Kesimpulan Saran KESIMPULAN DAN SARAN

°± ² ³ y ´ µ ¶· ¸ ¶ ¹ ´ º ´ tu »» ´ ¼ ½´ ¾´ µ¿ ´ M ÀÁ  à y Ä Å ÆÇ È Æ É Ä Ê Ä tu ËË Ä Ì ÍÄ ÎÄ ÅÏ Ä Ð ÑÒ pir Ñ Ó 1. ÔÕ sep Ô Õ sep 1 Ô Õ sep 2 Ô Õ sep 3 Ô Õ sep 4 Ö × Ø Ù ÚÛÜÚÝÞß Û Ù à áâ ãä å æ X S3 dd 1 Furosemid tab 40 mg X S2 dd1 R Metilprednisolon tab 4 mg X S3 dd 1 R Salbutamol tab 2 mg X S3 dd 1 R Metformin 500 mg No X S 3 dd 1 R Simetidin 300 mg No X S 4 dd 1 R Simvastatin tab 20 mg X S 1 dd 1 R Niasin tab 500 mg X S 3 dd 1 çè é ê y ë ì íî ï í ð ë ñ ë tu òò ë ó ôë õë ìö ë ÷ øù pir ø ú 2. û ken øü io û ken øü io 1 ýþ ÿ y þ þ y y y y þ þ y y ÿ y þ þ þ ÿ ýý þ three prime question þ þ y y þ û ken øü io 2 ýþ ÿ y þ þ y y y y þ þ y patient assasment y ÿ y þ þ þ ÿ y + , -. - 0 + 1 + tu 22 + 3 4+ 5+ ,6 + 789:; ; = ? ;9 A ;?9 ?B C C ? D;E :;:; F 98 G? 9 F ;: = G :9 ?B C H G ;9F F I EE I JK ? C I ? 9 ; ? C 9 J 9 y G ?9; 9 F C L M A ; ? 9 G? 9: = L C9 =? 9 F 8N L 9 O ; =? K L ? 9 ; M PM Q ;C = 8 L ? C ? K G? EC I C 9 =? 9;E; 9 =? G O G 9 =? 9 ? E ; L ; G ? EE I ; three prime question R =?9 ? E; L ; G ? 9 B S N L ;:C L O I M TM Q ;C = 8 L ? C ? K N ? KL 9 y G E O y 9 F :; O : =; = ;?9 L ? K C; L = ? 9 FF I 9 9 8N L G C =?9 ? E; L ; G ? 9 B S N = ; ? 9 G? 9 F 89 I G ; = K 8 = K 98E8E M U ken VW io 3 X M A ? 9 ?E ; L ; : L 9F C? = 8 L ? C I 9 L I C G ?G N ? E; 8N L ?=? KL ; y 9 F L ? KL ? K = : K ? ?= M HM Q ;C =? LI F = 8 L ? C O 9 y G? 9 y ? K O C9 8N L L 9 = G? EC I C 9 C8 9 ? E; 9 F R G C =? 9 ? E ; L ; C9 G? 99 y C 9 C ? N ? K : 9 = 8 L ? C ? K : 9 =?E y 99 C89 ? E;9F M Y M Q ;C L ? K ? : ; =? E y 9 9 C89 ? E ;9F R :9 = 8 L ? C ? K G ?E C I C9 patient assasment G C C ? 9 K ; 8 y 9 F :; F I 9 C9 =?9? E; L ; :E O A ;? 9 Z y M [ ; L ; Q ? 9 ; C ? E G ;9 \ 9; L ] ; T L O I 9 _ I N I 9F9 : ? 9 F 9 = ? 9 ? E; L ; ` N I aE G L Q E M aG N; Z 8 M TT A ? C ? K B 9 ` N I b I G O c 9 FF 789:; ; = ? ;9 D ?= L E ? E OR = I ;9 F R ? K ; 9F C ? 9 D;9F L ? KIL G :; G E G O K ; M A ; ? 9 L ? K C : 9F G ?9 FE G ; C; L G F M d d = ; ? 9 e T CF :? 9F 9 c d X f D GR gh a Y ff G F i : E R g h A Xe f G F i : ER gh H A A H T f G F i: L, HD 70 mgdL, LDL 60 mgdL, TG 140 mgdL. Pemeriksaan dilakukan sebelum ke apotek. 4. Jika apoteker melakukan penilaian pemahaman peneliti melalui three prime question, peneliti menjawab tidak tahu. 5. Jika apoteker bertanya masalah yang dihadapi pasien terkait penggunaan obat maka peneliti menjawab pasien mengonsumsi kapsul pare. jk l m y n o pq r p s n t n tu uu n v wn xn oy n z ken {| io 4 }~  €  € ‚ƒ „ƒ …† „ †‡ ˆ € †‰Š„ €ˆ ‹  „‹ ˆ Œ €Œ€‚ ƒ Š  † „ Ž € ‰ € „ ƒ y † ‡ „ € „€  † ‰† … † € Ž € ‰ ~  ~ ‘ ƒ ˆ † ‰ €„ ‹‡ †Ž †‰Š „€ˆ ’ † y † Œ€  y €  † ’ ˆ † Š  †„ „ † ‰† Œ€‚ † ˆ ‹ ˆ† ˆ Š  Ž €‚ ƒ  ‡ “ Œ† ˆ † ‰ € €‚ƒ „ ƒ †ˆ † Œ€ † y † ˆ †  ˆ€€  †… † † †‰Š „€ˆ€ … †  ‰ €‚ † y ††  ˆ Š Ž € ‚ƒ‡~ ” ~ ‘ ƒ ˆ † „€Ž€ …ƒ† ‰ € ‚† y † † ˆ Š Ž€‚ ƒ ‡ “ …† †‰ Š „ € ˆ€  Œ€‚ † ˆ ‹ ˆ †  ‰† „ ƒ €  „ †Ž Ž†Ž Œ €  „ Œ † ˆ † Žˆ€ †  ƒ Š y † ‡ …ƒ ‡ ‹ †ˆ † ‰ €  €‚ ƒ „ ƒ † …† ‚ † ’ • † Ž ƒ €  • – y ~ — ƒ „ ƒ ‘ €  ƒ Ž ˆ €‚†Œƒ • ˜ †ƒ „† ™ Žƒ † • ”š „ † ’ ‹ › ‚† Œ † „ • ‘ ‚~ › Œ †ƒ – Š ~ šš  €ˆ€  œ †† •   ‹ ž ‹ Œ † ’ Ÿ †  ‡‡† Š…ƒ Ž ƒ ‰ † Ž € ƒ • †Žƒ €  Œ € ‡ €‚ ‹ ’ Ž† ˆ ƒ „ … †…† “ € ˆ€  ƒ  ‡ †„ “ ¡ € Œ† Ž “ …†  y € ƒ ‰ € ‹ „~ ¢ ¢ ‰†Žƒ €  £š ˆ‡ … €  ‡†  Ÿ ¢ } š ¤ ¡ Œ “ ˆ Š ‚ € Ž „ € Š ‚ £¤ Œ ‡ ¥ … L, HDL 30 mgdL, LDL 165 mgdL, TG 250 mgdL. Pemeriksaan dilakukan sebelum ke apotek. 