213: 491-500. Rosen, H.S. 1999. Public Finance. McGraw-Hill, New York. Samuelson, P.A., W.D. Nordhaus. 2005. Macroeconomics. Eighteenth Edition. McGraw-Hill, New York Saruc, N.T., I. Sagbas. 2008. The Surge Impact of the Flypaper, Substitution and Stimulation Effect on Local Tax Effort in Turkey. International Research Journal of Finance and Economics , 13: 42-49. SAS Institute. 2004. SASETSR 9.1 User’s Guide. Cary, NC: SAS Institute Inc. New York. Seers, D. 1969. The Meaning of Development. International Development Review , 114: 3-4. Sinaga, B.M., H. Siregar. 2003. Dampak Desentralisasi Fiskal Terhadap Pembangunan Ekonomi Daerah di Indonesia . Laporan penelitian. Institut Pertanian Bogor, Bogor. Sitepu, R.K., B.M. Sinaga. 2006. Aplikasi Model Ekonometrika. Program Studi Ilmu Ekonomi Pertanian Sekolah Pascasarjan, Institut Pertanian Bogor, Bogor. Stiglitz, J.E. 2000. Economics of the Public Sector. W W Norton, New York. Sulistiyawan, E. 2009. Metode Kuadrat Terkecil Dua Tahap TSLS dalam Strutural Equation Models SEM. Stigma Journal of Science, 031: 17-21. Supriyati, Saptana, Sumedi. 2001. Dinamika Ketenagakerjaan dan Penyerapan Tenaga Kerja di Pedesaan Jawa Kasus di Propinsi Jawa Barat, Jawa Tengah, dan Jawa Timur. Pusat Penelitian dan Pengembangan Sosial Ekonomi Pertanian PSE. Badan Penelitian dan Pengembangan Pertanian, Departemen Pertanian R.I., Bogor. Suryahadi, A., D. Suryadarma, S. Sumarto. 2009. The Effects of Location and Sectoral Components of Economic Growth on Poverty: Evidence from Indonesia. Journal of Development Economics 89: 109-117. Suryahadi, A., G. Hadiwidjaja, S. Sumarto. 2012. Economic Growth and Poverty Reduction in Indonesia Before and After the Asian Financial Crisis. Working paper. The SMERU Research Institute, Jakarta. Susilowati, S.H. 2010. Pendekatan Skala Ekivalensi untuk Mengukur Kemiskinan. Forum Penelitian Agro Ekonomi, 282: 91-105. Tanzi, V. 2004. Measuring efficiency in public expenditure. Paper presented in Conference on Public Expenditure Evaluation and Growth. World Bank, Washington, D.C. Thorbecke, E. 1993. Impact of State and Civil Institutions on the Operation of Rural market and Nonmarket Configurations. World Development, 214: 565- 575. Todaro, M.P., S.C. Smith. 2003. Economic Development. Eighth edition. Longman, New York Turnbull, G.K. 1998. The Overspending and Flypaper Effect of Fiscal Illusion: Theory and Empirical Evidence. Journal of Urban Economics, 441: 1-26. Usman. 2006. Dampak Desentralisasi Fiskal terhadap Distribusi Pendapatan dan Tingkat Kemiskinan. Tesis Magister. Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor, Bogor. Walpole, R.E., R.H. Myers. 1978. Probability and Statistics for Engineers and Scientists . Second edition. Macmillan Publishing Co., Inc., London. Warr, P. 2006. Poverty and Growth in Southeast Asia. ASEAN Economic Bulletin, 233: 279-302. Whitfield, L. 2008. Pro-Poor Growth: a review of contemporary debates. Working paper. Danish Institute for International Studies DIIS, Copenhagen. Widarjono, A. 2006. Does Intergovenmental Transfers Cause Flypaper Effect on Local Spending? Jurnal Ekonomi Pembangunan, 112: 115-123. Wilde, J.A. 1968. The Expenditure Effects of Grants-in-Aid Programs. National Tax Journal , 213: 340-348 World Bank. 2007. Kajian Pengeluaran Publik Indonesia 2007. World Bank Office, Jakarta. World Bank. 2008. World Development Report 2008: Agriculture for Development . World Bank, Washington, D.C. World Bank. 2009. Handbook on Poverty and Inequality. World Bank, Washington, D.C. Yanizar. 2012. Dampak Alokasi Pengeluaran Dana Pembangunan Pemerintah Daerah dan Investasi Swasta terhadap Produk Domestik Regional Bruto dan Kemiskinan Provinsi Jambi . Disertasi Doktor. Sekolah Pascasarjana, Institut Pertanian Bogor, Bogor. LAMPIRAN Halaman ini sengaja dikosongkan Lampiran 1. IHK Provinsi Tahun 2005-2011 2007=100 Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1. NAD 76.19 91.30 100.00 108.85 115.86 120.34 127.71 2. Sumatera Utara 81.47 92.47 100.00 109.82 115.32 121.55 129.99 3. Sumatera Barat 81.49 91.88 100.00 110.54 116.64 122.62 131.19 4. Riau 82.60 92.62 100.00 110.69 116.04 121.10 128.74 5. Jambi 79.90 90.59 100.00 110.70 115.84 123.40 130.71 6. Sumatera Selatan 80.79 92.98 100.00 111.72 116.60 121.19 127.16 7. Lampung 82.32 95.13 100.00 112.14 120.32 128.49 138.63 8. Kepulauan Riau 86.10 94.95 100.00 109.22 114.35 119.42 125.70 9. Jawa Barat 81.99 93.04 100.00 110.03 115.81 121.28 126.81 10. Jawa Tengah 83.40 94.14 100.00 108.21 113.32 119.01 124.40 11. D.I. Yogyakarta 80.80 92.36 100.00 109.24 114.85 120.72 127.78 12. Jawa Timur 83.61 94.26 100.00 110.01 115.25 121.19 127.54 13. Banten 83.67 93.95 100.00 110.94 117.88 123.20 128.65 14. Bali 87.78 95.64 100.00 107.74 113.92 121.12 128.53 15. NTB 83.24 93.58 100.00 111.92 119.72 127.23 135.36 16. NTT 79.62 91.40 100.00 112.03 119.82 130.49 138.49 17. Kalimantan Barat 83.06 93.30 100.00 111.54 117.99 124.97 132.85 18. Kalimantan Tengah 84.18 94.48 100.00 110.15 114.88 122.05 130.27 19. Kalimantan Selatan 79.99 92.05 100.00 110.38 116.53 125.18 132.30 20. Kalimantan Timur 83.42 94.40 100.00 112.90 120.50 128.81 138.47 21. Sulawesi Utara 82.50 93.33 100.00 111.15 115.43 121.09 125.61 22. Sulawesi Tengah 81.29 94.07 100.00 110.11 117.45 123.80 131.99 23. Sulawesi Selatan 83.05 94.62 100.00 113.75 121.31 127.27 133.27 Sumber : BPS data diolah Lampiran 2. Data dalam Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah menurut Provinsi, 2005-2011 1. Pajak Daerah Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 207 262 365 033 434 903 554 119 564 205 624 333 750 241 Sumut 1 608 350 1 685 214 1 885 251 2 408 105 2 292 295 2 830 624 4 158 694 Sumbar 472 147 516 429 599 002 808 069 752 648 920 612 1 185 693 Riau 739 382 852 666 1 039 747 1 414 862 1 245 331 1 294 166 2 094 242 Jambi 314 744 350 500 411 470 580 171 500 605 681 052 962 525 Sumsel 585 094 742 998 851 892 1 165 446 1 062 003 1 430 245 2 038 019 Lampung 518 092 564 763 627 660 856 174 817 077 1 075 278 1 411 906 Kepri 291 193 457 876 614 056 875 162 853 500 921 860 1 186 796 Jabar 4 049 733 4 161 383 4 776 659 5 941 094 6 109 385 7 879 233 10 988 176 Jateng 2 426 186 2 643 122 2 974 884 3 683 449 3 908 492 4 760 511 5 828 730 DIY 455 789 473 087 558 634 669 929 708 624 820 377 1 047 434 Jatim 3 823 084 4 080 198 4 475 989 5 512 123 6 038 255 7 251 230 10 118 998 Banten 1 310 707 1 390 900 1 607 671 2 002 425 2 048 782 2 724 662 4 306 729 Bali 1 163 359 1 108 053 1 279 686 1 879 973 2 091 405 2 445 638 3 402 119 NTB 195 080 242 480 313 903 410 594 438 564 474 035 651 825 NTT 112 406 134 922 151 369 195 550 221 416 258 823 352 804 Kalbar 300 155 369 381 418 059 562 465 533 121 719 853 1 147 247 Kalteng 153 971 201 928 255 712 362 183 335 806 455 630 803 491 Kalsel 514 346 546 267 654 987 990 413 931 779 1 190 971 1 813 448 Kaltim 806 654 909 374 1 157 987 1 737 305 1 731 691 2 237 012 4 103 121 Sulut 197 385 217 039 268 868 351 941 365 660 468 924 631 886 Sulteng 145 053 166 830 205 331 289 063 277 386 401 402 503 352 Sulsel 697 531 834 959 1 024 193 1 266 029 1 279 924 1 598 193 2 211 443 2. Bagi Hasil Pajak Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 486 988 647 843 657 291 927 402 974 597 1 073 454 1 021 921 Sumut 973 249 1 226 158 1 500 637 1 536 835 1 704 316 1 957 339 1 683 634 Sumbar 313 102 380 944 468 900 503 173 508 162 572 198 533 046 Riau 1 123 424 1 806 461 1 687 781 1 812 394 1 724 110 2 024 646 1 936 579 Jambi 491 926 712 626 700 854 662 498 714 203 792 107 805 674 Sumsel 933 571 1 271 487 1 502 134 1 517 122 1 565 597 2 015 798 1 767 718 Lampung 303 599 379 953 450 676 470 467 505 001 653 254 613 708 Kepri 410 257 584 435 666 804 734 595 641 264 863 205 939 844 Jabar 2 481 347 2 632 820 3 203 826 3 831 810 3 947 226 4 796 545 4 156 856 Jateng 1 223 982 1 502 789 1 749 808 2 076 758 2 274 045 2 582 857 2 269 462 DIY 177 490 188 655 230 938 304 606 331 684 383 212 323 214 Jatim 2 067 989 2 481 523 3 004 813 3 323 646 3 883 436 4 562 973 3 742 784 Banten 941 369 904 048 1 109 001 1 283 651 1 424 447 1 732 055 1 288 630 Bali 309 071 324 563 405 696 513 482 576 947 698 719 535 382 NTB 189 724 230 267 290 534 293 742 317 377 445 808 472 565 NTT 256 028 298 786 364 298 356 055 402 633 477 810 466 922 Kalbar 333 405 402 840 466 538 506 064 589 763 666 299 623 913 Kalteng 377 938 455 259 606 825 584 169 601 560 693 287 655 213 Kalsel 480 734 679 834 574 557 599 834 579 064 682 572 687 048 Kaltim 1 625 340 6 238 423 3 177 694 3 393 006 2 582 159 2 771 900 3 094 360 Sulut 158 451 187 568 246 316 222 316 342 209 398 249 317 747 Sulteng 209 238 247 647 309 585 313 255 336 583 393 151 388 480 Sulsel 661 798 785 685 900 115 951 308 1 033 904 1 120 313 1 083 728 Lampiran 2. Lanjutan 3. Kapasitas Fiskal Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 3 765 071 4 014 083 3 706 259 4 765 033 3 355 517 2 964 928 4 101 186 Sumut 2 928 527 3 433 276 3 966 157 4 660 684 4 701 682 5 728 431 7 276 837 Sumbar 1 073 211 1 288 679 1 524 732 1 832 844 1 816 355 2 166 157 2 547 198 Riau 9 183 266 12 913 809 11 471 834 15 093 119 11 003 978 15 348 292 16 502 098 Jambi 1 244 493 1 805 342 1 994 614 2 201 758 2 276 451 3 057 512 3 693 378 Sumsel 3 438 733 4 595 960 5 027 798 5 972 850 5 641 190 8 313 682 9 176 302 Lampung 1 389 462 1 608 254 1 650 163 2 052 362 1 811 560 2 484 269 2 919 530 Kepri 1 289 765 2 910 407 2 393 970 4 006 268 3 644 925 5 248 387 5 218 460 Jabar 8 183 427 8 730 561 10 086 259 12 149 113 13 777 857 16 535 042 19 539 899 Jateng 5 246 624 6 076 723 6 836 504 8 183 447 9 021 823 10 514 886 11 838 432 DIY 827 610 918 966 1 083 399 1 356 513 1 463 214 1 647 498 1 895 774 Jatim 7 383 771 8 521 850 9 808 903 11 696 344 13 218 883 16 374 816 19 321 543 Banten 2 539 931 2 655 241 3 160 597 3 819 945 4 067 086 5 189 029 6 443 715 Bali 1 739 381 1 757 642 2 048 888 2 851 342 3 204 579 3 825 460 4 791 167 NTB 696 407 788 841 974 156 1 038 227 1 205 703 1 525 855 2 061 434 NTT 566 648 718 364 844 483 899 652 1 021 495 1 183 720 1 348 078 Kalbar 774 209 1 016 610 1 272 474 1 462 266 1 596 754 1 848 692 2 386 508 Kalteng 808 016 990 693 1 438 261 1 548 925 1 625 718 1 899 189 2 470 455 Kalsel 1 616 416 1 927 341 2 137 836 2 904 055 3 793 719 4 007 694 5 675 069 Kaltim 11 999 959 15 313 834 13 745 589 19 551 111 16 883 380 21 528 295 27 920 163 Sulut 463 642 529 189 699 408 744 539 906 802 1 085 322 1 243 266 Sulteng 434 770 552 112 678 316 788 007 843 052 1 034 969 1 236 585 Sulsel 1 802 106 2 203 274 2 721 883 3 026 868 3 098 511 3 511 915 4 209 119 4. Dana Alokasi Umum Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 3 120 169 5 020 880 5 770 630 6 319 320 6 833 391 7 106 046 8 499 017 Sumut 4 830 352 8 333 576 9 764 579 10 427 931 10 833 925 11 741 861 13 742 018 Sumbar 2 846 717 5 128 640 5 749 387 6 519 166 6 665 101 6 937 972 7 838 557 Riau 1 647 753 1 879 006 2 629 987 2 240 616 2 254 257 1 844 004 4 136 917 Jambi 1 827 665 2 693 986 3 133 542 3 376 903 3 453 125 3 772 846 4 427 994 Sumsel 2 527 723 4 281 799 4 951 966 5 452 010 5 364 547 5 370 919 6 811 083 Lampung 2 685 725 4 264 521 4 720 307 5 202 555 5 421 500 5 753 849 7 127 241 Kepri 669 551 1 061 551 1 463 606 1 126 613 1 565 574 1 269 313 1 802 931 Jabar 9 107 170 11 391 701 15 752 885 17 155 799 18 222 348 18 690 298 20 655 213 Jateng 10 501 301 15 850 372 17 529 086 18 859 054 19 381 313 19 628 181 21 551 750 DIY 1 565 931 2 452 463 2 707 775 3 006 847 3 015 919 2 992 336 3 329 976 Jatim 10 979 136 16 616 760 18 772 518 20 536 885 20 891 910 21 275 682 23 550 297 Banten 1 941 806 2 704 950 3 261 483 3 651 863 3 937 637 4 228 750 4 919 433 Bali 1 824 509 2 854 128 3 292 774 3 560 349 3 666 076 3 549 610 3 955 511 NTB 1 912 051 2 998 811 3 645 155 3 919 127 4 070 814 4 366 909 4 847 252 NTT 2 911 010 4 412 964 5 062 742 5 181 175 6 275 031 6 248 344 7 482 854 Kalbar 2 473 405 4 654 627 5 079 791 5 648 449 5 853 241 6 131 708 6 884 032 Kalteng 2 390 308 4 373 819 4 886 209 5 381 200 5 515 163 5 670 502 6 356 374 Kalsel 1 979 425 3 360 323 3 749 497 4 115 483 4 246 247 4 247 594 4 737 692 Kaltim 1 809 265 2 306 877 2 889 083 2 719 736 2 186 485 1 435 609 3 542 935 Sulut 1 537 684 2 759 223 3 071 682 3 069 319 4 051 066 4 438 597 4 959 636 Sulteng 1 842 067 3 262 777 3 612 224 4 054 223 4 136 956 4 490 615 5 076 439 Sulsel 4 174 615 6 639 833 7 399 645 8 107 791 8 279 705 8 801 134 9 860 792 Lampiran 2. Lanjutan 5. Belanja Pertanian Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 163 003 250 446 517 589 529 578 526 015 528 254 512 667 Sumut 161 406 320 418 496 140 477 644 443 307 507 276 577 011 Sumbar 101 529 174 423 246 307 330 835 236 421 253 040 305 780 Riau 237 625 336 574 752 359 631 389 450 332 519 975 428 919 Jambi 79 319 121 443 260 549 299 320 343 089 338 676 268 873 Sumsel 88 220 178 188 407 959 338 709 331 126 395 675 464 786 Lampung 73 858 144 654 241 041 240 761 210 680 190 551 332 371 Kepri 12 682 34 289 55 134 50 806 68 715 70 274 79 199 Jabar 312 979 410 438 660 023 636 438 553 096 724 522 758 315 Jateng 296 066 440 801 613 277 708 304 645 448 687 600 854 066 DIY 58 011 87 967 104 162 128 438 94 771 88 303 89 405 Jatim 363 623 517 953 677 308 793 822 805 081 931 260 984 975 Banten 57 484 81 047 103 159 119 446 97 711 117 147 123 627 Bali 81 733 104 698 190 299 202 199 162 418 160 172 205 377 NTB 74 244 125 810 210 306 182 349 113 210 179 964 247 593 NTT 142 211 214 417 295 360 310 455 334 548 366 468 397 562 Kalbar 92 767 162 294 267 951 277 426 249 540 295 718 416 272 Kalteng 102 840 169 490 244 839 320 447 295 243 288 281 348 211 Kalsel 90 693 171 363 265 538 291 389 230 757 144 480 339 533 Kaltim 233 645 284 257 497 032 418 959 513 781 507 815 500 478 Sulut 50 442 108 690 157 018 165 975 187 065 217 120 252 333 Sulteng 90 773 147 844 198 142 212 649 226 350 203 435 301 170 Sulsel 149 288 270 916 403 336 440 731 393 328 387 858 457 989 6. Belanja Perindustrian Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 11 124 24 327 61 330 107 674 161 385 181 584 155 839 Sumut 46 332 70 286 60 077 82 304 52 030 85 663 99 157 Sumbar 7 244 8 328 20 112 19 674 18 299 16 926 20 847 Riau 5 693 10 327 56 948 24 190 24 377 21 409 78 728 Jambi 20 267 8 503 18 790 23 877 26 403 32 846 30 867 Sumsel 16 493 4 845 25 347 17 017 23 864 12 043 22 505 Lampung 2 472 2 785 16 762 35 007 22 938 8 104 12 863 Kepri 16 186 4 526 13 303 23 026 21 300 17 052 27 505 Jabar 32 671 29 095 138 878 138 244 110 255 104 473 114 113 Jateng 37 263 14 884 71 236 90 080 177 087 197 793 197 715 DIY 4 146 2 147 4 635 998 1 551 399 777 Jatim 22 122 17 042 88 464 120 780 209 246 261 350 236 813 Banten 16 977 58 12 093 30 613 31 455 36 471 46 695 Bali 37 251 27 261 26 700 32 805 27 951 26 032 24 429 NTB 20 036 11 119 16 367 8 944 13 634 11 190 9 318 NTT 18 486 18 772 26 873 26 705 12 128 29 091 23 944 Kalbar 8 789 5 729 11 036 20 919 8 626 8 576 13 825 Kalteng 10 826 9 573 21 733 22 509 18 893 24 384 27 613 Kalsel 6 933 9 030 10 448 12 745 20 466 21 993 23 218 Kaltim 5 533 14 479 67 466 48 726 48 504 35 185 40 958 Sulut 4 094 4 086 5 782 10 413 20 346 21 051 23 687 Sulteng 6 372 10 167 25 805 29 919 15 223 18 666 11 503 Sulsel 31 013 54 833 78 096 65 787 51 767 45 669 40 736 Lampiran 2. Lanjutan 7. Belanja Perdagangan Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 5 594 22 701 15 280 22 644 10 586 17 791 26 290 Sumut 27 530 43 132 70 950 43 293 82 411 60 666 99 764 Sumbar 20 920 16 841 29 223 49 681 37 246 64 822 72 370 Riau 18 214 37 796 187 596 172 524 111 429 115 711 71 665 Jambi 7 835 5 162 17 280 21 774 20 769 21 032 21 450 Sumsel 36 552 15 055 46 732 78 791 59 967 72 264 88 954 Lampung 13 026 11 780 51 017 23 339 19 934 21 543 67 359 Kepri 9 980 3 431 12 824 3 807 15 428 37 120 30 532 Jabar 36 403 23 136 115 511 89 922 81 223 104 828 125 766 Jateng 81 247 63 617 225 201 293 389 184 240 153 080 207 722 DIY 6 735 10 874 35 270 23 716 30 837 49 801 41 288 Jatim 38 898 43 274 122 442 129 249 165 329 179 243 183 175 Banten 9 150 3 306 21 943 18 748 12 670 13 896 15 866 Bali 18 041 8 166 10 574 10 599 10 815 9 764 6 154 NTB 4 405 7 983 33 357 23 142 8 162 13 585 17 336 NTT 2 275 202 18 656 21 873 43 412 30 543 47 560 Kalbar 13 302 3 128 24 598 21 737 35 370 45 817 41 610 Kalteng 31 684 25 293 47 211 45 899 44 913 41 941 38 119 Kalsel 48 133 16 204 58 099 50 837 47 713 35 211 61 229 Kaltim 33 456 25 872 118 637 66 707 79 365 78 540 119 056 Sulut 10 438 11 108 20 132 24 337 31 703 40 623 42 051 Sulteng 10 542 14 089 30 686 17 337 23 358 24 662 24 169 Sulsel 16 923 14 701 31 094 34 119 35 912 41 705 46 745 8. Belanja Infrastruktur Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 558 128 919 523 1 941 979 3 135 948 3 476 556 2 785 345 2 699 740 Sumut 1 006 838 1 617 511 2 013 991 2 875 806 2 635 280 2 695 453 3 093 988 Sumbar 433 245 917 327 1 318 324 1 548 593 1 338 405 1 412 933 1 324 563 Riau 1 744 947 1 872 719 2 367 251 4 673 852 4 018 584 4 067 387 3 116 488 Jambi 618 990 973 190 1 089 973 1 627 512 1 229 726 1 529 921 1 893 219 Sumsel 1 048 393 2 783 233 3 060 328 3 544 941 2 548 162 2 869 764 3 301 626 Lampung 559 964 1 181 849 1 331 312 1 295 212 1 176 238 1 333 075 1 710 455 Kepri 89 543 323 070 702 284 940 969 1 388 422 1 375 149 1 000 553 Jabar 1 923 865 2 484 393 3 774 658 3 762 325 3 608 241 4 707 713 4 601 848 Jateng 1 344 047 2 421 843 2 966 363 3 260 049 3 009 348 2 768 325 3 122 688 DIY 244 965 258 351 390 169 670 234 457 347 230 968 464 591 Jatim 1 928 047 3 176 803 4 012 955 4 011 138 4 480 000 4 689 851 4 282 181 Banten 674 717 1 563 466 1 171 046 1 083 368 1 122 149 1 490 777 1 546 879 Bali 275 071 522 289 639 428 972 561 891 198 608 422 537 326 NTB 190 067 368 992 634 744 581 492 675 362 687 002 956 256 NTT 374 739 599 552 979 509 1 053 930 1 246 398 1 463 648 1 038 428 Kalbar 434 053 1 055 707 1 542 494 1 787 231 1 617 020 1 797 859 1 704 455 Kalteng 768 544 1 544 591 1 736 602 1 985 883 2 146 254 1 921 827 1 627 364 Kalsel 445 332 841 108 1 200 630 1 469 895 1 792 651 1 688 029 1 626 709 Kaltim 2 569 709 4 783 443 4 210 514 6 001 834 6 085 218 5 682 174 6 427 616 Sulut 171 557 443 279 620 230 647 375 1 045 988 1 067 659 1 062 277 Sulteng 367 214 576 816 865 280 991 361 1 059 028 1 049 039 842 680 Sulsel 702 349 1 243 223 1 707 370 2 402 933 2 058 694 1 781 053 1 984 222 Lampiran 2. Lanjutan 9. Total Belanja Daerah Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 7 201 537 9 354 602 12 680 692 15 469 757 17 897 117 18 090 531 19 345 890 Sumut 8 587 575 11 682 044 15 396 408 17 287 836 19 266 704 20 829 321 25 130 353 Sumbar 4 307 660 6 416 977 8 002 878 9 860 415 10 489 378 11 733 885 12 289 897 Riau 8 967 051 12 525 677 16 490 687 17 405 701 18 226 825 18 458 813 18 643 110 Jambi 3 154 809 4 213 414 5 602 666 6 897 724 7 204 933 7 758 521 8 584 787 Sumsel 5 431 668 8 808 181 11 439 437 12 716 982 12 474 916 14 433 859 17 665 386 Lampung 4 166 584 6 232 137 7 643 415 8 216 593 8 628 542 10 107 474 13 050 995 Kepri 1 816 606 3 134 749 5 205 845 4 838 737 6 617 897 7 076 007 8 036 122 Jabar 18 131 215 21 675 470 28 322 627 32 279 536 37 845 753 43 268 405 50 508 708 Jateng 16 205 187 21 932 469 26 455 688 31 653 570 32 714 074 36 149 726 42 104 442 DIY 2 629 956 3 464 831 4 044 448 5 419 257 5 303 888 5 716 513 6 334 442 Jatim 19 070 946 25 505 714 29 969 695 35 437 838 40 363 540 47 088 195 50 062 235 Banten 4 565 752 6 158 916 6 992 779 8 282 222 8 992 805 10 714 115 12 889 422 Bali 3 715 504 5 058 847 6 013 241 7 029 899 8 234 728 8 715 611 9 672 872 NTB 2 763 813 3 935 675 5 197 725 5 675 330 6 246 427 7 176 207 8 375 699 NTT 3 738 728 5 201 754 6 671 201 7 615 861 8 764 425 9 688 070 11 173 874 Kalbar 3 511 807 5 679 047 6 827 923 8 331 160 9 093 898 9 941 143 11 005 952 Kalteng 3 410 230 5 490 083 6 803 723 7 968 966 8 805 470 8 741 715 9 167 184 Kalsel 3 490 274 5 267 986 6 520 584 7 858 708 9 349 065 10 191 695 10 994 322 Kaltim 11 036 952 15 553 034 20 209 490 23 314 266 24 622 790 24 847 615 26 994 689 Sulut 2 278 117 3 625 901 4 522 739 4 614 958 6 270 516 6 951 359 8 046 974 Sulteng 2 470 991 3 900 233 5 007 913 5 664 802 6 358 224 6 782 869 7 925 899 Sulsel 6 470 200 9 215 024 11 621 219 14 082 836 14 824 869 15 294 617 17 980 568 10. Kemandirian Fiskal Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 5.5 7.6 7.1 7.4 6.4 6.4 6.7 Sumut 22.4 18.7 15.8 17.8 15.3 17.8 21.9 Sumbar 16.9 13.5 12.7 13.2 12.2 13.3 15.8 Riau 13.5 12.9 12.6 16.2 13.2 12.7 17.8 Jambi 15.8 13.2 11.7 13.2 10.9 12.7 16.5 Sumsel 15.0 12.4 10.6 12.5 12.5 13.9 15.8 Lampung 16.3 12.9 11.4 13.8 12.6 14.3 14.5 Kepri 19.3 19.6 17.4 21.4 16.1 16.4 18.6 Jabar 29.2 26.1 23.1 24.6 22.8 25.2 28.5 Jateng 24.7 20.7 19.0 19.1 20.4 21.7 22.1 DIY 24.7 21.0 21.0 19.4 21.3 22.0 24.6 Jatim 27.6 23.0 22.2 22.8 22.4 23.8 29.3 Banten 35.0 28.4 29.3 30.5 29.3 32.2 39.9 Bali 38.4 28.3 27.3 33.2 31.9 35.8 43.9 NTB 12.0 11.2 10.3 11.4 11.6 11.6 16.4 NTT 8.2 7.9 7.0 7.1 6.9 7.2 7.7 Kalbar 11.9 10.0 10.3 10.3 9.8 11.1 14.6 Kalteng 8.9 7.3 7.3 8.1 7.6 9.0 12.7 Kalsel 22.3 17.3 16.4 18.3 15.0 17.0 22.5 Kaltim 11.6 11.8 10.3 13.0 13.8 15.3 22.1 Sulut 13.0 9.1 8.9 10.5 8.7 9.4 10.5 Sulteng 8.7 7.3 6.7 7.9 7.8 9.2 10.1 Sulsel 16.2 14.3 13.9 13.7 13.5 15.2 16.8 Lampiran 2. Lanjutan 11. Panjang Jalan Aspal km Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 8 060 8 938 11 198 10 916 9 098 9 946 10 479 Sumut 15 663 15 725 18 103 18 396 19 378 19 410 20 192 Sumbar 9 101 8 472 8 911 9 175 9 535 9 790 10 321 Riau 6 338 5 369 6 287 7 035 8 981 9 439 9 509 Jambi 4 569 4 762 5 268 5 319 5 987 6 405 6 747 Sumsel 10 417 7 502 7 795 8 342 9 228 9 355 9 231 Lampung 5 668 6 851 7 533 7 549 10 047 11 713 12 304 Kepri 726 730 733 737 2 762 2 724 2 789 Jabar 19 609 21 259 22 485 22 711 20 707 20 722 20 727 Jateng 22 108 21 304 22 649 23 054 24 403 22 970 22 897 DIY 3 374 3 440 3 406 3 417 3 673 3 722 3 599 Jatim 27 257 30 023 31 432 32 215 34 055 34 352 35 539 Banten 3 142 3 315 3 618 3 707 4 036 4 304 4 304 Bali 4 862 5 782 6 399 6 430 5 863 6 709 6 829 NTB 4 453 4 199 4 195 4 236 4 846 5 042 5 058 NTT 4 663 6 797 9 530 9 606 9 295 9 192 9 192 Kalbar 5 019 4 078 5 121 4 883 6 416 6 838 6 744 Kalteng 3 710 3 633 3 721 3 836 4 663 5 345 5 345 Kalsel 5 325 6 305 6 562 6 667 6 572 6 637 6 859 Kaltim 5 085 3 122 3 739 3 671 5 110 5 771 5 903 Sulut 4 194 3 476 3 541 3 546 4 891 4 896 5 161 Sulteng 5 976 9 274 11 790 11 918 8 128 8 026 7 906 Sulsel 7 059 9 681 13 513 15 838 16 612 16 472 16 472 12. PDRB Pertanian Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 15 201 942 18 196 888 18 135 800 19 397 727 20 416 142 21 968 444 23 854 174 Sumut 33 486 113 35 807 654 41 010 152 48 871 766 54 431 194 63 181 841 70 635 868 Sumbar 11 433 001 13 396 524 14 754 868 17 379 925 18 381 918 20 792 322 23 243 792 Riau 30 171 587 36 294 176 43 595 169 53 137 564 60 270 256 69 025 080 77 985 165 Jambi 6 053 438 7 173 738 8 366 858 9 791 985 12 113 078 15 814 677 18 566 306 Sumsel 14 358 881 17 300 120 20 080 335 22 965 527 23 824 888 27 661 518 31 415 110 Lampung 15 139 552 18 166 620 22 732 966 28 802 380 34 591 074 39 916 660 46 287 631 Kepri 2 182 320 2 369 108 2 612 093 2 868 417 3 192 447 3 434 220 3 712 922 Jabar 46 430 738 52 586 284 62 894 902 72 517 608 85 149 263 97 194 393 103 131 444 Jateng 44 806 485 57 364 982 63 832 142 72 862 986 79 342 554 86 667 552 95 094 911 DIY 3 991 035 4 574 164 4 941 800 5 993 781 6 366 771 6 644 695 7 370 795 Jatim 69 684 863 80 910 218 89 627 587 102 815 940 112 233 859 122 623 968 136 027 920 Banten 7 773 571 8 212 873 9 156 761 11 009 719 12 162 939 14 210 396 15 284 451 Bali 7 296 041 7 930 061 8 711 066 9 884 823 11 326 123 12 097 348 12 743 485 NTB 5 815 159 6 505 202 7 181 228 8 319 378 9 117 556 10 038 756 11 350 296 NTT 6 034 394 6 857 125 7 706 388 8 746 992 9 553 184 10 655 483 11 546 008 Kalbar 9 155 266 10 181 147 11 436 733 12 834 639 13 955 200 15 168 464 16 730 149 Kalteng 7 251 866 8 576 830 9 292 697 9 664 205 10 460 969 12 187 981 13 972 705 Kalsel 7 174 910 7 777 784 8 856 263 10 158 546 11 380 214 12 487 663 13 711 835 Kaltim 9 535 872 10 792 274 12 864 617 15 523 103 16 956 036 19 215 774 22 289 040 Sulut 3 615 568 4 328 030 4 774 117 5 673 670 6 231 928 7 167 323 7 915 