Kondisi Oseanografis yang Mempengaruhi Keberadaan Tuna Tujuan Pemasaran Tuna

íî

2.6 Kondisi Oseanografis yang Mempengaruhi Keberadaan Tuna

ïðñ ò ó ò ôõö÷ ø ðùñ ôú ù ñò ù ûü÷ ò ð ÷ òù ø ò u t y ò ù ñ ýüý ûüùñò÷úþð ôü þðÿú ûòù ð ô ò ù t ú ùò ò ÿ ò ø ò þ úþú s òø ðù ð t ò ÿ ò ù ôòù ÿú ù ñ òù ö ô ðñ üù dissolved oxygen ü ò ÷ò úýúý ðô òù õ ú ùò ÿ ò û ò t t úýúþ ÿ òù ü÷ôü ý òù ñ ð ò ô ü ò÷ò öû õðýòø ûò ÿ ò û ü÷ ò ð÷òù øò u t ÿ ü ù ñ òù ôð ò ÷òù s úþú  30C. Sebagai perairan laut tropis yang mendapatkan curahan sinar matahari sepanjang tahun, massa air permukaan laut Indonesia memiliki suhu rata-rata tahunan 27C 28C, dengan fluktuasi relatif kecil. Artinya, ikan tuna bisa berada di perairan laut Indonesia sepanjang tahun. Bahkan diperkirakan, perairan laut Indonesia menjadi salah satu tujuan migrasi utama gerombolan ikan tuna, baik yang berasal dari belahan bumi selatan Samudra Hindia maupun dari belahan bumi utara Samudra Pasifik Dahuri, 2008. Jenis ikan tuna madidihang yellowfin tuna lebih menyukai hidup di sekitar lapisan termoklin dengan kisaran suhu perairan antara 18C 31C. Umumnya, daerah ini terletak di sekitar permukaan laut sampai kedalaman 100 m. Daerah penangkapan madidihang masih cukup baik di perairan dengan suhu sampai 14C Dahuri, 2008. Tuna mata besar Thunnus obesus merupakan jenis yang memiliki toleransi suhu yang paling besar, yaitu berkisar antara 11-28ºC dengan kisaran suhu penangkapan antara 18-23ºC Uda, 1952 vide Supadiningsih, 2004. Ikan tuna sirip biru selatan bisa hidup optimal di perairan laut dengan kisaran suhu 5C 20C. Ikan cakalang dapat hidup di perairan dengan kisaran suhu 16C 30C, tetapi suhu yang optimal adalah 19C 23C Dahuri, 2008. Kandungan oksigen terlarut dalam perairan laut mempengaruhi fisiologi ikan tuna. Kisaran kandungan oksigen yang optimal bagi yellowfin tuna adalah 1,5 2,5 ppm mg per liter; untuk bigeye 0,5 1,0 ppm; untuk albakora 1,7 1,9 ppm; dan untuk cakalang 2,5 3,0 ppm Dahuri, 2008.

2.7 Penanganan Tuna

2.7.1 Penanganan tuna di atas kapal