4. Jika apoteker melakukan penilaian pemahaman peneliti melalui three prime question, peneliti menjawab tidak tahu. 5. Jika apoteker bertanya masalah yang dihadapi pasien terkait penggunaan obat maka peneliti menjawab pasien mengonsumsi junk food ¦§ ¨ © y ª « ¬­ ® ¬ ¯ ª ° ª tu ±± ª ² ³ª ´ª «µ ª ¶· mpir · n 3. ¶¸ mb · r ¹ uisioner º» ¼ » º » ½ » ¾ ¿ À nis Á el  min : Usi  : à eril Â Ä t  Šd Â Æ il  ng Ç È p Â É Â Ê ilih  Šj  w Â Ë Â Å ÌÍ ÎÏÐÑ ÒÓ ÔÑ Õ Ö × ØÙ Ú ÑÛÑ Ü Ñ Û ÝÞ Ï Ü ÏÔ Ò Ó Ñ ÛÝÞ Ï Ü ÑÍ ß ÏÞ Ó Ñ Û ÐÑÔ Ó ×Í Ì àÓ Õ á á Ø Ì Ü Ñ âÓ ã Í ä àÓ Õ á á Ø Ì Ü Ñ âÓ Ò Í Ì × Ø âÑÕ Ì Ü Ñâ Ó ÏÍ Lain-lain .. sebutkan 2. Jumlah apoteker pendamping a. 1 orang b. 2 orang c. Lebih dari 2 orang d. Tidak ada 3. Jumlah asisten apoteker yang bekerja di apotek IbuBapak a. 1 orang b. 2 orang c. Lebih dari 2 orang d. Tidak ada 4. Jumlah resep yang masuk perhari a. Kurang dari 20 lembar b. 21-69 lembar c. 70-99 lembar d. Lebih dari 100 lembar Sumber : Adelina 2009 åæ ç è y é ê ëì í ë î é ï é tu ðð é ñ òé óé êô é õ ö÷ pir ö ø 4. õ emb ö ù Check list Variabel Indikator Penilaian ú eny û mp û i û n ü u û lit û s ý û þ id û k ÿ en û r û l û h ü eh û dir û n û poteker Keberadaan apoteker ú el û y û n û n konseling pelaksanaan pelayanan konseling þ û h û p û n konseling Membuka komunikasi antara apoteker dengan pasien. Menilai pemahaman pasien tentang pengunaan obat melalui three prime question Menggali informasi lebih lanjut dengan memberi kesempatan kepada pasien untuk mengeksplorasi masalah penggunaan obat. Memberikan penjelasan kepada pasien untuk menyelesaikan masalah penggunaan obat. Melakukan verifikasi akhir. Isi y û ng dis û mp û ik û n s û û t konseling O1 O2 O1 O2 O1 O2 O1 O2 Nama obat Indikasi Kontraindikasi Onset obat Rute obat Bentuk sediaan Waktu penggunaan obat pagisiangsore Waktu penggunaan obat sebelum sesudah sedang makan Jumlah frekuensi pelayanan Jumlah obat sekali minum Jumlah obat yang diberikan Efek samping Interaksi obat Makan, minuman, dan aktivitas yang harus dihindari Penyimpanan obat Pembuangan obat yang terkontaminasi atau yang telah dihentikan Sumber : PERMENKES No 35 Tahun 2014 y tu = 1 2 Benar = 1 3 Tidak = 0 4 Salah = 0 Benar jika sesuai dengan literature n berd k liter ur resep 1 1. Nama obat a. Kaptopril b. Furosemid 2. Indikasi a. Kaptopril : manajemen hipertensi, pengobatan gagal jantung, disfungsi ventrikel kiri setelah infark miokard, nefropati diabetes Drug Information Handbook, 2009. b. Furosemide : Terapi edema yang berkaitan dengan gagal jantung kongestif, penyakit liver dan ginjal, sebagai antihipertensi tunggal atau kombinasi Drug Information Handbook, 2009. 3. Kontra indikasi a. Kaptopril : hipersensitif terhadap kaptopril, inhibitor ACE lain, atau komponen dari formulasi angiodema yang berhubungan dengan pengobatan sebelumnya dengan inhibitor ACE Drug Information Handbook, 2009. b. Furosemide : hipersensitif terhadap furosemid, komponennya, atau sulfonylurea, koma hepatic, kekurangan elektrolit yang parah Drug Information Handbook, 2009. +, - . y 0 12 3 1 4 5 tu 66 7 8 9 0: ; =? A BC DA D E D F A B FG H I J KLMNL O H A PQ R S T LL NU C V W G B ? OH X J Y L MKL O H A PQ R S T LL NU Z [ WA BC DA D E D F A B FG H I XD \ W G B? OH X J = G D I K ] AW ? X H DD D E D F A B FG H I XD \ W G B? OH X J A DC I A _ ` D A W F aa W DD b F D a H c ? H D a cO D I D O D E D F A B FG H I J F D a HS ? H D a S XD O D I D O C V W G B ? OH X J F D a H XD O D I D O d ` D A W F aa W DD b ?C I W O c ? ? WXDe c ? XD aU D E D F A B FG H I J f g D O ?C I W O O D D b P Q R S T LLNU C V W G B ? OH X J Q C I W O DADW ? ?WXDe O D D b h i h Q S T Lf fU N j W OI D e \ G W ? H F aa W D D D E D F A B FG H I J f eD G H Y D IH k G W a i \B GO DA H B lD X CBB S TLLNU C V W G B ? OH X J f eD G H T D IH k G W a i \B GO DA H B lD X CBB S TLLNU fL j W OI D e BC DA ? D IH OH W O D E D F A B FG H I XD \ W G B? OH X J ?DAW D I H O H W O f A DC I A ff j W OI D e BC DA y D a X H C G H D D E D F A B FG H I XD \ W G B? OH X J O D? H a MO D ? H a X H C G H D ? CD y D fL AD C I A f T Efek samping a. Kaptopril menyebabkan batuk, takikardi, nyeri dada, kemerahan, gatal, dll Drug Information Handbook, 2009. b. Furosemid menyebabkan sakit kepala, gatal, mual, hipokalemia, hiperglikemia, konstipasi, gout Drug Information Handbook, 2009. 