832 Sulteng 7 941 798 8 796 220 10 313 240 12 137 730 13 231 345 14 507 237 16 493 715 Sulsel 16 188 361 18 513 257 20 900 360 25 071 809 28 008 206 30 442 430 34 788 232 Lampiran 2. Lanjutan 13. PDRB Industri Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 10 258 031 8 532 036 7 935 044 8 189 779 7 789 412 7 512 523 7 541 286 Sumut 35 555 030 41 192 511 45 531 177 51 640 677 55 050 579 63 293 455 70 672 275 Sumbar 5 084 343 6 055 971 7 179 243 8 597 361 9 279 510 10 197 209 11 265 372 Riau 27 881 009 32 313 284 39 156 004 50 179 231 59 796 962 70 309 301 80 086 270 Jambi 2 702 262 3 112 689 3 804 725 4 568 278 5 258 205 5 981 287 6 747 658 Sumsel 17 867 383 22 286 619 25 305 859 31 089 859 32 459 464 34 656 378 37 449 533 Lampung 5 259 706 6 146 604 8 313 988 9 798 072 12 514 338 17 120 714 20 555 157 Kepri 21 286 720 24 420 316 24 203 354 26 611 279 29 517 887 33 488 734 38 343 836 Jabar 173 067 743 214 242 075 236 628 972 276 714 347 281 275 082 291 688 080 319 983 632 Jateng 79 037 443 92 646 435 103 218 431 125 006 771 130 352 154 146 155 157 166 108 727 DIY 3 588 201 4 078 214 4 475 680 5 062 275 5 528 856 6 396 639 7 434 020 Jatim 121 251 936 137 966 415 154 363 456 176 922 162 193 256 482 214 024 729 239 844 520 Banten 53 900 181 61 778 056 65 827 926 71 714 831 75 128 199 83 123 176 91 675 157 Bali 3 171 738 3 518 324 4 093 976 4 941 639 5 588 428 6 120 474 6 572 989 NTB 868 578 948 804 1 083 503 1 279 191 1 491 345 1 638 225 1 758 209 NTT 266 258 298 129 325 910 344 287 374 739 427 448 471 728 Kalbar 6 444 998 7 646 123 8 485 531 9 578 227 10 291 190 11 138 112 12 005 211 Kalteng 1 955 765 2 080 306 2 350 851 2 721 538 3 056 227 3 340 926 3 637 070 Kalsel 4 079 921 4 047 835 4 364 119 4 726 895 5 071 961 5 611 080 6 270 582 Kaltim 65 988 813 71 805 685 74 879 047 103 969 150 78 131 959 80 490 474 91 242 912 Sulut 1 582 761 1 858 008 2 062 800 2 318 115 2 664 225 2 972 701 3 248 856 Sulteng 1 279 350 1 430 286 1 631 985 2 151 627 2 547 427 2 812 821 3 084 443 Sulsel 7 137 864 8 245 336 9 158 552 11 060 440 12 514 886 14 457 259 16 789 288 14. PDRB Perdagangan Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 7 084 527 8 104 293 9 227 064 10 222 603 10 743 849 12 029 968 13 710 154 Sumut 26 094 915 30 340 309 34 846 208 41 281 118 44 941 662 52 384 318 60 032 520 Sumbar 7 799 757 8 992 233 10 367 999 12 532 368 13 694 246 15 474 821 17 836 651 Riau 9 124 858 11 179 723 14 064 411 19 317 093 24 878 635 32 276 355 40 269 373 Jambi 3 438 994 4 265 670 4 773 912 5 647 973 6 428 163 7 827 668 9 476 118 Sumsel 9 051 350 10 941 014 12 919 872 15 937 658 17 546 075 20 386 926 23 754 980 Lampung 6 150 316 7 573 095 8 714 733 10 158 964 11 948 935 16 530 762 20 433 382 Kepri 9 307 706 9 475 459 10 632 966 12 058 309 12 487 883 14 180 068 15 568 076 Jabar 74 280 673 90 022 994 100 691 124 129 912 046 149 056 003 172 713 197 194 431 786 Jateng 46 694 124 55 362 795 60 877 927 71 617 055 78 262 543 86 998 316 98 268 230 DIY 4 866 927 5 597 603 6 326 700 7 321 299 8 165 613 9 008 181 10 246 578 Jatim 107 123 913 128 690 339 150 733 654 177 014 047 195 184 788 229 404 872 265 238 860 Banten 14 499 931 17 081 608 20 400 506 24 621 928 27 690 651 31 312 762 35 572 454 Bali 10 116 783 10 964 358 12 517 789 14 712 079 17 868 608 20 016 062 22 499 947 NTB 2 923 359 3 384 598 3 951 540 4 625 844 5 411 537 6 264 539 7 215 389 NTT 2 368 426 2 720 325 3 060 048 3 399 758 3 891 233 4 654 429 5 388 756 Kalbar 7 712 168 8 558 176 9 696 975 11 018 475 12 125 071 13 766 022 15 074 176 Kalteng 4 168 611 4 432 173 5 196 718 6 453 297 7 688 522 8 867 155 10 213 522 Kalsel 4 750 616 5 152 785 5 932 313 6 857 284 7 698 123 8 956 143 10 479 604 Kaltim 10 463 894 12 746 465 14 617 104 18 219 954 22 218 449 26 385 156 30 668 030 Sulut 2 877 212 3 181 923 3 746 998 4 660 927 5 505 248 6 242 702 6 823 104 Sulteng 2 083 183 2 379 562 2 708 691 3 416 630 3 841 235 4 437 424 5 301 431 Sulsel 7 880 009 9 507 866 10 986 578 13 913 800 16 690 285 20 434 953 24 236 347 Lampiran 2. Lanjutan 15. PDRB Total Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 56 951 612 70 786 835 71 093 359 73 547 551 71 986 954 77 983 776 85 537 966 Sumut 139 618 314 160 376 799 181 819 737 213 931 697 236 353 616 275 700 207 314 156 937 Sumbar 44 674 569 53 029 588 59 799 045 70 954 515 76 752 938 87 221 254 98 917 269 Riau 139 018 996 167 068 189 210 002 560 276 400 130 297 173 028 345 661 314 413 350 123 Jambi 22 487 011 26 061 774 32 076 677 41 056 484 44 127 006 53 816 693 63 268 138 Sumsel 81 531 510 95 928 763 109 895 707 133 664 987 137 331 848 157 534 956 181 776 073 Lampung 40 906 789 49 118 989 60 921 966 73 719 259 88 934 861 108 378 507 128 408 895 Kepri 43 289 165 48 749 881 51 826 272 58 574 996 63 892 937 71 614 514 80 242 794 Jabar 389 244 654 473 187 293 526 220 225 633 283 483 689 841 314 771 593 860 861 006 348 Jateng 234 435 323 281 996 709 312 428 807 367 135 955 397 903 944 444 692 015 498 614 636 DIY 25 337 603 29 417 349 32 916 736 38 101 685 41 407 050 45 625 590 51 782 092 Jatim 405 041 742 472 286 954 536 981 882 621 391 675 686 847 558 778 565 772 884 143 575 Banten 97 170 026 111 845 095 122 843 947 139 864 778 152 556 216 171 690 414 192 218 910 Bali 35 261 829 38 851 075 44 003 380 51 916 170 60 292 239 66 690 598 73 478 162 NTB 25 682 675 28 596 882 33 522 225 35 314 731 44 014 619 49 559 794 48 729 107 NTT 14 810 472 16 904 073 19 136 982 21 655 869 24 179 412 27 738 760 31 204 406 Kalbar 33 869 468 38 648 273 43 540 865 49 132 966 54 281 172 60 501 505 66 780 222 Kalteng 20 983 170 24 483 071 27 931 950 32 760 168 37 161 800 42 620 950 49 072 507 Kalsel 31 794 069 34 670 494 39 438 767 45 843 794 51 460 176 59 821 157 68 234 881 Kaltim 180 289 090 199 588 125 222 628 921 314 813 521 285 590 822 321 904 880 390 638 617 Sulut 18 763 479 21 216 490 24 081 133 28 697 756 33 033 610 36 911 815 41 505 118 Sulteng 17 366 740 19 701 520 23 218 709 28 727 505 32 461 332 37 319 063 44 317 855 Sulsel 51 780 443 60 902 824 69 271 925 85 143 191 99 954 590 117 862 210 137 389 879 16. PDRB per Kapita Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 13 947 17 462 17 467 17 128 16 498 17 351 20 746 Sumut 11 243 12 723 14 248 16 403 17 840 21 237 23 517 Sumbar 9 782 11 976 13 427 14 897 15 897 17 995 21 669 Riau 28 747 33 485 39 448 53 265 56 002 62 412 63 554 Jambi 8 484 9 627 11 630 14 725 15 569 17 404 21 359 Sumsel 11 962 13 966 15 753 18 768 19 014 21 145 24 515 Lampung 5 772 6 637 8 110 9 974 11 871 14 245 16 153 Kepri 33 849 35 321 39 448 40 310 42 165 42 649 63 554 Jabar 9 942 11 904 13 011 15 477 16 622 17 922 19 908 Jateng 7 355 8 812 9 727 11 253 12 107 13 732 15 323 DIY 7 529 8 884 9 846 10 985 11 824 13 196 14 935 Jatim 11 103 13 231 14 981 16 751 18 421 20 775 24 298 Banten 10 712 11 687 12 489 14 566 15 594 16 148 17 558 Bali 10 355 11 351 12 693 14 766 16 979 17 141 20 207 NTB 6 190 6 464 7 461 8 093 9 927 11 013 10 220 NTT 3 461 4 039 4 509 4 776 5 234 5 922 6 977 Kalbar 8 389 8 648 9 580 11 563 12 568 13 763 13 784 Kalteng 10 653 11 142 12 376 15 924 17 817 19 267 19 611 Kalsel 9 645 10 531 11 793 13 301 14 719 16 495 19 190 Kaltim 62 446 69 162 75 192 101 727 90 240 90 597 119 498 Sulut 8 752 9 780 10 962 12 997 14 821 16 256 18 029 Sulteng 7 512 8 040 9 295 11 781 13 088 14 163 16 485 Sulsel 6 914 7 671 8 675 10 909 12 639 14 669 16 582 Lampiran 2. Lanjutan 17. Jumlah Tenaga Kerja Pertanian Ribu Orang Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 922 900 780 786 847 810 898 Sumut 2 721 2 412 2 419 2 611 2 694 2 875 2 595 Sumbar 833 822 906 924 907 900 814 Riau 700 978 931 1 014 1 000 969 1 086 Jambi 631 638 662 707 696 811 771 Sumsel 1 966 1 948 1 896 1 898 1 905 1 986 2 029 Lampung 2 134 1 892 1 879 1 840 1 830 2 111 1 715 Kepri 206 101 82 81 83 98 98 Jabar 4 069 3 955 4 259 4 212 4 256 3 964 3 676 Jateng 6 339 5 989 6 148 5 697 5 865 5 617 5 376 DIY 634 612 546 560 571 540 431 Jatim 8 188 7 919 8 392 8 242 8 288 7 939 7 520 Banten 924 711 759 813 745 723 630 Bali 609 663 714 726 704 672 557 NTB 863 900 925 867 884 1 005 872 NTT 1 597 1 470 1 377 1 448 1 473 1 334 1 360 Kalbar 1 167 1 253 1 254 1 309 1 314 1 266 1 294 Kalteng 565 604 572 596 597 565 605 Kalsel 742 614 725 763 728 728 756 Kaltim 353 409 370 457 456 456 454 Sulut 379 341 373 363 346 358 321 Sulteng 619 713 646 672 680 663 655 Sulsel 1 713 1 314 1 581 1 614 1 589 1 572 1 469 18. Jumlah Tenaga Kerja Industri Ribu Orang Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 55 72 76 87 81 78 73 Sumut 310 344 387 448 501 455 484 Sumbar 131 119 140 128 131 138 153 Riau 173 95 123 108 119 127 146 Jambi 76 47 48 46 42 50 49 Sumsel 121 132 155 159 156 168 168 Lampung 196 247 263 272 299 290 359 Kepri 51 128 131 186 158 253 195 Jabar 2 615 2 744 2 767 2 935 3 074 3 389 3 572 Jateng 2 552 2 703 2 766 2 703 2 657 2 815 3 047 DIY 240 191 209 251 237 247 267 Jatim 2 357 2 405 2 458 2 412 2 386 2 483 2 665 Banten 633 669 695 706 844 1 054 1 140 Bali 345 251 289 263 294 304 290 NTB 178 190 195 210 213 204 170 NTT 120 164 165 141 135 144 125 Kalbar 102 97 86 85 76 101 89 Kalteng 25 36 42 36 30 36 31 Kalsel 130 133 131 112 114 130 117 Kaltim 154 78 83 84 76 83 85 Sulut 46 42 45 44 58 51 66 Sulteng 38 30 48 50 44 39 66 Sulsel 152 125 147 183 215 197 223 Lampiran 2. Lanjutan 19. Jumlah Tenaga Kerja Perdagangan Ribu Orang Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 223 219 249 253 264 314 299 Sumut 913 934 956 1 119 1 156 1 196 1 209 Sumbar 321 352 384 396 415 406 442 Riau 284 278 334 361 376 408 491 Jambi 164 160 182 191 201 230 231 Sumsel 477 355 380 494 457 498 558 Lampung 322 371 522 543 601 568 606 Kepri 84 118 117 125 140 154 194 Jabar 3 732 3 747 4 123 4 181 4 303 4 207 4 555 Jateng 3 318 3 409 3 418 3 255 3 462 3 388 3 402 DIY 426 411 435 457 455 438 480 Jatim 3 354 3 498 3 718 3 776 3 933 3 788 3 908 Banten 822 779 861 980 970 1 190 1 118 Bali 442 404 463 482 489 571 597 NTB 283 346 350 327 347 373 370 NTT 90 94 131 141 149 151 147 Kalbar 245 274 280 276 261 273 277 Kalteng 132 128 130 121 121 140 158 Kalsel 304 355 333 368 376 388 390 Kaltim 254 228 232 259 283 327 364 Sulut 162 132 165 164 173 173 196 Sulteng 105 117 149 156 161 164 190 Sulsel 491 537 566 579 637 604 655 20. Total Tenaga Kerja Ribu Orang Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 1 542 1 624 1 571 1 622 1 733 1 776 1 852 Sumut 5 166 4 860 5 083 5 540 5 766 6 126 5 912 Sumbar 1 737 1 808 1 889 1 956 1 999 2 041 2 071 Riau 1 700 1 773 1 908 2 056 2 067 2 170 2 424 Jambi 1 097 1 103 1 147 1 224 1 261 1 462 1 435 Sumsel 3 069 3 022 3 058 3 191 3 197 3 421 3 553 Lampung 3 114 3 064 3 281 3 314 3 387 3 737 3 482 Kepri 501 516 536 613 626 769 782 Jabar 14 629 14 998 15 854 16 480 16 901 16 942 17 455 Jateng 15 549 15 567 16 304 15 464 15 835 15 809 15 916 DIY 1 758 1 751 1 774 1 892 1 896 1 775 1 799 Jatim 17 668 17 670 18 751 18 882 19 305 18 698 18 940 Banten 3 315 3 236 3 384 3 669 3 705 4 583 4 530 Bali 1 946 1 870 1 982 2 030 2 057 2 177 2 205 NTB 1 785 1 907 1 951 1 905 1 967 2 133 1 962 NTT 2 039 1 973 2 010 2 086 2 161 2 061 2 096 Kalbar 1 822 1 954 2 005 2 041 2 081 2 096 2 147 Kalteng 888 944 966 982 999 1 023 1 106 Kalsel 1 510 1 488 1 599 1 670 1 706 1 744 1 825 Kaltim 1 119 1 147 1 092 1 260 1 303 1 482 1 591 Sulut 855 829 909 912 940 937 991 Sulteng 946 1 036 1 084 1 132 1 150 1 164 1 261 Sulsel 3 028 2 739 2 939 3 136 3 222 3 272 3 376 Lampiran 2. Lanjutan 21. Rata-rata Upah Pertanian per Bulan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 541 574 695 839 843 847 900 Sumut 529 723 705 775 795 840 1 014 Sumbar 459 514 581 737 721 606 887 Riau 712 934 771 936 886 991 1 230 Jambi 665 640 629 750 728 830 1 049 Sumsel 531 510 570 714 648 855 1 055 Lampung 380 436 405 495 537 557 743 Kepri 624 681 772 936 946 1 016 1 288 Jabar 313 319 337 442 441 454 514 Jateng 257 325 328 391 407 426 503 DIY 289 358 423 527 482 349 576 Jatim 281 304 313 356 421 420 490 Banten 315 399 377 876 608 603 676 Bali 493 422 472 632 652 642 718 NTB 222 253 288 451 471 439 564 NTT 282 241 405 357 563 490 414 Kalbar 702 715 723 855 925 938 1 039 Kalteng 750 698 749 830 937 989 1 256 Kalsel 589 503 619 729 847 850 909 Kaltim 951 943 1 318 1 563 1 670 1 429 1 295 Sulut 497 511 514 606 641 932 895 Sulteng 404 520 503 561 713 639 918 Sulsel 379 485 467 563 555 589 670 22. Rata-rata Upah Industri per Bulan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 585 857 1 036 898 989 994 1 108 Sumut 866 928 884 904 1 192 1 189 1 148 Sumbar 687 567 662 769 914 901 1 099 Riau 1 180 1 087 1 178 1 328 1 346 1 520 1 630 Jambi 798 1 050 792 826 1 264 1 229 1 140 Sumsel 706 797 777 903 1 188 1 227 1 247 Lampung 600 488 593 650 718 823 931 Kepri 1 152 1 312 1 799 1 748 1 939 2 137 2 433 Jabar 779 819 923 934 1 070 1 191 1 284 Jateng 520 519 530 560 615 750 796 DIY 446 720 647 732 798 766 967 Jatim 645 760 704 734 818 945 949 Banten 971 1 046 1 118 1 031 1 458 1 505 1 429 Bali 632 608 691 754 858 899 1 013 NTB 230 319 408 523 557 752 650 NTT 525 553 604 725 649 630 679 Kalbar 612 955 858 896 963 1 072 1 440 Kalteng 976 692 826 902 1 188 959 1 192 Kalsel 789 656 787 783 918 951 1 553 Kaltim 2 104 1 121 2 246 2 136 2 228 2 094 1 710 Sulut 697 748 860 776 980 949 1 202 Sulteng 562 313 645 745 732 734 1 009 Sulsel 569 844 645 787 857 864 845 Lampiran 2. Lanjutan 23. Rata-rata Upah Perdagangan per Bulan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 590 885 970 943 985 942 1 058 Sumut 643 823 900 912 1 149 1 153 1 075 Sumbar 741 798 781 833 977 1 075 1 249 Riau 673 921 833 857 1 036 1 077 1 288 Jambi 838 710 727 669 838 894 934 Sumsel 591 952 815 867 942 939 1 303 Lampung 519 663 595 724 821 807 775 Kepri 1 004 1 060 1 203 1 248 1 342 1 351 1 635 Jabar 747 926 838 923 1 059 1 121 1 181 Jateng 538 566 568 658 690 764 874 DIY 601 617 752 749 773 857 1 048 Jatim 567 656 699 794 830 877 1 036 Banten 801 897 989 1 418 1 342 1 362 1 512 Bali 743 756 986 1 081 1 254 1 340 1 324 NTB 475 600 716 656 878 876 927 NTT 462 501 569 608 745 791 829 Kalbar 619 736 787 880 864 885 1 058 Kalteng 651 583 873 669 927 1 053 1 360 Kalsel 657 706 748 645 903 1 001 1 036 Kaltim 986 879 1 044 1 037 1 442 1 500 1 423 Sulut 760 936 994 828 878 1 185 1 200 Sulteng 375 770 708 814 752 860 844 Sulsel 561 854 699 972 868 983 907 24. Rata-rata Pengeluaran per Kapita Pertanian per Bulan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 203 230 258 306 337 368 435 Sumut 201 225 275 305 335 370 462 Sumbar 206 224 261 300 350 394 480 Riau 263 315 355 419 480 444 605 Jambi 239 243 293 340 349 403 524 Sumsel 171 208 273 297 317 379 446 Lampung 155 193 236 254 275 323 385 Kepri 208 304 409 453 538 532 617 Jabar 192 216 239 249 293 334 388 Jateng 174 188 211 228 253 298 349 DIY 202 209 266 255 298 331 370 Jatim 168 185 216 231 263 304 344 Banten 173 204 231 260 290 337 365 Bali 296 277 325 308 343 422 538 NTB 147 188 214 226 251 294 366 NTT 128 137 155 168 202 246 277 Kalbar 182 216 265 289 315 349 440 Kalteng 179 235 286 334 371 416 554 Kalsel 183 232 274 306 354 424 530 Kaltim 224 316 331 355 419 497 576 Sulut 178 228 255 290 322 382 460 Sulteng 183 188 220 256 297 353 424 Sulsel 168 182 217 214 232 319 365 Lampiran 2. Lanjutan 25. Rata-rata Pengeluaran per Kapita Industri per Bulan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 262 294 368 398 373 455 562 Sumut 256 318 371 375 295 495 580 Sumbar 237 302 390 426 371 487 618 Riau 376 362 438 496 352 666 766 Jambi 283 303 337 394 239 486 573 Sumsel 224 305 375 345 379 402 592 Lampung 186 260 316 363 296 403 437 Kepri 342 533 1 013 637 486 794 830 Jabar 351 344 380 435 352 515 674 Jateng 254 236 283 310 313 386 428 DIY 332 343 386 399 361 547 466 Jatim 256 268 332 392 288 490 578 Banten 328 404 535 574 412 639 719 Bali 310 392 373 415 305 697 629 NTB 195 200 220 274 264 351 407 NTT 185 193 200 288 276 389 352 Kalbar 206 255 377 300 312 460 850 Kalteng 323 299 362 436 323 617 609 Kalsel 297 315 365 487 312 515 541 Kaltim 414 498 575 761 527 1 517 840 Sulut 208 288 381 340 273 491 525 Sulteng 177 243 268 301 267 471 500 Sulsel 321 255 315 335 311 545 481 26. Rata-rata Pengeluaran per Kapita Perdagangan per Bulan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 234 346 431 463 453 563 671 Sumut 316 387 436 488 375 721 639 Sumbar 317 347 409 506 417 660 761 Riau 442 471 514 622 534 753 917 Jambi 363 365 414 449 333 565 753 Sumsel 262 335 415 458 373 554 669 Lampung 255 295 375 443 311 620 607 Kepri 416 594 724 764 441 749 987 Jabar 279 317 374 404 359 515 645 Jateng 266 279 328 360 296 453 551 DIY 325 396 503 444 319 626 707 Jatim 293 292 349 409 350 478 608 Banten 361 376 463 491 523 682 812 Bali 508 494 545 507 415 738 1 038 NTB 231 294 328 371 315 551 532 NTT 291 312 323 325 365 493 625 Kalbar 327 359 451 437 384 691 896 Kalteng 366 370 414 480 407 599 761 Kalsel 271 361 450 499 453 678 821 Kaltim 412 491 583 671 574 992 1 135 Sulut 568 410 418 380 345 649 787 Sulteng 274 368 380 395 280 565 838 Sulsel 306 318 367 454 403 680 687 Lampiran 2. Lanjutan 27. Indeks Gini Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 0.30 0.28 0.27 0.27 0.29 0.30 0.33 Sumut 0.33 0.30 0.31 0.31 0.32 0.35 0.35 Sumbar 0.30 0.33 0.31 0.29 0.30

0.33 0.35

Riau 0.28 0.31 0.32 0.31 0.33 0.33 0.36 Jambi 0.31 0.31 0.31 0.28 0.27 0.30 0.34 Sumsel 0.31 0.28 0.32 0.30 0.31 0.34 0.34 Lampung 0.38 0.31 0.39 0.35 0.35 0.36 0.37 Kepri 0.27 0.33 0.30 0.30 0.29 0.29 0.32 Jabar 0.34 0.35 0.34 0.35 0.36 0.36 0.41 Jateng 0.31 0.31 0.33 0.31 0.32 0.34 0.38 DIY 0.42 0.39 0.37 0.36 0.38 0.41 0.40 Jatim 0.36 0.30 0.34 0.33 0.33 0.34 0.37 Banten 0.36 0.33 0.37 0.34 0.37 0.42 0.40 Bali 0.33 0.35 0.33 0.30 0.31 0.37 0.41 NTB 0.32 0.37 0.33

0.33 0.35

0.40 0.36 NTT 0.35 0.37 0.35

0.34 0.36

0.38 0.36 Kalbar 0.31 0.27 0.31 0.31 0.32 0.37 0.40 Kalteng 0.28 0.21 0.30 0.29 0.29 0.30 0.34 Kalsel 0.28 0.33 0.34

0.33 0.35

0.37 0.37 Kaltim 0.32 0.30 0.33 0.34 0.38 0.37 0.38 Sulut 0.32 0.36 0.32 0.28 0.31 0.37 0.39 Sulteng 0.30 0.37 0.32 0.33 0.34 0.37 0.38 Sulsel 0.35 0.36 0.37 0.36 0.39 0.40 0.41 28. Headcount Index Pertanian Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 42.93 43.23 39.80 30.00 30.59 30.67 25.55 Sumut 26.55 19.22 17.29 15.96 14.90 15.43 15.98 Sumbar 21.95 21.44 19.91 16.57 13.45 15.19 15.19 Riau 10.66 17.42 14.76 12.70 10.11 11.80 11.91 Jambi 19.37 14.16 10.55 8.85 8.54 7.24 10.11 Sumsel 22.88 23.03 17.34 18.68 18.97 16.30 16.41 Lampung 44.08 26.85 21.43 24.89 24.16 23.46 21.37 Kepri 42.23 27.78 21.89 16.97 9.20 10.46 5.34 Jabar 9.62 20.33 20.39 22.90 20.12 19.05 21.84 Jateng 24.92 24.85 24.91 27.76 24.86 23.94 22.67 DIY 29.93 32.35 26.47 32.76 28.12 30.38 36.44 Jatim 29.42 31.66 24.78 28.25 25.97 23.45 22.29 Banten 20.26 18.45 23.13 17.98 15.44 16.25 13.87 Bali 12.41 5.87 5.44 13.33 10.23 9.74 7.88 NTB 37.38 27.57 21.44 32.43 29.42 27.22 22.93 NTT 25.28 33.51 31.72 34.44 30.69 29.12 27.28 Kalbar 21.23 15.73 8.28 12.62 11.85 11.43 10.41 Kalteng 26.44 12.77 10.06 14.05 10.61 9.87 8.94 Kalsel 25.42 10.15 9.32 9.14 8.00 7.94 9.23 Kaltim 24.19 20.88 21.97 23.39 14.77 20.00 13.71 Sulut 27.86 15.35 14.47 13.36 13.62 12.50 13.12 Sulteng 24.48 34.25 27.18 25.77 25.07 23.20 20.51 Sulsel 6.44 13.96 10.23 21.23 19.00 16.72 15.10 Lampiran 2. Lanjutan 29. Headcount Index Industri Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 13.25 37.87 22.18 25.29 21.90 23.90 18.89 Sumut 17.57 12.27 10.36 9.07 28.80 4.29 8.19 Sumbar 28.39 14.00 12.82 6.35 12.50 13.08 7.30 Riau 0.00 12.58 8.77 11.17 23.86 4.09 8.18 Jambi 0.00 16.57 10.06 5.42 19.18 6.76 5.26 Sumsel 19.29 21.00 7.59 26.62 9.74 22.56 3.92 Lampung 18.88 21.76 13.07 18.77 26.65 16.71 23.43 Kepri 21.62 11.23 2.83 4.71 11.51 11.50 7.89 Jabar 10.41 9.46 10.98 9.83 26.33 12.89 6.27 Jateng 16.00 15.74 15.01 17.19 17.16 13.18 13.77 DIY 11.52 24.31 19.30 18.54 0.00 15.95 11.03 Jatim 12.55 14.43 10.25 11.19 18.98 9.81 8.92 Banten 2.13 6.33 2.82 3.75 0.00 2.29 3.74 Bali 3.64 3.24 5.85 4.65 10.83 4.89 1.47 NTB 9.64 20.17 24.87 17.62 16.53 18.78 17.61 NTT 14.51 22.07 31.46 8.52 10.00 21.96 20.16 Kalbar 16.30 10.80 3.50 13.28 20.14 6.30 8.63 Kalteng 0.00 7.90 4.20 8.99 8.01 0.00 19.28 Kalsel 4.55 5.08 6.43 8.50 6.99 5.48 7.08 Kaltim 0.00 11.12 8.84 6.06 26.65 0.00 0.38 Sulut 0.00 3.95 7.05 17.64 17.15 10.56 10.79 Sulteng 51.36 29.58 26.96 29.63 30.18 12.93 13.52 Sulsel 6.80 10.14 7.14 12.47 11.88 12.95 11.06 30. Headcount Index Perdagangan Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 39.25 22.96 0.00 11.01 11.51 8.36 10.18 Sumut 8.64 10.28 8.03 4.92 9.30 6.94 5.21 Sumbar 8.35 11.30 8.27 4.33 13.25 4.91 3.46 Riau 2.41 7.99 5.75 7.36 7.38 8.01 2.43 Jambi 5.66 9.99 10.58 7.23 32.30 8.55 2.98 Sumsel 13.35 14.99 8.06 13.71 19.03 11.94 9.71 Lampung 0.00 16.07 13.24 13.68 9.77 9.18 8.79 Kepri 17.63 8.39 2.94 3.44 18.89 7.40 16.06 Jabar 5.89 9.95 8.91 10.17 16.13 8.07 5.66 Jateng 9.92 11.35 11.41 11.80 18.87 9.90 9.32 DIY 9.08 13.89 8.56 9.06 32.65 5.23 4.63 Jatim 11.74 13.50 9.45 8.22 11.50 7.10 6.65 Banten 6.07 8.95 7.55 6.50 6.38 5.92 3.59 Bali 3.28 1.30 1.07 1.59 5.20 1.50 0.69 NTB 11.73 11.02 14.14 15.01 18.35 16.82 12.07 NTT 7.19 21.30 16.67 4.11 15.75 13.12 7.55 Kalbar 7.48 6.14 3.52 7.72 9.96 5.80 4.61 Kalteng 13.97 2.41 2.07 6.13 9.50 5.55 2.77 Kalsel 9.64 5.68 3.66 3.91 1.34 4.88 3.27 Kaltim 8.89 6.88 5.60 2.96 6.65 5.00 0.24 Sulut 19.61 3.66 2.93 3.39 15.57 3.99 0.97 Sulteng 5.07 11.06 8.32 14.89 32.00 9.19 3.84 Sulsel 5.47 6.30 3.21 6.04 7.44 2.90 2.10 Lampiran 2. Lanjutan 31. Total Headcount Index Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 28.69 28.28 26.65 23.53 21.80 20.98 19.57 Sumut 14.68 15.01 13.90 12.55 11.51 11.31 11.33 Sumbar 10.89 12.51 11.90 10.67 9.54 9.50 9.04 Riau 12.51 11.85 11.20 10.63 9.48 8.65 8.47 Jambi 11.88 11.37 10.27 9.32 8.77 8.34 8.65 Sumsel 21.01 20.99 19.15 17.73 16.28 15.47 14.24 Lampung 21.42 22.77 22.19 20.98 20.22 18.94 16.93 Kepri 10.97 12.16 10.30 9.18 8.27 8.05 7.40 Jabar 13.06 14.49 13.55 13.01 11.96 11.27 10.65 Jateng 20.49 22.19 20.43 19.23 17.72 16.56 15.76 DIY 18.95 19.15 18.99 18.32 17.23 16.83 16.08 Jatim 19.95 21.09 19.98 18.51 16.68 15.26 14.23 Banten 8.86 9.79 9.07 8.15 7.64 7.16 6.32 Bali 6.72 7.08 6.63 6.17 5.13 4.88 4.20 NTB 25.92 27.17 24.99 23.81 22.78 21.55 19.73 NTT 28.19 29.34 27.51 25.65 23.31 23.03 21.23 Kalbar 14.24 15.24 12.91 11.07 9.30 9.02 8.60 Kalteng 10.73 11.00 9.38 8.71 7.02 6.77 6.56 Kalsel 7.23 8.32 7.01 6.48 5.12 5.21 5.29 Kaltim 10.57 11.41 11.04 9.51 7.73 7.66 6.77 Sulut 9.34 11.54 11.42 10.10 9.79 9.10 8.51 Sulteng 21.80 23.63 22.42 20.75 18.98 18.07 15.83 Sulsel 14.98 14.57 14.11 13.34 12.31 11.60 10.29 32. Total Penanaman Modal Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 108 178 163 512 83 375 81 930 463 044 Sumut 1 209 739 1 118 298 3 344 634 1 776 210 3 375 405 2 291 074 8 507 558 Sumbar 435 691 89 231 553 125 266 657 460 881 144 849 1 234 147 Riau 18 053 257 7 779 959 10 848 112 7 013 487 5 756 779 1 816 050 9 388 083 Jambi 313 475 903 190 4 917 651 1 695 557 594 535 557 811 2 311 504 Sumsel 1 880 586 948 435 2 834 234 1 633 800 1 114 484 3 413 324 6 122 680 Lampung 1 773 616 1 654 533 1 336 588 1 466 077 857 268 548 346 1 545 310 Kepri 663 079 226 042 598 187 1 971 123 2 408 256 1 656 491 3 362 982 Jabar 28 589 300 19 949 596 23 836 617 32 084 084 23 217 867 31 012 681 46 009 572 Jateng 1 221 184 3 705 532 1 232 748 2 813 117 3 424 182 1 327 007 4 324 414 DIY 198 512 460 179 40 987 182 254 108 862 54 508 23 416 Jatim 10 949 638 3 989 454 17 741 317 7 772 969 8 272 865 23 991 238 21 585 113 Banten 10 416 363 8 399 473 7 740 817 7 170 381 17 879 463 19 736 318 23 991 474 Bali 1 178 885 932 476 492 245 913 598 2 186 068 2 815 537 4 684 972 NTB 36 287 108 764 55 468 140 337 25 380 3 788 634 4 259 625 NTT 33 736 21 197 3 768 20 258 37 228 34 526 50 798 Kalbar 633 876 98 349 392 306 683 697 778 187 2 704 177 5 944 331 Kalteng 1 631 174 1 401 002 1 178 166 1 368 808 1 509 997 8 422 148 8 305 867 Kalsel 859 725 1 983 768 946 965 594 629 2 878 932 3 832 675 4 585 289 Kaltim 410 192 3 877 589 1 884 994 434 872 834 182 17 701 501 12 031 996 Sulut 192 211 12 033 711 887 430 824 593 733 2 134 902 2 328 164 Sulteng 5 233 554 192 16 611 31 208 1 398 384 5 978 577 Sulsel 1 133 011 187 703 595 914 1 407 808 1 861 502 7 