u t t t s y y frozen sashimi t y tu u y u s s t + , w u u s t u s + t t u s y hose + + t - t , spike t t + y t t - t , . s t t - t t t , u , 1 y tu t t t t , u s u y t + , . t t t s t y t t , 1 , + s + u s t , t t y + + t t y t t , 2 + u u t , 3 u t u s + u t + , hose t u s t y t u t u + y , 4 t y y + u u hose , 5 u t hose + - y , 6 y t + s , 7 t t y t , 5 89 :;:; = = ? = = ; ABA CD =C E CF =C D y =C D G = = t GE H =IJI=C y = E t JK LM ; =F JII=C E F = u G =C ; AB A CD F ; J= C= GE G = = N y =C D t ; IJ J H GE := w = N E CF =C D O P M ; = F JII=C E F = u G = C ; A t A CD C= GE G = = N GE F J G J t F ;D E t E D = E CF = C D O Q M ; = F JII=C G = C ; AB A CD C= GE G = = N GE I; G J= F E F E ; u t F == E GE : = D E = C G ;= C F E E G = G =O F ; t = G == t J H = G ;C D=C ? == ; =F JII=C G =C ; ABA CD GE := D E =C G ;=C R =C t JCD S T ;:J=C D =C E CF =C D N = u s :; F E N O G ;C D=C I= t = H = E C ; C= EH = C U performance M t JC= N = u s : = E I S V M W ;= t E I= C sy = = X G ;C D=C ? = = ; = t E I=C C= G E sy = = X G = E ;I A := D E =C :; H =I=C D y = C D t ; F = :J CD I; G ; =CO G ;C D=C ;= t E I= C sy == X E C E :; = t E E I= C t ; F ;:J B :; t J H Y : ; t J H F J G = N = t E S T A F ; s ; C D; H J= =C G = = N N = u s G = H = w =I B u F ;F E C D I= t Y F E C D I= t C y =O I= ; C= w =I B u u C B JI ; = t E I=C E I=C F = = E E I= C E tu = t E G == t ; ;CD= J N E I; H =C ? = =C I; H J= C y = G = = N G = E :=G =C E I= C S Z M T ; :J= CD=C E F E ; u t GEH =IJI=C G ; C D =C ? = = ; :; H = N ; u t y =C D GE J H = E G = E := D E =C G J:J E I=C F = = E I; := D E =C F E E G = G = S [ ;J= E F E ; u t O R =CD= C F == E = G = y =C D t ; t E C DD= H F ; GE I E t JC S [ ; H = J B ; u t R JD = N = u s GE :J= C D S \M ]; =I N E GEH =IJI= C ;C? J ?E =CO GE J H = E t ; u t == G = E t ; = t Y t ; = t y =C D t ; ABA CD = t = u t ; EE F S = = N N = u s GE I; H J= I= C s == E :; F E NS = = N y =C D = F E N t ; t = N =C = t = u t ; I JJ H = I=C ;C y ;:=:I = C A F ; s ; :;IJ = C t E G = I ; = t = G =C BE G = I : ; R = H =C G ; CD=C := E I S W ;CJ u t _ = G =C [ t =C G = E F =F E ` =F E A C= H U_ [ ` M U Paab c M ; H = H J E [ ` d a L Y Pb \ QSQY Paab O ; C=C D=C= C G =C ;C D AH = N =C t JC = F ; D = JC B JI sashimi t ; GE E G = E K LM T ;C; E ==C ULM T AB ;CF E := N = y = K u tu := N =C :=IJ IJ =C D := E IO JIJ = C G =C R ;C E s t E G =I F ;F J= E O I A C B = E C=F E :=I B ; E = t A D ;C G = C B ; G = = t C y = = t = =C?E CD S U P M ] J R J=CK ; C G == t I= C := N =C :=IJ y = C D ; ; CJ N E ; s y = = t =C u tu G =C t ; N E C G = G = E I A C B = E C=F E :=I B ; E = t A D ;C s ; t = :;: = s G = E = t = =C ?E C D S U Q M T ; t JC R JI K t JC= F ;D = y =CD GE t ;E = = G = JC E t ; CD AH = N =C GE t =C D=C E F ; ? = = ? ;= t O ? ; = t G = C :; F E N F ; t = F J N J JF = t E I= C GE ; N = t E I=C =IF E = H e O e  f S T ;; E IF ==C t ; N = G = = t = =C ?E CD GE H =IJI=C t ; N = G = F ; t E = E I=C G ;C D=C ; :JI= E CF = C D G =C J H u t S gh ij k lmn o n p qm r s r j k tu lm v p w q x q y q y zt t t { qm | qm zt m u q } p mq v p w q zu l { p ~ s ij o€o qm y } l } w l {v p x z qm z tut { qm | q m } lmn l q x zt m u q } p mq v p w q zu l { p ~ s ‚ j k l t o m €o z y ƒ lmn o n p qm | p „ q z o z qm | lm  qm nq { q } l m o v q ƒ w q  p qm t o w o x p z qm | lmqm q p { | p m p m ~ k l m o v q ƒ qm | p „ q z o z qm v l q { q x | lm qm v o v o mqm v p v p z } o „ q p | q { p z l ƒ q „ q v q } ƒ q p l zt { ~ k { t v l s | p „ q z o z qm | lm  qm n l ƒ q t … nl { } q t | qm s q m p t l { s l { t q v o x o ƒ o v q t p z qm | p ƒ l { t q x qm z q m } q z v p } q „ † … †  ‡ ~ ‚ j k l } tut m qm v p { p ƒ s r j k tu lm v p w q x q y q y z l } o m | o { q m } u t o … zt m u q } p mq v p w q zu l { p ƒ q t t  lm … } q v p x q | q v p { p ƒ~ s ij o€o qm y } lm | q ƒ q t z qm p z qm y q m  w l {v p x | q { p v p { p ƒ v l { t q w l w q s | q { p zt m u q } p mq v p w q zu l { p ƒ q t t  l m ~ s ‚ j k l t o m €o z y v p { p ƒ p z qm | p ƒt t t m v ln q { q } qm o q „ | q { p q { q x l zt { z l z l ƒ q „ q ~ k l } tut m qm | p „ q z o z qm v ln q { q n l ƒ q t … n l {} q t | qm v q m p t l { v l x p m  q t p | q z } lm y l w q w z qm ƒ l mn l } q { qm ƒ q | q t q x q ƒ w l { p z o u m y q | lm  qm v o x o ƒ o v q t p z qm } q z v p } q „ † … †  ‡ ~ †j ˆ t { t q v p } u tu s grading j s r j k tu lm v p w q x q y q y z l } o m | o { qm } u t o ~ s ij o€o qm y } lm | q ƒ q t z q m } u tu y qm  s l v o q p | l m  qm y q m t l „ q x | p t lm u o z qm ~ s ‚ j k l t o m €o z y v t { t q v p | p „ q z o z qm t l { x q | q ƒ } u tu s grading j ~ ˆ l „ q } q v t { t q v p p z qm | p t qmq m p v l nq { q nl ƒ q t … nl {} q t | qm w l {v p x s l { t q v o x o ƒ o v q t p z qm | p ƒ l { t q x qm z qm } q z v p } q „ † … †  ‡ ~ ‰j k lmn o n p qm i s r j k tu lm v p w q x q y q y ztu t{ qm | qm zt m u q } p mq v p w q zu l { p ~ s ij o€o qm y } l } w l {v p x z qm z tut { qm | q m } lmn l q x zt m u q } p mq v p w q zu l { p ~ s ‚ j k l t o m €o z y ƒ l mn o n p qm | p „ q z o z qm | lm q