13. Interaksi obat a. Ketika inhibitor ACE diperkenalkan pada pasien dengan terapi diuretik, inhibitor ACE dapat menyebabkan hipotensi akut Drug Information Handbook, 2009. Kaptopril dan furosemid jika mn o p y q r st u s v q w q tu xx q y zq {q r| q } ~  € ‚ƒ ‚  „…† ‡ ‚ˆ‚ } …  ‚ „‚ ‰ ‚  Š€‹~Œ ˆ …  ~   ƒ‚ ‹ ƒ ‚  … … ƒ ‚ ‹ ~Œ~ Š… †‹… ‡ ~ Ž  ‚Š‹  Š † ~ ‘ „…† ‡‚ ˆ‚ }…   ‚ €†  ‡ …ˆ~ } ˆ …  y …„‚„ƒ ‚  Œ~ Š  ‹… ‡ ~ ‚ƒ €‹ } ‚ ˆ…  €† ‚   ~ …  … ƒ  € †  ‡ … ˆ~ } } †€ ~ ‹…† ‚ ’‹~  ‡  ‚’ ‹“ ” ••–—Ž ˜ ™ Ž š‚ ƒ‚‚“ ˆ~ €ˆ ‚ “ } ‚  ‚ƒ ‹ ~ ›~ ‹‚ ‡ y ‚  Œ ‚ †€ ‡ } ~ Œ~ } ‚† ~ ‚ Ž œ …† Œ …  ‹~ ˆ … †  ƒ  ƒ “ Œ~ } ‚ † ~ ‚ ‘ ’  Œ  ‘ “ } ~ …‹ † …  } ‚Œ  ‚ † ‚ ˆ“ } ‚  ‘ ‚ Œ † ‚  ‚  Œ‚†ˆ ‚’ …€‹ ~’‚ ‘ ž ‚ † … Ÿ ‹€ ƒ  …  y ‚ƒ~ ‹ ~ Š…†‹ … ‡ ~ “ ” •• ¡ — Ž ˜ ¢ Ž  …  y ~ ˆŠ ‚‚  „ ‚ ‹ ‚ Ž  ‚ Š‹  Š† ~ ‘ £ ‡ ~ ˆ Š ‚  } ~ ‹ …ˆŠ ‚ ‹ y ‚   ‡ … ¤ € ƒ “ ƒ …† ~  “}‚ ‹…† ‘ ~ }€   } ‚ † ~ ’ ‚Œ ‚ y ‚ Š ‚ }‚ ‡ € Œ € } ~ „ ‚ ‰‚ Œ ¥ • ¦ ž Ÿ §  “ ” •• –— „ Ž ¨€†  ‡ …ˆ ~ } £ ‡~ ˆŠ ‚ Š ‚ } ‚ ‡ € Œ € ” ¢ ¦ ž } ~ ‹…ˆŠ ‚ ‹ y ‚   ‡ …¤ € ƒ “ ƒ … † ~  “ } ‚ ‹ …† ‘ ~ }€   }‚ † ~ ’ ‚Œ ‚ y ‚ Ÿ §  “ ” ••–— ˜ ¡ Ž  …ˆ „ € ‚  ‚  „‚‹ y ‚  ‹ …† ƒ   ‹ ‚ ˆ~‚‡~ ‚‹‚€ y ‚   ‹ … ‘ ‚Œ } ~ Œ …  ‹~ƒ‚ ‚ Ž © „‚ ‹ ‡ ~‡ ‚ y ‚   ‹ ~ } ‚ƒ }~  € ‚ƒ ‚  €  ‹€ ƒ Š …    „ ‚ ‹ ‚ ‘ ‚  ~ “ ‡ … „‚~ƒ y ‚ } ~‡ ~ ˆ Š ‚  } ~ ‡ € ‚ ‹ € ‹…ˆŠ ‚ ‹  „‚ ‹ y ‚  ‹ …†Š ~‡ ‚Œ } ‚ † ~ Š …  y ~ ˆŠ ‚ ‚ „‚ † ‚  ª „‚ † ‚  ‘ ‚~ }‚  ‹ ~ } ‚ ƒ ˆ € } ‚Œ } ~ ¤ ‚  ƒ ‚€ ‚ ‚ƒ ª ‚  ‚ ƒ Ž « …‹ ‚ Š ~ ‚ Š ‚ „~ ‘ ‚  „ ‚ ‹ ‹…† ‡ … „ €‹ ‹… ‘ ‚Œ †€ ‡‚ƒ “ ‡ …„‚~ƒ y ‚ } ~„ € ‚  Ž © „‚ ‹ y ‚   †€ ‡ ‚ƒ } ~ „€ ‚  }…  ‚ ’ ‚† ‚ } ~Œ‚ ’€† ƒ ‚ } ‚  } ~ ‹~ ˆ„ €  } ~ } ‚ ‘ ‚ˆ ‹ ‚‚ Œ Ž ¬ ­® ­ ¯­ n berd ­°­ ± k ­² liter ­³ ur ´ µ sep 2 ˜ Ž ¶ ‚ ˆ‚  „‚ ‹ ‚ Ž š … ‹~ ‘ Š† …} ~‡ ‘  „ Ž § ‚ ‘ „ €‹ ‚ ˆ ‘ ”Ž ·  } ~ ƒ‚ ‡ ~ ‚ Ž š … ‹~ ‘ Š† …} ~‡ ‘  £ § … ‚‡  ‚ ‘ ‚‹‚ € Š…† …~‚ ‘ † Œ ~ ~ ‹~‡ ‚ ‘ …† ~ “ Š…  y ‚ ƒ~ ‹ ‡ …†€ˆ“ ‚‡ ˆ‚ „ †  ƒ Œ~ ‚ ‘ “ † …‚ƒ‡~ Œ~ Š… † ‡ … ‡ ~ ‹ ~  ‹…† Œ‚ } ‚ Š  „ ‚ ‹“ }…† ˆ‚‹~ ‹~‡ ƒ   ‹‚ ƒ “ } ‚ } … †ˆ ‚ ‹~ ‹ ~ ‡ ‚ ‹  Š ~ ƒ ¸  « … x Š Œ‚ †ˆ ¹ ‚ y ‚ Ž º» ¼ ½ y ¾ ¿ ÀÁ  À à ¾ Ä ¾ tu ÅÅ ¾ Æ Ç¾ Ⱦ ¿É ¾ ÊË Ì Í Î ÊÏ Ð ÍÑÒ Î Ó Ô ÕÒ Ö×ÒØÍ Ù Ñ ÚÛ Ú×Ù Í Ù Ú ÕÊÍ Ù Ü Í Ù Ñ Í Í × Ï ÐÛ Ê ÚÕÍ Ð Û Ø ÚÖ Ý Ú Þ Í ß Í Ö ÊÕÒ Ö× Ò ØÍ Ù ÑÚ y ÍÖ Þ à ÜÜ Ö à Ï ×Ù Ü Î Í ÐÜ ß Í Ö á ÕÏ Þ â Ö ã ÒÕÑÍ ÐÜ Ò Ö äÍ Ö à ÊÒÒ × Û åææç è Ë é Ë ê Ò ÖÐ Õ Í ÜÖ à Ü ×Í Ù Ü ÍË ëÚ Ð ÜÎ ØÕ Ú à ÖÜÙ Ò Î Ò Ö Ó ê Ò ÖÐ Õ Í Ü Ö à Ü × Í Ù Ü ÑÚ Ð Ü Î ØÕ Ú à ÖÜÙ Ò Î Ò Ö Ñ ÚÎÜ ØÏ Ð Ü ×Ú ß ÍÑÜÎ Í ÖÛ à Ü Í Ê ÚÐÚÙ ÑÚ Î ÎÜ Ð Ï Ù y Í Ö Þ ÐÜ à Í × à Ü× Ò ÖÐ ÕÒ ÎÛ Í Î ÚÕ Þ Ü ØÍ à Í ÒÊÍ Ð ê ÚÚ ì Ò y Ý Ú L, 1996. b. Salbutamole : Hipersensitif terhadap albuterol, amina adrenergik, atau komponen dari formulasi Drug Information Handbook, 2008. 4. Onset obat a. Metilprednisolon : 1-2 jam Drug Information Handbook, 2008. b. Salbutamol : 2-3 jam Drug Information Handbook, 2008. 5. Rute obat a. Metilprednisolon dan salbutamol : Oral. 6. Bentuk sediaan a. Metilprednisolon dan salbutamol : tablet. 7. Waktu penggunaan pagisiangmalam a. Metilprednisolon : Metilprednisolon 4 mg digunakan pagi setelah sarapan, siang setelah makan, dan malam sebelum tidur Drug Information Handbook, 2008. b. Salbutamol : Salbutamol 2 mg digunakan pagi, siang, malam dengan jarak waktu penggunaan 8 jam Drug Information Handbook, 2008. 8. Waktu penggunaan sebelumsesudahsedang a. Metilprednisolon : Metilprednisolon 4 mg dapat digunakan saat dan setelah makan Drug Information Handbook, 2008. b. Salbutamol : Salbutamol tablet diminum 1 jam atau 2 jam setelah makan Drug Information Handbook, 2008. íî ï ð y ñ ò óô õ ó ö ñ ÷ ñ tu øø ñ ù úñ ûñ òü ñ ýþ ÿ þ þ þ þ þ þ þ þ þ ÿ þ þ þ ÿ y þ y þ þ Efek samping a. Metilprednisolon : Reaksi yang merugikan meliputi hipertensi sementara pada pelayanan dosis awal dan peningkatan tekanan gula darah Drug Information Handbook, 2008. b. Salbutamol : menyebabkan tremor halus otot rangka terutama tangan, palpitasi, takikardia, ketegangan saraf, sakit kepala, vasodilatasi perifer, kram otot jarang. Reaksi hipersensitivitas, iskemia miokard, hipotensi, angiodema, urtikaria Martindale, 2009. 