184 079 4 798 466 Lampiran 2. Lanjutan 33. Luas Wilayah km 2 Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 56 501 56 501 57 956 57 956 57 956 57 956 57 956 Sumut 72 428 72 428 72 981 72 981 72 981 72 981 72 981 Sumbar 42 225 42 225 42 013 42 013 42 013 42 013 42 013 Riau 87 844 87 844 87 024 87 024 87 024 87 024 87 024 Jambi 45 348 45 348 50 058 50 058 50 058 50 058 50 058 Sumsel 60 303 60 303 91 592 91 592 91 592 91 592 91 592 Lampung 37 735 37 735 34 624 34 624 34 624 34 624 34 624 Kepri 8 084 8 084 8 202 8 202 8 202 8 202 8 202 Jabar 36 925 36 925 35 378 35 378 35 378 35 378 35 378 Jateng 32 800 32 800 32 801 32 801 32 801 32 801 32 801 DIY 3 133 3 133 3 133 3 133 3 133 3 133 3 133 Jatim 46 690 46 690 47 800 47 800 47 800 47 800 47 800 Banten 9 019 9 019 9 663 9 663 9 663 9 663 9 663 Bali 5 449 5 449 5 780 5 780 5 780 5 780 5 780 NTB 19 709 19 709 18 572 18 572 18 572 18 572 18 572 NTT 46 138 46 138 48 718 48 718 48 718 48 718 48 718 Kalbar 120 114 120 114 147 307 147 307 147 307 147 307 147 307 Kalteng 153 565 153 565 153 565 153 565 153 565 153 565 153 565 Kalsel 38 884 38 884 38 744 38 744 38 744 38 744 38 744 Kaltim 194 849 194 849 204 534 204 534 204 534 204 534 204 534 Sulut 13 931 13 931 13 852 13 852 13 852 13 852 13 852 Sulteng 68 090 68 090 61 841 61 841 61 841 61 841 61 841 Sulsel 46 116 46 116 46 717 46 717 46 717 46 717 46 717 34. Jumlah Penduduk Ribu Orang Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 4 084 4 054 4 070 4 294 4 364 4 494 4 123 Sumut 12 418 12 606 12 761 13 042 13 248 12 982 13 359 Sumbar 4 567 4 428 4 454 4 763 4 828 4 847 4 565 Riau 4 836 4 989 5 324 5 189 5 307 5 538 6 504 Jambi 2 651 2 707 2 758 2 788 2 834 3 092 2 962 Sumsel 6 816 6 869 6 976 7 122 7 223 7 450 7 415 Lampung 7 087 7 401 7 512 7 391 7 492 7 608 7 950 Kepri 1 279 1 380 1 314 1 453 1 515 1 679 1 263 Jabar 39 151 39 751 40 446 40 918 41 502 43 054 43 249 Jateng 31 874 32 003 32 119 32 626 32 865 32 383 32 541 DIY 3 366 3 311 3 343 3 469 3 502 3 457 3 467 Jatim 36 482 35 695 35 843 37 095 37 286 37 477 36 387 Banten 9 071 9 570 9 836 9 602 9 783 10 632 10 948 Bali 3 405 3 423 3 467 3 516 3 551 3 891 3 636 NTB 4 149 4 424 4 493 4 364 4 434 4 500 4 768 NTT 4 280 4 185 4 244 4 534 4 620 4 684 4 472 Kalbar 4 037 4 469 4 545 4 249 4 319 4 396 4 845 Kalteng 1 970 2 197 2 257 2 057 2 086 2 212 2 502 Kalsel 3 297 3 292 3 344 3 447 3 496 3 627 3 556 Kaltim 2 887 2 886 2 961 3 095 3 165 3 553 3 269 Sulut 2 144 2 169 2 197 2 208 2 229 2 271 2 302 Sulteng 2 312 2 450 2 498 2 438 2 480 2 635 2 688 Sulsel 7 490 7 940 7 985 7 805 7 909 8 035 8 285 Lampiran 2. Lanjutan 35. Jumlah Pegawai Negeri Sipil Orang Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 110 292 119 586 136 088 144 950 163 388 170 032 166 234 Sumut 211 289 212 362 230 001 229 749 245 214 257 534 252 803 Sumbar 116 348 118 710 129 344 128 821 139 409 142 406 142 111 Riau 73 589 74 714 85 721 92 649 102 084 105 212 105 531 Jambi 62 330 62 851 69 318 71 298 80 890 82 770 83 568 Sumsel 109 022 109 677 121 504 125 406 137 843 142 685 142 104 Lampung 104 589 103 689 112 077 118 059 129 249 129 627 130 622 Kepri 19 286 20 666 25 448 26 798 32 153 33 801 34 944 Jabar 417 720 404 757 444 735 455 422 482 824 477 496 458 751 Jateng 461 252 444 496 473 654 472 095 498 261 496 205 480 629 DIY 92 223 89 707 92 077 89 867 94 014 92 066 88 916 Jatim 470 827 449 479 490 420 485 233 536 753 532 181 519 082 Banten 76 617 75 926 85 717 91 951 100 112 99 563 98 207 Bali 83 554 85 143 89 291 86 059 99 686 101 493 99 467 NTB 73 099 73 883 82 939 80 688 94 880 95 799 94 954 NTT 94 086 94 351 105 647 102 931 118 502 126 038 127 712 Kalbar 76 302 77 796 82 410 84 701 93 174 94 605 94 787 Kalteng 56 058 57 842 66 154 64 325 75 793 77 134 78 919 Kalsel 74 974 76 593 85 893 82 795 95 663 97 407 97 633 Kaltim 68 622 70 670 80 048 77 891 100 204 102 005 103 525 Sulut 66 928 68 208 71 795 68 658 81 254 79 697 80 723 Sulteng 61 760 62 162 71 608 72 480 86 121 86 821 87 678 Sulsel 169 265 166 627 185 951 184 453 202 230 207 778 206 105 36. Garis Kemiskinan Nominal Ribu Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 172.1 198.9 218.1 239.9 261.9 278.4 303.7 Sumut 143.1 162.7 178.1 193.3 210.2 222.9 246.6 Sumbar 141.0 154.2 180.7 195.7 217.5 230.8 261.7 Riau 167.6 185.1 214.0 229.4 246.5 256.1 282.5 Jambi 141.2 154.9 172.3 182.2 199.6 216.2 242.3 Sumsel 138.4 160.6 178.2 196.5 212.4 221.7 236.3 Lampung 125.3 144.9 157.1 172.3 188.8 202.4 234.1 Kepri 215.8 228.6 248.2 262.2 284.0 295.1 340.6 Jabar 133.7 149.7 165.7 176.2 192.0 201.1 220.1 Jateng 130.0 142.3 154.1 168.2 182.5 192.4 209.6 DIY 148.5 170.7 185.0 194.8 212.0 224.3 249.6 Jatim 128.6 145.2 153.1 169.1 188.3 199.3 219.7 Banten 150.2 160.7 169.5 181.1 198.8 208.0 226.7 Bali 152.5 161.8 166.0 176.6 196.5 208.2 233.2 NTB 118.9 140.7 150.0 167.5 185.0 196.2 215.6 NTT 98.3 115.0 126.4 139.7 156.2 175.3 198.6 Kalbar 124.8 134.7 142.5 158.8 174.6 189.4 206.9 Kalteng 136.3 151.9 162.3 186.0 202.6 215.5 241.5 Kalsel 128.6 147.9 161.5 180.3 195.8 210.9 238.5 Kaltim 189.9 207.3 220.4 238.0 261.2 285.2 316.8 Sulut 130.9 145.3 156.6 168.2 184.8 194.3 212.8 Sulteng 131.5 147.4 154.0 168.0 189.7 203.2 235.5 Sulsel 109.5 120.8 126.6 138.3 153.7 163.1 179.9 Lampiran 2. Lanjutan 37. Bagi Hasi Sumber Daya Alam Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 2 883 838 2 654 476 2 145 206 2 691 269 1 236 901 739 046 1 786 851 Sumut 27 710 18 249 30 088 46 002 47 431 53 443 81 340 Sumbar 31 886 38 373 38 633 26 934 33 034 34 148 74 399 Riau 6 850 627 9 497 721 7 698 879 10 462 351 6 877 360 10 981 569 11 245 622 Jambi 255 436 535 156 638 928 627 173 774 253 1 278 514 1 474 470 Sumsel 1 691 310 2 230 162 2 310 540 2 866 968 2 512 707 4 293 956 4 609 491 Lampung 408 779 423 976 324 746 450 632 217 546 382 769 411 099 Kepri 529 769 1 711 794 823 355 2 238 517 1 935 672 3 228 075 2 785 924 Jabar 402 566 433 573 338 130 371 057 1 214 750 845 665 1 011 480 Jateng 27 578 28 354 54 809 53 175 90 268 102 238 276 372 DIY 1 529 1 759 3 775 978 1 165 8 835 12 742 Jatim 49 642 181 114 164 655 283 145 291 151 581 675 903 093 Banten 2 764 2 713 5 236 6 236 4 114 6 328 12 692 Bali 3 804 3 299 4 525 1 306 957 2 791 6 512 NTB 175 524 116 451 150 171 98 317 166 785 250 581 211 109 NTT 4 407 7 823 14 133 3 135 11 809 5 973 18 816 Kalbar 23 343 47 766 101 550 101 541 120 310 77 409 154 807 Kalteng 125 776 136 874 337 349 321 010 358 384 419 404 649 969 Kalsel 358 490 335 200 493 540 866 541 1 812 608 1 595 306 2 517 067 Kaltim 9 089 999 7 245 469 8 492 103 13 123 444 10 901 928 14 948 064 18 848 056 Sulut 10 103 12 657 52 588 35 962 18 011 34 619 76 699 Sulteng 9 944 21 177 31 596 27 767 12 197 15 788 49 537 Sulsel 89 626 103 426 209 581 146 805 61 240 61 236 99 574 38. Dana Alokasi Khusus Nominal Juta Rp Provinsi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NAD 235 883 607 418 754 797 953 155 1 047 694 822 760 912 376 Sumut 227 428 655 255 985 936 1 234 955 1 492 003 1 407 646 1 489 252 Sumbar 202 613 484 102 698 762 857 863 948 611 700 705 776 281 Riau 91 666 157 917 248 214 257 908 275 636 281 238 265 364 Jambi 123 755 182 228 359 435 426 768 448 425 454 879 422 867 Sumsel 70 231 315 869 441 726 543 973 625 148 552 169 697 756 Lampung 99 010 311 344 464 575 518 649 670 344 675 921 899 064 Kepri 16 334 86 641 119 039 141 586 237 475 106 880 141 029 Jabar 117 910 493 251 820 592 995 507 1 301 869 1 729 519 1 700 180 Jateng 295 970 895 974 1 291 860 1 647 883 2 027 798 1 992 419 2 214 022 DIY 51 410 126 495 181 585 232 322 289 434 274 584 217 314 Jatim 257 320 913 839 1 343 313 1 707 950 2 148 726 1 885 736 2 218 888 Banten 50 230 96 292 232 454 277 253 339 361 378 604 444 944 Bali 90 210 235 500 347 999 425 260 484 340 333 568 285 970 NTB 125 526 288 744 433 038 527 724 526 669 488 262 489 936 NTT 212 920 471 615 719 249 946 850 1 147 635 860 011 1 156 628 Kalbar 172 369 374 684 562 951 729 876 744 977 640 510 929 620 Kalteng 241 930 443 839 641 307 687 837 699 620 456 536 583 850 Kalsel 171 612 329 323 408 456 564 334 684 685 542 100 404 624 Kaltim 131 036 380 035 326 789 230 551 356 553 247 779 298 701 Sulut 110 200 300 570 493 415 616 970 937 285 620 676 708 958 Sulteng 124 483 292 582 456 367 616 391 603 893 461 238 633 593 Sulsel 275 808 624 417 966 158 1 218 542 1 316 209 1 006 571 1 269 894 Lampiran 3. Diagram Keterkaitan Antar Variabel dalam Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah Lampiran 4. Program Estimasi Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah dengan Metode 2SLS Prosedur SYSLIN pada software SASETS 9.1.3. proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.data; set work.propoor; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBTBG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; IF TAHUN 2005; proc syslin 2sls data=work.data outest=hasil; endogenous PJK PAD BHSPJK KAPFIS DAU DPT GPGNKBNTNK GIND GDG GDGKAP GIFR GLN G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN DRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM MTR WLYH POP PNS IFL GK RET KKYD PADLN BHSSD DAK DPTLN PDRBHTN PDRBIKAN PDRBKYU PDRBINDTANILN PDRBINDLN PDRBLN TKLN PJKL BHSPJKL DAUL GPGNKBNTNKL GINDL GDGL GIFRL GLNL UPHTANIL UPHINDL UPHDGL EXPTANIL GINIL PDRBL; model PJK = PDRBKAP PM MTR PJKL ; model BHSPJK = PDRBNONTANI WLYH BHSPJKL ; model DAU = PDRBL POP WLYH PNS DAUL ; model GPGNKBNTNK = KAPFIS DAU DAK GPGNKBNTNKL ; model GIND = KAPFIS DAU GINDL ; model GDG = KAPFIS DAU GDGL ; model GIFR = KAPFIS DAU GIFRL ; model GLN = KAPFIS DAU GLNL ; model ASP = GIFR PM MTR DW ; model PDRBPGNKBNTNK = GPGNKBNTNK TKTANI ASP dw; model PDRBMKN = GIND TKIND dw; model PDRBDG = GDGKAP TKDG ASP dw; model TKTANI = PDRBTANI UPHTANI ASP dw; model TKIND = PDRBIND UPHIND ASP dw; model TKDG = PDRBDG UPHDG ASP dw; model UPHTANI = PDRBTANIKAP UPHTANIL ; model UPHIND = PDRBINDKAP UPHINDL ; model UPHDG = PDRBDGKAP UPHDGL ; model EXPTANI = UPHTANI IFL dw; model EXPIND = UPHIND IFL DW ; model EXPDG = UPHDG IFL DW ; model GINI = SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG GINIL ; model POVTANIP0 = EXPTANI GINI GK dw; model POVINDP0 = EXPIND GINI GK dw; model POVDGP0 = EXPDG GINI GK dw; model POVTANIP1 = EXPTANI GINI GK dw; model POVTANIP2 = EXPTANI GINI GK dw; model POVP0 = POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 dw; identity PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; identity KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; identity GDGKAP = GDGKAP; identity G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; identity DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; identity FISGAP = G - KAPFIS; identity FISAUTO = FISAUTO; identity PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; identity PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; identity PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; identity PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; identity PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; identity PDRBTANIKAP = PDRBTANIKAP; identity PDRBINDKAP = PDRBINDKAP; identity PDRBDGKAP = PDRBDGKAP; IDENTITY PDRBKAP = PDRBKAP; identity TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; identity SHPDRBTANI = SHPDRBTANI; identity SHPDRBIND = SHPDRBIND; identity SHPDRBDG = SHPDRBDG; run; Lampiran 5. Hasil Estimasi Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah dengan Metode 2SLS Prosedur SYSLIN pada software SASETS 9.1.3. The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model PJK Dependent Variable PJK Label pajak daerah Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 4 3.449E14 8.622E13 1320.75 .0001 Error 133 8.682E12 6.528E10 Corrected Total 137 3.535E14 Root MSE 255494.383 R-Square 0.97544 Dependent Mean 1421350.27 Adj R-Sq 0.97470 Coeff Var 17.97547 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -94933.9 40234.75 -2.36 0.0198 Intercept PDRBKAP 1 3.060250 1.391187 2.20 0.0296 PDRB perkapita PM 1 0.042283 0.007034 6.01 .0001 penanaman modal MTR 1 99.61593 20.75682 4.80 .0001 kendaraan bermotor PJKL 1 0.851747 0.049528 17.20 .0001 LAG PJK The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model BHSPJK Dependent Variable BHSPJK Label bagi hasil pajak Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 1.165E14 3.885E13 200.52 .0001 Error 134 2.596E13 1.937E11 Corrected Total 137 1.426E14 Root MSE 440164.014 R-Square 0.81782 Dependent Mean 1068570.32 Adj R-Sq 0.81374 Coeff Var 41.19186 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 77276.63 63392.22 1.22 0.2250 Intercept PDRBNONTANI 1 0.004145 0.000586 7.07 .0001 PDRB non pertanian WLYH 1 3.330978 0.873388 3.81 0.0002 luas wilayah BHSPJKL 1 0.314815 0.086613 3.63 0.0004 LAG BHSPJK The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model DAU Dependent Variable DAU Label DAU Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 5 2.9E15 5.801E14 1392.52 .0001 Error 132 5.499E13 4.166E11 Corrected Total 137 2.955E15 Root MSE 645413.927 R-Square 0.98139 Dependent Mean 5875357.11 Adj R-Sq 0.98069 Coeff Var 10.98510 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 179927.2 125256.1 1.44 0.1532 Intercept PDRBL 1 -0.00720 0.001181 -6.10 .0001 Lag PDRB POP 1 107.6154 25.26074 4.26 .0001 penduduk WLYH 1 6.338917 1.423235 4.45 .0001 luas wilayah PNS 1 18.81129 3.001082 6.27 .0001 PNS DAUL 1 0.431706 0.066265 6.51 .0001 LAG DAU The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model GPGNKBNT Dependent Variable GPGNKBNTNK Label G pertanian Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 4 3.682E12 9.204E11 215.05 .0001 Error 133 5.692E11 4.28E9 Corrected Total 137 4.257E12 Root MSE 65421.7083 R-Square 0.86609 Dependent Mean 293923.603 Adj R-Sq 0.86206 Coeff Var 22.25807 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 36039.57 11008.29 3.27 0.0014 Intercept KAPFIS 1 0.007570 0.002073 3.65 0.0004 kapasitas fiskal DAU 1 0.008443 0.002908 2.90 0.0043 DAU DAK 1 0.046851 0.037942 1.23 0.2191 dana alokasi khusus GPGNKBNTNKL 1 0.542576 0.071836 7.55 .0001 LAG GPBNKBNTNK The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model GIND Dependent Variable GIND Label G perindustrian Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 2.1E11 6.999E10 209.01 .0001 Error 134 4.487E10 3.3486E8 Corrected Total 137 2.554E11 Root MSE 18299.2394 R-Square 0.82392 Dependent Mean 37179.8200 Adj R-Sq 0.81998 Coeff Var 49.21820 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -4952.50 2663.146 -1.86 0.0651 Intercept KAPFIS 1 0.000730 0.000399 1.83 0.0698 kapasitas fiskal DAU 1 0.002365 0.000461 5.13 .0001 DAU GINDL 1 0.749475 0.056511 13.26 .0001 LAG GIND The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model GDG Dependent Variable GDG Label G perdagangan Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 1.984E11 6.612E10 102.69 .0001 Error 134 8.629E10 6.4393E8 Corrected Total 137 2.849E11 Root MSE 25375.7373 R-Square 0.69688 Dependent Mean 44869.9845 Adj R-Sq 0.69009 Coeff Var 56.55392 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -1818.01 3679.168 -0.49 0.6220 Intercept KAPFIS 1 0.002214 0.000609 3.64 0.0004 kapasitas fiskal DAU 1 0.002753 0.000582 4.73 .0001 DAU GDGL 1 0.504975 0.070261 7.19 .0001 LAG GDG The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model GIFR Dependent Variable GIFR Label G infrastruktur Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 1.662E14 5.541E13 346.37 .0001 Error 134 2.144E13 1.6E11 Corrected Total 137 1.882E14 Root MSE 399978.455 R-Square 0.88577 Dependent Mean 1748045.22 Adj R-Sq 0.88322 Coeff Var 22.88147 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 256753.3 64621.06 3.97 0.0001 Intercept KAPFIS 1 0.082805 0.014626 5.66 .0001 kapasitas fiskal DAU 1 0.017387 0.008340 2.08 0.0390 DAU GIFRL 1 0.625046 0.057764 10.82 .0001 LAG GIFR The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model GLN Dependent Variable GLN Label G lainnya Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 7.778E15 2.593E15 5503.06 .0001 Error 134 6.313E13 4.711E11 Corrected Total 137 7.84E15 Root MSE 686370.596 R-Square 0.99195 Dependent Mean 9534554.30 Adj R-Sq 0.99177 Coeff Var 7.19877 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -162696 102504.4 -1.59 0.1148 Intercept KAPFIS 1 0.162246 0.033154 4.89 .0001 kapasitas fiskal DAU 1 0.302331 0.043423 6.96 .0001 DAU GLNL 1 0.826398 0.040186 20.56 .0001 LAG GLN The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model ASP Dependent Variable ASP Label panjang jln aspal Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 5.8355E9 1.9452E9 136.61 .0001 Error 134 1.908E9 14238980 Corrected Total 137 7.7409E9 Root MSE 3773.45730 R-Square 0.75360 Dependent Mean 9803.94136 Adj R-Sq 0.74808 Coeff Var 38.48919 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 2489.701 598.7154 4.16 .0001 Intercept GIFR 1 0.000634 0.000348 1.82 0.0706 G infrastruktur PM 1 0.000148 0.000059 2.52 0.0130 penanaman modal MTR 1 2.470515 0.163036 15.15 .0001 kendaraan bermotor Durbin-Watson 0.539286 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.716656 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model PDRBPGNK Dependent Variable PDRBPGNKBNTNK Label PDRB pgnkbntnk Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 6.01E16 2.003E16 529.87 .0001 Error 134 5.067E15 3.781E13 Corrected Total 137 6.494E16 Root MSE 6149006.14 R-Square 0.92226 Dependent Mean 19366098.4 Adj R-Sq 0.92052 Coeff Var 31.75139 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -6374729 1192973 -5.34 .0001 Intercept GPGNKBNTNK 1 24.73811 5.616437 4.40 .0001 G pertanian TKTANI 1 5711.454 856.5614 6.67 .0001 TK pertanian ASP 1 930.0316 243.3905 3.82 0.0002 panjang jln aspal Durbin-Watson 0.507689 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.741738 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model PDRBMKN Dependent Variable PDRBMKN Label PDRB makanan jadi Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 3.769E16 1.885E16 121.07 .0001 Error 135 2.102E16 1.557E14 Corrected Total 137 5.812E16 Root MSE 12476660.8 R-Square 0.64205 Dependent Mean 10599562.9 Adj R-Sq 0.63674 Coeff Var 117.70920 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -2494254 1432910 -1.74 0.0840 Intercept GIND 1 195.8402 35.71463 5.48 .0001 G perindustrian TKIND 1 11064.96 1640.610 6.74 .0001 TK industri Durbin-Watson 0.433438 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.783082 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model PDRBDG Dependent Variable PDRBDG Label PDRB perdagangan Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 2.042E17 6.808E16 341.96 .0001 Error 134 2.668E16 1.991E14 Corrected Total 137 2.295E17 Root MSE 14109584.5 R-Square 0.88447 Dependent Mean 25956610.7 Adj R-Sq 0.88189 Coeff Var 54.35835 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -1.465E7 3033582 -4.83 .0001 Intercept gdgkap 1 556479.4 211967.0 2.63 0.0097 G perdagangan perkap TKDG 1 24205.45 2035.234 11.89 .0001 TK perdagangan ASP 1 1655.791 322.8061 5.13 .0001 panjang jln aspal Durbin-Watson 0.554616 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.719699 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model TKTANI Dependent Variable TKTANI Label TK pertanian Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 4.3555E8 1.4518E8 402.75 .0001 Error 134 48303967 360477.4 Corrected Total 137 4.8012E8 Root MSE 600.39767 R-Square 0.90017 Dependent Mean 1637.36576 Adj R-Sq 0.89793 Coeff Var 36.66851 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 278.3180 236.0039 1.18 0.2404 Intercept PDRBTANI 1 0.000028 5.702E-6 4.87 .0001 PDRB pertanian UPHTANI 1 -1.10432 0.287225 -3.84 0.0002 upah pertanian ASP 1 0.138568 0.020093 6.90 .0001 panjang jln aspal Durbin-Watson 0.486921 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.737744 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model TKIND Dependent Variable TKIND Label TK industri Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 1.0059E8 33528544 409.47 .0001 Error 134 10972340 81883.13 Corrected Total 137 1.1095E8 Root MSE 286.15229 R-Square 0.90164 Dependent Mean 525.30787 Adj R-Sq 0.89944 Coeff Var 54.47325 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 507.7032 110.1381 4.61 .0001 Intercept PDRBIND 1 0.000013 7.031E-7 18.83 .0001 PDRB industri UPHIND 1 -0.68291 0.095574 -7.15 .0001 upah industri ASP 1 0.010769 0.005848 1.84 0.0678 panjang jln aspal Durbin-Watson 0.656673 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.66991 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model TKDG Dependent Variable TKDG Label TK perdagangan Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 1.6701E8 55669855 304.70 .0001 Error 134 24482647 182706.3 Corrected Total 137 1.9035E8 Root MSE 427.44160 R-Square 0.87215 Dependent Mean 835.10971 Adj R-Sq 0.86929 Coeff Var 51.18389 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 360.2438 294.3367 1.22 0.2231 Intercept PDRBDG 1 0.000023 2.165E-6 10.79 .0001 PDRB perdagangan UPHDG 1 -0.41858 0.296650 -1.41 0.1606 upah perdagangan ASP 1 0.021856 0.012417 1.76 0.0807 panjang jln aspal Durbin-Watson 0.391134 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.803178 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model UPHTANI Dependent Variable UPHTANI Label upah pertanian Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 5367822 2683911 307.86 .0001 Error 135 1176931 8718.009 Corrected Total 137 6554861 Root MSE 93.37028 R-Square 0.82017 Dependent Mean 600.65559 Adj R-Sq 0.81751 Coeff Var 15.54473 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 63.05079 23.36683 2.70 0.0079 Intercept PDRBTANIKAP 1 0.009624 0.005901 1.63 0.1052 PDRB tani perkap UPHTANIL 1 0.860639 0.042552 20.23 .0001 LAG UPHTANI The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model UPHIND Dependent Variable UPHIND Label upah industri Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 11113592 5556796 199.57 .0001 Error 135 3758976 27844.26 Corrected Total 137 14890628 Root MSE 166.86601 R-Square 0.74725 Dependent Mean 873.31369 Adj R-Sq 0.74351 Coeff Var 19.10722 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 464.3901 56.73394 8.19 .0001 Intercept PDRBINDKAP 1 0.032354 0.005139 6.30 .0001 PDRB ind perkap UPHINDL 1 0.313735 0.082859 3.79 0.0002 LAG UPHIND The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model UPHDG Dependent Variable UPHDG Label upah perdagangan Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 2537782 1268891 118.27 .0001 Error 135 1448376 10728.71 Corrected Total 137 4042336 Root MSE 103.57949 R-Square 0.63665 Dependent Mean 825.98688 Adj R-Sq 0.63127 Coeff Var 12.54009 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 247.4232 46.52912 5.32 .0001 Intercept PDRBDGKAP 1 0.026432 0.007568 3.49 0.0006 PDRB perdag perkap UPHDGL 1 0.622585 0.069211 9.00 .0001 LAG UPHDG The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model EXPTANI Dependent Variable EXPTANI Label exp pddk pertanian Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 395079.0 197539.5 109.27 .0001 Error 135 244054.2 1807.809 Corrected Total 137 630879.3 Root MSE 42.51833 R-Square 0.61815 Dependent Mean 281.42784 Adj R-Sq 0.61249 Coeff Var 15.10808 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 210.2986 14.41329 14.59 .0001 Intercept UPHTANI 1 0.221478 0.017430 12.71 .0001 upah pertanian IFL 1 -7.69744 1.094803 -7.03 .0001 laju inflasi Durbin-Watson 0.85059 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.568226 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model EXPIND Dependent Variable EXPIND Label exp pddk industri Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 1237555 618777.4 62.80 .0001 Error 135 1330207 9853.382 Corrected Total 137 2539229 Root MSE 99.26420 R-Square 0.48196 Dependent Mean 381.40874 Adj R-Sq 0.47428 Coeff Var 26.02568 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 153.6796 34.86287 4.41 .0001 Intercept UPHIND 1 0.293050 0.027160 10.79 .0001 upah industri IFL 1 -3.50608 2.583773 -1.36 0.1771 laju inflasi Durbin-Watson 2.149309 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation -0.07573 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model EXPDG Dependent Variable EXPDG Label exp pddk perdag Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 2 728799.7 364399.9 36.99 .0001 Error 135 1329947 9851.462 Corrected Total 137 1978257 Root MSE 99.25453 R-Square 0.35400 Dependent Mean 448.47327 Adj R-Sq 0.34443 Coeff Var 22.13165 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 129.4432 54.93177 2.36 0.0199 Intercept UPHDG 1 0.448016 0.057316 7.82 .0001 upah perdagangan IFL 1 -6.34483 2.578929 -2.46 0.0151 laju inflasi Durbin-Watson 1.831054 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.078524 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model GINI Dependent Variable GINI Label Indeks Gini Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 4 0.087978 0.021994 29.14 .0001 Error 133 0.100390 0.000755 Corrected Total 137 0.186951 Root MSE 0.02747 R-Square 0.46705 Dependent Mean 0.33779 Adj R-Sq 0.45103 Coeff Var 8.13340 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 0.118165 0.027582 4.28 .0001 Intercept SHPDRBTANI 1 -0.00052 0.000414 -1.26 0.2085 Share PDRB tani SHPDRBIND 1 -0.00033 0.000285 -1.17 0.2458 Share PDRB indsutri SHPDRBDG 1 0.000331 0.000487 0.68 0.4973 Share PDRB perdag GINIL 1 0.702657 0.066837 10.51 .0001 LAG GINI The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model POVTANIP Dependent Variable POVTANIP0 Label P0 pertanian Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 6040.026 2013.342 101.50 .0001 Error 134 2657.916 19.83520 Corrected Total 137 8761.537 Root MSE 4.45367 R-Square 0.69442 Dependent Mean 19.16447 Adj R-Sq 0.68758 Coeff Var 23.23921 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -6.22684 5.810689 -1.07 0.2858 Intercept EXPTANI 1 -0.17003 0.009792 -17.36 .0001 exp pddk pertanian GINI 1 60.93370 13.35701 4.56 .0001 Indeks Gini GK 1 0.302195 0.023011 13.13 .0001 garis kemiskinan Durbin-Watson 1.165089 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.398934 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model POVINDP0 Dependent Variable POVINDP0 Label P0 industri Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 2659.627 886.5422 20.18 .0001 Error 134 5888.172 43.94158 Corrected Total 137 8374.480 Root MSE 6.62884 R-Square 0.31115 Dependent Mean 12.83884 Adj R-Sq 0.29573 Coeff Var 51.63120 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -6.93891 9.964172 -0.70 0.4874 Intercept EXPIND 1 -0.06080 0.008233 -7.38 .0001 exp pddk industri GINI 1 42.69824 22.41290 1.91 0.0589 Indeks Gini GK 1 0.163808 0.034049 4.81 .0001 garis kemiskinan Durbin-Watson 1.86536 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.042965 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model POVDGP0 Dependent Variable POVDGP0 Label P0 perdagangan Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 1297.439 432.4796 22.77 .0001 Error 134 2545.397 18.99550 Corrected Total 137 4768.743 Root MSE 4.35838 R-Square 0.33763 Dependent Mean 8.71230 Adj R-Sq 0.32280 Coeff Var 50.02562 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -4.59922 6.541710 -0.70 0.4832 Intercept EXPDG 1 -0.04699 0.006000 -7.83 .0001 exp pddk perdag GINI 1 44.26502 15.90563 2.78 0.0062 Indeks Gini GK 1 0.111514 0.021907 5.09 .0001 garis kemiskinan Durbin-Watson 1.857164 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.054883 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model POVTANIP1 Dependent Variable POVTANIP1 Label POVTANIP1 Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 208.9824 69.66078 71.41 .0001 Error 134 130.7212 0.975531 Corrected Total 137 342.1119 Root MSE 0.98769 R-Square 0.61519 Dependent Mean 2.99813 Adj R-Sq 0.60658 Coeff Var 32.94352 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -1.23131 1.288635 -0.96 0.3410 Intercept EXPTANI 1 -0.03177 0.002172 -14.63 .0001 exp pddk pertanian GINI 1 8.428017 2.962180 2.85 0.0051 Indeks Gini GK 1 0.059236 0.005103 11.61 .0001 garis kemiskinan Durbin-Watson 1.123903 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.427635 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model POVTANIP2 Dependent Variable POVTANIP2 Label POVTANIP2 Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 18.36868 6.122893 60.45 .0001 Error 134 13.57297 0.101291 Corrected Total 137 32.01286 Root MSE 0.31826 R-Square 0.57507 Dependent Mean 0.79677 Adj R-Sq 0.56556 Coeff Var 39.94381 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -0.33909 0.415235 -0.82 0.4156 Intercept EXPTANI 1 -0.00938 0.000700 -13.41 .0001 exp pddk pertanian GINI 1 1.924496 0.954500 2.02 0.0458 Indeks Gini GK 1 0.017944 0.001644 10.91 .0001 garis kemiskinan Durbin-Watson 1.172675 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.400445 The SAS System The SYSLIN Procedure Two-Stage Least Squares Estimation Model POVP0 Dependent Variable POVP0 Label POVP0 Analysis of Variance Sum of Mean Source DF Squares Square F Value Pr F Model 3 3932.568 1310.856 145.81 .0001 Error 134 1204.702 8.990312 Corrected Total 137 5028.633 Root MSE 2.99838 R-Square 0.76550 Dependent Mean 13.86083 Adj R-Sq 0.76025 Coeff Var 21.63207 Parameter Estimates Parameter Standard Variable Variable DF Estimate Error t Value Pr |t| Label Intercept 1 -0.51930 0.754143 -0.69 0.4923 Intercept POVTANIP0 1 0.460043 0.050111 9.18 .0001 P0 pertanian POVINDP0 1 0.307586 0.071400 4.31 .0001 P0 industri POVDGP0 1 0.185324 0.101187 1.83 0.0692 P0 perdagangan Durbin-Watson 1.450359 Number of Observations 138 First-Order Autocorrelation 0.254511 Lampiran 6. Program Validasi Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah tahun 2006-2011 dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.SIMULASI; set work.propoor; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; PROC SORT DATA=WORK.SIMULASI; BY TAHUN; RUN; endogenous PJK PAD BHSPJK KAPFIS DAU DPT GPGNKBNTNK GIND GDG GDGKAP GIFR GLN G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN PDRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln; PJKL = LAG23PJK; BHSPJKL = LAG23BHSPJK; DAUL = LAG23DAU; GPGNKBNTNKL = LAG23GPGNKBNTNK; GINDL = LAG23GIND; GDGL = LAG23GDG; GIFRL = LAG23GIFR; GLNL = LAG23GLN; UPHTANIL = LAG23UPHTANI; UPHINDL = LAG23UPHIND; UPHDGL = LAG23UPHDG; EXPTANIL = LAG23EXPTANI; GINIL = LAG23GINI; PDRBL = LAG23PDRB; IF TAHUN 2005; PARM a0 -94933.9 b0 77276.63 c0 179927.2 d0 36039.57 a1 3.06025 b1 0.004145 c1 -0.0072 d1 0.00757 a2 0.042283 b2 3.330978 c2 107.6154 d2 0.008443 a3 99.61593 b3 0.314815 c3 6.338917 d3 0.046851 a4 0.851747 c4 18.81129 d4 0.542576 c5 0.431706 e0 -4952.5 f0 -1818.01 g0 256753.3 h0 -162696 e1 0.00073 f1 0.002214 g1 0.082805 h1 0.162246 e2 0.002365 f2 0.002753 g2 0.017387 h2 0.302331 e3 0.749475 f3 0.504975 g3 0.625046 h3 0.826398 i0 2489.701 j0 -6374729 k0 -2494254 l0 -1.47E+07 i1 0.000634 j1 24.73811 k1 195.8402 l1 556479.4 i2 0.000148 j2 5711.454 k2 11064.96 l2 24205.45 i3 2.470515 j3 930.0316 l3 1655.791 m0 278.318 n0 507.7032 o0 360.2438 p0 63.05079 m1 0.000028 n1 0.000013 o1 0.000023 p1 0.009624 m2 -1.10432 n2 -0.68291 o2 -0.41858 p2 0.860639 m3 0.138568 n3 0.010769 o3 0.021856 q0 464.3901 r0 247.4232 s0 210.2986 t0 153.6796 q1 0.032354 r1 0.026432 s1 0.221478 t1 0.29305 q2 0.313735 r2 0.622585 s2 -7.69744 t2 -3.50608 u0 129.4432 v0 0.118165 w0 -6.22684 x0 -6.93891 u1 0.448016 v1 -0.00052 w1 -0.17003 x1 -0.0608 u2 -6.34483 v2 -0.00033 w2 60.9337 x2 42.69824 v3 0.000331 w3 0.302195 x3 0.163808 v4 0.702657 y0 -4.59922 z0 -1.23131 aa0 -0.33909 ab0 -0.5193 y1 -0.04699 z1 -0.03177 aa1 -0.00938 ab1 0.460043 y2 44.26502 z2 8.428017 aa2 1.924496 ab2 0.307586 y3 0.111514 z3 0.059236 aa3 0.017944 ab3 0.185324 PJK = a0 + a1PDRBKAP + a2PM + a3MTR + a4PJKL ; BHSPJK = b0 + b1PDRBNONTANI + b2WLYH + b3BHSPJKL ; DAU = c0 + c1PDRBL + c2POP + c3WLYH + c4PNS + c5DAUL ; GPGNKBNTNK = d0 + d1KAPFIS + d2DAU + d3DAK + d4GPGNKBNTNKL ; GIND = e0 + e1KAPFIS + e2DAU + e3GINDL ; GDG = f0 + f1KAPFIS + f2DAU + f3GDGL ; GIFR = g0 + g1KAPFIS + g2DAU + g3GIFRL ; GLN = h0 + h1KAPFIS + h2DAU + h3GLNL ; ASP = i0 + i1GIFR + i2PM + i3MTR ; PDRBPGNKBNTNK = j0 + j1GPGNKBNTNK + j2TKTANI + j3ASP ; PDRBMKN = k0 + k1GIND + k2TKIND ; PDRBDG = l0 + l1GDGKAP + l2TKDG + l3ASP ; TKTANI = m0 + m1PDRBTANI + m2UPHTANI + m3ASP ; TKIND = n0 + n1PDRBIND + n2UPHIND + n3ASP ; TKDG = o0 + o1PDRBDG + o2UPHDG + o3ASP ; UPHTANI = p0 + p1PDRBTANIKAP + p2UPHTANIL ; UPHIND = q0 + q1PDRBINDKAP + q2UPHINDL ; UPHDG = r0 + r1PDRBDGKAP + r2UPHDGL ; EXPTANI = s0 + s1UPHTANI + s2IFL ; EXPIND = t0 + t1UPHIND + t2IFL ; EXPDG = u0 + u1UPHDG + u2IFL ; GINI = v0 + v1SHPDRBTANI + v2SHPDRBIND + v3SHPDRBDG + v4GINIL ; POVTANIP0 = w0 + w1EXPTANI + w2GINI + w3GK ; POVINDP0 = x0 + x1EXPIND + x2GINI + x3GK ; POVDGP0 = y0 + y1EXPDG + y2GINI + y3GK ; POVTANIP1 = z0 + z1EXPTANI + z2GINI + z3GK ; POVTANIP2 = aa0 + aa1EXPTANI + aa2GINI + aa3GK ; POVP0 = ab0 + ab1POVTANIP0 + ab2POVINDP0 + ab3POVDGP0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; run; Lampiran 7. Hasil Validasi Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah tahun 2006-2011 dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 The SAS System The SIMNLIN Procedure Model Summary Model Variables 48 Endogenous 48 Parameters 110 Equations 48 Number of Statements 66 Program Lag Length 23 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Data Set Options DATA= SIMULASI Solution Summary Variables Solved 48 Simulation Lag Length 23 Solution Method NEWTON CONVERGE= 1E-8 Maximum CC 1.46E-14 Maximum Iterations 4 Total Iterations 278 Average Iterations 2.014493 Observations Processed Read 161 Lagged 23 Solved 138 First 24 Last 161 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Descriptive Statistics Actual Predicted Variable N Obs N Mean Std Dev Mean Std Dev PJK 138 138 1421350 1606351 1511125 1803218 PAD 138 138 2107481 2280579 2197256 2486268 BHSPJK 138 138 1068570 1020251 1040519 828038 KAPFIS 138 138 4449630 4469827 4511354 4566295 DAU 138 138 5875357 4644540 5914990 4733082 DPT 138 138 12247142 9099316 12348499 9433773 GPGNKBNTNK 138 138 293924 176283 289938 160132 GIND 138 138 37179.8 43177.4 36338.5 35683.2 GDG 138 138 44870.0 45603.8 44796.6 36350.5 GDGKAP 138 138 7.4740 6.6635 7.1671 4.4795 GIFR 138 138 1748045 1172130 1669634 1027218 GLN 138 138 9534554 7564806 9504389 7842232 G 138 138 11845264 8750048 11731788 9024757 FISGAP 138 138 7395634 5923872 7220434 6093558 FISAUTO 138 138 16.0630 7.4356 16.3146 7.6951 ASP 138 138 9803.9 7516.8 9752.5 6575.5 PDRBPGNKBNTNK 138 138 19366098 21771270 19015508 18662175 PDRBTANI 138 138 23916759 24703224 23566169 21411241 PDRBTANIKAP 138 138 3092.7 1644.0 3501.4 1950.1 PDRBMKN 138 138 10599563 20596695 10220805 15359938 PDRBINDTANI 138 138 19202161 31865477 18823404 29493006 PDRBIND 138 138 38409672 60067677 38030915 61561013 PDRBINDKAP 138 138 4150.8 5765.1 4252.0 5734.1 PDRBDG 138 138 25956611 40927071 24337421 30916624 PDRBDGKAP 138 138 2690.7 1623.7 3166.0 2698.9 PDRBNONTANI 138 138 1.1395E8 1.4247E8 1.1195E8 1.2983E8 PDRB 138 138 1.3787E8 1.6495E8 1.3552E8 1.4907E8 PDRBKAP 138 138 17783.6 15983.5 18768.8 17516.8 SHPDRBTANI 138 138 21.9705 9.6400 22.0616 7.9017 SHPDRBIND 138 138 19.0619 13.5110 20.7022 15.0723 SHPDRBDG 138 138 17.1145 5.3227 16.4764 13.6251 TKTANI 138 138 1637.4 1872.0 1601.6 1552.0 TKIND 138 138 525.3 899.9 506.0 815.5 TKDG 138 138 835.1 1178.7 780.9 845.0 TK 138 138 4075.3 5159.7 3965.9 4380.8 UPHTANI 138 138 600.7 218.7 622.9 174.8 UPHIND 138 138 873.3 329.7 880.3 279.0 UPHDG 138 138 826.0 171.8 841.6 152.0 EXPTANI 138 138 281.4 67.8598 286.4 47.7588 EXPIND 138 138 381.4 136.1 383.5 82.8449 EXPDG 138 138 448.5 120.2 455.5 76.1981 GINI 138 138 0.3378 0.0369 0.3420 0.0198 POVTANIP0 138 138 19.1645 7.9971 18.5821 7.8467 POVINDP0 138 138 12.8388 7.8184 12.8949 4.2970 POVDGP0 138 138 8.7123 5.8999 8.5686 2.8392 POVTANIP1 138 138 2.9981 1.5802 2.8756 1.5141 POVTANIP2 138 138 0.7968 0.4834 0.7599 0.4557 POVP0 138 138 13.8608 6.0585 13.5835 4.7696 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Statistics of fit Mean Mean Mean Abs Mean Abs RMS RMS Variable N Error Error Error Error Error Error PJK 138 89774.6 -1.5730 271229 27.4334 387305 37.0033 PAD 138 89774.6 -0.4874 271229 16.5583 387305 21.1421 BHSPJK 138 -28050.9 11.9929 239783 27.9855 467764 39.3797 KAPFIS 138 61723.7 2.8469 344559 11.8966 545398 16.5899 DAU 138 39633.1 2.4038 546556 12.4267 725271 20.7981 DPT 138 101357 0.1224 725948 7.0064 994486 8.9036 GPGNKBNTNK 138 -3985.4 13.5626 58774.1 30.2765 81749.6 50.5742 GIND 138 -841.3 314.1 15201.6 341.0 24510.8 2672.7 GDG 138 -73.3449 79.0329 17069.2 102.7 27796.0 490.6 GDGKAP 138 -0.3069 79.0329 2.9728 102.7 4.5390 490.6 GIFR 138 -78410.9 11.0626 399622 31.7439 545393 60.4068 GLN 138 -30165.0 -1.9335 671928 8.7464 914995 12.0422 G 138 -113476 -1.6266 892644 9.0357 1210355 11.5590 FISGAP 138 -175200 0.0675 816816 22.8107 1077544 74.5113 FISAUTO 138 0.2516 1.6496 2.2426 15.6910 2.8245 20.1273 ASP 138 -51.4766 27.6364 3097.6 51.8269 3805.1 93.2527 PDRBPGNKBNTNK 138 -350590 36.1399 5338253 61.3348 7128127 117.0 PDRBTANI 138 -350590 18.9452 5338253 37.8276 7128127 57.7939 PDRBTANIKAP 138 408.7 18.9452 1035.2 37.8276 1475.6 57.7939 PDRBMKN 138 -378757 76.2499 7044064 423.4 14084843 986.5 PDRBINDTANI 138 -378757 111.5 7044064 143.5 14084843 342.6 PDRBIND 138 -378757 67.6643 7044064 87.9929 14084843 253.3 PDRBINDKAP 138 101.2 67.6643 770.1 87.9929 981.9 253.3 PDRBDG 138 -1619190 22.1018 12219043 75.0366 19631565 101.1 PDRBDGKAP 138 475.2 22.1018 1802.3 75.0366 2496.0 101.1 PDRBNONTANI 138 -1997947 6.3854 14253994 18.5557 25176968 23.9069 PDRB 138 -2348537 6.4079 18569375 19.3086 29664121 25.0477 PDRBKAP 138 985.1 6.4079 2933.9 19.3086 4096.6 25.0477 SHPDRBTANI 138 0.0911 10.1690 3.8012 24.1301 4.7943 39.1038 SHPDRBIND 138 1.6403 57.8731 4.6775 78.2081 6.5115 241.6 SHPDRBDG 138 -0.6381 1.0333 8.7247 56.6030 13.1751 86.8004 TKTANI 138 -35.7395 32.6565 543.7 61.0321 733.0 98.1448 TKIND 138 -19.3399 54.4305 203.4 90.7124 335.5 128.0 TKDG 138 -54.2512 38.7976 336.3 65.1928 585.2 85.9219 TK 138 -109.3 12.2776 838.0 31.3095 1237.3 42.0993 UPHTANI 138 22.2834 7.7351 80.8837 14.6865 104.2 19.4449 UPHIND 138 6.9801 5.7106 137.1 17.3624 183.2 24.2262 UPHDG 138 15.6584 4.6870 142.9 17.3091 181.6 21.7360 EXPTANI 138 4.9355 4.1685 31.9947 11.5256 43.4053 15.3822 EXPIND 138 2.0452 6.3232 70.0445 18.8177 100.6 24.2289 EXPDG 138 7.0156 6.0845 72.8794 17.4226 96.5774 24.8704 GINI 138 0.00423 2.2857 0.0286 8.7567 0.0353 11.3113 POVTANIP0 138 -0.5824 10.1745 6.2615 41.4441 8.2071 75.2844 POVINDP0 138 0.0561 39331372 6.5016 39331405 8.0959 2.4908E8 POVDGP0 138 -0.1437 11453462 4.0162 11453488 5.8668 1.3455E8 POVTANIP1 138 -0.1225 18.6937 1.2896 59.1734 1.6958 99.7573 POVTANIP2 138 -0.0369 25.3746 0.3880 71.9210 0.5172 124.8 POVP0 138 -0.2773 14.6648 5.1301 44.0999 6.4685 60.0351 Statistics of fit Variable R-Square Label PJK 0.9414 pajak daerah PAD 0.9709 PAD BHSPJK 0.7883 bagi hasil pajak KAPFIS 0.9850 Kapasitas fiskal DAU 0.9754 DAU DPT 0.9880 total pendaptan daerah GPGNKBNTNK 0.7834 belanja pertanian GIND 0.6754 belanja perindustrian GDG 0.6258 belanja perdagangan GDGKAP 0.5326 belanja perdagangan per kapita GIFR 0.7819 belanja infrastruktur GLN 0.9853 belanja lainnya G 0.9807 total belanja daerah FISGAP 0.9667 kesenjangan fiskal FISAUTO 0.8546 kemandirian fiskal ASP 0.7419 panjang jalan aspal PDRBPGNKBNTNK 0.8920 PDRB tanaman pangan, perkebunan, peternakan PDRBTANI 0.9161 PDRB pertanian PDRBTANIKAP 0.1886 PDRB pertanian per kapita PDRBMKN 0.5289 PDRB industri makanan jadi PDRBINDTANI 0.8032 PDRB industri pertanian PDRBIND 0.9446 PDRB industri PDRBINDKAP 0.9708 PDRB industri per kapita PDRBDG 0.7682 PDRB Perdagangan PDRBDGKAP -1.380 PDRB Perdangngan per kapita PDRBNONTANI 0.9685 PDRB non pertanian PDRB 0.9674 PDRB total PDRBKAP 0.9338 PDRB per kapita SHPDRBTANI 0.7509 Share PDRB pertanian SHPDRBIND 0.7660 Share PDRB industri SHPDRBDG -5.172 Share PSDRB perdagangan TKTANI 0.8455 Tenaga kerja pertanian TKIND 0.8600 Tenaga kerja industri TKDG 0.7518 Tenaga kerja perdagangan TK 0.9421 Tenaga kerja total UPHTANI 0.7715 Upah pertanian UPHIND 0.6890 Upah industri UPHDG -.1257 Upah perdagangan EXPTANI 0.5879 Pengeluaran per kapita pertanian EXPIND 0.4503 Pengeluaran per kapita industri EXPDG 0.3493 Pengeluaran per kapita perdagangan GINI 0.0779 Indeks Gini POVTANIP0 -.0609 P0 pertanian POVINDP0 -.0801 P0 industri POVDGP0 0.0040 P0 perdagangan POVTANIP1 -.1600 P1 pertanian POVTANIP2 -.1530 P2 pertanian POVP0 -.1483 P0 total The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Theil Forecast Error Statistics MSE Decomposition Proportions Corr Bias Reg Dist Var Covar Variable N MSE R UM UR UD US UC PJK 138 1.5E11 0.98 0.05 0.34 0.61 0.26 0.69 PAD 138 1.5E11 0.99 0.05 0.34 0.61 0.28 0.67 BHSPJK 138 2.188E11 0.89 0.00 0.03 0.97 0.17 0.83 KAPFIS 138 2.975E11 0.99 0.01 0.05 0.93 0.03 0.96 DAU 138 5.26E11 0.99 0.00 0.04 0.96 0.01 0.98 DPT 138 9.89E11 0.99 0.01 0.15 0.84 0.11 0.88 GPGNKBNTNK 138 6.683E9 0.89 0.00 0.00 1.00 0.04 0.96 GIND 138 6.0078E8 0.82 0.00 0.00 1.00 0.09 0.91 GDG 138 7.7262E8 0.79 0.00 0.00 1.00 0.11 0.89 GDGKAP 138 20.6027 0.73 0.00 0.01 0.99 0.23 0.77 GIFR 138 2.975E11 0.89 0.02 0.00 0.98 0.07 0.91 GLN 138 8.372E11 0.99 0.00 0.13 0.87 0.09 0.91 G 138 1.465E12 0.99 0.01 0.08 0.91 0.05 0.94 FISGAP 138 1.161E12 0.98 0.03 0.06 0.92 0.02 0.95 FISAUTO 138 7.9781 0.93 0.01 0.07 0.92 0.01 0.98 ASP 138 14478615 0.86 0.00 0.00 1.00 0.06 0.94 PDRBPGNKBNTNK 138 5.081E13 0.95 0.00 0.08 0.92 0.19 0.81 PDRBTANI 138 5.081E13 0.96 0.00 0.11 0.89 0.21 0.79 PDRBTANIKAP 138 2177259 0.70 0.08 0.29 0.63 0.04 0.88 PDRBMKN 138 1.984E14 0.73 0.00 0.00 1.00 0.14 0.86 PDRBINDTANI 138 1.984E14 0.90 0.00 0.00 1.00 0.03 0.97 PDRBIND 138 1.984E14 0.97 0.00 0.05 0.95 0.01 0.99 PDRBINDKAP 138 964183 0.99 0.01 0.00 0.99 0.00 0.99 PDRBDG 138 3.854E14 0.89 0.01 0.07 0.92 0.26 0.74 PDRBDGKAP 138 6230261 0.44 0.04 0.63 0.34 0.18 0.78 PDRBNONTANI 138 6.339E14 0.99 0.01 0.18 0.81 0.25 0.74 PDRB 138 8.8E14 0.99 0.01 0.21 0.78 0.28 0.71 PDRBKAP 138 16782293 0.98 0.06 0.22 0.72 0.14 0.80 SHPDRBTANI 138 22.9850 0.87 0.00 0.01 0.99 0.13 0.87 SHPDRBIND 138 42.3999 0.91 0.06 0.18 0.75 0.06 0.88 SHPDRBDG 138 173.6 0.27 0.00 0.85 0.15 0.39 0.60 TKTANI 138 537361 0.92 0.00 0.06 0.94 0.19 0.81 TKIND 138 112529 0.93 0.00 0.00 0.99 0.06 0.93 TKDG 138 342419 0.88 0.01 0.11 0.88 0.32 0.67 TK 138 1530795 0.98 0.01 0.29 0.70 0.39 0.60 UPHTANI 138 10851.6 0.89 0.05 0.04 0.92 0.18 0.78 UPHIND 138 33556.8 0.83 0.00 0.00 1.00 0.08 0.92 UPHDG 138 32973.4 0.38 0.01 0.23 0.76 0.01 0.98 EXPTANI 138 1884.0 0.77 0.01 0.01 0.98 0.21 0.77 EXPIND 138 10115.2 0.67 0.00 0.01 0.99 0.28 0.72 EXPDG 138 9327.2 0.60 0.01 0.00 0.99 0.21 0.79 GINI 138 0.00125 0.35 0.01 0.04 0.95 0.23 0.75 POVTANIP0 138 67.3567 0.46 0.01 0.25 0.74 0.00 0.99 POVINDP0 138 65.5431 0.20 0.00 0.11 0.89 0.19 0.81 POVDGP0 138 34.4189 0.25 0.00 0.06 0.94 0.27 0.73 POVTANIP1 138 2.8758 0.40 0.01 0.27 0.72 0.00 0.99 POVTANIP2 138 0.2675 0.39 0.01 0.26 0.73 0.00 0.99 POVP0 138 41.8416 0.30 0.00 0.21 0.79 0.04 0.96 Theil Forecast Error Statistics Inequality Coef Variable U1 U Label PJK 0.1809 0.0863 pajak daerah PAD 0.1250 0.0604 PAD BHSPJK 0.3172 0.1669 bagi hasil pajak KAPFIS 0.0866 0.0429 kapasitas fiskal DAU 0.0970 0.0482 DAU DPT 0.0653 0.0323 total pendapatan daerah GPGNKBNTNK 0.2388 0.1214 belanja pertanian GIND 0.4311 0.2276 belanja perindustrian GDG 0.4353 0.2288 belanja perdagangan GDGKAP 0.4540 0.2461 belanja perdagangan per kapita GIFR 0.2594 0.1343 belanja infrastruktur GLN 0.0753 0.0374 belanja lainnya G 0.0823 0.0410 toal belanja daerah FISGAP 0.1139 0.0570 kesenjangan fiskal FISAUTO 0.1597 0.0791 kemandirian fiskal ASP 0.3084 0.1580 panjang jalan aspal PDRBPGNKBNTNK 0.2451 0.1280 PDRB tan. pangan, perkebunan, peternakan PDRBTANI 0.2077 0.1078 PDRB pertanian PDRBTANIKAP 0.4216 0.1966 PDRB pertanian per kapita PDRBMKN 0.6098 0.3394 PDRB industri makanan jadi PDRBINDTANI 0.3796 0.1956 PDRB industri pertanian PDRBIND 0.1981 0.0983 PDRB industri PDRBINDKAP 0.1386 0.0691 PDRB industri per kapita PDRBDG 0.4061 0.2241 PDRB perdagangan PDRBDGKAP 0.7950 0.3422 PDRB perdagangan per kapita PDRBNONTANI 0.1383 0.0713 PDRB non pertanian PDRB 0.1383 0.0714 PDRB total PDRBKAP 0.1716 0.0828 PDRB per kapita SHPDRBTANI 0.1999 0.1011 Share PDRB pertanian SHPDRBIND 0.2790 0.1331 Share PDRB industri SHPDRBDG 0.7353 0.3355 Share PDRB perdagangan TKTANI 0.2954 0.1557 Tenaga kerja pertanian TKIND 0.3228 0.1680 Tenaga kerja industri TKDG 0.4061 0.2260 Tenaga kerja perdagangan TK 0.1886 0.0993 Tenaga kerja total UPHTANI 0.1630 0.0810 Upah pertanian UPHIND 0.1963 0.0987 Upah industri UPHDG 0.2153 0.1069 Upah perdagangan EXPTANI 0.1500 0.0749 Pengeluaran per kapita pertanian EXPIND 0.2484 0.1262 Pengeluaran per kapita industri EXPDG 0.2081 0.1043 Pengeluaran per kapita perdagangan GINI 0.1040 0.0518 Indeks Gini POVTANIP0 0.3954 0.2006 P0 pertanian POVINDP0 0.5391 0.2830 P0 industri POVDGP0 0.5582 0.3003 P0 perdagangan POVTANIP1 0.5008 0.2556 P1 pertanian POVTANIP2 0.5555 0.2847 P2 pertanian POVP0 0.4279 0.2192 P0 total Lampiran 8. Program Simulasi Historis Skenario Tunggal Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario Peningkatan Belanja Pertanian 50 SS1 proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.SIMULASITANI; set work.propoor; IF KODESHTANI = 1; memilih 12 provinsi pertanian dengan identitas KODESHTANI = 1; GPGNKBNTNK = 1.5GPGNKBNTNK; SS1: meningkatkan belanja pertanian 50 ; GIND = 1.25GIND; ; SS2: meningkatkan belanja perindustrian 25 ; GDG = 1.5GDG; ; SS3: meningkatkan belanja perdagangan 50 ; BHSPJK = 1.5BHSPJK; ; SS4: meningkatkan bagi hasil pjak 50 ; PM = 1.9PM; ; SS5: meningkatkan penanaman modal 90 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; PROC SORT DATA=WORK.SIMULASITANI; BY TAHUN; RUN; PROC SIMNLIN DATA=WORK.SIMULASITANI dynamic simulate; endogenous PJK PAD BHSPJK KAPFIS DAU DPT GIND GDG GDGKAP GIFR GLN G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN PDRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln GPGNKBNTNK; PJKL = LAG12PJK; BHSPJKL = LAG12BHSPJK; DAUL = LAG12DAU; GPGNKBNTNKL = LAG12GPGNKBNTNK; GINDL = LAG12GIND; GDGL = LAG12GDG; GIFRL = LAG12GIFR; GLNL = LAG12GLN; UPHTANIL = LAG12UPHTANI; UPHINDL = LAG12UPHIND; UPHDGL = LAG12UPHDG; EXPTANIL = LAG12EXPTANI; GINIL = LAG12GINI; PDRBL = LAG12PDRB; IF TAHUN 2005; PARM a0 -94933.9 b0 77276.63 c0 179927.2 d0 36039.57 a1 3.06025 b1 0.004145 c1 -0.0072 d1 0.00757 a2 0.042283 b2 3.330978 c2 107.6154 d2 0.008443 a3 99.61593 b3 0.314815 c3 6.338917 d3 0.046851 a4 0.851747 c4 18.81129 d4 0.542576 c5 0.431706 e0 -4952.5 f0 -1818.01 g0 256753.3 h0 -162696 e1 0.00073 f1 0.002214 g1 0.082805 h1 0.162246 e2 0.002365 f2 0.002753 g2 0.017387 h2 0.302331 e3 0.749475 f3 0.504975 g3 0.625046 h3 0.826398 i0 2489.701 j0 -6374729 k0 -2494254 l0 -1.47E+07 i1 0.000634 j1 24.73811 k1 195.8402 l1 556479.4 i2 0.000148 j2 5711.454 k2 11064.96 l2 24205.45 i3 2.470515 j3 930.0316 l3 1655.791 m0 278.318 n0 507.7032 o0 360.2438 p0 63.05079 m1 0.000028 n1 0.000013 o1 0.000023 p1 0.009624 m2 -1.10432 n2 -0.68291 o2 -0.41858 p2 0.860639 m3 0.138568 n3 0.010769 o3 0.021856 q0 464.3901 r0 247.4232 s0 210.2986 t0 153.6796 q1 0.032354 r1 0.026432 s1 0.221478 t1 0.29305 q2 0.313735 r2 0.622585 s2 -7.69744 t2 -3.50608 u0 129.4432 v0 0.118165 w0 -6.22684 x0 -6.93891 u1 0.448016 v1 -0.00052 w1 -0.17003 x1 -0.0608 u2 -6.34483 v2 -0.00033 w2 60.9337 x2 42.69824 v3 0.000331 w3 0.302195 x3 0.163808 v4 0.702657 y0 -4.59922 z0 -1.23131 aa0 -0.33909 ab0 -0.5193 y1 -0.04699 z1 -0.03177 aa1 -0.00938 ab1 0.460043 y2 44.26502 z2 8.428017 aa2 1.924496 ab2 0.307586 y3 0.111514 z3 0.059236 aa3 0.017944 ab3 0.185324 PJK = a0 + a1PDRBKAP + a2PM + a3MTR + a4PJKL ; BHSPJK = b0 + b1PDRBNONTANI + b2WLYH + b3BHSPJKL ; DAU = c0 + c1PDRBL + c2POP + c3WLYH + c4PNS + c5DAUL ; GPGNKBNTNK = d0 + d1KAPFIS + d2DAU + d3DAK + d4GPGNKBNTNKL ; GIND = e0 + e1KAPFIS + e2DAU + e3GINDL ; GDG = f0 + f1KAPFIS + f2DAU + f3GDGL ; GIFR = g0 + g1KAPFIS + g2DAU + g3GIFRL ; GLN = h0 + h1KAPFIS + h2DAU + h3GLNL ; ASP = i0 + i1GIFR + i2PM + i3MTR ; PDRBPGNKBNTNK = j0 + j1GPGNKBNTNK + j2TKTANI + j3ASP ; PDRBMKN = k0 + k1GIND + k2TKIND ; PDRBDG = l0 + l1GDGKAP + l2TKDG + l3ASP ; TKTANI = m0 + m1PDRBTANI + m2UPHTANI + m3ASP ; TKIND = n0 + n1PDRBIND + n2UPHIND + n3ASP ; TKDG = o0 + o1PDRBDG + o2UPHDG + o3ASP ; UPHTANI = p0 + p1PDRBTANIKAP + p2UPHTANIL ; UPHIND = q0 + q1PDRBINDKAP + q2UPHINDL ; UPHDG = r0 + r1PDRBDGKAP + r2UPHDGL ; EXPTANI = s0 + s1UPHTANI + s2IFL ; EXPIND = t0 + t1UPHIND + t2IFL ; EXPDG = u0 + u1UPHDG + u2IFL ; GINI = v0 + v1SHPDRBTANI + v2SHPDRBIND + v3SHPDRBDG + v4GINIL ; POVTANIP0 = w0 + w1EXPTANI + w2GINI + w3GK ; POVINDP0 = x0 + x1EXPIND + x2GINI + x3GK ; POVDGP0 = y0 + y1EXPDG + y2GINI + y3GK ; POVTANIP1 = z0 + z1EXPTANI + z2GINI + z3GK ; POVTANIP2 = aa0 + aa1EXPTANI + aa2GINI + aa3GK ; POVP0 = ab0 + ab1POVTANIP0 + ab2POVINDP0 + ab3POVDGP0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; run; Lampiran 9. Hasil Simulasi Historis Skenario Tunggal Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario Peningkatan Belanja Pertanian 50 SS1 The SAS System The SIMNLIN Procedure Model Summary Model Variables 47 Endogenous 47 Parameters 110 Equations 47 Number of Statements 64 Program Lag Length 12 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Data Set Options DATA= SIMULASITANI Solution Summary Variables Solved 47 Simulation Lag Length 12 Solution Method NEWTON CONVERGE= 1E-8 Maximum CC 1.76E-14 Maximum Iterations 5 Total Iterations 147 Average Iterations 2.041667 Observations Processed Read 84 Lagged 12 Solved 72 First 13 Last 84 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Descriptive Statistics Actual Predicted Variable N Obs N Mean Std Dev Mean Std Dev PJK 72 72 701587 571076 661968 561239 PAD 72 72 1072631 709248 1033012 683898 BHSPJK 72 72 594131 313619 687845 275419 KAPFIS 72 72 2057544 1155360 2111639 1081172 DAU 72 72 5144042 1788199 4940881 1671822 DPT 72 72 8832997 3577672 8683931 3375317 GIND 72 72 29797.9 30816.8 26594.2 15545.7 GDG 72 72 28791.2 16260.6 30623.3 11956.9 GDGKAP 72 72 6.6121 4.4821 6.8017 2.7733 GIFR 72 72 1347830 555571 1177479 306940 GLN 72 72 6746003 2944902 6710784 2852984 G 72 72 8731394 3577070 8524453 3301536 FISGAP 72 72 6673850 2723013 6412813 2566558 FISAUTO 72 72 11.8259 3.8890 11.6668 4.3955 ASP 72 72 8965.4 4250.0 7133.2 2397.6 PDRBPGNKBNTNK 72 72 13143306 9269720 16343583 8017590 PDRBTANI 72 72 16468820 11052298 19669098 9530256 PDRBTANIKAP 72 72 3230.7 944.9 4224.1 1697.0 PDRBMKN 72 72 4119624 7276321 4834442 4412624 PDRBINDTANI 72 72 5747009 7810350 6461827 4813805 PDRBIND 72 72 8970669 12562364 9685488 9601428 PDRBINDKAP 72 72 1396.8 910.7 1712.4 749.2 PDRBDG 72 72 10313081 9459434 12001983 10445519 PDRBDGKAP 72 72 1897.0 729.6 2602.1 2007.6 PDRBNONTANI 72 72 44445013 37789071 46848734 34876002 PDRB 72 72 60913834 48307377 66517831 43774479 PDRBKAP 72 72 11547.7 3567.7 13561.8 5306.9 SHPDRBTANI 72 72 28.9706 6.7997 32.2616 8.0607 SHPDRBIND 72 72 11.2111 5.9554 13.1184 4.6242 SHPDRBDG 72 72 16.2577 3.0407 16.2196 11.0455 TKTANI 72 72 1167.7 586.6 1095.9 565.4 TKIND 72 72 150.2 114.5 191.6 130.7 TKDG 72 72 375.8 265.5 458.8 267.6 TK 72 72 2239.2 1228.9 2291.9 1240.9 UPHTANI 72 72 595.4 158.7 653.4 149.3 UPHIND 72 72 750.4 188.7 759.7 47.2138 UPHDG 72 72 751.2 117.4 796.5 119.8 EXPTANI 72 72 265.7 58.1629 289.1 46.2403 EXPIND 72 72 331.9 81.1571 346.3 18.9589 EXPDG 72 72 420.1 93.1396 431.9 65.1443 GINI 72 72 0.3337 0.0385 0.3332 0.0158 POVTANIP0 72 72 19.3383 8.8037 14.7662 8.0324 POVINDP0 72 72 14.7422 8.1563 13.2549 3.9666 POVDGP0 72 72 9.1491 6.2167 8.2471 2.8310 POVTANIP1 72 72 3.0948 1.8066 2.1630 1.5410 POVTANIP2 72 72 0.8360 0.5668 0.5502 0.4619 POVP0 72 72 15.2406 6.7819 11.8792 5.0768 Lampiran 10. Program Simulasi Historis Skenario Tunggal Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario Peningkatan Belanja Pertanian 50 SS1 proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.SIMULASINONTANI; set work.propoor; IF KODESHTANI = 0; memilih 11 provinsi non pertanian dengan identitas KODESHTANI = 0; GPGNKBNTNK = 1.5GPGNKBNTNK; SS1: meningkatkan belanja pertanian 50 ; GIND = 1.5GIND; ; SS2: meningkatkan belanja perindustrian 50 ; GDG = 1.5GDG; ; SS3: meningkatkan belanja perdagangan 50 ; BHSPJK = 1.5BHSPJK; ; SS4: meningkatkan bagi hasil pjak 50 ; PM = 1.5PM; ; SS5: meningkatkan penanaman modal 50 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; PROC SORT DATA=WORK.SIMULASINONTANI; BY TAHUN; RUN; PROC SIMNLIN DATA=WORK.SIMULASINONTANI dynamic simulate; endogenous PJK PAD BHSPJK KAPFIS DAU DPT GIND GDG GDGKAP GIFR GLN G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN PDRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln GPGNKBNTNK; PJKL = LAG11PJK; BHSPJKL = LAG11BHSPJK; DAUL = LAG11DAU; GPGNKBNTNKL = LAG11GPGNKBNTNK; GINDL = LAG11GIND; GDGL = LAG11GDG; GIFRL = LAG11GIFR; GLNL = LAG11GLN; UPHTANIL = LAG11UPHTANI; UPHINDL = LAG11UPHIND; UPHDGL = LAG11UPHDG; EXPTANIL = LAG11EXPTANI; GINIL = LAG11GINI; PDRBL = LAG11PDRB; IF TAHUN 2005; PARM a0 -94933.9 b0 77276.63 c0 179927.2 d0 36039.57 a1 3.06025 b1 0.004145 c1 -0.0072 d1 0.00757 a2 0.042283 b2 3.330978 c2 107.6154 d2 0.008443 a3 99.61593 b3 0.314815 c3 6.338917 d3 0.046851 a4 0.851747 c4 18.81129 d4 0.542576 c5 0.431706 e0 -4952.5 f0 -1818.01 g0 256753.3 h0 -162696 e1 0.00073 f1 0.002214 g1 0.082805 h1 0.162246 e2 0.002365 f2 0.002753 g2 0.017387 h2 0.302331 e3 0.749475 f3 0.504975 g3 0.625046 h3 0.826398 i0 2489.701 j0 -6374729 k0 -2494254 l0 -1.47E+07 i1 0.000634 j1 24.73811 k1 195.8402 l1 556479.4 i2 0.000148 j2 5711.454 k2 11064.96 l2 24205.45 i3 2.470515 j3 930.0316 l3 1655.791 m0 278.318 n0 507.7032 o0 360.2438 p0 63.05079 m1 0.000028 n1 0.000013 o1 0.000023 p1 0.009624 m2 -1.10432 n2 -0.68291 o2 -0.41858 p2 0.860639 m3 0.138568 n3 0.010769 o3 0.021856 q0 464.3901 r0 247.4232 s0 210.2986 t0 153.6796 q1 0.032354 r1 0.026432 s1 0.221478 t1 0.29305 q2 0.313735 r2 0.622585 s2 -7.69744 t2 -3.50608 u0 129.4432 v0 0.118165 w0 -6.22684 x0 -6.93891 u1 0.448016 v1 -0.00052 w1 -0.17003 x1 -0.0608 u2 -6.34483 v2 -0.00033 w2 60.9337 x2 42.69824 v3 0.000331 w3 0.302195 x3 0.163808 v4 0.702657 y0 -4.59922 z0 -1.23131 aa0 -0.33909 ab0 -0.5193 y1 -0.04699 z1 -0.03177 aa1 -0.00938 ab1 0.460043 y2 44.26502 z2 8.428017 aa2 1.924496 ab2 0.307586 y3 0.111514 z3 0.059236 aa3 0.017944 ab3 0.185324 PJK = a0 + a1PDRBKAP + a2PM + a3MTR + a4PJKL ; BHSPJK = b0 + b1PDRBNONTANI + b2WLYH + b3BHSPJKL ; DAU = c0 + c1PDRBL + c2POP + c3WLYH + c4PNS + c5DAUL ; GPGNKBNTNK = d0 + d1KAPFIS + d2DAU + d3DAK + d4GPGNKBNTNKL ; GIND = e0 + e1KAPFIS + e2DAU + e3GINDL ; GDG = f0 + f1KAPFIS + f2DAU + f3GDGL ; GIFR = g0 + g1KAPFIS + g2DAU + g3GIFRL ; GLN = h0 + h1KAPFIS + h2DAU + h3GLNL ; ASP = i0 + i1GIFR + i2PM + i3MTR ; PDRBPGNKBNTNK = j0 + j1GPGNKBNTNK + j2TKTANI + j3ASP ; PDRBMKN = k0 + k1GIND + k2TKIND ; PDRBDG = l0 + l1GDGKAP + l2TKDG + l3ASP ; TKTANI = m0 + m1PDRBTANI + m2UPHTANI + m3ASP ; TKIND = n0 + n1PDRBIND + n2UPHIND + n3ASP ; TKDG = o0 + o1PDRBDG + o2UPHDG + o3ASP ; UPHTANI = p0 + p1PDRBTANIKAP + p2UPHTANIL ; UPHIND = q0 + q1PDRBINDKAP + q2UPHINDL ; UPHDG = r0 + r1PDRBDGKAP + r2UPHDGL ; EXPTANI = s0 + s1UPHTANI + s2IFL ; EXPIND = t0 + t1UPHIND + t2IFL ; EXPDG = u0 + u1UPHDG + u2IFL ; GINI = v0 + v1SHPDRBTANI + v2SHPDRBIND + v3SHPDRBDG + v4GINIL ; POVTANIP0 = w0 + w1EXPTANI + w2GINI + w3GK ; POVINDP0 = x0 + x1EXPIND + x2GINI + x3GK ; POVDGP0 = y0 + y1EXPDG + y2GINI + y3GK ; POVTANIP1 = z0 + z1EXPTANI + z2GINI + z3GK ; POVTANIP2 = aa0 + aa1EXPTANI + aa2GINI + aa3GK ; POVP0 = ab0 + ab1POVTANIP0 + ab2POVINDP0 + ab3POVDGP0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; run; Lampiran 11. Hasil Simulasi Historis Skenario Tunggal Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario Peningkatan Belanja Pertanian 50 SS1 The SAS System The SIMNLIN Procedure Model Summary Model Variables 47 Endogenous 47 Parameters 110 Equations 47 Number of Statements 64 Program Lag Length 11 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Data Set Options DATA= SIMULASINONTANI Solution Summary Variables Solved 47 Simulation Lag Length 11 Solution Method NEWTON CONVERGE= 1E-8 Maximum CC 2.67E-15 Maximum Iterations 4 Total Iterations 134 Average Iterations 2.030303 Observations Processed Read 77 Lagged 11 Solved 66 First 12 Last 77 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Descriptive Statistics Actual Predicted Variable N Obs N Mean Std Dev Mean Std Dev PJK 66 66 2206547 1970408 2451819 2191362 PAD 66 66 3236409 2816452 3481682 3054401 BHSPJK 66 66 1586140 1251062 1424464 1036432 KAPFIS 66 66 7059179 5234449 7142775 5411547 DAU 66 66 6673155 6382405 6891968 6462321 DPT 66 66 15971664 11555662 16274074 11984648 GIND 66 66 45232.8 52590.9 46550.8 46779.5 GDG 66 66 62410.5 59125.3 59921.0 46433.6 GDGKAP 66 66 8.4143 8.3619 7.5107 5.7733 GIFR 66 66 2184644 1479057 2205820 1248219 GLN 66 66 12576610 9650519 12495637 10117556 G 66 66 15549496 11210980 15488528 11663151 FISGAP 66 66 8490318 8118739 8345753 8378123 FISAUTO 66 66 20.2826 7.7979 21.2322 7.3969 ASP 66 66 10718.7 9885.9 12609.4 8303.6 PDRBPGNKBNTNK 66 66 26154600 28556535 30875311 27136013 PDRBTANI 66 66 32041784 32004865 36762495 30671753 PDRBTANIKAP 66 66 2942.1 2162.7 4288.2 3038.0 PDRBMKN 66 66 17668587 27185471 16006625 20205049 PDRBINDTANI 66 66 33880510 40672226 32218547 38131045 PDRBIND 66 66 70524948 73655911 68862985 77636397 PDRBINDKAP 66 66 7155.2 7181.9 7007.6 7336.6 PDRBDG 66 66 43022279 53534147 37736865 39296001 PDRBDGKAP 66 66 3556.6 1875.1 3768.4 3191.4 PDRBNONTANI 66 66 1.8978E8 1.733E8 1.8283E8 1.5616E8 PDRB 66 66 2.2182E8 2.0269E8 2.1959E8 1.83E8 PDRBKAP 66 66 24586.4 20844.4 25996.7 23457.3 SHPDRBTANI 66 66 14.3341 5.6455 18.7524 7.9511 SHPDRBIND 66 66 27.6265 14.2568 27.3753 19.0957 SHPDRBDG 66 66 18.0491 6.9220 15.4731 13.5943 TKTANI 66 66 2149.7 2549.5 2352.5 2066.1 TKIND 66 66 934.6 1169.0 848.1 1074.2 TKDG 66 66 1336.1 1537.2 1131.1 1089.4 TK 66 66 6078.2 6830.5 5989.6 5701.0 UPHTANI 66 66 606.4 270.7 636.0 227.0 UPHIND 66 66 1007.4 394.0 1011.3 357.8 UPHDG 66 66 907.6 184.8 890.3 168.0 EXPTANI 66 66 298.6 73.7530 293.6 55.9619 EXPIND 66 66 435.4 161.9 423.8 104.3 EXPDG 66 66 479.5 138.2 480.9 79.3843 GINI 66 66 0.3423 0.0349 0.3422 0.0232 POVTANIP0 66 66 18.9749 7.0756 20.4218 7.7579 POVINDP0 66 66 10.7624 6.9124 12.1091 4.5324 POVDGP0 66 66 8.2358 5.5415 8.5133 2.9516 POVTANIP1 66 66 2.8927 1.2949 3.2469 1.4810 POVTANIP2 66 66 0.7540 0.3715 0.8740 0.4438 POVP0 66 66 12.3557 4.7660 14.1779 4.6261 Lampiran 12. Rekapitulasi Hasil Simulasi Historis Skenario Tunggal Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Variabel Endogen Keterangan Perubahan SS1 SS2 SS3 SS4 SS5 PM Penanaman Modal 1 90.0 PJK Pajak daerah 1.4 0.6 1.2 0.1 18.4 PAD Pendapatan asli daerah 0.9 0.4 0.7 0.1 11.7 BHSPJK Bagi hasil pajak -0.1 1.8 2.3 50.0 0.7 KAPFIS Kapasitas fiskal 0.4 0.8 1.1 9.7 5.9 DAU Dana alokasi umum -0.8 -0.4 -0.5 -0.1 -0.2 DPT Total pendapatan daerah -0.4 -0.1 0.0 2.3 1.3 GPGNKBNTNK Belanja pertanian 50.0 0.0 0.0 1.2 0.5 GIND Belanja perindustrian -0.7 25.0 -0.3 1.4 0.5 GDG Belanja perdagangan -0.5 -0.1 50.0 2.6 1.2 GDGKAP Belanja perdagangan per kapita -0.5 -0.1 45.1 1.8 1.3 GIFR Belanja infratruktur 0.0 0.2 0.2 3.0 1.4 GLN Belanja lainnya -0.4 -0.1 -0.1 1.4 0.5 G Total belanja daerah 1.5 0.1 0.1 1.6 0.6 FISGAP Kesenjangan fiskal 1.9 -0.2 -0.3 -1.1 -1.1 FISAUTO Kemandirian fiskal 2 -0.1 0.0 0.1 -0.2 1.3 ASP Panjang jalan aspal 0.0 0.0 0.0 0.3 2.8 PDRBPGNKBNTNK PDRB tan. Pangan, kebun, ternak 36.6 0.0 0.0 1.1 3.6 PDRBTANI PDRB pertanian 28.7 0.0 0.0 0.8 2.8 PDRBTANIKAP PDRB pertanian per kapita 31.8 0.0 0.0 0.6 3.3 PDRBMKN PDRB industri makanan jadi -0.9 45.1 -0.4 1.7 1.1 PDRBINDTANI PDRB industri pertanian -0.6 33.8 -0.3 1.3 0.8 PDRBIND PDRB industri -0.4 22.6 -0.2 0.8 0.5 PDRBINDKAP PDRB industri per kapita -0.5 28.6 -0.3 0.8 0.7 PDRBDG PDRB perdagangan -0.3 0.0 23.4 1.8 7.4 PDRBDGKAP PDRB perdagangan per kapita -0.3 0.0 32.7 1.5 8.2 PDRBNONTANI PDRB non pertanian -0.2 4.7 6.0 0.6 2.0 PDRB PDRB total 6.9 3.5 4.5 0.7 2.2 PDRBKAP PDRB per kapita 8.0 3.9 6.7 0.6 2.6 SHPDRBTANI Share PDRB pertanian 2 5.7 -0.6 -1.2 0.0 0.1 SHPDRBIND Share PDRB industri 2 -1.3 1.8 -0.5 0.0 -0.2 SHPDRBDG Share PDRB perdagangan 2 -1.1 -0.4 3.5 0.2 0.9 TKTANI Jumlah tenaga kerja pertanian 9.0 0.0 0.0 0.6 3.7 TKIND Jumlah tenaga kerja industri -0.2 7.1 0.0 0.5 1.3 TKDG Jumlah tenaga kerja perdagangan -0.1 0.0 9.9 1.0 4.5 TK Jumlah tenaga kerja total 4.1 0.6 2.1 0.5 2.8 UPHTANI Upah pertanian 4.6 0.0 0.0 0.1 0.4 UPHIND Upah industri -0.1 2.9 0.0 0.1 0.1 UPHDG Upah perdagangan 0.0 0.0 5.8 0.3 1.2 EXPTANI Pengeluaran per kapita pertanian 2.3 0.0 0.0 0.04 0.2 EXPIND Pengeluaran per kapita industri 0.0 1.8 0.0 0.06 0.0 EXPDG Pengeluaran per kapita perdagangan 0.0 0.0 4.8 0.23 1.0 GINI Indeks Gini 3 -0.007 -0.001 0.004 0.000 0.001 POVTANIP0 P0 pertanian 2 -1.51 -0.07 0.26 -0.01 -0.05 POVINDP0 P0 industri 2 -0.29 -0.44 0.19 0.00 0.02 POVDGP0 P0 perdagangan 2 -0.30 -0.05 -0.79 -0.04 -0.17 POVTANIP1 P1 pertanian 3 -0.3 -0.01 0.04 0.00 -0.01 POVTANIP2 P2 pertanian 3 -0.1 0.00 0.01 0.00 0.00 POVP0 P0 total 2 -0.84 -0.17 0.03 -0.01 -0.05 Catatan: 1 Variabel eksogen; 2 Perubahan dalam persen poin; 3 Perubahan dalam poin Lampiran 13. Rekapitulasi Hasil Simulasi Historis Skenario Tunggal Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Variabel Endogen Keterangan Perubahan SS1 SS2 SS3 SS4 SS5 PM Penanaman Modal 1 50.0 PJK Pajak daerah 0.2 0.2 0.4 0.1 14.1 PAD Pendapatan asli daerah 0.1 0.1 0.3 0.1 9.9 BHSPJK Bagi hasil pajak 0.0 1.8 1.9 50.0 1.0 KAPFIS Kapasitas fiskal 0.1 0.4 0.5 13.4 5.0 DAU Dana alokasi umum -0.6 -0.5 -0.7 -0.3 -0.4 DPT Total pendapatan daerah -0.2 0.0 0.0 5.8 2.0 GPGNKBNTNK Belanja pertanian 50.0 0.0 0.0 3.8 1.1 GIND Belanja perindustrian -0.4 50.0 -0.3 3.6 0.8 GDG Belanja perdagangan -0.3 -0.1 50.0 6.1 1.8 GDGKAP Belanja perdagangan per kapita -0.2 0.0 67.6 8.3 1.4 GIFR Belanja infratruktur 0.0 0.2 0.2 7.5 2.3 GLN Belanja lainnya -0.2 -0.1 -0.1 3.5 0.9 G Total belanja daerah 0.8 0.1 0.1 4.0 1.1 FISGAP Kesenjangan fiskal 1.4 -0.2 -0.2 -4.1 -2.4 FISAUTO Kemandirian fiskal 2 -0.1 0.0 0.1 -0.8 1.7 ASP Panjang jalan aspal 0.0 0.0 0.0 0.8 4.0 PDRBPGNKBNTNK PDRB tan. Pangan, kebun, ternak 15.6 0.0 0.0 2.2 4.3 PDRBTANI PDRB pertanian 12.8 0.0 0.0 1.8 3.5 PDRBTANIKAP PDRB pertanian per kapita 12.1 0.0 0.0 2.5 2.9 PDRBMKN PDRB industri makanan jadi -0.3 28.7 -0.2 2.3 1.0 PDRBINDTANI PDRB industri pertanian -0.1 14.3 -0.1 1.2 0.5 PDRBIND PDRB industri -0.1 6.7 0.0 0.5 0.2 PDRBINDKAP PDRB industri per kapita -0.1 8.5 -0.1 0.9 0.2 PDRBDG PDRB perdagangan -0.1 0.0 12.9 2.6 6.3 PDRBDGKAP PDRB perdagangan per kapita -0.1 0.0 35.9 6.5 6.0 PDRBNONTANI PDRB non pertanian 0.0 2.5 2.6 0.7 1.4 PDRB PDRB total 1.9 2.1 2.2 0.9 1.7 PDRBKAP PDRB per kapita 1.8 2.3 5.3 1.6 1.4 SHPDRBTANI Share PDRB pertanian 2 1.6 -0.4 -1.0 0.1 0.3 SHPDRBIND Share PDRB industri 2 -0.2 1.5 -0.5 -0.2 -0.5 SHPDRBDG Share PDRB perdagangan 2 -0.1 -0.3 4.1 0.6 0.8 TKTANI Jumlah tenaga kerja pertanian 4.4 0.0 0.0 1.2 4.4 TKIND Jumlah tenaga kerja industri -0.1 5.0 0.0 0.5 0.8 TKDG Jumlah tenaga kerja perdagangan 0.0 0.0 7.4 1.7 5.5 TK Jumlah tenaga kerja total 1.7 0.7 1.4 0.9 2.9 UPHTANI Upah pertanian 2.4 0.0 0.0 0.4 0.4 UPHIND Upah industri 0.0 2.5 0.0 0.3 0.1 UPHDG Upah perdagangan 0.0 0.0 7.6 1.5 1.2 EXPTANI Pengeluaran per kapita pertanian 1.1 0.0 0.0 0.2 0.2 EXPIND Pengeluaran per kapita industri 0.0 1.8 0.0 0.2 0.0 EXPDG Pengeluaran per kapita perdagangan 0.0 0.0 6.3 1.2 1.0 GINI Indeks Gini 3 -0.002 -0.001 0.005 0.000 0.001 POVTANIP0 P0 pertanian 2 -0.68 -0.05 0.27 -0.08 -0.06 POVINDP0 P0 industri 2 -0.08 -0.49 0.20 -0.03 0.02 POVDGP0 P0 perdagangan 2 -0.08 -0.04 -1.22 -0.26 -0.20 POVTANIP1 P1 pertanian 3 -0.12 -0.01 0.04 -0.02 -0.01 POVTANIP2 P2 pertanian 3 -0.03 0.00 0.01 0.00 0.00 POVP0 P0 total 2 -0.35 -0.18 -0.04 -0.09 -0.06 Catatan: 1 Variabel eksogen; 2 Perubahan dalam persen poin; 3 Perubahan dalam poin Lampiran 14. Program Simulasi Historis Skenario Kombinasi Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario SM4 proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.SIMULASITANI; set work.propoor; IF KODESHTANI = 1; memilih 12 provinsi pertanian dengan identitas KODESHTANI = 1; PM = 1.9PM; BHSPJK = 1.5BHSPJK; GPGNKBNTNK = 2GPGNKBNTNK; GIND = 1.5GIND; GDG = 1.5GDG; GLN = 0.995GLN; SM4: meningkatkan penanaman modal 90, bagi hasil pajak 50, belanja pertanian 100, belanja perindustrian 50, dan belanja perdagangan 50, serta menurunkan belanja lainnya 0.5 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; PROC SORT DATA=WORK.SIMULASITANI; BY TAHUN; RUN; PROC SIMNLIN DATA=WORK.SIMULASITANI dynamic simulate; endogenous PJK PAD KAPFIS DAU DPT GDGKAP GIFR G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN PDRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln BHSPJK GPGNKBNTNK GIND GDG GLN; PJKL = LAG12PJK; BHSPJKL = LAG12BHSPJK; DAUL = LAG12DAU; GPGNKBNTNKL = LAG12GPGNKBNTNK; GINDL = LAG12GIND; GDGL = LAG12GDG; GIFRL = LAG12GIFR; GLNL = LAG12GLN; UPHTANIL = LAG12UPHTANI; UPHINDL = LAG12UPHIND; UPHDGL = LAG12UPHDG; EXPTANIL = LAG12EXPTANI; GINIL = LAG12GINI; PDRBL = LAG12PDRB; IF TAHUN 2005; PARM a0 -94933.9 b0 77276.63 c0 179927.2 d0 36039.57 a1 3.06025 b1 0.004145 c1 -0.0072 d1 0.00757 a2 0.042283 b2 3.330978 c2 107.6154 d2 0.008443 a3 99.61593 b3 0.314815 c3 6.338917 d3 0.046851 a4 0.851747 c4 18.81129 d4 0.542576 c5 0.431706 e0 -4952.5 f0 -1818.01 g0 256753.3 h0 -162696 e1 0.00073 f1 0.002214 g1 0.082805 h1 0.162246 e2 0.002365 f2 0.002753 g2 0.017387 h2 0.302331 e3 0.749475 f3 0.504975 g3 0.625046 h3 0.826398 i0 2489.701 j0 -6374729 k0 -2494254 l0 -1.47E+07 i1 0.000634 j1 24.73811 k1 195.8402 l1 556479.4 i2 0.000148 j2 5711.454 k2 11064.96 l2 24205.45 i3 2.470515 j3 930.0316 l3 1655.791 m0 278.318 n0 507.7032 o0 360.2438 p0 63.05079 m1 0.000028 n1 0.000013 o1 0.000023 p1 0.009624 m2 -1.10432 n2 -0.68291 o2 -0.41858 p2 0.860639 m3 0.138568 n3 0.010769 o3 0.021856 q0 464.3901 r0 247.4232 s0 210.2986 t0 153.6796 q1 0.032354 r1 0.026432 s1 0.221478 t1 0.29305 q2 0.313735 r2 0.622585 s2 -7.69744 t2 -3.50608 u0 129.4432 v0 0.118165 w0 -6.22684 x0 -6.93891 u1 0.448016 v1 -0.00052 w1 -0.17003 x1 -0.0608 u2 -6.34483 v2 -0.00033 w2 60.9337 x2 42.69824 v3 0.000331 w3 0.302195 x3 0.163808 v4 0.702657 y0 -4.59922 z0 -1.23131 aa0 -0.33909 ab0 -0.5193 y1 -0.04699 z1 -0.03177 aa1 -0.00938 ab1 0.460043 y2 44.26502 z2 8.428017 aa2 1.924496 ab2 0.307586 y3 0.111514 z3 0.059236 aa3 0.017944 ab3 0.185324 PJK = a0 + a1PDRBKAP + a2PM + a3MTR + a4PJKL ; BHSPJK = b0 + b1PDRBNONTANI + b2WLYH + b3BHSPJKL ; DAU = c0 + c1PDRBL + c2POP + c3WLYH + c4PNS + c5DAUL ; GPGNKBNTNK = d0 + d1KAPFIS + d2DAU + d3DAK + d4GPGNKBNTNKL ; GIND = e0 + e1KAPFIS + e2DAU + e3GINDL ; GDG = f0 + f1KAPFIS + f2DAU + f3GDGL ; GIFR = g0 + g1KAPFIS + g2DAU + g3GIFRL ; GLN = h0 + h1KAPFIS + h2DAU + h3GLNL ; ASP = i0 + i1GIFR + i2PM + i3MTR ; PDRBPGNKBNTNK = j0 + j1GPGNKBNTNK + j2TKTANI + j3ASP ; PDRBMKN = k0 + k1GIND + k2TKIND ; PDRBDG = l0 + l1GDGKAP + l2TKDG + l3ASP ; TKTANI = m0 + m1PDRBTANI + m2UPHTANI + m3ASP ; TKIND = n0 + n1PDRBIND + n2UPHIND + n3ASP ; TKDG = o0 + o1PDRBDG + o2UPHDG + o3ASP ; UPHTANI = p0 + p1PDRBTANIKAP + p2UPHTANIL ; UPHIND = q0 + q1PDRBINDKAP + q2UPHINDL ; UPHDG = r0 + r1PDRBDGKAP + r2UPHDGL ; EXPTANI = s0 + s1UPHTANI + s2IFL ; EXPIND = t0 + t1UPHIND + t2IFL ; EXPDG = u0 + u1UPHDG + u2IFL ; GINI = v0 + v1SHPDRBTANI + v2SHPDRBIND + v3SHPDRBDG + v4GINIL ; POVTANIP0 = w0 + w1EXPTANI + w2GINI + w3GK ; POVINDP0 = x0 + x1EXPIND + x2GINI + x3GK ; POVDGP0 = y0 + y1EXPDG + y2GINI + y3GK ; POVTANIP1 = z0 + z1EXPTANI + z2GINI + z3GK ; POVTANIP2 = aa0 + aa1EXPTANI + aa2GINI + aa3GK ; POVP0 = ab0 + ab1POVTANIP0 + ab2POVINDP0 + ab3POVDGP0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; run; Lampiran 15. Hasil Simulasi Historis Skenario Kombinasi Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario SM4 The SAS System The SIMNLIN Procedure Model Summary Model Variables 43 Endogenous 43 Parameters 110 Equations 43 Number of Statements 56 Program Lag Length 12 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Data Set Options DATA= SIMULASITANI Solution Summary Variables Solved 43 Simulation Lag Length 12 Solution Method NEWTON CONVERGE= 1E-8 Maximum CC 4.97E-15 Maximum Iterations 4 Total Iterations 146 Average Iterations 2.027778 Observations Processed Read 84 Lagged 12 Solved 72 First 13 Last 84 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Descriptive Statistics Actual Predicted Variable N Obs N Mean Std Dev Mean Std Dev PJK 72 72 701587 571076 803895 654833 PAD 72 72 1072631 709248 1174939 772212 KAPFIS 72 72 2354610 1287727 2456918 1364693 DAU 72 72 5144042 1788199 4835709 1632619 DPT 72 72 9130063 3711943 8924037 3576723 GDGKAP 72 72 9.9182 6.7231 9.9182 6.7231 GIFR 72 72 1347830 555571 1229494 355327 G 72 72 8859346 3619483 8741011 3484975 FISGAP 72 72 6504737 2648812 6284093 2544485 FISAUTO 72 72 11.6567 3.8493 13.0808 5.4647 ASP 72 72 8965.4 4250.0 7355.9 2545.5 PDRBPGNKBNTNK 72 72 13143306 9269720 20508829 9435831 PDRBTANI 72 72 16468820 11052298 23834343 10916472 PDRBTANIKAP 72 72 3230.7 944.9 5180.8 2092.5 PDRBMKN 72 72 4119624 7276321 8681875 10441689 PDRBINDTANI 72 72 5747009 7810350 10309260 10322339 PDRBIND 72 72 8970669 12562364 13532921 14301234 PDRBINDKAP 72 72 1396.8 910.7 2547.3 2248.8 PDRBDG 72 72 10313081 9459434 15735196 11868790 PDRBDGKAP 72 72 1897.0 729.6 3662.4 2952.3 PDRBNONTANI 72 72 44445013 37789071 54429380 38024731 PDRB 72 72 60913834 48307377 78263723 48317384 PDRBKAP 72 72 11547.7 3567.7 16413.7 7136.5 SHPDRBTANI 72 72 28.9706 6.7997 33.1656 8.2993 SHPDRBIND 72 72 11.2111 5.9554 14.9278 8.0655 SHPDRBDG 72 72 16.2577 3.0407 19.0752 13.9609 TKTANI 72 72 1167.7 586.6 1215.5 613.6 TKIND 72 72 150.2 114.5 219.0 162.3 TKDG 72 72 375.8 265.5 526.2 294.1 TK 72 72 2239.2 1228.9 2506.1 1322.9 UPHTANI 72 72 595.4 158.7 678.7 159.7 UPHIND 72 72 750.4 188.7 796.4 103.0 UPHDG 72 72 751.2 117.4 852.3 168.3 EXPTANI 72 72 265.7 58.1629 294.7 48.9656 EXPIND 72 72 331.9 81.1571 357.1 34.0985 EXPDG 72 72 420.1 93.1396 457.0 86.4067 GINI 72 72 0.3337 0.0385 0.3328 0.0176 POVTANIP0 72 72 19.3383 8.8037 13.7946 8.1225 POVINDP0 72 72 14.7422 8.1563 12.5854 3.4083 POVDGP0 72 72 9.1491 6.2167 7.0560 3.6179 POVTANIP1 72 72 3.0948 1.8066 1.9825 1.5597 POVTANIP2 72 72 0.8360 0.5668 0.4971 0.4680 POVP0 72 72 15.2406 6.7819 11.0056 5.0151 Lampiran 16. Program Simulasi Historis Skenario Kombinasi Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario SM4 proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.SIMULASINONTANI; set work.propoor; IF KODESHTANI = 0; memilih 11 provinsi pertanian dengan identitas KODESHTANI = 0; PM = 1.25PM; BHSPJK = 1.5BHSPJK; GPGNKBNTNK = 2.5GPGNKBNTNK; GIND = 1.5GIND; GDG = 1.5GDG; GLN = 0.99GLN; SM4: meningkatkan penanaman modal 25, bagi hasil pajak 50, belanja pertanian 150, belanja perindustrian 50, dan belanja perdagangan 50, serta menurunkan belanja lainnya 1.0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; PROC SORT DATA=WORK.SIMULASINONTANI; BY TAHUN; RUN; PROC SIMNLIN DATA=WORK.SIMULASINONTANI dynamic simulate; endogenous PJK PAD KAPFIS DAU DPT GDGKAP GIFR G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN PDRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln BHSPJK GPGNKBNTNK GIND GDG GLN; PJKL = LAG11PJK; BHSPJKL = LAG11BHSPJK; DAUL = LAG11DAU; GPGNKBNTNKL = LAG11GPGNKBNTNK; GINDL = LAG11GIND; GDGL = LAG11GDG; GIFRL = LAG11GIFR; GLNL = LAG11GLN; UPHTANIL = LAG11UPHTANI; UPHINDL = LAG11UPHIND; UPHDGL = LAG11UPHDG; EXPTANIL = LAG11EXPTANI; GINIL = LAG11GINI; PDRBL = LAG11PDRB; IF TAHUN 2005; PARM a0 -94933.9 b0 77276.63 c0 179927.2 d0 36039.57 a1 3.06025 b1 0.004145 c1 -0.0072 d1 0.00757 a2 0.042283 b2 3.330978 c2 107.6154 d2 0.008443 a3 99.61593 b3 0.314815 c3 6.338917 d3 0.046851 a4 0.851747 c4 18.81129 d4 0.542576 c5 0.431706 e0 -4952.5 f0 -1818.01 g0 256753.3 h0 -162696 e1 0.00073 f1 0.002214 g1 0.082805 h1 0.162246 e2 0.002365 f2 0.002753 g2 0.017387 h2 0.302331 e3 0.749475 f3 0.504975 g3 0.625046 h3 0.826398 i0 2489.701 j0 -6374729 k0 -2494254 l0 -1.47E+07 i1 0.000634 j1 24.73811 k1 195.8402 l1 556479.4 i2 0.000148 j2 5711.454 k2 11064.96 l2 24205.45 i3 2.470515 j3 930.0316 l3 1655.791 m0 278.318 n0 507.7032 o0 360.2438 p0 63.05079 m1 0.000028 n1 0.000013 o1 0.000023 p1 0.009624 m2 -1.10432 n2 -0.68291 o2 -0.41858 p2 0.860639 m3 0.138568 n3 0.010769 o3 0.021856 q0 464.3901 r0 247.4232 s0 210.2986 t0 153.6796 q1 0.032354 r1 0.026432 s1 0.221478 t1 0.29305 q2 0.313735 r2 0.622585 s2 -7.69744 t2 -3.50608 u0 129.4432 