13. Interaksi obat a. Beta blocker propranolol tidak boleh diberikan kepada penderita asma karena dapat menyebabkan bronkokonstriksi yang serius, walaupun diberikan lewat tetes mata Stockley s Drug Interactions, 2008. b. Propranolol menurunkan efek albuterol dengan antagonis farmakodinamik Morales Daniel R, et al, 2014 . 14. Makanan, minuman, dan aktivitas yang harus dihindari a. Mengetahui dan menghindari faktor pencetus seperti asap rokok, bulu binatang, udara dingin, dan lainnya. Melakukan pola hidup sehat dan kegiatan fisik misalnya senam asma. Menghindari kegemukan Pharmaceutical Care Untuk Penyakit Asma, 2007. y tu + , - . 0 1 2 y 34 56 2 6 2 78 69 6 : 1 93 ; 5 1 = 23 7 ; 7 2 ? 3 4 56 2 = 3 9 1 4 56 9 y 62 1 ABCD C 1 32 D = 6 2 91 ; 3 2 = B 2 = 6 3 E6F 6 y 6 : 6 932 = 6 ; 1 D GH H IJ 8 K 6 ; 8 B 96 4 7 ; ? 34 56 2 = 3 91 4 569 y 62 1 ABCD C 1 32 D = 6 2 9 1 ; 3 2 = B 2 = 6 3 E6F 6 y 6 : 6 93 2 = 6 ; 1 D GHH IJ - L 0 1 4 8 B 6 2 6 2 786 9 y 6 2 9 1 C 7 2 96 4 32 6 3 6 9 6 B y 62 9 1 ; 6F = 3 F1 2 93 C 6 2 6 M869 3 6 y 62 9 3 = 6 C = 3 B 2 6 C 6 2 B 2 9 BC 5 1 2 78 696 2 ; 6 3 D 186 3 C 2 y 6 = 3 34 56 2 = 3 B 69 B 91 4 569 7869 y 6 2 9 1 5 3 6F = 6 3 5 1 2 y 3 4 56 2 6 2 86 6 2 N 86 6 2 ; 6 32 = 6 2 9 3 = 6 C 4 B = 6F = 3 A 6 2 C 6 B 6 2 6 C N 6 2 6 C O1965 3 656 8 3 ; 6 7 8 6 9 91 18 B 9 91 ; 6F B 6 CD 1 86 3 C 2 y 6 = 3 8 B 6 2 M869 y 62 B 6 C = 3 8 B 6 2 = 1 2 6 2 E 6 6 = 3 F6 2 E B C 6 2 = 6 2 = 3 934 8 B 2 = 3 = 6 ; 6 4 9 6 2 6 F P QR Q SQ n berd Q TQU k Q V liter QW ur XY sep 3 - Z 6 4 6 7869 6 : 1 9[7 43 2 8 K 34 19 3 = 3 2 G \ 2 = 3 C 6 3 6 : 1 9[7 43 2 ? ] : 9 3 51 G y 6 2 6 6 ; = 3 C 1 2 = 6 ; 3 C 6 2 = 1 2 6 2 = 3 19 = 6 2 B; [ 7 2 y ; B 16 D 9 1 B 96 4 6 56 = 6 5 6 3 1 2 y 62 1 4 BC K BC 6 2 = 6 D Elin Yulinah dkk, 2008. b. Simetidine : simetidin digunakan untuk pasien yang mengalami gangguan pencernaan peptic ulcer disease, gastric bleeding Lacy Charles Fet al, 2006. 3. Kontra indikasi a. Metformin : gangguan fungsi ginjal atau hati, predisposisi asidosis laktat, gagal jantung, infeksi atau trauma berat, dehidrasi, alkoholisme, wanita hamil, wanita menyusui Sukandar, Elin Yulinah dkk, 2008. _ ` a y b c de f d g b h b tu ii b j kb lb cm b no p qrst quqvs w x svyy z v {{ v | q rst quqv } { ~z | } { t q  } { t q t s~ } { u { x €~{ v y t z{ u{ v y { v yy z{ v } { t q o  { t q  }{ t q x sv yyz v{ { v ~{v q t quq v ‚ ƒ {r€ t q uq v ‚ u{ v v q z { t q uq v x{ u{ „ { v q t { rsv y z | zq … p † ‡{~ r { ˆ € t s ~{ xq ‚ ‰ŠŠ‹ Œ o  o † v| st €n{ t {o Žs t ƒ €~rqv w    ‘{r ’ q{n s t s | Ž s uq “ { t q€ v ” zq u s o no p qrst quqv w • Š r sv q t – s q | | Labs. 5. Rute obat a. Metformin dan simetidin : Oral 6. Bentuk sediaan a. Metformin dan simetidin : tablet 7. Waktu penggunaan pagisiangmalam a. Metformin : metformin 500 mg diminum pagi dan sore dengan selang waktu 12 jam Sweetman. S. 2009. b. Simetidin : simetidin 800 mg digunakan saat akan tidur atau 400 mg 2 pagi dan malam Lacy Charles F et al, 2009. 8. Waktu penggunaan sebelumsesudahsedang a. Metformin : metformin digunakan saat sedang makan untuk mengurangi efek samping yang berhubungan dengan pencernaan McEvoy 2002. b. Simetidin : simetidin digunakan bisa setelah atau sedudah makan karena ada tidaknya makanan tidak mempengaruhi absorbsinya Lacy Charles F et al, 2009. 9. Jumlah frekuensi penggunaan a. Metformin : metformin 500 mg digunakan sehari dua kali Sweetman, 2009. b. Simetidin : simetidin digunakan 800 mghari Lacy Charles F et al, 2009. 10. Jumlah obat sekali minum a. Metformin dan simetidin : satu kali minum 1 tablet 11. Jumlah obat yang diberikan —˜ ™ š y › œ ž Ÿ  › ¡ › tu ¢¢ › £ ¤› ¥› œ¦ › § ¨ ©ª«¬­®¯°± ² § ± ³ °¯ª« ° ² ° ± ´ ¯ § ³ ° ± µ¶¯ §³ ° ± µ ²°·ª®°¸ § ± ³ª · § ± y §¸ ¹º «§ · » ª « ¹ ¼¨ Efek samping a. Metformin menyebabkan diare, mual, muntah, kembung, kram, dan nyeri abdominal, flatulensi, dan anoreksia. Dalam dosis berlebih bisa menyebabkan hipoglikemia McEvoy, 2002. b. Simetidin umumnya mempunyai efek samping berupa sakit kepala atau pusing yang bersifat reversible Lacy Charles F et al, 2006. 