v0 0.118165 w0 -6.22684 x0 -6.93891 u1 0.448016 v1 -0.00052 w1 -0.17003 x1 -0.0608 u2 -6.34483 v2 -0.00033 w2 60.9337 x2 42.69824 v3 0.000331 w3 0.302195 x3 0.163808 v4 0.702657 y0 -4.59922 z0 -1.23131 aa0 -0.33909 ab0 -0.5193 y1 -0.04699 z1 -0.03177 aa1 -0.00938 ab1 0.460043 y2 44.26502 z2 8.428017 aa2 1.924496 ab2 0.307586 y3 0.111514 z3 0.059236 aa3 0.017944 ab3 0.185324 PJK = a0 + a1PDRBKAP + a2PM + a3MTR + a4PJKL ; BHSPJK = b0 + b1PDRBNONTANI + b2WLYH + b3BHSPJKL ; DAU = c0 + c1PDRBL + c2POP + c3WLYH + c4PNS + c5DAUL ; GPGNKBNTNK = d0 + d1KAPFIS + d2DAU + d3DAK + d4GPGNKBNTNKL ; GIND = e0 + e1KAPFIS + e2DAU + e3GINDL ; GDG = f0 + f1KAPFIS + f2DAU + f3GDGL ; GIFR = g0 + g1KAPFIS + g2DAU + g3GIFRL ; GLN = h0 + h1KAPFIS + h2DAU + h3GLNL ; ASP = i0 + i1GIFR + i2PM + i3MTR ; PDRBPGNKBNTNK = j0 + j1GPGNKBNTNK + j2TKTANI + j3ASP ; PDRBMKN = k0 + k1GIND + k2TKIND ; PDRBDG = l0 + l1GDGKAP + l2TKDG + l3ASP ; TKTANI = m0 + m1PDRBTANI + m2UPHTANI + m3ASP ; TKIND = n0 + n1PDRBIND + n2UPHIND + n3ASP ; TKDG = o0 + o1PDRBDG + o2UPHDG + o3ASP ; UPHTANI = p0 + p1PDRBTANIKAP + p2UPHTANIL ; UPHIND = q0 + q1PDRBINDKAP + q2UPHINDL ; UPHDG = r0 + r1PDRBDGKAP + r2UPHDGL ; EXPTANI = s0 + s1UPHTANI + s2IFL ; EXPIND = t0 + t1UPHIND + t2IFL ; EXPDG = u0 + u1UPHDG + u2IFL ; GINI = v0 + v1SHPDRBTANI + v2SHPDRBIND + v3SHPDRBDG + v4GINIL ; POVTANIP0 = w0 + w1EXPTANI + w2GINI + w3GK ; POVINDP0 = x0 + x1EXPIND + x2GINI + x3GK ; POVDGP0 = y0 + y1EXPDG + y2GINI + y3GK ; POVTANIP1 = z0 + z1EXPTANI + z2GINI + z3GK ; POVTANIP2 = aa0 + aa1EXPTANI + aa2GINI + aa3GK ; POVP0 = ab0 + ab1POVTANIP0 + ab2POVINDP0 + ab3POVDGP0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; run; Lampiran 17. Hasil Simulasi Historis Skenario Kombinasi Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Skenario SM4 The SAS System The SIMNLIN Procedure Model Summary Model Variables 43 Endogenous 43 Parameters 110 Equations 43 Number of Statements 56 Program Lag Length 11 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Data Set Options DATA= SIMULASINONTANI Solution Summary Variables Solved 43 Simulation Lag Length 11 Solution Method NEWTON CONVERGE= 1E-8 Maximum CC 1.39E-11 Maximum Iterations 5 Total Iterations 145 Average Iterations 2.19697 Observations Processed Read 77 Lagged 11 Solved 66 First 12 Last 77 The SAS System The SIMNLIN Procedure Dynamic Simultaneous Simulation Descriptive Statistics Actual Predicted Variable N Obs N Mean Std Dev Mean Std Dev PJK 66 66 2206547 1970408 2651051 2375012 PAD 66 66 3236409 2816452 3680913 3226412 KAPFIS 66 66 7852249 5758381 8296753 6148187 DAU 66 66 6673155 6382405 6706500 6381059 DPT 66 66 16764734 12063846 17242584 12542107 GDGKAP 66 66 12.6215 12.5429 12.6215 12.5429 GIFR 66 66 2184644 1479057 2393758 1387337 G 66 66 15803274 11373557 16012389 11477183 FISGAP 66 66 7951025 7917966 7715636 7748818 FISAUTO 66 66 19.9892 7.7590 21.2870 7.9763 ASP 66 66 10718.7 9885.9 12967.0 8490.9 PDRBPGNKBNTNK 66 66 26154600 28556535 40926359 33982524 PDRBTANI 66 66 32041784 32004865 46813543 37611035 PDRBTANIKAP 66 66 2942.1 2162.7 5627.9 4021.0 PDRBMKN 66 66 17668587 27185471 20698759 26138965 PDRBINDTANI 66 66 33880510 40672226 36910682 43104357 PDRBIND 66 66 70524948 73655911 73555119 81343861 PDRBINDKAP 66 66 7155.2 7181.9 7610.8 7983.3 PDRBDG 66 66 43022279 53534147 44180220 40583917 PDRBDGKAP 66 66 3556.6 1875.1 5287.3 4876.3 PDRBNONTANI 66 66 1.8978E8 1.733E8 1.9396E8 1.6208E8 PDRB 66 66 2.2182E8 2.0269E8 2.4078E8 1.9603E8 PDRBKAP 66 66 24586.4 20844.4 29458.4 26140.7 SHPDRBTANI 66 66 14.3341 5.6455 21.2317 8.0238 SHPDRBIND 66 66 27.6265 14.2568 26.9584 18.6015 SHPDRBDG 66 66 18.0491 6.9220 18.5787 12.4142 TKTANI 66 66 2149.7 2549.5 2643.3 2281.3 TKIND 66 66 934.6 1169.0 895.2 1133.6 TKDG 66 66 1336.1 1537.2 1255.3 1123.7 TK 66 66 6078.2 6830.5 6451.6 6021.4 UPHTANI 66 66 606.4 270.7 672.5 256.7 UPHIND 66 66 1007.4 394.0 1037.3 385.1 UPHDG 66 66 907.6 184.8 966.3 235.5 EXPTANI 66 66 298.6 73.7530 301.7 62.5657 EXPIND 66 66 435.4 161.9 431.4 112.6 EXPDG 66 66 479.5 138.2 514.9 110.5 GINI 66 66 0.3423 0.0349 0.3418 0.0239 POVTANIP0 66 66 18.9749 7.0756 19.0248 8.4410 POVINDP0 66 66 10.7624 6.9124 11.6284 4.8994 POVDGP0 66 66 8.2358 5.5415 6.8967 3.7163 POVTANIP1 66 66 2.8927 1.2949 2.9871 1.6026 POVTANIP2 66 66 0.7540 0.3715 0.7975 0.4787 POVP0 66 66 12.3557 4.7660 13.0878 5.1006 Lampiran 18. Rekapitulasi Hasil Simulasi Historis Skenario Kombinasi Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Variabel Endogen Keterangan Perubahan SM1 SM2A SM2B SM3A SM3B SM4 PM Penanaman Modal 1 90.0 90.0 90.0 PJK Pajak daerah 3.2 3.2 3.6 22.0 23.1 23.1 PAD Pendapatan asli daerah 2.0 2.1 2.3 14.0 14.7 14.7 BHSPJK Bagi hasil pajak 4.1 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 KAPFIS Kapasitas fiskal 2.4 10.7 10.8 16.5 16.8 16.8 DAU Dana alokasi umum -1.8 -1.8 -2.1 -2.3 -2.9 -2.9 DPT Total pendapatan daerah -0.5 1.5 1.4 2.7 2.4 2.4 GPGNKBNTNK Belanja pertanian 50.0 50.0 50.0 50.0 100.0 100.0 GIND Belanja perindustrian 25.0 25.0 50.0 50.0 50.0 50.0 GDG Belanja perdagangan 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 GDGKAP Belanja perdagangan per kapita 45.1 45.1 45.1 45.1 45.1 45.1 GIFR Belanja infratruktur 0.4 3.1 3.1 4.4 4.4 4.4 GLN Belanja lainnya -0.6 0.6 0.5 1.0 0.7 -0.5 G Total belanja daerah 1.7 3.1 3.1 3.6 5.0 4.1 FISGAP Kesenjangan fiskal 1.5 0.5 0.5 -0.6 1.0 -0.1 FISAUTO Kemandirian fiskal 2 0.1 -0.1 -0.1 1.2 1.1 1.3 ASP Panjang jalan aspal 0.0 0.3 0.3 3.1 3.1 3.1 PDRBPGNKBNTNK PDRB tan. Pangan, kebun, ternak 36.7 37.0 37.0 40.3 71.5 71.5 PDRBTANI PDRB pertanian 28.7 29.0 29.0 31.5 55.9 55.9 PDRBTANIKAP PDRB pertanian per kapita 31.8 32.0 32.0 35.0 61.6 61.6 PDRBMKN PDRB industri makanan jadi 45.1 45.2 77.5 78.1 78.1 78.1 PDRBINDTANI PDRB industri pertanian 33.8 33.9 58.1 58.5 58.5 58.5 PDRBIND PDRB industri 22.6 22.6 38.9 39.1 39.1 39.1 PDRBINDKAP PDRB industri per kapita 28.6 28.6 47.6 48.0 48.0 48.0 PDRBDG PDRB perdagangan 23.4 24.1 24.1 30.7 30.7 30.7 PDRBDGKAP PDRB perdagangan per kapita 32.7 33.1 33.1 40.3 40.3 40.3 PDRBNONTANI PDRB non pertanian 10.7 10.9 14.2 16.0 16.0 16.0 PDRB PDRB total 15.1 15.3 17.9 19.8 25.8 25.8 PDRBKAP PDRB per kapita 18.8 19.0 21.6 23.9 30.7 30.7 SHPDRBTANI Share PDRB pertanian 2 3.4 3.4 2.7 2.8 6.6 6.6 SHPDRBIND Share PDRB industri 2 0.0 -0.1 1.6 1.5 0.5 0.5 SHPDRBDG Share PDRB perdagangan 2 2.2 2.3 2.0 2.7 1.8 1.8 TKTANI Jumlah tenaga kerja pertanian 9.1 9.4 9.4 13.1 20.9 20.9 TKIND Jumlah tenaga kerja industri 7.1 7.2 12.9 14.1 14.1 14.1 TKDG Jumlah tenaga kerja perdagangan 9.9 10.3 10.3 14.5 14.5 14.5 TK Jumlah tenaga kerja total 6.8 7.1 7.6 10.2 13.8 13.8 UPHTANI Upah pertanian 4.6 4.7 4.7 5.0 8.7 8.7 UPHIND Upah industri 2.9 2.9 4.7 4.8 4.8 4.8 UPHDG Upah perdagangan 5.8 5.9 5.9 7.0 7.0 7.0 EXPTANI Pengeluaran per kapita pertanian 2.3 2.3 2.3 2.4 4.2 4.2 EXPIND Pengeluaran per kapita industri 1.8 1.8 3.1 3.1 3.1 3.1 EXPDG Pengeluaran per kapita perdagangan 4.8 4.9 4.9 5.8 5.8 5.8 GINI Indeks Gini 3 -0.003 -0.003 -0.003 -0.003 -0.007 -0.007 POVTANIP0 P0 pertanian 2 -1.26 -1.26 -1.30 -1.35 -2.48 -2.48 POVINDP0 P0 industri 2 -0.51 -0.51 -0.79 -0.77 -0.96 -0.96 POVDGP0 P0 perdagangan 2 -1.10 -1.11 -1.14 -1.29 -1.49 -1.49 POVTANIP1 P1 pertanian 3 -0.23 -0.23 -0.23 -0.24 -0.44 -0.44 POVTANIP2 P2 pertanian 3 -0.07 -0.07 -0.07 -0.07 -0.13 -0.13 POVP0 P0 total 2 -0.94 -0.94 -1.05 -1.10 -1.71 -1.71 Catatan: 1 Variabel eksogen; 2 Perubahan dalam persen poin; 3 Perubahan dalam poin Lampiran 19. Rekapitulasi Hasil Simulasi Historis Skenario Kombinasi Tahun 2006-2011 Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Variabel Endogen Keterangan Perubahan SM1 SM2A SM2B SM3A SM3B SM4 PM Penanaman Modal 1 25.0 25.0 PJK Pajak daerah 0.8 1.0 1.1 1.3 8.3 8.3 PAD Pendapatan asli daerah 0.6 0.7 0.8 0.9 5.9 5.9 BHSPJK Bagi hasil pajak 3.7 3.7 50.0 50.0 50.0 50.0 KAPFIS Kapasitas fiskal 1.0 1.1 13.7 13.8 16.2 16.2 DAU Dana alokasi umum -1.8 -2.4 -2.5 -3.1 -3.3 -3.3 DPT Total pendapatan daerah -0.3 -0.5 5.0 4.7 5.7 5.7 GPGNKBNTNK Belanja pertanian 50.0 100.0 100.0 150.0 150.0 150.0 GIND Belanja perindustrian 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 GDG Belanja perdagangan 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 GDGKAP Belanja perdagangan per kapita 67.6 67.6 67.6 67.6 67.6 67.6 GIFR Belanja infratruktur 0.3 0.3 7.4 7.4 8.5 8.5 GLN Belanja lainnya -0.4 -0.6 2.7 2.5 2.9 -1.0 G Total belanja daerah 1.0 1.9 5.7 6.5 7.0 4.2 FISGAP Kesenjangan fiskal 1.0 2.6 -1.4 0.2 -0.9 -6.3 FISAUTO Kemandirian fiskal 2 0.1 -0.1 -0.8 -0.9 -0.1 0.0 ASP Panjang jalan aspal 0.0 0.0 0.8 0.8 2.8 2.8 PDRBPGNKBNTNK PDRB tan. Pangan, kebun, ternak 15.6 33.1 33.8 51.3 53.2 53.2 PDRBTANI PDRB pertanian 12.8 27.1 27.7 42.0 43.6 43.6 PDRBTANIKAP PDRB pertanian per kapita 12.2 28.6 29.4 45.8 47.2 47.2 PDRBMKN PDRB industri makanan jadi 28.7 28.7 28.7 28.7 29.0 29.0 PDRBINDTANI PDRB industri pertanian 14.3 14.3 14.3 14.3 14.4 14.4 PDRBIND PDRB industri 6.7 6.7 6.7 6.7 6.7 6.7 PDRBINDKAP PDRB industri per kapita 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5 PDRBDG PDRB perdagangan 12.9 12.9 14.0 14.0 17.0 17.0 PDRBDGKAP PDRB perdagangan per kapita 35.9 35.9 37.5 37.5 40.2 40.2 PDRBNONTANI PDRB non pertanian 5.2 5.2 5.4 5.4 6.0 6.0 PDRB PDRB total 6.3 8.5 8.8 11.0 11.7 11.7 PDRBKAP PDRB per kapita 9.4 11.9 12.3 14.7 15.3 15.3 SHPDRBTANI Share PDRB pertanian 2 0.1 2.1 2.1 4.0 4.1 4.1 SHPDRBIND Share PDRB industri 2 0.7 0.2 0.1 -0.4 -0.6 -0.6 SHPDRBDG Share PDRB perdagangan 2 3.4 3.0 3.1 2.7 3.0 3.0 TKTANI Jumlah tenaga kerja pertanian 4.5 9.4 10.3 15.2 17.4 17.4 TKIND Jumlah tenaga kerja industri 5.0 5.0 5.1 5.1 5.5 5.5 TKDG Jumlah tenaga kerja perdagangan 7.4 7.4 8.3 8.3 10.9 10.9 TK Jumlah tenaga kerja total 3.9 5.8 6.3 8.2 9.5 9.5 UPHTANI Upah pertanian 2.4 5.1 5.3 8.0 8.2 8.2 UPHIND Upah industri 2.5 2.5 2.5 2.5 2.6 2.6 UPHDG Upah perdagangan 7.6 7.6 8.0 8.0 8.5 8.5 EXPTANI Pengeluaran per kapita pertanian 1.1 2.4 2.5 3.8 3.9 3.9 EXPIND Pengeluaran per kapita industri 1.8 1.8 1.8 1.8 1.8 1.8 EXPDG Pengeluaran per kapita perdagangan 6.3 6.3 6.6 6.6 7.0 7.0 GINI Indeks Gini 3 0.002 -0.001 -0.001 -0.003 -0.002 -0.002 POVTANIP0 P0 pertanian 2 -0.46 -1.25 -1.27 -2.05 -2.07 -2.07 POVINDP0 P0 industri 2 -0.39 -0.48 -0.48 -0.57 -0.56 -0.56 POVDGP0 P0 perdagangan 2 -1.35 -1.45 -1.52 -1.61 -1.70 -1.70 POVTANIP1 P1 pertanian 3 -0.09 -0.23 -0.24 -0.37 -0.38 -0.38 POVTANIP2 P2 pertanian 3 -0.03 -0.07 -0.07 -0.11 -0.11 -0.11 POVP0 P0 total 2 -0.58 -0.99 -1.02 -1.42 -1.44 -1.44 Catatan: 1 Variabel eksogen; 2 Perubahan dalam persen poin; 3 Perubahan dalam poin Lampiran 20. Program Peramalan Variabel Eksogen dengan prosedur FORECAST dan Variabel Endogen dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN Tahun 2012-2015 pada software SASETS 9.1.3 Contoh: Provinsi Nanggroe Aceh Darussalam proc import datafile=F:\D\disertasi\data.xls out=work.propoor dbms=excel2002 replace; sheet=final241013; getnames=yes; run; options nodate nonumber; data work.data; set work.propoor; if kodeprov = 1; memilih provinsi NAD dengan kodeprov = 1 proc forecast data=work.data method=stepar trend=2 out=n_exo lead=4 outdata ; id tahun; var PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln POPTANI POPIND POPDG PJK BHSPJK DAU GPGNKBNTNK GIND GDG GIFR GLN ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBMKN PDRBDG TKTANI TKIND TKDG UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; run; proc print data=n_exo FIRSTOBS = 8; run; options nodate nonumber; data data1; set n_exo; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then PJK = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then BHSPJK = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then DAU = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then GPGNKBNTNK = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then GIND = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then GDG = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then GIFR = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then GLN = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then ASP = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then PDRBPGNKBNTNK = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then PDRBMKN = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then PDRBDG = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then TKTANI = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then TKIND = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then TKDG = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then UPHTANI = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then UPHIND = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then UPHDG = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then EXPTANI = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then EXPIND = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then EXPDG = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then GINI = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then POVTANIP0 = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then POVINDP0 = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then POVDGP0 = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then POVTANIP1 = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then POVTANIP2 = 1; if tahun 2011 and _type_=FORECAST then POVP0 = 1; run; data ramal; set data1; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBTBG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; RUN; PROC SIMNLIN data=ramal dynamic simulate stats out=n_endo; endogenous PJK PAD BHSPJK KAPFIS DAU DPT GPGNKBNTNK GIND GDG GDGKAP GIFR GLN G FISGAP FISAUTO ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBTANI PDRBTANIKAP PDRBMKN PDRBINDTANI PDRBIND PDRBINDKAP PDRBDG PDRBDGKAP PDRBNONTANI PDRB PDRBKAP SHPDRBTANI SHPDRBIND SHPDRBDG TKTANI TKIND TKDG TK UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; instruments PM mtr wlyh pop pns ifl gk RET kkyd padln bhssda ghtn gikan dak dptln pdrbhtn pdrbikan pdrbkyu PDRBINDTANILN pdrbindln pdrbtbg pdrbln tkln; PJKL = LAGPJK; BHSPJKL = LAGBHSPJK; DAUL = LAGDAU; GPGNKBNTNKL = LAGGPGNKBNTNK; GINDL = LAGGIND; GDGL = LAGGDG; GIFRL = LAGGIFR; GLNL = LAGGLN; UPHTANIL = LAGUPHTANI; UPHINDL = LAGUPHIND; UPHDGL = LAGUPHDG; EXPTANIL = LAGEXPTANI; GINIL = LAGGINI; PDRBL = LAGPDRB; PARM a0 -94933.9 b0 77276.63 c0 179927.2 d0 36039.57 a1 3.06025 b1 0.004145 c1 -0.0072 d1 0.00757 a2 0.042283 b2 3.330978 c2 107.6154 d2 0.008443 a3 99.61593 b3 0.314815 c3 6.338917 d3 0.046851 a4 0.851747 c4 18.81129 d4 0.542576 c5 0.431706 e0 -4952.5 f0 -1818.01 g0 256753.3 h0 -162696 e1 0.00073 f1 0.002214 g1 0.082805 h1 0.162246 e2 0.002365 f2 0.002753 g2 0.017387 h2 0.302331 e3 0.749475 f3 0.504975 g3 0.625046 h3 0.826398 i0 2489.701 j0 -6374729 k0 -2494254 l0 -1.47E+07 i1 0.000634 j1 24.73811 k1 195.8402 l1 556479.4 i2 0.000148 j2 5711.454 k2 11064.96 l2 24205.45 i3 2.470515 j3 930.0316 l3 1655.791 m0 278.318 n0 507.7032 o0 360.2438 p0 63.05079 m1 0.000028 n1 0.000013 o1 0.000023 p1 0.009624 m2 -1.10432 n2 -0.68291 o2 -0.41858 p2 0.860639 m3 0.138568 n3 0.010769 o3 0.021856 q0 464.3901 r0 247.4232 s0 210.2986 t0 153.6796 q1 0.032354 r1 0.026432 s1 0.221478 t1 0.29305 q2 0.313735 r2 0.622585 s2 -7.69744 t2 -3.50608 u0 129.4432 v0 0.118165 w0 -6.22684 x0 -6.93891 u1 0.448016 v1 -0.00052 w1 -0.17003 x1 -0.0608 u2 -6.34483 v2 -0.00033 w2 60.9337 x2 42.69824 v3 0.000331 w3 0.302195 x3 0.163808 v4 0.702657 y0 -4.59922 z0 -1.23131 aa0 -0.33909 ab0 -0.5193 y1 -0.04699 z1 -0.03177 aa1 -0.00938 ab1 0.460043 y2 44.26502 z2 8.428017 aa2 1.924496 ab2 0.307586 y3 0.111514 z3 0.059236 aa3 0.017944 ab3 0.185324; PJK = a0 + a1PDRBKAP + a2PM + a3MTR + a4PJKL ; BHSPJK = b0 + b1PDRBNONTANI + b2WLYH + b3BHSPJKL ; DAU = c0 + c1PDRBL + c2POP + c3WLYH + c4PNS + c5DAUL ; GPGNKBNTNK = d0 + d1KAPFIS + d2DAU + d3DAK + d4GPGNKBNTNKL ; GIND = e0 + e1KAPFIS + e2DAU + e3GINDL ; GDG = f0 + f1KAPFIS + f2DAU + f3GDGL ; GIFR = g0 + g1KAPFIS + g2DAU + g3GIFRL ; GLN = h0 + h1KAPFIS + h2DAU + h3GLNL ; ASP = i0 + i1GIFR + i2PM + i3MTR ; PDRBPGNKBNTNK = j0 + j1GPGNKBNTNK + j2TKTANI + j3ASP ; PDRBMKN = k0 + k1GIND + k2TKIND ; PDRBDG = l0 + l1GDGKAP + l2TKDG + l3ASP ; TKTANI = m0 + m1PDRBTANI + m2UPHTANI + m3ASP ; TKIND = n0 + n1PDRBIND + n2UPHIND + n3ASP ; TKDG = o0 + o1PDRBDG + o2UPHDG + o3ASP ; UPHTANI = p0 + p1PDRBTANIKAP + p2UPHTANIL ; UPHIND = q0 + q1PDRBINDKAP + q2UPHINDL ; UPHDG = r0 + r1PDRBDGKAP + r2UPHDGL ; EXPTANI = s0 + s1UPHTANI + s2IFL ; EXPIND = t0 + t1UPHIND + t2IFL ; EXPDG = u0 + u1UPHDG + u2IFL ; GINI = v0 + v1SHPDRBTANI + v2SHPDRBIND + v3SHPDRBDG + v4GINIL ; POVTANIP0 = w0 + w1EXPTANI + w2GINI + w3GK ; POVINDP0 = x0 + x1EXPIND + x2GINI + x3GK ; POVDGP0 = y0 + y1EXPDG + y2GINI + y3GK ; POVTANIP1 = z0 + z1EXPTANI + z2GINI + z3GK ; POVTANIP2 = aa0 + aa1EXPTANI + aa2GINI + aa3GK ; POVP0 = ab0 + ab1POVTANIP0 + ab2POVINDP0 + ab3POVDGP0 ; PAD = PJK + RET + KKYD + PADLN; KAPFIS = PAD + BHSPJK + BHSSDA; GDGKAP = GDGPOP; G = GPGNKBNTNK + GIND + GDG + GIFR + GLN; DPT = PAD + DAU + DAK + BHSPJK + BHSSDA + DPTLN; FISGAP = G - KAPFIS; FISAUTO = PADG100; PDRBTANI = PDRBPGNKBNTNK + PDRBHTN + PDRBIKAN; PDRBINDTANI = PDRBMKN + PDRBKYU + PDRBINDTANILN; PDRBIND = PDRBINDTANI + PDRBINDLN; PDRBNONTANI = PDRBIND + PDRBDG + PDRBLN; PDRB = PDRBTANI + PDRBNONTANI; PDRBTANIKAP = pdrbtanipop; PDRBINDKAP = pdrbindpop; PDRBDGKAP = pdrbdgpop; PDRBKAP = PDRBPOP; TK = tktani + tkind + tkdg + tkln; SHPDRBTANI = PDRBTANIPDRB100; SHPDRBIND = PDRBINDPDRB100; SHPDRBDG = PDRBDGPDRB100; RANGE tahun 2012 TO 2015; run; proc print data=n_endo; var PJK BHSPJK DAU GPGNKBNTNK GIND GDG GIFR GLN ASP PDRBPGNKBNTNK PDRBMKN PDRBDG TKTANI TKIND TKDG UPHTANI UPHIND UPHDG EXPTANI EXPIND EXPDG GINI POVTANIP0 POVINDP0 POVDGP0 POVTANIP1 POVTANIP2 POVP0; RUN; Lampiran 21. Nilai-nilai Ramalan Variabel Eksogen dengan Prosedur FORECAST dan Variabel Endogen dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN 1. Pajak Daerah Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 733 696 880 943 1 029 704 1 180 326 Sumut 3 382 275 3 601 699 3 852 065 4 128 749 Sumbar 926 930 966 974 1 021 186 1 087 285 Riau 1 649 714 1 591 850 1 464 396 1 277 204 Jambi 1 027 961 1 320 922 1 615 403 1 911 387 Sumsel 1 898 867 2 218 655 2 558 417 2 915 037 Lampung 1 002 357 997 576 1 002 550 1 015 815 Kepri 1 040 041 1 154 215 1 283 018 1 421 199 Jabar 9 154 533 9 647 932 10 144 397 10 643 317 Jateng 5 129 074 5 582 798 6 045 140 6 514 803 DIY 1 036 596 1 259 719 1 488 395 1 721 822 Jatim 8 672 948 9 444 008 10 242 445 11 064 162 Banten 3 664 039 4 007 228 4 372 548 4 756 340 Bali 2 753 377 2 900 304 3 080 180 3 287 374 NTB 657 762 854 474 1 068 411 1 296 826 NTT 264 741 289 483 327 069 375 669 Kalbar 1 012 745 1 182 331 1 368 876 1 569 623 Kalteng 867 316 1 133 071 1 410 879 1 698 478 Kalsel 1 467 489 1 584 119 1 717 769 1 865 986 Kaltim 3 393 073 3 846 499 4 320 528 4 812 169 Sulut 590 642 694 304 812 152 942 391 Sulteng 647 217 925 946 1 215 954 1 515 685 Sulsel 1 842 088 2 062 703 2 315 480 2 595 506 2. Bagi Hasil Pajak Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 845 189 850 005 844 476 838 128 Sumut 1 521 215 1 639 978 1 725 340 1 800 625 Sumbar 604 385 685 653 729 921 762 195 Riau 1 890 395 2 078 669 2 201 105 2 301 138 Jambi 715 546 768 735 810 006 849 478 Sumsel 1 464 621 1 555 221 1 650 191 1 746 087 Lampung 567 983 623 401 658 966 688 989 Kepri 572 319 534 533 540 352 555 722 Jabar 3 637 533 3 885 302 4 091 041 4 278 664 Jateng 2 342 194 2 582 559 2 737 169 2 865 202 DIY 403 107 463 248 498 377 527 082 Jatim 3 244 642 3 461 361 3 649 151 3 827 685 Banten 957 191 982 033 1 022 227 1 063 787 Bali 503 399 563 518 609 675 649 108 NTB 412 343 449 473 477 930 503 196 NTT 447 265 491 181 516 246 536 087 Kalbar 931 217 1 113 449 1 204 986 1 266 737 Kalteng 895 995 1 038 688 1 100 134 1 135 052 Kalsel 607 065 649 296 678 395 704 320 Kaltim 2 749 798 2 963 232 3 086 715 3 184 022 Sulut 336 418 368 912 387 571 403 285 Sulteng 531 747 618 175 658 919 686 422 Sulsel 880 779 942 464 1 001 653 1 059 477 Lampiran 21. Lanjutan 3. Kapasitas Fiskal Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 2 330 086 2 048 770 1 758 623 1 469 517 Sumut 5 931 201 6 358 066 6 782 472 7 223 118 Sumbar 2 169 208 2 329 820 2 467 601 2 605 274 Riau 12 729 142 12 801 669 12 738 768 12 593 728 Jambi 3 247 418 3 727 076 4 196 337 4 665 301 Sumsel 7 581 752 8 275 400 8 993 389 9 729 165 Lampung 2 102 852 2 134 972 2 156 994 2 181 766 Kepri 4 874 738 4 794 660 5 584 307 5 710 537 Jabar 16 489 620 17 504 369 18 480 155 19 440 280 Jateng 10 527 339 11 396 387 12 188 299 12 960 956 DIY 1 878 793 2 189 350 2 480 450 2 769 876 Jatim 16 358 378 17 752 840 19 145 752 20 552 686 Banten 5 312 391 5 731 417 6 187 926 6 664 272 Bali 3 937 071 4 202 418 4 486 751 4 791 678 NTB 1 664 573 1 942 588 2 229 154 2 527 008 NTT 1 100 388 1 185 578 1 264 763 1 349 737 Kalbar 2 446 654 2 838 176 3 155 963 3 458 166 Kalteng 2 575 799 3 051 856 3 458 718 3 848 845 Kalsel 4 575 386 5 013 009 5 454 520 5 907 424 Kaltim 20 482 888 21 858 912 23 165 587 24 463 699 Sulut 1 152 571 1 302 681 1 453 142 1 613 050 Sulteng 1 442 079 1 829 164 2 181 845 2 531 007 Sulsel 3 428 130 3 721 952 4 045 439 4 394 811 4. Dana Alokasi Umum Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 6 926 363 6 990 681 7 239 900 7 562 517 Sumut 9 943 022 9 873 163 9 907 951 9 987 773 Sumbar 5 826 433 5 829 187 5 880 497 5 954 776 Riau 2 661 688 2 691 747 2 706 677 2 723 183 Jambi 3 643 707 3 563 663 3 567 265 3 602 841 Sumsel 5 819 631 5 912 230 6 013 117 6 117 931 Lampung 5 415 872 5 709 674 5 896 915 6 035 202 Kepri 1 289 057 1 300 479 1 316 980 1 337 985 Jabar 16 545 503 17 121 210 17 368 900 17 491 256 Jateng 17 955 659 17 898 622 17 837 799 17 774 414 DIY 3 120 412 3 084 038 3 027 026 2 958 534 Jatim 17 799 145 18 320 911 18 540 706 18 630 775 Banten 4 031 607 4 279 869 4 414 426 4 515 430 Bali 3 519 996 3 533 911 3 532 247 3 536 033 NTB 4 018 286 4 164 653 4 272 473 4 365 270 NTT 5 716 197 5 872 994 6 050 136 6 232 414 Kalbar 5 459 515 5 612 867 5 740 112 5 860 057 Kalteng 4 839 652 4 832 466 4 872 282 4 936 459 Kalsel 3 956 816 4 040 644 4 127 569 4 214 013 Kaltim 3 077 126 3 007 297 3 022 735 3 068 364 Sulut 3 572 111 3 395 650 3 351 903 3 362 328 Sulteng 4 066 511 4 081 177 4 142 066 4 219 596 Sulsel 7 936 327 8 149 608 8 302 572 8 431 169 Lampiran 21. Lanjutan 5. Belanja Pertanian Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 372 188 357 079 351 133 350 786 Sumut 476 023 502 468 526 692 550 215 Sumbar 264 660 285 095 299 722 311 391 Riau 347 941 357 420 362 879 365 549 Jambi 223 401 237 412 250 050 262 211 Sumsel 371 724 383 991 399 797 417 692 Lampung 262 447 280 955 296 216 309 324 Kepri 125 596 159 655 184 861 200 281 Jabar 705 169 785 380 847 893 899 626 Jateng 744 125 791 866 833 652 872 041 DIY 126 719 160 510 181 521 195 489 Jatim 831 742 888 980 942 460 992 911 Banten 181 899 235 935 272 058 298 329 Bali 199 056 223 315 239 443 251 362 NTB 204 169 220 365 233 555 245 073 NTT 295 426 305 657 317 030 329 112 Kalbar 307 064 310 868 319 368 330 238 Kalteng 266 286 269 707 275 412 282 435 Kalsel 266 233 276 469 287 109 298 050 Kaltim 423 348 466 308 499 177 526 763 Sulut 219 963 233 294 244 629 255 412 Sulteng 231 923 238 953 247 895 257 988 Sulsel 369 686 391 582 410 956 428 951 6. Belanja Perindustrian Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 104 585 91 460 82 000 75 463 Sumut 80 063 83 044 85 671 88 149 Sumbar 22 320 27 263 31 189 34 408 Riau 56 469 53 081 50 531 48 553 Jambi 23 734 23 984 24 523 25 353 Sumsel 27 610 35 764 42 638 48 575 Lampung 16 345 22 360 27 326 31 394 Kepri 18 055 15 155 13 597 12 571 Jabar 113 658 133 501 149 671 162 781 Jateng 164 315 168 847 172 678 175 963 DIY 4 255 7 128 9 360 11 081 Jatim 188 246 192 422 197 088 201 825 Banten 35 663 36 082 37 047 38 357 Bali 20 491 21 831 23 038 24 175 NTB 10 925 14 503 17 649 20 443 NTT 22 327 26 536 30 168 33 382 Kalbar 17 545 23 543 28 572 32 845 Kalteng 24 261 26 887 29 247 31 451 Kalsel 20 898 23 926 26 723 29 354 Kaltim 39 446 47 680 54 842 61 266 Sulut 18 470 17 872 17 430 17 240 Sulteng 12 249 15 215 17 840 20 245 Sulsel 39 229 46 440 52 442 57 499 Lampiran 21. Lanjutan 7. Belanja