13. Interaksi obat a. Penggunaan metformin dan simetidin secara bersamaan bisa menyebabkan penurunan ekskresi metformin oleh ginjal sehingga bisa menyebabkan lactic acidosis. Maka bila kedua obat ini harus digunakan dalam waktu bersamaan atau berdekatan maka turunkan dosis metformin untuk mencegah interaksi tersebut Karen Baxter, 2008. b. Kombinasi metformin dengan herbal kapsul pare dapat menyebabkan kondisi hipoglikemik parah yang dapat mengancam kehidupan pasien. Sehingga diperlukan monitoring dan kewaspadaan pasien dalam memnggunakan kombinasi metformin dan kapsul pare Poonam Tripathi, 2013. 14. Makanan, minuman, dan aktivitas yang harus dihindari a. Pasien diabetes sebaiknya mengurangi makanan berkarbohidrat tinggi, dan snack, dan sangat disarankan untuk menjaga agar makanan yang dikonsumsi mengandung gizi yang seimbang untuk mencegah timbulnya ganggun pencernaan seperti peptic ulcer disease maka hindari makanan pedas, makanan dengan kandungan asam tinggi, kafein dan alcohol Wells Barbara G, 2009. 15. Penyimpanan obat a. Metformin dan simetidin disimpan pada suhu kamar 25-30 o C, dalam wadah tertutup rapat dan terhindar dari cahaya matahari USP, 2009 ½¾ ¿ À y Á  ÃÄ Å Ã Æ Á Ç Á tu ÈÈ Á É ÊÁ ËÁ ÂÌ Á Í Î Ï Ð Ñ Ò ÓÔ ÕÖ× ÕÖ Ø Ó ÕÙ y ÕÖ × Ù Ñ ÚÛ ØÖ Ù ÕÒ ÜÖÕÝÜ ÕÙÕÔ y Õ Ö × Ù Ñ ÞÕß à Ü ß Ñ Ö ÙÜ Û ÕÖ Õ Ï á Ó Õ Ù Ý Ü ÝÕ y Õ Ö × ÙÜ à Õ Û àÜ ×Ô ÖÕ ÛÕÖ Ô Ö ÙÔÛ â Ñ Ö × Ø ÓÕ ÙÕ Ö Þ Õ × Ü ã Ý Ñ Ó ÕÜ Û Ö y Õ à ÜÝ ÜÒ â Õ Ö à Ü Ý Ô Õ Ù Ô ÙÑ Ò â Õ Ù Ø Ó Õ Ù y ÕÖ × Ù Ñ Ú â ÜÝ Õß à Õ Ú Ü â Ñ Ö y Ü Ò â ÕÖ ÕÖ Ó ÕÚÕÖ × ä Ó ÕÚ ÕÖ × Þ ÕÜÖ àÕ Ö Ù Ü à ÕÛ Ò Ô à Õß à Ü å ÕÖ×ÛÕÔ ÕÖ Õ Û ä Õ Ö Õ Û Ï æ ÑÙ Õ â Ü Õ â Õ Ó Ü ÞÕ Ø ÓÕ Ù ÙÑ ÚÝ ÑÓÔÙ ÙÑÞ Õß Ú Ô ÝÕ Û ã Ý Ñ Ó ÕÜ Û Ö y Õ à Ü ÓÔ ÕÖ ×Ï á Ó Õ Ù y Õ Ö × Ú Ô Ý Õ Û à Ü Ó Ô ÕÖ × àÑ Ö ×ÕÖ ç Õ ÚÕ à ÜßÕÖ ç Ô Ú ÛÕÖ à Õ Ö à Ü ÙÜÒ ÓÔ Ö à Ü à Õ ÞÕ Ò Ù ÕÖÕ ß Ï è éê é ëé n berd éìé í k éî liter éï ur ð ñ sep 4 ÍÏ ò ÕÒ Õ Ø Ó Õ Ù Õ Ï ó ÜÒ ô Õ Ý ÙÕÙÜÖ ÓÏ ò Ü ÕÝÜ Ö õ Ï ö Ö à Ü Û Õ Ý Ü Õ Ï ó ÜÒ ô Õ Ý ÙÕÙÜÖ ÷ â Ñ Ö ç Ñ× Õß Õ Ö Ý Ñ ÛÔ Ö àÑ Ú ÛÑ å Õ à Ü ÕÖ Û ÕÚà Ü Ø ô ÕÝ ÛÔÞÑÚ â Õ à Õ â ÕÝÜ Ñ Ö ßÜ â Ñ ÚÛ Ø Þ Ñ Ý ÙÑÚØ ÞÑÒ ÜÕ àÑ Ö × Õ Ö â Ñ Ö y ÕÛ Ü Ù å Õ Ö ÙÔ Ö× Û ØÚØÖ Ñ Ú Ð ø ù ú Õ Ù Õ Ô ÓÑÚ Ñ ÝÜ Û Ø ÙÜÖ ×× Ü Ð ø ù ÷ Ô Ö Ù ÔÛ Ò Ñ Ö ×Ô Ú ÕÖ × Ü ÒØÚÓ Ü à Ü ÙÕ Ý à Õ Ö ÒØÚ Ù Õ ÞÜ Ù ÕÝ Û ÕÚà Ü Ø ô ÕÝ ÛÔ ÞÕÚ Ü Ö û ÕÚ Û ÒÜ Ø Û Õ Ú à ã â ÚØÝ ÑàÔ Ú ÚÑ ô Õ Ý ÛÔÞ ÕÚ Ü ÝÕÝ Ü Û Ø ÚØÖ Ñ Ú ã Ô Ö ÙÔÛ Ò Ñ Ö×Ô ÚÕÖ × Ü Ú Ñ ÝÜ Û Ø Ý ÙÚÔÛ à ÕÖ Ý Ñ ÚÕ Ö ×ÕÖ ÜÝ ÛÑÒÜ Û ÙÚ ÕÖÝ Ü Ñ Ö ÙÏ ü Ü â Ñ Ú ÞÜ â Ü àÑ ÒÜ Õ ÷ Ô Ö ÙÔÛ Ò Ñ Ö×Ô ÚÕÖ × Ü ÛÕ à Õ Ú Û Ø Þ Ñ Ý ÙÑ Ú Ø Þ Ù Ø Ù Õ Þ LDL-C, apolipoprotein B dan trigliserida, dan meningkatkan HDL-C pada pasien dengan hiperkolesterolemia primer, pengobatan homozigot hiperkolesterolemia familial Drug Information Handbook, 2008. b. Niasin : terapi adjuvant dari dislipidemia untuk menurunkan resiko berulag infark miokard dan memperlambat progress penyakit arteri koroner, termasuk terapi kombinasi dengan agen antidyslipidemic lain ketika diinginkan penurunan trigliseridan dan peningkatan HDL. Pengobatan hipertrigliseridemia pada pasien dengan resiko pancreatitis, pengobatan penyakit pembuluh darah perifer dan gangguan peredaran darah Drug Information Handbook, 2008. ýþ ÿ y tu y y +, - y . y + , 1 2 + , - +, 3 4 1 5 6 + , 7 8 9 : : +, - ; 3 5 : + , + 8 9 : : , 9 +, - +, = ? y A B CD E C F A G A tu HH A I JA KA BL A MN O PQRST U VWX P W YZ [ \W Y ]] P YS SY S N [ Q _ SZ ` S ` [ Y a Z [ Q _ SZ ` S ` [ Y bc Q ] d [ e W V[ X S Y f X SR [ Z W T SV[ \ S d S QS R SQ T SV[ gVP ] h Y U iV Q S ` [ iY j S Y d e ii X k bcc lmN e N n [S Z[Y a Y [ S Z[Y o cc Q ] d [ e W V [ X SY p X S R[ Z WT S V [ g V P ] h Y U iVQS ` [i Y j SY d e ii X k b cc lmN fc N O PQRST i e S ` Z W X S R[ Q [Y PQ S N [ Q _ SZ ` S ` [ Y d SY Y [SZ [ Y a f ` S e R W ` ff N O PQRST i e S ` y SY ] d [ e W V [X S Y S N [ Q _ SZ ` S ` [ Y d SY Y [SZ [ Y a Q SZ [ Y ]q Q S Z [ Y ] d [ e W V [X S Y Z W e SY y S X fc ` S e RW ` f b N Efek samping a. Simvastatin : sembelit, perut kembung, dyspepsia, transaminase miningkat, infeksi saluran pernafasan atas, nyeri perut, diare, sing, kelelahan, sakit kepala, insomnia, mual, pruritus, trombositopenia, vertigo Drug Information Handbook, 2008. b. Niasin : aritmia, edema, hipotensi, palpitasi, takikardia, insomnia, sakit kepala, migraine, mual, muntah, rhabdomyolysis, myopathy dengan HMG-CoA reductase inhibitor Drug Information Handbook, 2008. 13. Interaksi obat a. Pelayanan simvastatin bersama niasin meningkatkan efek samping dari simvastatin Drug Information Handbook, 2008. 14. Makanan, minuman, dan aktivitas yang harus dihindari a. Aktivitas fisik teratur dan tidak terlalu berat, yaitu 30 menit tiap harinya untuk sebagian besar hari dalam seminggu harus diusahakan. Mengurangi konsumsi lemak total, lemak jenuh, dan kolesterol untuk mendapatkan bobot badan yang sesuai. Peningkatan konsumsi serat larut dalam bentuk oat, pectin, gum, dan psyllium dapat membantu penuunan kolesterol total dan LDL ISO Farmakoterapi, 2009 rs t u y v w xy z x { v | v tu }} v ~ v €v w v ‚ ƒ „ … † ‡ y ˆ‰ Š‹ ‡ ‹ ‡ Œ ‹Ž ‹„  ˆ‰  ‹ ‘ Ž ‹ Žˆ‡ ’ ‘ ˆ‰ Š‹ ‡ “ ˆ Ž† ‰ Š‹Ž y ‹ ‡ ” • ‹ Š‹Ž Š ‹ “ ‹ Ž † ‰ Š† • ‹Ž –• † ƒ —˜™ š › œ •– ”  ‡ žŒ • ‰ ‹Ž ˆ Œ ‡ Ÿ ‹ ‡ “ ŒŒ ¡ ¢ ™ ™ £¤„ „ ¥ ˆ ‹ ‘ ˆ ‡ ’ ‘ ˆ‰ Š‹ ‡ Š‹ “ ‹ ‘–¦– •– ‹ ‡ ” ‹ ‡ Ž† • Œ ‡ Ž • Œ § ‚ ƒ — ˜™ š › œ •– ”  ‡ ž Œ • ‰ ‹Ž ˆ Œ ‡ Ÿ ‹ ‡ “ ŒŒ ¡ ¢ ™™ £ ¤„ ‚ ¨ „ … † ‰  – ‹ ‡ ” ‹ ‡ Œ‹ Ž y ‹ ‡ ” Ž † • Œ ‡ Ž‹ ‰ˆ ‡ ‹ ‘ ˆ ‹Ž ‹ – y ‹‡ ” Ž † § ‹ ¦ “ ˆ ¦ † ‡ Ž ˆ ‹ ‡ ‹„ ©‹Ž ‘ ˆ ‘ ‹ y ‹‡ ” Ž ˆ “ ‹ “ ˆ ” – ‡ ‹ ‹ ‡ – ‡ Ž – Š † ‡ ” Œ ‹Ž‹ ‡ § ‹ ” ˆ ¡ ‘ †‹ ˆ ‡ y ‹ “ ˆ ‘ ˆ‰ Š‹ ‡ “ ˆ ‘ – ‹Ž – Ž† ‰ Š‹Ž Œ‹Ž y ‹ ‡ ” Ž † • Š ˆ ‘ ‹ ¦ “ ‹ • ˆ Š † ‡ y ˆ ‰ Š‹ ‡ ‹ ‡ ‹ • ‹ ‡ ” — ‹ • ‹ ‡ ” § ‹ ˆ‡ “ ‹ ‡ Ž ˆ “ ‹ ‰ – “ ‹ ¦ “ ˆ ª ‹ ‡ ” ‹ – ‹ ‡ ‹ — ‹ ‡ ‹ „ « †Ž‹Š ˆ ‹ Š‹ ˆ § ‹ Œ ‹Ž Ž† •‘ † – Ž Ž† § ‹ ¦ •–‘ ‹ ¡ ‘ † ‹ ˆ ‡ y ‹ “ ˆ  – ‹ ‡ ” „ ©‹Ž y ‹‡ ” •– ‘ ‹ “ ˆ  – ‹ ‡ ” “ † ‡ ” ‹ ‡ ¬ ‹ • ‹ “ ˆ ¦ ‹ ‡ ¬ –• ‹ ‡ “ ‹ ‡ “ ˆ Žˆ‰  – ‡ “ ˆ “ ‹ § ‹ ‰ Ž ‹ ‡ ‹ ¦ „ ­® ¯ ° y ± ² ³´ µ ³ ¶ ± · ± tu ¸¸ ± ¹ º± »± ²¼ ± ½ ¾¿ pir ¾ À 5. Á rhitung ¾ À Á ersent ¾ à e Á el ¾Ä s ¾ À ¾¾ À Á el ¾ Å ¾ À ¾ À Æ onseling di ÇÈ otek Æ ot ¾ Med ¾ À ÉÊ Ë Ì ÍÎÏÐ ÑÒ Ó ÔÒ ÓÍÔÕÏÖ ×Ê Ø Ë ÌÍÙ Ì Ò Ð Ô Ù Ì ÚÌÛ Ô y ÔÒ Ô Ò ÖÜÒ Ù Ì ÛÏ Ò Ó ÝÏ Ô Ú Ü Ð Ì Ö Ö Ü ÐÔ Þ Ì Ý Ô Ò ß à á â ã ä à åâ æ çæ à è ä âé êæ ë ê ì êê ì æ à ì ë â é í ì î ï ï ð ð ï ï ñ ð ï ï ò ð ï ï ó ð ï ï ô ð ï ï õ ð ï ï ö ð ï ï ÷ ð ï ï ø ð ï ð ï ð ï ð ð ð ï ð ñ ð ï ð ò ï ï ð ó ï ï ð ô ï ï ð õ ï ï ð ö ð ï ð ÷ ð ï ð ø ð ï ñ ï ð ï ñ ð ð ï ñ ñ ð ï ñ ò ï ï ñ ó ð ï ñ ô ð ï ñ õ ð ï ñ ö ð ï ñ ÷ ï ï ñ ø ð ï ò ï ð ï ò ð ð ï ò ñ ð ï ò ò ð ï ò ó ð ï ò ô ð ï ò õ ð ï ò ö ð ï ò ÷ ð ï ò ø ð ï ó ï ð ï ó ð ï ï ó ñ ï ï ó ò ï ï ó ó ï ï ó ô ï ï ó õ ï ï ó ö ð ï ó ÷ ð ï ó ø ð ï ô ï ð ï ô ð ð ï ô ñ ð ï ô ò ï ï ô ó ï ï ô ô ï ï ô õ ï ï ô ö ï ï ô ÷ ï ï ô ø ï ï õ ï ï ù ú û é ê ü ë æ à è ó ï ý âè ë âì å ê ë â õ õ þ õ ö ÿ Ì Ð Ì ÍÔ ÒÓÔÒ ÉÚ Ü Ð Ì Ö Ì Í Ð ÏÝÔ Ö ÌÛÔ Ö Ñ Ö Ô Ò Ú Ì ÛÔ y Ô ÒÔ Ò Ö ÜÒ Ù ÌÛÏ ÒÓ Ø ÉÚ Ü Ð Ì Ö Ì Í ÌÛ ÔÖ Ñ Ö Ô Ò Ú Ì ÛÔ y Ô Ò Ô Ò ÖÜÒ Ù ÌÛÏÒ Ó y tu pir 6. erhitung ersent e l s n onseling +, - . 1 ,0 , 2 1 3 4 5 6 7 8 4 96 : ; : 4 = 6 ? : ? A ?? A B ?C ?8 ? A 3 4 A 6 D A E B ? C ?8 F B ?C ? 8 G B ?C ?8 H B ?C ?8 I B ?C ? 