Perdagangan Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 32 804 38 529 41 463 43 193 Sumut 77 443 78 546 80 139 82 138 Sumbar 46 881 43 062 41 579 41 340 Riau 61 803 65 144 66 733 67 260 Jambi 23 690 28 207 31 537 34 355 Sumsel 66 315 66 267 68 111 70 959 Lampung 42 284 39 980 39 381 39 514 Kepri 24 790 24 896 26 743 28 013 Jabar 130 321 149 880 162 599 171 485 Jateng 155 242 151 082 150 567 151 843 DIY 27 249 25 279 24 773 24 969 Jatim 155 927 166 663 175 774 183 738 Banten 27 270 36 425 42 429 46 793 Bali 19 007 26 813 31 380 34 372 NTB 19 397 23 743 26 869 29 363 NTT 33 697 33 991 34 803 35 903 Kalbar 34 446 37 312 39 814 42 076 Kalteng 31 985 34 394 36 621 38 786 Kalsel 42 576 41 904 42 782 44 466 Kaltim 95 420 103 041 109 825 116 251 Sulut 27 473 24 288 22 892 22 570 Sulteng 21 817 24 484 26 780 28 925 Sulsel 45 333 51 750 56 128 59 466 8. Belanja Infrastruktur Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 1 891 448 1 730 191 1 609 705 1 516 066 Sumut 2 408 484 2 460 311 2 528 453 2 608 920 Sumbar 1 168 758 1 281 554 1 364 357 1 428 805 Riau 2 870 215 3 157 613 3 332 301 3 429 767 Jambi 1 494 333 1 561 362 1 642 178 1 732 143 Sumsel 2 608 637 2 675 312 2 778 194 2 905 248 Lampung 1 296 245 1 343 026 1 377 346 1 403 253 Kepri 1 180 366 1 414 169 1 625 981 1 769 191 Jabar 4 178 080 4 615 381 4 973 821 5 279 493 Jateng 3 009 655 3 392 807 3 696 812 3 949 706 DIY 693 840 925 346 1 093 162 1 220 829 Jatim 4 019 410 4 557 639 5 013 219 5 416 044 Banten 1 518 294 1 754 761 1 942 705 2 101 378 Bali 905 268 1 232 013 1 459 759 1 627 425 NTB 906 020 1 056 324 1 175 875 1 276 877 NTT 915 931 1 029 538 1 110 184 1 170 798 Kalbar 1 356 232 1 437 067 1 516 119 1 592 640 Kalteng 1 335 042 1 427 947 1 520 399 1 611 607 Kalsel 1 472 947 1 662 770 1 819 489 1 956 451 Kaltim 4 907 732 5 186 626 5 469 416 5 754 456 Sulut 942 898 1 013 017 1 068 542 1 116 671 Sulteng 845 925 1 007 919 1 139 435 1 251 898 Sulsel 1 609 258 1 712 507 1 806 488 1 896 397 Lampiran 21. Lanjutan 9. Total Belanja Daerah Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 15 276 732 15 265 555 15 310 512 15 416 391 Sumut 20 442 404 21 401 496 22 302 394 23 171 575 Sumbar 10 144 754 10 790 895 11 352 811 11 859 767 Riau 15 707 102 16 602 258 17 266 583 17 744 017 Jambi 7 299 611 7 951 698 8 592 820 9 233 434 Sumsel 14 873 132 15 891 233 16 934 017 17 994 248 Lampung 9 958 534 10 502 770 11 009 129 11 471 537 Kepri 6 919 830 7 273 527 7 720 766 8 083 540 Jabar 41 931 446 44 005 307 45 942 568 47 744 553 Jateng 36 141 978 38 156 903 39 925 817 41 502 162 DIY 5 665 400 6 241 068 6 718 498 7 126 519 Jatim 41 907 716 44 502 781 46 962 337 49 288 450 Banten 10 857 879 11 654 635 12 411 097 13 143 971 Bali 8 411 607 9 115 838 9 695 562 10 202 765 NTB 6 843 788 7 452 795 8 029 455 8 584 731 NTT 8 823 798 9 469 955 10 060 391 10 614 159 Kalbar 9 151 027 9 983 912 10 780 757 11 540 620 Kalteng 8 020 070 8 824 206 9 582 185 10 305 382 Kalsel 9 199 754 10 016 273 10 793 270 11 546 428 Kaltim 21 629 169 23 507 790 25 326 645 27 106 413 Sulut 6 730 134 6 956 152 7 154 824 7 354 285 Sulteng 6 688 825 7 295 414 7 874 437 8 441 065 Sulsel 14 499 621 15 428 406 16 304 485 17 138 834 10. Kemandirian Fiskal Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 8.3 9.4 10.5 11.6 Sumut 21.3 21.7 22.4 23.1 Sumbar 15.0 14.9 15.0 15.2 Riau 17.5 16.5 15.4 14.1 Jambi 18.5 20.8 22.8 24.6 Sumsel 16.7 17.9 19.1 20.2 Lampung 13.4 12.8 12.5 12.2 Kepri 18.7 19.6 20.4 21.4 Jabar 28.5 28.7 29.0 29.4 Jateng 22.1 22.6 23.1 23.7 DIY 25.9 27.5 29.3 31.3 Jatim 29.7 30.4 31.2 32.0 Banten 40.0 40.7 41.5 42.5 Bali 40.8 39.9 40.0 40.6 NTB 16.1 18.1 20.0 21.9 NTT 7.3 7.2 7.3 7.6 Kalbar 15.2 16.0 16.8 17.7 Kalteng 14.7 16.6 18.3 20.0 Kalsel 21.3 20.9 20.8 20.9 Kaltim 22.9 23.5 24.1 24.8 Sulut 11.4 12.6 14.0 15.6 Sulteng 13.2 16.2 19.0 21.5 Sulsel 17.2 17.8 18.5 19.4 Lampiran 21. Lanjutan 11. Panjang Jalan Aspal km Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 9 860 10 354 10 873 11 410 Sumut 16 819 17 841 18 874 19 914 Sumbar 7 718 8 172 8 607 9 031 Riau 9 816 10 018 10 148 10 230 Jambi 12 396 13 460 14 533 15 611 Sumsel 14 650 15 950 17 274 18 612 Lampung 7 902 8 308 8 706 9 099 Kepri 5 915 6 309 6 689 7 026 Jabar 24 644 26 489 28 283 30 043 Jateng 31 456 33 459 35 412 37 333 DIY 12 083 13 120 14 115 15 086 Jatim 38 440 41 196 43 900 46 570 Banten 8 813 9 440 10 036 10 614 Bali 13 063 14 133 15 141 16 110 NTB 7 926 8 613 9 281 9 937 NTT 5 980 6 418 6 836 7 242 Kalbar 8 428 8 952 9 474 9 995 Kalteng 6 895 7 327 7 759 8 189 Kalsel 8 560 9 113 9 646 10 166 Kaltim 12 718 13 587 14 458 15 331 Sulut 6 326 6 754 7 173 7 588 Sulteng 8 984 9 772 10 541 11 299 Sulsel 11 125 12 107 13 082 14 055 12. PDRB Pertanian Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 25 448 645 25 697 030 26 281 595 27 074 230 Sumut 46 271 676 49 570 578 52 801 763 56 008 485 Sumbar 16 676 751 18 305 404 19 710 744 20 995 749 Riau 49 584 627 52 375 643 54 900 837 57 245 094 Jambi 21 985 856 24 495 131 26 961 949 29 411 546 Sumsel 36 707 101 40 111 480 43 638 333 47 233 462 Lampung 25 113 408 27 255 862 29 290 951 31 256 487 Kepri 5 409 277 7 492 693 9 187 007 10 440 379 Jabar 71 396 949 77 849 783 83 692 864 89 162 712 Jateng 84 316 881 89 930 680 95 285 322 100 490 258 DIY 19 638 862 22 370 755 24 656 678 26 699 808 Jatim 114 331 653 122 470 810 130 414 891 138 221 426 Banten 15 176 250 18 105 270 20 437 052 22 437 475 Bali 24 800 769 27 448 411 29 742 894 31 852 574 NTB 14 287 200 15 954 024 17 506 525 18 999 281 NTT 13 881 003 14 791 258 15 727 944 16 689 995 Kalbar 17 691 781 18 892 688 20 207 532 21 569 617 Kalteng 12 041 156 13 180 719 14 344 385 15 509 613 Kalsel 17 150 487 18 530 192 19 872 700 21 194 177 Kaltim 36 021 668 39 166 692 42 018 955 44 722 551 Sulut 10 039 353 11 277 172 12 416 021 13 512 589 Sulteng 18 031 891 19 758 317 21 498 597 23 246 664 Sulsel 32 273 571 35 093 372 37 837 040 40 544 317 Lampiran 21. Lanjutan 13. PDRB Industri Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 24 505 450 20 451 132 17 352 870 14 915 168 Sumut 44 863 501 46 604 816 48 196 960 49 736 210 Sumbar 10 561 151 12 102 181 13 326 714 14 373 678 Riau 52 480 833 54 425 673 56 301 491 58 220 968 Jambi 7 590 861 8 100 311 8 568 085 9 067 490 Sumsel 29 916 042 32 862 169 35 355 181 37 595 882 Lampung 9 499 631 11 503 460 13 333 517 14 985 873 Kepri 28 256 316 29 258 981 30 075 779 30 861 641 Jabar 294 722 674 304 844 988 314 089 974 322 625 950 Jateng 136 071 116 140 507 095 145 067 233 149 590 102 DIY 2 747 512 3 543 187 4 128 201 4 585 616 Jatim 144 949 890 150 120 318 155 534 838 161 004 533 Banten 78 699 713 79 596 821 80 495 081 81 430 025 Bali 8 329 757 9 000 843 9 615 772 10 206 548 NTB 2 410 465 2 902 939 3 564 016 4 228 703 NTT 4 077 884 4 631 565 5 330 039 6 020 749 Kalbar 6 925 741 8 904 781 10 228 013 11 261 024 Kalteng 5 031 062 5 915 261 6 559 435 7 123 417 Kalsel 5 582 646 6 982 152 7 787 673 8 400 578 Kaltim 72 404 353 70 629 226 69 204 465 67 784 406 Sulut 2 519 262 2 878 128 2 990 475 3 075 187 Sulteng 3 220 041 4 119 429 4 886 574 5 594 243 Sulsel 15 920 799 17 762 034 19 487 104 21 052 723 14. PDRB Perdagangan Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 23 766 248 26 303 790 28 441 394 30 506 706 Sumut 56 653 282 60 896 733 65 377 005 70 015 940 Sumbar 15 622 558 16 982 904 18 604 356 20 320 179 Riau 24 985 887 26 503 531 27 230 107 27 508 501 Jambi 34 643 620 37 225 266 40 465 440 44 144 902 Sumsel 45 805 323 51 372 258 57 221 132 63 213 915 Lampung 17 240 434 17 454 509 18 359 403 19 612 960 Kepri 8 577 560 10 785 775 13 248 182 14 733 659 Jabar 91 533 183 101 692 581 111 078 903 119 995 910 Jateng 129 453 870 137 770 857 146 351 834 155 071 087 DIY 32 822 284 34 326 433 36 844 404 39 839 625 Jatim 161 392 212 174 330 271 187 131 030 199 840 492 Banten 10 119 253 16 280 961 20 881 260 24 608 286 Bali 31 800 698 37 558 592 42 034 688 45 973 203 NTB 13 589 927 16 743 163 19 617 404 22 376 884 NTT 9 565 832 10 503 278 11 776 026 13 227 901 Kalbar 17 951 985 20 214 541 22 467 665 24 713 170 Kalteng 13 387 368 15 843 176 17 949 558 19 906 882 Kalsel 22 738 918 23 329 223 24 803 134 26 701 022 Kaltim 53 842 233 55 976 221 58 971 967 62 479 878 Sulut 10 559 521 10 696 389 11 612 396 12 896 492 Sulteng 21 376 229 22 969 894 25 142 210 27 649 248 Sulsel 30 645 226 34 833 238 38 981 362 43 149 753 Lampiran 21. Lanjutan 15. PDRB Total Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 102 860 713 100 644 341 99 320 265 98 792 529 Sumut 237 417 707 252 123 449 266 849 123 281 656 104 Sumbar 79 294 915 85 516 776 91 459 931 97 199 552 Riau 303 103 282 322 110 978 339 992 762 357 289 085 Jambi 87 307 229 94 441 069 102 149 302 110 311 235 Sumsel 181 445 993 196 562 095 211 629 497 226 656 771 Lampung 83 123 080 89 566 136 96 418 874 103 373 022 Kepri 61 419 326 67 691 412 73 642 720 78 145 221 Jabar 653 462 838 692 605 411 729 487 827 764 818 685 Jateng 465 820 518 490 090 792 514 490 059 538 840 627 DIY 76 517 793 82 353 975 88 547 348 94 847 577 Jatim 616 791 444 653 509 889 690 140 053 726 596 549 Banten 143 396 057 155 603 123 165 652 695 174 534 319 Bali 91 209 157 101 716 731 110 533 189 118 603 111 NTB 54 074 313 60 059 958 65 820 888 71 410 922 NTT 37 496 417 40 268 009 43 546 126 47 020 972 Kalbar 60 295 027 66 502 117 72 157 901 77 563 087 Kalteng 47 952 276 53 667 762 58 817 899 63 740 348 Kalsel 74 435 234 79 358 415 84 534 019 89 919 954 Kaltim 343 352 247 357 475 683 372 518 482 387 929 480 Sulut 42 241 560 44 991 649 48 175 386 51 657 295 Sulteng 57 776 277 63 218 313 69 120 609 75 305 941 Sulsel 126 608 293 139 092 204 151 343 926 163 420 074 16. PDRB per Kapita Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 23,396 22,653 22,125 21,783 Sumut 17,591 18,481 19,355 20,216 Sumbar 16,492 17,628 18,687 19,687 Riau 48,472 49,782 50,838 51,743 Jambi 28,328 30,024 31,830 33,706 Sumsel 23,930 25,538 27,092 28,597 Lampung 10,499 11,162 11,859 12,550 Kepri 40,432 43,788 46,826 48,857 Jabar 14,850 15,489 16,058 16,575 Jateng 14,182 14,864 15,545 16,220 DIY 21,710 23,189 24,744 26,306 Jatim 16,543 17,449 18,344 19,227 Banten 13,012 13,776 14,317 14,734 Bali 24,001 26,342 28,179 29,772 NTB 11,442 12,524 13,528 14,470 NTT 7,961 8,425 8,980 9,559 Kalbar 12,825 13,928 14,884 15,761 Kalteng 20,055 21,967 23,574 25,025 Kalsel 20,309 21,320 22,368 23,439 Kaltim 98,102 99,414 100,907 102,422 Sulut 18,220 19,196 20,335 21,574 Sulteng 21,305 22,865 24,531 26,234 Sulsel 15,294 16,622 17,896 19,121 Lampiran 21. Lanjutan 17. Jumlah Tenaga Kerja Pertanian Ribu Orang Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 1 556 1 612 1 683 1 763 Sumut 3 057 3 301 3 541 3 778 Sumbar 1 066 1 169 1 261 1 347 Riau 1 965 2 063 2 144 2 214 Jambi 1 703 1 895 2 084 2 271 Sumsel 2 426 2 704 2 983 3 263 Lampung 1 464 1 560 1 652 1 743 Kepri 168 311 426 513 Jabar 5 220 5 634 6 026 6 405 Jateng 6 517 6 920 7 312 7 697 DIY 1 945 2 106 2 251 2 389 Jatim 8 339 8 909 9 471 10 026 Banten 1 341 1 505 1 646 1 775 Bali 2 113 2 284 2 438 2 584 NTB 1 279 1 385 1 488 1 589 NTT 1 111 1 148 1 189 1 233 Kalbar 1 089 1 202 1 315 1 427 Kalteng 531 641 745 844 Kalsel 1 173 1 273 1 369 1 461 Kaltim 1 982 2 153 2 317 2 478 Sulut 643 727 804 876 Sulteng 1 227 1 350 1 471 1 591 Sulsel 2 134 2 317 2 499 2 680 18. Jumlah Tenaga Kerja Industri Ribu Orang Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 306 270 255 248 Sumut 692 731 763 792 Sumbar 183 210 226 239 Riau 522 577 612 640 Jambi 181 209 227 243 Sumsel 440 502 547 585 Lampung 229 245 264 283 Kepri - 204 - 138 - 112 - 99 Jabar 3 922 4 074 4 212 4 339 Jateng 2 070 2 112 2 178 2 251 DIY 177 200 215 228 Jatim 2 244 2 321 2 411 2 506 Banten 913 948 973 995 Bali 222 241 256 271 NTB 193 172 175 183 NTT 184 160 160 166 Kalbar 107 179 209 227 Kalteng 88 117 130 138 Kalsel 70 149 178 193 Kaltim 547 495 494 506 Sulut 62 102 117 125 Sulteng 139 157 170 180 Sulsel 339 350 371 395 Lampiran 21. Lanjutan 19. Jumlah Tenaga Kerja Perdagangan Ribu Orang Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 743 786 826 868 Sumut 1 665 1 770 1 884 2 002 Sumbar 501 546 592 637 Riau 741 786 809 820 Jambi 1 014 1 018 1 059 1 122 Sumsel 1 296 1 441 1 589 1 740 Lampung 656 646 659 685 Kepri 182 251 306 333 Jabar 2 635 2 920 3 179 3 424 Jateng 3 695 3 905 4 127 4 355 DIY 959 964 1 005 1 062 Jatim 4 549 4 889 5 228 5 566 Banten 366 560 699 807 Bali 913 1 033 1 124 1 206 NTB 532 596 656 715 NTT 429 439 461 491 Kalbar 604 650 699 748 Kalteng 381 437 481 519 Kalsel 694 689 712 748 Kaltim 1 335 1 332 1 371 1 434 Sulut 338 349 374 404 Sulteng 691 684 706 745 Sulsel 986 1 076 1 170 1 269 20. Total Tenaga Kerja Ribu Orang Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 3 250 3 352 3 486 3 639 Sumut 7 111 7 576 8 038 8 501 Sumbar 2 409 2 615 2 801 2 976 Riau 3 944 4 178 4 353 4 499 Jambi 3 308 3 559 3 834 4 128 Sumsel 5 005 5 535 6 054 6 569 Lampung 3 208 3 363 3 541 3 730 Kepri 460 761 979 1 129 Jabar 17 702 18 786 19 809 20 794 Jateng 16 524 17 293 18 086 18 886 DIY 3 735 3 945 4 166 4 393 Jatim 20 176 21 344 22 514 23 681 Banten 4 324 4 833 5 256 5 633 Bali 3 960 4 299 4 591 4 864 NTB 2 577 2 743 2 924 3 110 NTT 2 239 2 303 2 407 2 527 Kalbar 2 313 2 574 2 795 3 003 Kalteng 1 331 1 550 1 735 1 905 Kalsel 2 520 2 730 2 913 3 092 Kaltim 4 562 4 730 4 983 5 271 Sulut 1 461 1 614 1 750 1 880 Sulteng 2 419 2 581 2 764 2 960 Sulsel 4 464 4 799 5 149 5 505 Lampiran 21. Lanjutan 21. Rata-rata Upah Pertanian per Bulan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 725 743 759 773 Sumut 767 758 753 749 Sumbar 678 683 690 698 Riau 962 969 976 983 Jambi 822 846 872 900 Sumsel 824 822 825 830 Lampung 555 573 591 608 Kepri 979 952 939 934 Jabar 427 448 466 483 Jateng 436 464 490 514 DIY 505 558 610 659 Jatim 423 459 491 521 Banten 528 533 539 545 Bali 606 653 698 741 NTB 451 483 513 542 NTT 348 393 432 468 Kalbar 772 766 762 761 Kalteng 942 925 915 909 Kalsel 699 713 727 742 Kaltim 967 1 000 1 033 1 066 Sulut 718 727 739 754 Sulteng 726 757 788 819 Sulsel 534 563 590 617 22. Rata-rata Upah Industri per Bulan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 917 901 872 844 Sumut 849 841 841 844 Sumbar 798 796 802 810 Riau 1 133 1 092 1 079 1 076 Jambi 818 804 803 806 Sumsel 900 885 888 897 Lampung 714 735 748 758 Kepri 1 674 1 602 1 586 1 586 Jabar 999 998 1 001 1 005 Jateng 799 853 874 884 DIY 727 725 729 734 Jatim 824 852 866 874 Banten 1 044 1 020 1 009 1 004 Bali 782 785 790 795 NTB 631 682 702 712 NTT 646 698 719 730 Kalbar 852 792 781 784 Kalteng 820 800 800 806 Kalsel 882 802 783 781 Kaltim 1 521 1 577 1 566 1 535 Sulut 800 755 742 739 Sulteng 743 746 754 764 Sulsel 726 761 778 788 Lampiran 21. Lanjutan 23. Rata-rata Upah Perdagangan per Bulan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 906 968 1 017 1 059 Sumut 873 909 939 965 Sumbar 926 916 918 928 Riau 976 963 955 947 Jambi 989 1 176 1 313 1 421 Sumsel 1 045 1 075 1 110 1 149 Lampung 653 711 750 777 Kepri 1 206 1 183 1 207 1 242 Jabar 882 857 845 843 Jateng 789 849 893 927 DIY 1 004 1 128 1 222 1 300 Jatim 868 911 946 976 Banten 1 003 910 862 839 Bali 1 110 1 196 1 275 1 346 NTB 750 807 856 900 NTT 674 725 763 793 Kalbar 844 885 921 953 Kalteng 1 046 1 070 1 104 1 141 Kalsel 899 973 1 026 1 070 Kaltim 1 294 1 464 1 581 1 668 Sulut 963 967 979 999 Sulteng 854 999 1 105 1 190 Sulsel 769 836 890 935 24. Rata-rata Pengeluaran per Kapita Pertanian per Bulan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 368 391 414 437 Sumut 351 358 366 375 Sumbar 332 343 355 367 Riau 397 407 418 428 Jambi 360 374 389 404 Sumsel 381 394 408 423 Lampung 289 300 312 323 Kepri 399 399 402 407 Jabar 284 299 313 327 Jateng 286 302 316 331 DIY 296 318 339 359 Jatim 279 295 311 326 Banten 303 313 324 334 Bali 304 317 330 342 NTB 271 286 300 313 NTT 240 256 272 286 Kalbar 342 346 351 357 Kalteng 378 378 380 383 Kalsel 330 341 352 364 Kaltim 383 389 409 417 Sulut 353 366 380 394 Sulteng 341 358 374 391 Sulsel 299 315 330 345 Lampiran 21. Lanjutan 25. Rata-rata Pengeluaran per Kapita Industri per Bulan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 421 425 426 426 Sumut 389 391 395 400 Sumbar 375 378 385 392 Riau 474 466 466 469 Jambi 379 379 382 387 Sumsel 412 414 421 429 Lampung 343 352 359 366 Kepri 631 613 611 614 Jabar 437 442 447 453 Jateng 379 398 409 416 DIY 355 359 364 370 Jatim 384 396 404 410 Banten 449 446 447 449 Bali 364 366 369 372 NTB 321 339 348 355 NTT 321 340 349 355 Kalbar 385 370 370 373 Kalteng 375 371 373 377 Kalsel 396 376 374 378 Kaltim 581 596 599 590 Sulut 381 373 374 378 Sulteng 358 363 370 377 Sulsel 353 367 377 384 26. Rata-rata Pengeluaran per Kapita Perdagangan per Bulan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 533 577 615 649 Sumut 496 520 541 561 Sumbar 521 525 534 547 Riau 545 546 550 554 Jambi 546 637 706 762 Sumsel 588 612 639 668 Lampung 386 418 441 459 Kepri 647 641 657 678 Jabar 508 505 508 515 Jateng 466 500 527 550 DIY 558 622 671 714 Jatim 497 524 547 567 Banten 559 525 511 508 Bali 593 634 672 706 NTB 433 465 493 519 NTT 392 420 443 462 Kalbar 475 498 519 539 Kalteng 564 578 597 617 Kalsel 503 543 574 600 Kaltim 675 750 813 853 Sulut 547 559 573 591 Sulteng 487 560 616 662 Sulsel 450 488 519 547 Lampiran 21. Lanjutan 27. Indeks Gini Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 0.34 0.34 0.35 0.35 Sumut 0.36 0.36 0.36 0.37 Sumbar 0.36 0.36 0.36 0.36 Riau 0.36 0.36 0.36 0.36 Jambi 0.35 0.36 0.37 0.38 Sumsel 0.35 0.36 0.36 0.36 Lampung 0.37 0.36 0.36 0.36 Kepri 0.33 0.33 0.34 0.34 Jabar 0.39 0.38 0.37 0.36 Jateng 0.38 0.37 0.37 0.37 DIY 0.40 0.40 0.39 0.39 Jatim 0.37 0.37 0.37 0.37 Banten 0.38 0.36 0.36 0.35 Bali 0.40 0.39 0.39 0.39 NTB 0.36 0.37 0.37 0.37 NTT 0.36 0.35 0.35 0.35 Kalbar 0.39 0.38 0.38 0.38 Kalteng 0.35 0.36 0.36 0.37 Kalsel 0.37 0.38 0.38 0.38 Kaltim 0.38 0.38 0.38 0.38 Sulut 0.39 0.38 0.38 0.38 Sulteng 0.38 0.38 0.38 0.38 Sulsel 0.40 0.39 0.38 0.38 28. Headcount Index Pertanian Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 22.84 20.06 17.31 14.56 Sumut 12.86 12.51 11.99 11.32 Sumbar 19.37 19.03 18.56 18.01 Riau 14.69 13.64 12.61 11.58 Jambi 8.15 6.71 4.98 3.06 Sumsel 7.16 6.11 4.69 3.17 Lampung 16.91 15.38 13.92 12.53 Kepri 24.50 25.63 26.21 26.39 Jabar 20.85 17.98 15.44 13.16 Jateng 18.63 16.54 14.62 12.83 DIY 25.27 21.89 18.58 15.39 Jatim 20.73 18.86 17.11 15.47 Banten 16.28 13.56 11.12 8.87 Bali 19.82 17.60 15.59 13.74 NTB 18.32 16.76 15.22 13.72 NTT 17.44 15.37 13.54 11.92 Kalbar 5.69 4.88 4.10 3.32 Kalteng 7.35 8.95 10.23 11.24 Kalsel 14.19 13.24 12.22 11.17 Kaltim 18.51 17.54 14.15 12.74 Sulut 7.22 5.27 3.27 1.25 Sulteng 10.75 8.66 6.58 4.51 Sulsel 6.27 3.19 0.35 -2.32 Lampiran 21. Lanjutan 29. Headcount Index Industri Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 20.41 20.86 21.50 22.10 Sumut 15.53 15.94 16.17 16.33 Sumbar 18.19 18.84 19.28 19.66 Riau 15.63 16.52 16.92 17.15 Jambi 14.46 15.06 15.32 15.42 Sumsel 13.74 14.35 14.49 14.54 Lampung 14.94 14.54 14.31 14.18 Kepri 11.27 13.06 13.82 14.24 Jabar 11.16 10.55 10.07 9.71 Jateng 13.54 12.58 12.26 12.15 DIY 19.72 19.61 19.40 19.19 Jatim 13.63 13.37 13.41 13.54 Banten 9.58 9.08 8.57 8.11 Bali 16.88 16.71 16.60 16.55 NTB 15.36 14.78 14.71 14.79 NTT 11.91 11.17 11.04 11.13 Kalbar 11.35 12.17 12.21 12.08 Kalteng 15.80 17.04 17.83 18.48 Kalsel 14.05 15.79 16.42 16.72 Kaltim 10.14 9.16 9.01 9.55 Sulut 13.49 14.08 14.15 14.09 Sulteng 15.63 15.69 15.65 15.61 Sulsel 9.80 8.60 7.85 7.31 30. Headcount Index Perdagangan Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 11.52 10.04 8.80 7.70 Sumut 8.88 8.19 7.58 7.02 Sumbar 8.94 9.40 9.57 9.55 Riau 10.23 10.43 10.55 10.64 Jambi 5.36 1.64 -1.15 -3.44 Sumsel 4.22 3.66 2.86 1.96 Lampung 11.92 10.46 9.46 8.73 Kepri 8.52 9.34 9.12 8.59 Jabar 7.88 7.59 7.20 6.76 Jateng 8.81 7.32 6.22 5.37 DIY 8.08 5.15 2.86 0.91 Jatim 7.52 6.62 5.89 5.28 Banten 4.69 5.63 5.86 5.71 Bali 4.92 2.90 1.10 -0.47 NTB 9.05 7.98 7.03 6.17 NTT 8.53 7.42 6.63 6.04 Kalbar 7.41 6.16 5.10 4.19 Kalteng 5.22 5.35 5.18 4.88 Kalsel 8.13 6.65 5.56 4.67 Kaltim 5.08 1.52 -1.44 -3.30 Sulut 5.21 4.69 4.07 3.32 Sulteng 8.44 5.25 2.89 0.99 Sulsel 6.30 4.17 2.47 1.04 Lampiran 21. Lanjutan 31. Total Headcount Index Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 18.40 16.99 15.69 14.40 Sumut 11.82 11.66 11.37 11.01 Sumbar 15.65 15.77 15.72 15.59 Riau 12.94 12.77 12.44 12.05 Jambi 8.67 7.51 6.27 5.00 Sumsel 7.78 7.38 6.63 5.77 Lampung 14.06 12.97 12.04 11.22 Kepri 15.80 17.02 17.48 17.59 Jabar 13.97 12.40 11.02 9.77 Jateng 13.85 12.32 11.13 10.11 DIY 18.67 16.54 14.53 12.63 Jatim 14.60 13.50 12.57 11.74 Banten 10.79 9.55 8.32 7.11 Bali 14.70 13.26 11.96 10.81 NTB 14.31 13.21 12.31 11.48 NTT 12.75 11.36 10.34 9.51 Kalbar 6.96 6.61 6.07 5.50 Kalteng 8.69 9.83 10.63 11.24 Kalsel 11.83 11.66 11.18 10.63 Kaltim 12.06 10.65 8.50 7.67 Sulut 7.92 7.11 6.09 5.01 Sulteng 10.80 9.26 7.86 6.54 Sulsel 6.54 4.37 2.52 0.86 32. Total Penanaman Modal Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 216 359 241 588 266 816 292 044 Sumut 5 018 056 5 593 530 6 169 005 6 744 479 Sumbar 568 919 608 289 647 658 687 027 Riau - 311 930 - 2 575 381 - 4 838 832 - 7 102 283 Jambi 1 315 191 1 266 406 1 217 622 1 168 838 Sumsel 3 629 659 3 957 367 4 285 074 4 612 782 Lampung 346 132 118 672 - 108 787 - 336 247 Kepri 2 728 845 3 068 917 3 408 990 3 749 063 Jabar 28 559 096 28 870 105 29 181 114 29 492 123 Jateng 2 718 381 2 796 336 2 874 291 2 952 246 DIY - 60 630 - 115 431 - 170 231 - 225 031 Jatim 16 869 431 18 014 091 19 158 751 20 303 411 Banten 17 944 638 19 379 734 20 814 830 22 249 927 Bali 3 225 557 3 619 564 4 013 570 4 407 576 NTB 3 069 375 3 605 053 4 140 730 4 676 407 NTT 28 341 28 939 29 538 30 137 Kalbar 3 527 209 4 081 443 4 635 678 5 189 912 Kalteng 6 388 520 7 255 918 8 123 315 8 990 713 Kalsel 3 460 543 3 835 909 4 211 274 4 586 639 Kaltim 10 380 217 11 904 092 13 427 968 14 951 843 Sulut 1 948 664 2 240 248 2 531 832 2 823 417 Sulteng 3 081 370 3 628 122 4 174 875 4 721 627 Sulsel 4 673 853 5 336 025 5 998 196 6 660 367 Lampiran 21. Lanjutan 33. Luas Wilayah km 2 Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 58 580 58 840 59 100 59 360 Sumut 73 218 73 317 73 416 73 515 Sumbar 41 922 41 884 41 847 41 809 Riau 86 672 86 525 86 379 86 232 Jambi 52 077 52 918 53 759 54 600 Sumsel 105 002 110 590 116 177 121 765 Lampung 33 290 32 735 32 179 31 624 Kepri 8 252 8 273 8 294 8 315 Jabar 34 715 34 438 34 162 33 886 Jateng 32 801 32 801 32 801 32 802 DIY 3 133 3 133 3 133 3 133 Jatim 48 276 48 474 48 672 48 870 Banten 9 939 10 054 10 169 10 284 Bali 5 922 5 981 6 040 6 099 NTB 18 085 17 882 17 679 17 476 NTT 49 824 50 285 50 745 51 206 Kalbar 158 961 163 817 168 673 173 529 Kalteng 153 565 153 565 153 565 153 565 Kalsel 38 684 38 659 38 634 38 609 Kaltim 208 685 210 415 212 144 213 874 Sulut 13 818 13 804 13 790 13 775 Sulteng 59 163 58 048 56 932 55 816 Sulsel 46 975 47 082 47 190 47 297 34. Jumlah Penduduk Ribu Orang Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 4 397 4 443 4 489 4 535 Sumut 13 497 13 642 13 787 13 932 Sumbar 4 808 4 851 4 894 4 937 Riau 6 253 6 470 6 688 6 905 Jambi 3 082 3 146 3 209 3 273 Sumsel 7 582 7 697 7 811 7 926 Lampung 7 918 8 024 8 130 8 237 Kepri 1 519 1 546 1 573 1 599 Jabar 44 004 44 717 45 430 46 142 Jateng 32 845 32 971 33 096 33 221 DIY 3 524 3 551 3 579 3 606 Jatim 37 284 37 453 37 621 37 790 Banten 11 021 11 296 11 571 11 846 Bali 3 800 3 861 3 923 3 984 NTB 4 726 4 796 4 865 4 935 NTT 4 710 4 780 4 849 4 919 Kalbar 4 701 4 775 4 848 4 921 Kalteng 2 391 2 443 2 495 2 547 Kalsel 3 665 3 722 3 779 3 836 Kaltim 3 500 3 596 3 692 3 788 Sulut 2 318 2 344 2 369 2 394 Sulteng 2 712 2 765 2 818 2 871 Sulsel 8 278 8 368 8 457 8 546 Lampiran 21. Lanjutan 35. Jumlah Pegawai Negeri Sipil Orang Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 186 655 197 228 207 800 218 372 Sumut 267 007 275 225 283 443 291 661 Sumbar 150 271 155 083 159 895 164 708 Riau 116 098 122 283 128 468 134 653 Jambi 89 736 93 847 97 959 102 070 Sumsel 152 835 159 320 165 806 172 292 Lampung 139 294 144 549 149 805 155 060 Kepri 39 006 41 862 44 717 47 572 Jabar 492 624 503 576 514 528 525 480 Jateng 501 821 508 470 515 118 521 766 DIY 90 801 90 