8 J K K F F K F F K K K G F K K K K K K H F K K K K K K I F K K K K K K J F F F F F K K L F F F F F K K M F F F F F K K N F F F F F K K O F F F F F K F K F F F F F K F F F F K K F K F G F K F F K K F H P P P P P K F I P P P P P K F J P P P P P K F L P P P P P K F M F F F F F K F N F F F F F K F O F K F F F K G K F K K K K K G F F F F F F K G G F F F F F K G H P P P P P K G I F K F F K K G J F K F F K K G L F F F F F K G M F F F F F K G N P P P P P K G O F F K K F K H K F K F F K K H F F F F F F K H G F K F F K K H H F K F F K K H I F K K K F K H J F K K K K K H L F K F F F K H M F F F F F K H N F F F F F K H O F F F F F K I K F K K K K QR S T y U V WX Y W Z U [ U tu \\ U ] U _U V` U a b c d d d d d a b e d d d d d a b f d d d d d a b b d d d d d a b g d d d d d a b h d d d d d a b i c c c c c a b j c c c c c a b k c c c c c a g a c c c c c a g c c c c c c a g e c a c c a a g f d d d d d a g b d d d d d a g g d d d d d a g h d d d d d a g i d d d d d a g j d d d d d a g k d d d d d a h a d d d d d l m n op q r s t u b a e f f c f c e h v w u r w x yp r w c a a g i z g i i z g i i z g h g {|} | ~ €  € ‚ ƒ ‚ „…† }| ‡ | ~ } ˆ‰  ‡ Š | ‹  ‡ Œ ‡ € … | ‹  y  € € ‡† €  | ‹ˆ €  Ž ‚ „…† }| ‡ | ~ } ˆ‰  ‡ Š | ‹  ‡ Œ ‡ € }  … € ‡† €  | ‹ˆ €  ‚  …† }| ‡ |~ Š | ‹  ‡ Œ ‡ € }   … € ‡† €  | ‹ˆ €  ‘ ŒŠ Œ  … | ~  | € }  | … | ‹  ‡  € € }   … € ‡† €  | ‹ ˆ €  ‚ jumlah apoteker yang melakukan tahapan konseling jumlah apoteker yang melakukan pelayanan konseling ×100 persentase dihitung dari total apoteker yang melakukan pelayanan konseling ’ “ ” • y –—˜™ š˜›– y – tu œœ –  ž– Ÿ–— t – ¡ ¢ pir ¡£ 7. ¤ erhitung ¡£ ¤ ersent ¡ ¥ ¦ ¤ eny ¡ ¢ p ¡§¡ £ Isi ¨ onseling Ob ¡ © di ª potek ¨ ot ¡ « ed ¡£ ¬ ­® ¯ ° ® ±²³ ´µ¶ y ­·´ ­ ¯ ­¶ ¯ ® ¯ ± ² ¶® µ°¯ ¶¸ ¹¯ ­´ ²ºµ ± » ² º ­ ¼ µ ¹­ ¶ Isi Konseling Kode Apotek Jumlah 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ ½ ¾ Nama obat 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 12 12 Indikasi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ À À Kontra indikasi 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ Á Á Onset obat ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ Rute obat ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ Bentuk sediaan 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ Á Á Waktu penggunaan pagi siang sore 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 12 12 Waktu penggunaan sebelum sesudah sedang makan 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 12 12 Jumlah frekuensi pemberian 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 12 12 Jumlah obat sekali minum 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 12 12 Jumlah obat yang diberikan 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 12 12 Efek samping 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 5  Interaksi obat 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 5 5 Makanan, minuman, dan aktivitas yang harus dihindari 1 1 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 2 2 Penyimpanan obat 1 1 ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ 1 1 Pembuangan obat ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ Jumlah 10 10 6 6 7 7 6 6 13 13 10 10 8 7 7 7 7 7 10 10 6 6 8 8 Ã Ä Å Æ y ÇÈÉÊ ËÉÌÇ y Ç tu ÍÍ Ç Î ÏÇ ÐÇÈ t Ç Isi Ñ onseling Ñ ode ÒÓ otek Ô uml Õ h Ö×Ø Ö×Ù Ö × Ú Ö× Û ÖÜÖ ÖÜ× Ö ÜÜ ÖÜÝ ÖÜÞ ÖÜ ß Ö ÜØ ÖÜÙ ÖÜ Ú ÖÜ Û ÖÝÖ àá â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã à á â ã ä Õ å Õ ob Õ t _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 Indik Õ æ i _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 9 9 Ñ ontr Õ indik Õ æ i _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 _ _ 5 5 Onset ob Õ t _ _ _ _ 1 1 _ _ 1 1 ç ute ob Õ t _ _ _ _ 1 1 _ _ 1 1 è entuk sedi ÕÕ n _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 _ _ 1 1 5 5 é Õ ktu penggun ÕÕ n p Õêë si Õ ng sore _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 é Õ ktu penggun ÕÕ n sebelum sesud Õ h sed Õ ng m Õ k Õ n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 Ô uml Õ h frekuensi pemberi Õ n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 Ô uml Õ h ob Õ t sek Õ ì i minum _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 Ô uml Õ h ob Õ t y Õ ng diberik Õ n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 11 11 í fek s Õ å ping _ _ 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 5 5 Inter Õ ksi ob Õ t _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 10 10 M Õ î Õ n Õ

n, minum

Õ

n, d

Õ n Õ kitivit Õ æ y Õ ng h Õï us dihind Õï i _ _ 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 _ _ 4 4 ð enyimp Õ n Õ n ob Õ ñ _ _ 1 1 1 1 _ _ 1 1 _ _ 3 3 ð embu Õ ng Õ n ob Õ ñ _ _ 1 1 _ _ _ _ 1 1 Ô uml Õ h _ _ 10 10 13 13 8 8 8 8 11 11 8 8 _ _ 8 7 9 9 12 12 13 13 _ _ 8 8 7 7 ò ó ô õ y ö÷øù úøûö y ö tu üü ö ý þö ÿö÷ t ö Isi onseling ode otek h ob t _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 Indik i 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9 9 ontr indik i 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 4 Onset ob t 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 ute ob t 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 entuk sedi n 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 4 ktu penggun n p si ng sore 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 ktu penggun n sebelum sesud h sed ng m k n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 uml h frekuensi pemberi n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 uml h ob t sek i minum 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 uml h ob t y ng diberik n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 fek s ping 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 Inter ksi ob t 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 5 5 M n

n, minum

n, d n

ktivit y ng h us dihind i 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 5 5 enyimp n n ob 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 2 enyi n ob 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 uml h 10 10 7 7 8 8 14 14 7 7 8 8 8 8 10 10 12 12 9 9 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ y y tu + , t Isi - onseling - ode . otek 01 h 234 2 3 5 2 3 6 2 3 7 2 8 2 289 28: 2 8 ; 2 83 2 88 2 84 28 5 28 6 28 7 2 4 2 V N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N SV N =? ob t _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 6 Indik i _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 5 5 - ontr indik i _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 3 Onset ob t _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ A ute ob t _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 B entuk sedi n _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 3 C ktu penggun n p DE si ng sore _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 6 C ktu penggun n sebelum sesud h sed ng m k n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 6 uml h frekuensi pemberi n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 6 uml h ob t sek 1 i minum _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 6 uml h ob t y ng diberik n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 6 F fek s ? ping _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 Inter ksi ob t _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 5 5 M G n n, minum

n, d n

ktivit y ng h H us dihind H i _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 4 I enyimp n n ob J _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 2 I embu ng n ob J _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ uml h _ _ 8 8 8 8 10 10 12 12 13 13 9 9 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Keterangan : : apoteker tidak menyampaikan isi konseling 1 : apoteker menyampaikan isi konseling - : apoteker tidak melakukan pelayanan konseling C : captopril F : furosemid MP : metilprednisolon SA : salbutamol M : metformin S : simetidin SV : simvastatin N : niasin K L M N y OPQR SQTO y O tu UU O V WO XOP t O Y Z[ \ ] [ _` a Z ]\ b Z [ cde y Z fc Z \ Ze _ e[ d] \ eg Isi h onseling h ode i j otek k uml l h mmn mm o mm p m mq mm r mm s m mt m mu mm v m nm mnn m n o mn p m nq mn r w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x w x y l z l ob l t n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n _ _ _ _ _ _ 12 12 indik l{ i 1 1 _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 7 7 h ontr l indik l{ i 1 1 _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 3 Onset ob l t _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ | ute ob l t _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ } entuk sedi ll n _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 3 ~ l ktu penggun l l n p l € si l ng sore _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 12 12 ~ l ktu penggun l l n sebelum sesud l h sed l ng m l k l n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 12 12 k uml l h frekuensi pemberi l n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 12 12 k uml l h ob l t sek l i minum 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 12 12 k uml l h ob l t y l ng diberik l n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 12 12 ‚ fek s l z ping 1 1 _ _ 1 _ _ _ _ _ _ 1 _ _ _ _ _ 1 1 _ _ 1 _ _ _ _ _ _ 5 2 Inter l ksi ob l t _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ 1 1 _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ 5 5 M lƒ l n l

n, minum

l

n, d

l n l ktivit l{ y l ng h l „ us dihind l „ i _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ 1 1 _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 3 … enyimp l n l n ob l † _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 … embu l ng l n ob l † _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ k uml l h 8 8 6 6 7 6 6 6 12 12 10 10 9 8 7 7 7 7 10 10 6 6 8 7 _ _ _ _ _ _ ‡ ˆ ‰ Š y ‹ŒŽ ‹ y ‹ tu ‘‘ ‹ ’ “‹ ”‹Œ t ‹ Isi • onseling • ode –— otek ˜ ™š › œ  žŸ žŸ ¡ žŸ ¢ žŸ £ ž ¤ž ž ¤Ÿ ž¤¤ ž¤ ¥ ž¤ ¦ ž¤ § ž ¤ ž¤ ¡ ž¤ ¢ ž¤ £ ž ¥ ž ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¨ © ª « ¬ ­®­ ob ­ t _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 Indik ­ ¯ i _ _ 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 _ _ 8 9 • ontr ­ indik ­ ¯ i _ _ 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 4 5 Onset ob ­ t _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ 1 1 ° ute ob ­ t _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ 1 1 ± entuk sedi ­­ n _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ 1 1 _ _ 5 5 ² ­ ktu penggun ­­ n p ­³´ si ­ ngm ­ l ­ ® _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 ² ­ ktu penggun ­­ n sebelumsesud ­ h sed ­ ng m ­ k ­ n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 µ uml ­ h frekuensi pemberi ­ n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 µ uml ­ h ob ­ t sek ­ ¶ i minum _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 12 12 µ uml ­ h ob ­ t y ­ ng diberik ­ n _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ 1 1 11 11 · fek s ­ ® ping _ _ _ _ _ _ _ _ 1 _ _ _ _ _ _ 1 1 1 _ _ _ _ 1 1 _ _ 2 4 Inter ­ ksi ob ­ t _ _ 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ 1 1 9 9 M ­ ¸ ­ n ­

n, minm

­

n, d

­ n ­ ktivit ­ ¯ y ­ ng h ­¹ us dihind ­ ¹ i _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ 4 4 º enyimp ­ n ­ n ob ­ » _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ 3 3 º embu ­ ng ­ n ob ­ » _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ µ uml ­ h _ _ 10 10 12 12 6 8 7 8 11 11 8 8 _ _ 7 7 7 8 12 12 8 8 _ _ 9 9 7 7 ¼ ½ ¾ ¿ y ÀÁÂà ÄÂÅÀ y À tu ÆÆ À Ç ÈÀ ÉÀÁ t À Isi Ê onseling Ê ode ËÌ otek Í uml Î h ÏÐÑ Ï Ð Ò Ï ÐÐ ÏÐÓ Ï Ð Ô Ï ÐÕ Ï ÐÖ Ï Ð× Ï Ð Ø Ï Ó Ï Ï ÓÑ Ï Ó Ò ÏÓÐ Ï ÓÓ Ï Ó Ô Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Ù Ú Û Î Ü Î ob Î t Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 Indik ÎÝ i 1 1 1 1 _ _ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9 9 Ê ontr Î indik Î Ý i 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 4 Onset ob Î t 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 Þ ute ob Î t _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 1 ß entuk sedi ÎÎ n _ _ _ _ _ _ 1 1 _ _ _ _ _ _ 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 4 à Î ktu penggun ÎÎ n p Î áâ si Î ng sore 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 à Î ktu penggun ÎÎ n sebelumsesud Î h sed Î ng m Î k Î n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 Í uml Î h frekuensi pemberi Î n 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 10 Í uml Î h ob Î t sek Î ã i minum