684 90 567 90 451 Jatim 548 640 561 372 574 104 586 836 Banten 107 790 112 306 116 822 121 337 Bali 105 075 108 319 111 563 114 808 NTB 102 511 106 845 111 178 115 512 NTT 135 196 141 522 147 847 154 172 Kalbar 100 516 104 082 107 647 111 213 Kalteng 84 719 88 890 93 062 97 234 Kalsel 104 333 108 597 112 860 117 123 Kaltim 112 929 119 626 126 324 133 022 Sulut 84 441 87 077 89 714 92 350 Sulteng 95 745 100 802 105 858 110 915 Sulsel 218 787 226 255 233 723 241 191 36. Garis Kemiskinan Riil Ribu Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 235.5 238.0 240.5 243.0 Sumut 188.9 191.1 193.3 195.5 Sumbar 199.8 204.3 208.9 213.4 Riau 219.8 222.3 224.9 227.4 Jambi 178.8 180.1 181.3 182.5 Sumsel 188.0 190.6 192.9 195.4 Lampung 165.5 167.7 169.8 172.0 Kepri 260.0 262.6 265.2 267.9 Jabar 170.9 172.4 173.9 175.4 Jateng 167.7 170.0 172.4 174.7 DIY 190.6 191.9 193.1 194.4 Jatim 171.6 174.7 177.8 180.9 Banten 168.8 168.3 167.7 167.2 Bali 176.2 177.4 178.7 179.9 NTB 160.3 162.5 164.7 166.9 NTT 141.3 144.2 147.1 150.0 Kalbar 153.0 154.3 155.6 156.9 Kalteng 186.9 191.0 195.2 199.3 Kalsel 177.7 180.5 183.4 186.3 Kaltim 221.3 221.4 221.6 221.7 Sulut 165.4 167.0 168.6 170.2 Sulteng 171.6 174.2 176.8 179.4 Sulsel 129.7 130.1 130.5 130.9 Lampiran 21. Lanjutan 37. Bagi Hasi Sumber Daya Alam Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 224 183 - 233 737 - 691 657 - 1 149 576 Sumut 59 799 64 985 70 170 75 356 Sumbar 38 769 39 291 39 813 40 334 Riau 8 087 328 7 986 667 7 886 006 7 785 345 Jambi 1 184 806 1 304 279 1 423 753 1 543 226 Sumsel 3 631 397 3 871 675 4 111 953 4 352 231 Lampung 200 637 163 506 126 375 89 244 Kepri 3 007 575 2 833 657 3 471 229 3 426 455 Jabar 895 618 970 375 1 045 133 1 119 890 Jateng 179 798 204 931 230 063 255 196 DIY 8 440 9 594 10 748 11 902 Jatim 674 870 768 078 861 286 954 495 Banten 8 282 9 084 9 885 10 686 Bali 2 565 2 430 2 296 2 161 NTB 147 861 146 770 145 680 144 589 NTT 10 137 10 563 10 988 11 414 Kalbar 119 932 130 189 140 445 150 702 Kalteng 499 774 550 517 601 259 652 002 Kalsel 2 009 858 2 268 633 2 527 408 2 786 183 Kaltim 12 787 13 378 463 13 969 842 14 561 222 Sulut 50 788 55 771 60 754 65 736 Sulteng 26 770 28 026 29 282 30 538 Sulsel 49 730 36 120 22 511 8 901 38. Dana Alokasi Khusus Riil Juta Rp Provinsi 2012 2013 2014 2015 NAD 901 233 951 262 1 001 292 1 051 322 Sumut 1 500 321 1 636 262 1 772 203 1 908 144 Sumbar 779 964 823 999 868 034 912 069 Riau 262 413 276 637 290 861 305 086 Jambi 435 536 466 555 497 574 528 592 Sumsel 658 195 719 323 780 451 841 579 Lampung 740 173 814 274 888 376 962 477 Kepri 161 870 174 900 187 929 200 958 Jabar 1 710 873 1 913 944 2 117 015 2 320 086 Jateng 2 225 989 2 448 030 2 670 070 2 892 111 DIY 259 305 279 689 300 073 320 457 Jatim 2 189 106 2 403 047 2 616 988 2 830 930 Banten 415 495 462 728 509 961 557 195 Bali 358 491 376 158 393 824 411 491 NTB 477 197 505 440 533 683 561 927 NTT 1 003 981 1 083 551 1 163 121 1 242 691 Kalbar 776 749 839 859 902 970 966 080 Kalteng 530 418 539 658 548 898 558 138 Kalsel 488 870 510 428 531 986 553 544 Kaltim 217 024 207 187 197 350 187 512 Sulut 769 318 840 465 911 612 982 759 Sulteng 572 667 614 152 655 637 697 121 Sulsel 1 157 362 1 237 477 1 317 593 1 397 708 Lampiran 22. Rekapitulasi Hasil Simulasi Peramalan Tahun 2013-2015 Skenario Kombinasi Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Variabel Endogen Keterangan Perubahan SM1 SM2 SM3 PM Penanaman Modal 1 100.0 PJK Pajak daerah 0.9 0.9 17.5 PAD Pendapatan asli daerah 0.6 0.7 12.9 BHSPJK Bagi hasil pajak 3.9 50.0 50.0 KAPFIS Kapasitas fiskal 1.4 13.6 21.3 DAU Dana alokasi umum -1.1 -1.1 -1.4 DPT Total pendapatan daerah -0.1 3.1 5.0 GPGNKBNTNK Belanja pertanian 50.0 50.0 50.0 GIND Belanja perindustrian 50.0 50.0 50.0 GDG Belanja perdagangan 30.0 30.0 30.0 GDGKAP Belanja perdagangan per kapita 30.0 30.0 30.0 GIFR Belanja infratruktur 0.3 3.5 5.4 GLN Belanja lainnya -0.1 1.0 1.6 G Total belanja daerah 1.5 2.9 3.6 FISGAP Kesenjangan fiskal 1.6 -1.2 -3.1 FISAUTO Kemandirian fiskal 2 -0.1 -0.4 1.6 ASP Panjang jalan aspal 0.0 0.3 5.1 PDRBPGNKBNTNK PDRB tan. Pangan, kebun, ternak 21.6 21.9 26.7 PDRBTANI PDRB pertanian 18.1 18.4 22.4 PDRBTANIKAP PDRB pertanian per kapita 19.0 19.2 24.0 PDRBMKN PDRB industri makanan jadi 52.0 52.0 52.9 PDRBINDTANI PDRB industri pertanian 42.0 42.0 42.7 PDRBIND PDRB industri 30.6 30.6 31.1 PDRBINDKAP PDRB industri per kapita 34.7 34.7 35.4 PDRBDG PDRB perdagangan 9.4 9.9 17.3 PDRBDGKAP PDRB perdagangan per kapita 11.1 11.5 19.8 PDRBNONTANI PDRB non pertanian 8.9 9.0 11.9 PDRB PDRB total 11.2 11.4 14.5 PDRBKAP PDRB per kapita 12.3 12.5 16.3 SHPDRBTANI Share PDRB pertanian 2 5.9 5.9 6.5 SHPDRBIND Share PDRB industri 2 19.6 19.4 16.8 SHPDRBDG Share PDRB perdagangan 2 -1.2 -1.0 2.7 TKTANI Jumlah tenaga kerja pertanian 6.5 6.9 12.4 TKIND Jumlah tenaga kerja industri 12.0 12.1 14.4 TKDG Jumlah tenaga kerja perdagangan 5.9 6.3 12.4 TK Jumlah tenaga kerja total 5.4 5.7 9.9 UPHTANI Upah pertanian 2.4 2.4 3.0 UPHIND Upah industri 4.0 4.0 4.1 UPHDG Upah perdagangan 2.7 2.8 4.8 EXPTANI Pengeluaran per kapita pertanian 1.1 1.1 1.3 EXPIND Pengeluaran per kapita industri 2.4 2.4 2.5 EXPDG Pengeluaran per kapita 2.1 2.2 3.7 GINI Indeks Gini 3 -0.003 -0.003 -0.002 POVTANIP0 P0 pertanian 2 -0.79 -0.80 -0.91 POVINDP0 P0 industri 2 -0.67 -0.67 -0.66 POVDGP0 P0 perdagangan 2 -0.67 -0.69 -1.06 POVTANIP1 P1 pertanian 3 -0.14 -0.14 -0.16 POVTANIP2 P2 pertanian 3 -0.04 -0.04 -0.05 POVP0 P0 total 2 -0.69 -0.70 -0.82 Catatan: 1 Variabel eksogen; 2 Perubahan dalam persen poin; 3 Perubahan dalam poin Lampiran 23. Rekapitulasi Hasil Simulasi Peramalan Tahun 2013-2015 Skenario Kombinasi Model Fiskal, Perekonomian, dan Kemiskinan Sektoral Daerah di Provinsi Non-Pertanian dengan Metode Solusi Newton Prosedur SIMNLIN pada software SASETS 9.1.3 Variabel Endogen Keterangan Perubahan SM1A SM1B SM2 SM3 PM Penanaman Modal 1 50.0 PJK Pajak daerah 0.3 0.4 0.4 8.3 PAD Pendapatan asli daerah 0.2 0.3 0.3 6.0 BHSPJK Bagi hasil pajak 3.0 3.0 50.0 50.0 KAPFIS Kapasitas fiskal 0.6 0.7 9.1 12.2 DAU Dana alokasi umum -1.3 -1.6 -1.7 -2.0 DPT Total pendapatan daerah -0.1 -0.2 3.6 5.0 GPGNKBNTNK Belanja pertanian 50.0 80.0 80.0 80.0 GIND Belanja perindustrian 50.0 50.0 50.0 50.0 GDG Belanja perdagangan 30.0 30.0 30.0 30.0 GDGKAP Belanja perdagangan per kapita 30.0 30.0 30.0 30.0 GIFR Belanja infratruktur 0.2 0.2 4.0 5.2 GLN Belanja lainnya -0.1 -0.2 1.2 1.6 G Total belanja daerah 1.3 1.9 3.5 4.0 FISGAP Kesenjangan fiskal 1.8 3.0 -1.7 -3.7 FISAUTO Kemandirian fiskal 2 -0.2 -0.4 -0.8 0.5 ASP Panjang jalan aspal 0.0 0.0 0.4 4.0 PDRBPGNKBNTNK PDRB tan. Pangan, kebun, ternak 15.8 25.3 25.6 28.8 PDRBTANI PDRB pertanian 13.3 21.2 21.5 24.2 PDRBTANIKAP PDRB pertanian per kapita 15.5 24.8 25.1 27.8 PDRBMKN PDRB industri makanan jadi 33.5 33.5 33.5 33.9 PDRBINDTANI PDRB industri pertanian 19.2 19.2 19.2 19.4 PDRBIND PDRB industri 9.4 9.4 9.4 9.5 PDRBINDKAP PDRB industri per kapita 9.4 9.4 9.4 9.5 PDRBDG PDRB perdagangan 4.5 4.5 5.0 9.6 PDRBDGKAP PDRB perdagangan per kapita 11.1 11.1 11.6 15.9 PDRBNONTANI PDRB non pertanian 4.2 4.2 4.3 5.5 PDRB PDRB total 5.7 7.0 7.1 8.6 PDRBKAP PDRB per kapita 6.9 8.5 8.6 10.0 SHPDRBTANI Share PDRB pertanian 2 7.2 13.8 13.9 14.9 SHPDRBIND Share PDRB industri 2 3.3 1.9 1.8 -0.2 SHPDRBDG Share PDRB perdagangan 2 1.0 -0.7 -0.4 2.5 TKTANI Jumlah tenaga kerja pertanian 4.9 7.8 8.2 11.9 TKIND Jumlah tenaga kerja industri 7.6 7.6 7.7 8.4 TKDG Jumlah tenaga kerja perdagangan 3.0 3.0 3.5 7.8 TK Jumlah tenaga kerja total 3.6 4.8 5.1 7.6 UPHTANI Upah pertanian 2.1 3.3 3.4 3.7 UPHIND Upah industri 2.6 2.6 2.6 2.7 UPHDG Upah perdagangan 2.9 2.9 3.0 4.2 EXPTANI Pengeluaran per kapita pertanian 0.9 1.4 1.5 1.6 EXPIND Pengeluaran per kapita industri 1.7 1.7 1.7 1.8 EXPDG Pengeluaran per kapita 2.3 2.3 2.4 3.3 GINI Indeks Gini 3 -0.001 -0.002 -0.002 -0.002 POVTANIP0 P0 pertanian 2 -0.64 -1.04 -1.05 -1.12 POVINDP0 P0 industri 2 -0.53 -0.58 -0.58 -0.57 POVDGP0 P0 perdagangan 2 -0.73 -0.77 -0.80 -1.03 POVTANIP1 P1 pertanian 3 -0.12 -0.19 -0.19 -0.20 POVTANIP2 P2 pertanian 3 -0.03 -0.05 -0.05 -0.06 POVP0 P0 total 2 -0.59 -0.80 -0.81 -0.88 Catatan: 1 Variabel eksogen; 2 Perubahan dalam persen poin; 3 Perubahan dalam poin RIWAYAT HIDUP Penulis dilahirkan di Jakarta pada tanggal 7 November 1968 dari orang tua yaitu H. Asrial Zainun dan Hj. Yulinar sebagai anak kelima dari enam bersaudara. Penulis menikah dengan Rode Ekanara tahun 1993 dan dikarunia dua orang anak yaitu Nabilla Gita Ekanara dan Daffa Aulia Ekanara. Penulis menyelesaikan Sekolah Dasar hingga Sekolah Menengah Atas di Jakarta. Penulis lulus dari SD Negeri Gondangdia 05 Menteng tahun 1981, SMP Negeri 1 Cikini tahun 1984, dan SMA Negeri 4 Gambir tahun 1987. Pada tahun 1992 penulis menyelesaikan pendidikan S1 dan memperoleh gelar Sarjana Matematika dari Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam FMIPA Universitas Indonesia UI. Pada tahun 2003 penulis menyelesaikan pendidikan S2 dan memperoleh gelar Master of Philosophy in Bioresources Economics dari Graduate School of Science and Technology Chiba University Japan dengan beasiswa dari STAID-BPPT. Pada tahun 2009 penulis melanjutkan pendidikan S3 pada program studi Ilmu Ekonomi Pertanian EPN Sekolah Pascasarjana Institut Pertanian Bogor IPB dengan beasiswas tugas belajar dari Badan Pusat Statistik. Penulis mengawali karir setelah lulus S1 dengan bekerja di Bank Dagang Nasional Indonesia BDNI kemudian pindah ke Citibank, N.A. di Jakarta. Saat ini penulis bekerja di Badan Pusat Statistik BPS Jakarta diawali pada tahun 1994 sebagai programmer pada Biro Sistem Informasi Statistik. Tahun 1998 penulis ditugaskan pada Pusat Pendidikan dan Pelatihan Statistik dan Komputer BPS sebagai Kepala Sub Bagian Pelatihan Statistik. Sejak lulus S2 tahun 2003 penulis ditugaskan pada Direktorat Analisis Statistik sebagai Kepala Seksi Konsistensi Statistik Sosial di Sub Direktorat Konsistensi Statistik, dan sejak tahun 2006 sampai sebelum tugas belajar S3 penulis bertugas sebagai Kepala Seksi Statistik Indikator Lintas Sektor di Sub Direktorat Indikator Statistik.

3. KERANGKA TEORI

Teori Keuangan Publik Konsep Keuangan Publik Keuangan publik adalah bagian ilmu ekonomi yang mempelajari aktivitas keuangan pemerintah serta proses pengambilan keputusan yang dilakukan oleh pemerintah. Setiap keputusan yang diambil akan berpengaruh terhadap ekonomi, keuangan rumahtangga, dan swasta. Keuangan publik mempelajari pendapatan dan belanja pemerintah serta menganalisis implikasi dari kegiatan pendapatan dan belanja pemerintah pada alokasi sumber daya, distribusi pendapatan, dan stabilitas ekonomi. Musgrave 1959 menyatakan fungsi keuangan pemerintah adalah menetapkan anggaran keuangan publik meliputi: 1 keputusan alokasi layanan apa yang akan disediakan; 2 keputusan distribusi siapa yang mendapat manfaat dan menanggung bebannya; dan 3 keputusan stabilisasi berapa tingkat pendapatan dan harga-harga yang dapat diterima. Keputusan alokasi terkait erat dengan kewenangan utama pemerintah menyangkut alokasi sumber-sumber ekonomi kepada masyarakat terutama barang publik yang nilainya relatif besar tetapi tidak disediakan oleh swasta. Keputusan distribusi adalah peran pemerintah dalam mendistribusikan sumber-sumber ekonomi pendapatan kepada seluruh masyarakat untuk menjamin bahwa seluruh golongan masyarakat dapat mengakses sumber ekonomi dan mendapatkan penghasilan yang layak. Oleh karena itu, keputusan distribusi terkait erat dengan pemerataan kesejahteraan masyarakat secara proporsional dalam rangka mendorong tercapainya pertumbuhan ekonomi yang optimal. Keputusan stabilisasi merupakan peran pemerintah untuk menjamin dan menjaga stabilitas perekonomian secara makro misalnya mengendalikan laju inflasi, keseimbangan neraca pembayaran, dan mempercepat pertumbuhan ekonomi. Oleh karena itu, fungsi ini terkait erat dengan variabel-variabel ekonomi makro dan berbagai instrumen kebijakan fiskal dan moneter. Dalam konteks pembangunan desentralisasi, pemerintah daerah lebih berperan pada keputusan alokasi dan keputusan distribusi. Menurut Rosen 1999, keuangan publik adalah aktivitas pemerintah terkait perpajakan dan belanja pemerintah yang membahas: 1. Government expenditure atau pengeluaran pemerintah 2. Government revenues and taxes atau sumber-sumber penerimaan pemerintah dengan pajak sebagai sumber penerimaan terpenting 3. Government borrowing and indebtedness atau pinjaman pemerintah dan perlunasannya 4. Fiscal administration and fiscal technique atau administrasi fiskal dan teknis fiskal yang membahas hukum dan tata usaha keuangan negara 5. Intergovernment fiscal relationship atau perimbangan keuangan antara pemerintah pusat dan pemerintah daerah 6. Fiscal policy atau kebijakan fiskal yang mempelajari peran dan pengaruh keuangan pemerintah pada pendapatan, distribusi pendapatan, kesempatan kerja, harga-harga, dan efisiensi alokasi sumber daya. Sebagai suatu studi ilmu, keuangan publik dibedakan menjadi keuangan publik positif positive public finance dan keuangan publik normatif normative public finance Stiglitz, 2000. Positive public finance adalah studi tentang fakta, keadaan, dan hubungan antar variabel yang berkenaan dengan usaha pemerintah dalam mencari dana dan menggunakan dana tersebut misalnya bagaimana sistem perpajakan dan struktur perpajakan dewasa ini, menelaah keadaan dan sistem anggaran, dan sebagainya. Dengan demikian, studi positive public finance adalah studi yang menggambarkan, menjelaskan, dan meramalkan tentang apa yang terjadi dalam keuangan publik. Sedangkan, normative public finance adalah studi keuangan publik mengenai etika dan nilai pandang value judgment yaitu bagaimana kegiatan keuangan negara, perpajakan, pengeluaran, dan pinjaman pemerintah dapat menciptakan efisiensi alokasi sumber daya, stabilisasi ekonomi makro, pemerataan distribusi pendapatan, dan sebagainya. Dengan demikian, studi normative public finance lebih fokus pada permasalahan kebijakan keuangan negara fiscal policy Kadmasasmita, 2014. Manajemen Keuangan Publik Manajemen keuangan publik adalah semua kegiatanupayaaktivitas yang dilakukan pemerintah dalam mengelola semua urusan pemerintahan, khususnya yang berkaitan dengan aktivitas finansial pemerintahan mulai dari pengelolaan penerimaan, pengeluaran, dan kebijakan mengadakan pembiayaan. Manajemen keuangan publik dituangkan dalam bentuk anggaran keuangan publik. Menurut Mardiasmo 2002, anggaran keuangan publik merupakan instrumen akuntabilitas atas pengelolaan dana publik dan pelaksanaan program-program yang dibiayai dengan dana publik. Anggaran keuangan publik berisi rencana kegiatan yang dinyatakan dalam bentuk rencana perolehan pendapatan dan belanja dalam satuan moneter Bastian, 2006. Anggaran keuangan publik dapat didefinisikan dalam dua pengertian, yaitu: 1 perkiraan penerimaan dan pengeluaran yang diharapkan pada periode yang akan datang; dan 2 rencana penjatahan sumber daya yang dinyatakan dalam angka biasanya satuan uang. Dengan demikian, penganggaran keuangan publik adalah proses pelaksanaan program-program dalam bentuk pendapatan dan belanja dalam satuan moneter yang didanai dengan uang masyarakat. Artinya, anggaran keuangan publik dibuat untuk menentukan tingkat kebutuhan masyarakat yang menjamin kesejahteraan masyarakat. Ada dua jenis anggaran keuangan publik sesuai tingkat pemerintahan yaitu: 1 anggaran negara APBN yang merupakan rencana keuangan tahunan pemerintahan negara yang disetujui oleh DPR; dan 2 anggaran daerah APBD yang merupakan rencana keuangan tahunan pemerintahan daerah yang disetujui oleh DPRD. Menurut Mardiasmo 2002, anggaran keuangan publik berfungsi sebagai: 1. Alat perencana planning tool Bertujuan untuk merencanakan tindakan apa yang akan dilakukan oleh pemerintah, berapa biaya yang dibutuhkan, dan berapa hasil yang diperoleh dari belanja pemerintah tersebut. 2. Alat pengendali control tool Bertujuan untuk menyusun rencana detail atas pendapatan dan pengeluaran pemerintah agar pembelanjaan yang dilakukan dapat dipertanggungjawabkan kepada publik. 3. Alat kebijakan fiskal fiscal tool Bertujuan menstabilkan ekonomi dan mendorong pertumbuhan ekonomi. Melalui anggaran publik dapat diketahui arah kebijakan fiskal pemerintah sehingga dapat ekonomi dapat diprediksi dan diestimasi dengan mendorong, memfasilitasi, dan mengkoordinasikan kegiatan ekonomi masyarakat untuk mempercepat pertumbuhan ekonomi. 4. Alat politik political tool Bertujuan untuk memutuskan prioritas dan kebutuhan keuangan terhadap prioritas tersebut. Pada sektor publik, anggaran keuangan publik merupakan dokumen politik sebagai bentuk komitmen eksekutif dan kesepakatan legislatif atas penggunaan dana publik untuk kepentingan tertentu. 5. Alat koordinasi dan komunikasi coordination and communication tool Merupakan alat koordinasi antar bagian dalam pemerintahan karena setiap unit kerja dalam pemerintahan terlibat dalam proses penyusunan anggaran 6. Alat penilaian kinerja performance measurement tool Merupakan wujud komitmen dari budget holder eksekutif kepada pemberi wewenang legislatif. 7. Alat motivasi motivation tool Digunakan untuk para manajer dan stafnya agar bekerja secara ekonomis, efektif, dan efisien dalam mencapai target dan tujuan organisasi yang telah ditetapkan. 8. Alat menciptakan ruang publik public sphere Masyarakat, Lembaga Sosial Masyarakat LSM, perguruan tinggi, dan organisasi kemasyarakatan secara bersama-sama terlibat dalam proses penganggaran publik. Pada dasarnya, anggaran keuangan publik terdiri dari anggaran operasional dan anggaran modal. Anggaran operasional digunakan untuk merencanakan kebutuhan sehari-hari dalam menjalankan pemerintahan. Pengeluaran pemerintah yang dapat dikategorikan anggaran operasional adalah belanja rutin recurrent expenditure . Belanja rutin adalah pengeluran pemerintah yang manfaatnya hanya untuk satu tahun anggaran dan tidak dapat menambah aset atau kekayaan bagi pemerintah. Secara umum, pengeluaran pemerintah yang termasuk anggaran operasional antara lain: belanja administrasi umum serta belanja operasi dan pemeliharaan. Sedangkan, anggaran modal menunjukkan rencana jangka panjang dan pembelanjaan atas aktiva tetap seperti gedung, peralatan, kendaraan, perabot, dan sebagainya. Pengeluaran modal yang besar biasanya dilakukan menggunakan pinjaman. Belanja investasi atau modal adalah pengeluaran yang manfaatnya cenderung melebihi satu tahun anggaran dan akan menambah aset atau kekayaan pemerintah yang selanjutnya akan menambah anggaran rutin untuk biaya operasional dan pemeliharaannya. Penyusunan anggaran keuangan publik meliputi empat tahap, yaitu: 1. Tahap persiapan anggaran Menentukan estimasi pengeluaran berdasarkan estimasi pendapatan yang tersedia. Oleh karena itu, sebelum menyetujui estimasi pengeluaran hendaknya terlebih dahulu dilakukan estimasi pendapatan secara akurat. 2. Tahap ratifikasi Melibatkan proses politik yang cukup rumit dan berat karena dalam tahap ini pimpinan eksekutif harus mempunyai kemampuan untuk menjawab dan memberikan argumentasi yang rasional atas segala pertanyaan dan bantahan dari pihak legislatif. Oleh karena itu, pimpinan eksekutif harus mempunyai political skill , salesmanship, dan coalition building yang memadai. 3. Tahap implementasi Pelaksanaan anggaran setelah anggaran tersebut disetujui oleh legislatif. Pada tahap ini, hal terpenting yang harus diperhatikan oleh manajer keuangan publik adalah ketersediaan sistem informasi akuntansi dan sistem pengendalian manajemen. 4. Tahap pelaporan dan evaluasi. Tterkait dengan aspek akuntabilitas. Tahap ini akan berjalan dengan baik dan tidak menemui banyak masalah apabila tahap implementasi didukung sistem akuntansi dan sistem pengendalian manajemen yang baik. Dalam PP No. 58 tahun 2005 tentang Pengelolaan Keuangan Daerah, disebutkan bahwa keuangan daerah adalah semua hak dan kewajibah daerah dalam rangka penyelenggaraan pemerintahan daerah yang dapat dinilai dengan uang termasuk di dalamnya segala bentuk kekayaan yang berhubungan dengan hak dan kewajiban daerah tersebut. Dengan demikian, pengelolaan keuangan daerah adalah keseluruhan kegiatan yang meliputi perencanaan, pelaksanaan, penatausahaan, pelaporan, pertanggungjawaban, dan pengawasan keuangan daerah. Keuangan daerah dituangkan dalam APBD yaitu rencana keuangan tahunan pemerintahan daerah yang dibahas dan disetujui bersama oleh pemerintah dan DPRD dan ditetapkan dengan peraturan daerah. Ruang lingkup keuangan daerah meliputi: 1. Hak daerah untuk memungut pajak daerah dan retribusi daerah serta melakukan pinjaman 2. Kewajiban daerah untuk menyelenggarakan urusan pemerintahan daerah dan membayar tagihan pihak ketiga 3. Penerimaan daerah 4. Pengeluaran daerah 5. Kekayaan daerah yang dikelola sendiri atau oleh pihak lain berupa uang, surat berharga, piutang, barang serta hak-hak lain yang dapat dinilai dengan uang, termasuk kekayaan yang dipisahkan pada perusahaan daerah 6. Kekayaan pihak lain yang dikuasai oleh pemerintah daerah dalam rangka penyelenggaraan tugas pemerintahan daerah danatau kepentingan umum. Teori Kebijakan Fiskal Dampak Kebijakan Fiskal pada Perekonomian Kebijakan fiskal adalah kebijakan ekonomi yang bertujuan mengarahkan kondisi perekonomian menjadi lebih baik dengan jalan mengubah penerimaan dan pengeluaran pemerintah. Dalam jangka pendek, pengaruh kebijakan fiskal dapat terjadi pada sisi permintaan agregat yang dikenal dengan istilah Keynesian short- run effect . Dalam jangka panjang, pengaruh kebjiakan fiskal dapat terjadi pada sisi penawaran agregat melalui peningkatan kapasitas perekonomian yang dikenal dengan istilah classical long-run effect. Secara umum, aliran Keynesian dianggap valid pada jangka pendek dimana harga-harga bersifat tetap given serta output dan tenaga kerja tergantung pada permintaan. Para pendukung aliran ini percaya bahwa pajak yang rendah dan pengeluran pemerintah yang tinggi akan memberi dampak positif pada perekonomian. Sebaliknya, aliran klasik berpendapat pada jangka panjang hal tersebut tidak akan berkelanjutan karena harga-harga akan menyesuaikan serta output dan tenaga kerja berada pada tingkat potensialnya. Pendekatan Keynesian dilakukan dengan analisis teoritis, sedangkan pendekatan klasik dilakukan dengan analisis empiris jangka panjang. Analisis teoritis dalam menjelaskan dampak kebijakan fiskal jangka pendek dengan pendekatan Keynesian mengacu pada neraca nasional yang menunjukkan bahwa komponen PDB yaitu konsumsi, investasi, dan ekspor neto dapat dibagi menjadi beberapa sub komponen yang umumnya merupakan indikator kebijakan fiskal. Indikator-indikator fiskal tersebut saling terkait dan berdampak langsung pada indikator-indikator makroekonomi, seperti konsumsi swasta, keseimbangan transaksi berjalan current account balance, dan PDB. Sedangkan pada jangka panjang ada banyak faktor lain yang mempengaruhi pertumbuhan ekonomi antara lain kualitas modal manusia, tingkat harga, posisi perekonomian awal, dan perkembangan teknologi Kukk, 2008. Hal ini didasari pada kenyataan peristiwa di satu periode akan memberi konsekuensi pada periode berikutnya sehingga semakin panjang periode maka semakin rumit analisis hubungan antar kejadian di satu periode jangka pendek. Karena tidak ada model teoritis yang secara sempurna menjelaskan mengapa hal tersebut terjadi maka untuk mengetahui peran kebijakan fiskal pada pertumbuhan ekonomi jangka panjang digunakan pendekatan empiris. Kebijakan fiskal meliputi pengeluaran pemerintah dan penerimaan pajak. Teori peran kebijakan fiskal terhadap pertumbuhan ekonomi jangka pendek menunjukkan bahwa pengaruh perubahan kedua instrumen tersebut pada output tergantung masing-masing efek pengganda multiplier effect. Analisis dengan pendekatan Keynesian dalam model IS-LM yang diilustrasikan pada Gambar 22 menunjukkan berkurangnya pajak ΔT menggeser kurva IS ke kanan sehingga titik ekuilibrium bergerak dari A ke B dan output naik dari Y 1 ke Y 2 3.1 dimana perubahannya tergantung efek pengganda pajak tax multiplier effect yaitu: dimana, ΔY : perubahan output ΔT : perubahan pajak MPC : Marginal Propensity to Consume; 0 MPC 1 -MPC1-MPC : tax multiplier effect Sumber: Dornbusch, et al. 2008 Gambar 22. Dampak Penurunan Pajak terhadap Output