m nq { q } l m o v q ƒ ƒ q | q w q  p qm t o w o x p z q m | l mqm q p { | p m p m ~ k lm  o v q ƒ q m | p „ q z o z qm v l q { q x | lm qm v o v o mqm v p v p z } o „ q p | q { p z l ƒ q „ q s q } ƒ q p l zt{~ k {t v l s | p „ q z o z qm | l m  qm nl ƒ q t … nl {{ } q t | qm v q m p t l { v l { t q v o x o ƒ o v q t p z q m | p ƒ l { t q x qm z qm } q z v p } q „ † … †  ‡ ~ Š‹ Œ Ž ‘’ “” •”  – —  Ž ˜™  š ‘ “” › ” y ” œ   ’ ž  Ÿ ž ”  ’ u t ž¡   ž ”  • ” “ ” t Ÿ ”  ˜  ™ ” ’ ‘” š ‘ “”  ™  ‘ ¢ ” t ˜ • £ – ¤  ¥ž¦ž ” œ ’  Ÿ ” ¢ ” t  ” “  ” t t ž ” y ”• š  š ž ” ‘ Ÿ  • ” žž ” y ” • t  § ” › Ÿ ‘ t  ™ž ” Ÿ ”  ““ ” s Ÿ ” ‘  ˜  ™ ” ’ ‘” š ‘ “”  ™  ‘ ¢ ” t ˜ •  £ – ¨  Ž  t ž  ¦ž œ ‘  ” Ÿ ‘ t ‘ ’ “” • s ” tu ¢  s ” tu ’ •• ž ”  ” t ‘ ’ “” • ”  y ”• t  § ” › Ÿ ‘  ”§‘ “ ” š ‘ £ Ž ‘ ’ “” • ” Ÿ ‘ §” ž ” š ©” ” › ” t ‘ ª › ” t ‘ ¡ © ¢ ” t ¡ © ’ ” t Ÿ ” s ” ‘ t  Ÿ • ”  š ž › ž ¢ žš ” t ‘  ” ’ ” š ‘’ ”§ « ¡ «  ¬ £ ­ Ž  y ‘ ’ ¢ ””  Ÿ ‘ •‘ ” t ” u t ”  ¢ ” ¢  y ‘ ’ ¢ ””  Ÿ ‘ • ‘ – —  Ž ˜™  š ‘ “” › ” y ” œ › ‘ st ” ’ ‘  £ – ¤  ¥ž¦ž ” œ ’ © •” › ™  ¦ ” Ÿ ‘  y ” ¢  ‘ •  ” t ” › ‘ st ” ’ ‘  £ – ¨  Ž  t ž  ¦ž œ ” ¢ ” “‘ §” t ž ” š •” ’  ž •• u w ”  ™ u ž  ™ž Ÿ ‘¢ ” š ”  ” ’ ”  ” Ÿ ‘ §” ž ” ¢ ” ’¢ ž •”  Ÿ ”§” ’ ž ”• ¢  Ÿ ‘ •‘ ” t ” u Ÿ  • ”  s   ‘ • Ÿ ” ™  t ” ¢ ’  ’¢  t ” › ”  ” š ž › ž ¢ žš ” t ‘  ” ’ ” š ‘ ’ ” § « ¡ «  ¬ £ ®  Ž  • žš ” ¢ ” – swabbing  “‘§ ” Ÿ ‘ §” ž ” ¢  y ‘ ’ ¢ ” ”  Ÿ ‘  •‘ – —  Ž ˜ t  š ‘ “” › ” y ” œ  ˜™ ˜ ” Ÿ ”  ˜  ™ ”’ ‘ ” š ‘ “”  ™  ‘ £ – ¤  ¥ž¦ž ” œ ’  ’ “ š ‘ ›  ”  ˜™˜ ” Ÿ ”  ’ ©  •” ›  ˜  ™ ” ’ ‘” š ‘ “”  ™  ‘ £ – ¨  Ž  t ž  ¦ž œ ¢   • u s ” ¢ ” Ÿ ‘ § ” ž ” Ÿ   • ”  ©” ” ’   • žš ” ¢ ¢ ” Ÿ ” “”•‘ ” t ž “ ž › ‘  ” ’  ’ ”  ”‘ š ¢ ˜  š y ”• š žŸ ” › Ÿ ‘  Ÿ ”’ Ÿ  • ” ”‘ Ÿ ‘•‘ £ Ž  • žš ” ¢ ”  Ÿ ‘ §” ž ” š  ” ” › Ÿ • ”  š žš ž ”  š ‘ š ‘  ’ ž §”‘ Ÿ ” ‘   ¢ ”§ ” š ” ’¢ ”‘   ˜ £ Ž ˜ š  s Ÿ ‘ §”§ ž ”  Ÿ •” © ¢ ” t ¡ © ’ ” t ¡ Ÿ ”  š ”‘ t  £ ¯ Ž  • ¢ ”  ”  Ÿ ” ¢ § ” “ § ”  – —  Ž ˜™  š ‘ “” › ” y ” œ  ˜  ™ ” ’ ‘ ” š ‘ “”  ™  ‘ ¡   žš ”  ” ° ‘ š ‘  Ÿ ”   š ”§ ” › ” § ”“ §£ – ¤  ¥ž¦ž ” œ ’ §‘  Ÿž  • ‘ ¢ ˜ Ÿž Ÿ ” ‘  ˜  ™ ” ’ ‘” š ‘ “”  ™  ‘ Ÿ ”   žš ”  ” ° ‘ š ‘  š  § ” ’ ” t ” š ¢ ˜ t ” s ‘ Ÿ ”  ¢  y ‘’¢ ”” š  t ”   t ‘ Ÿ ”  š  š ž ”‘” § ”“  §£ – ¨  Ž  t ž  ¦ž œ ‘  ”  Ÿ ‘ t ‘ ’ “ ”  • § ” § u Ÿ ‘ š žš ž  Ÿ ”§ ” ’ w ” Ÿ ” › Ÿ  •” ¢ ” ’ “” › ”  s Ÿ ” ¢ § ” “ § ” Ÿ ‘ §” ž ” s  š ž ” ‘ Ÿ   • ” ± ² ³ ´ — ª « ® µ ® ª ¤ ´´Œ ¡ Pengemasan ikan segar melalui sarana angkutan udara £ ¶· ¸¹º » ¼½¾ ¼ ¿ ÀÁ À½  ¸º à À Ä À½ Å ¼ ¿ ÀÁ À½ à À Ä À½ Å ¼ ¿ ÀÁ À½ Æ ½ ÇÆ Å tu ½À Á ¼ ¾ À È sashimi Á ¼ su À É Ê ¼½¾À ½ Ë Ì Í ¹¸ Î ÏÐÑÐ Î Ò ¹¹ ÓÔ Pengemasan ikan segar melalui sarana angkutan udara Õ ÂÒ º Ö ¼ Å ½ É Å × ¼½ ¾ ¼ ¿ À s À½ » È Ø ÊÆ Å À ÅÄ É È ÊÉ Å ¼ ¿ À s s ¼Á Æ À É Ê ¼½ ¾ À½ Ë Ì Í ¹¸ Î ÏÐÑ Ð Î Ò ¹¹ ÓÔ Pengemasan ikan segar melalui sarana angkutan udara. ¸¸º Ë y ÀÈ À t × ¼ ½À½ Ê ÀÀ½ Ù À Ú À ¿ Á É st ¼ ¿ × ¼½À ½ Ê ÀÀ ½ Ê À ½ × ¼ ¿ Û¼È É À½ ÅØ Ê ¼ ÊÉ Ú À Å Æ Å À ½ Ê ¼½ ¾ À½ Á ¼ÛÀ É Å ¿ Æ ½¾ Å É ½ Õ Ë ¼ t É À × × È Ø ÊÆ Å t Æ ½À Á ¼ ¾ ÀÈ Æ ½ Ç Æ Å sashimi y À ½ ¾ À Å À½ ÊÉ× ÀÁ À È Å À ½ ÊÉ Û¼ È É t À½ Ê À Ê ¼½ ¾ À½ Û¼½ ÀÈ Ê À½ ¿ÆÊ À Ä ÊÉ ÛÀÜÀ Ô ¿ ¼½¾¾ Æ ½ À Å À ½ Û À Ä À Á À y À ½¾ ÊÉ × ¼ È sy À È À t Å À½ Ê É Á ¼ È t À É Å ¼ t ¼ ÈÀ½ ¾À½ Á ¼ Å Æ ÈÀ ½ ¾ Î Å Æ È À½ ¾ ½ y À Á ¼ÛÀ ¾À É Û¼ È É Å ÆÇ Ý Þ ¼ ½ É s × È Ø ÊÆ ÅÔ Û¼È À t Û¼È s É Ä × È Ø ÊÆ ÅÔ Û É ÚÀ À Ê À ÛÀ Ä À½ t À ¿ ÛÀ Ä À½ ÚÀ É ½ ÊÉ Û¼ È É Å ¼ t ¼ÈÀ ½ ¾À ½ ÛÀ Ä À½ t ¼ È Á ¼ Û ÆÇ Ô ½À ¿ À Ê À½ ÀÚÀ ¿ À t Æ ½ É t × ¼½¾ Ø ÚÀ Ä À½ Á ¼ Ü À ÈÀ Ú ¼ ½¾ Å À × Ô Ç À ½ ¾¾ ÀÚ Ô Û Æ ÚÀ½ Ô Ç À Ä Æ ½ × È Ø ÊÆ Å Á É Ô Ê À½ Ç À Ä Æ ½ Å À Ê ÀÚ Æ ÀÈ s À Õ ÖÀÛ¼Ú Ò Ë y À ÈÀ t ¿ u tu Ê À ½ Å ¼À ¿ À½À½ × À½ ¾ À½ Æ ½ Ç Æ Å t Æ ½À Á ¼¾ÀÈ sashimi Jenis Uji Satuan Persyaratan ß à áâã ä å æ ç èé ê ë ì í å ã ì ä î ß ï ð à ñë å ë ñ ä ç ò ó à ôè ñ ä âä å ñë ì â æ õ ä 1. ALT 2. Escherichia coli 3. Salmonella 4. Vibrio cholera kolonig APMg APMg APMg maksimal 5,0 x 10 5 maksimal 2 negatif negative 3 Cemaran kimia 1. Raksa Hg 2. Timbal Pb 3. Histamin 4. Kadmium Cd mgkg mgkg mgkg mgkg maksimal 1 maksimal 0,4 maksimal 100 maksimal 0,5 4 Fisika 1. Suhu pusat C maksimal 4,4 5 Parasit Ekor Catatan Bila diperlukan Sumber: BSN, 2006 a ö÷ ø ùúûü u t ý þ ÿþú t þúÿ þü þ þ úþ ý ù þ û t ù ú ùúþú þúþú ÿþú ùú þ þ ú ûú û þ þú þ û t ûúþ ù þü t ùüÿ ü ÿþü ùúùü þþú ùú þ þ y þ ú þ úþ þ ùü þ t ùú ù ûúÿûüþ ú u tu ÿþ ú st þ ú ûûþú ùúÿþ þ t þú þ þú þ û y þ ú ù þ s ÿþü ú þ úþ þ ùü þ t ùú ù t ûúû þ þú þ û y þú ÿ t ùü þ ÿ ûú t ùú þ þú ÿ û ùþü þ ü þú ù ÿþú û st þ ú ûú û ù ú ù t þ û u t ûú y þ ùúþú þúþú ÿ þ û þú s ùþ ü þ ù þ t ù üþ t ÿþú þ ú t ùü ÿùú þ ú û û ü ÿû   ûú û þ þ ú þ û ù þ ü ÿþ ú  þ t þ u ù üùúÿþ ûú û þ þ ú þ u ù û ý þ þ ú þ û ÿ ÿùú t þ ÿþú ÿ ù ü ÿù ûú u ùûÿþ þ ú ÿþ þ ù úù û ûü þú traceability ÿþú ÿ ùü t þ þú þú s þ þ t þ þ þú ü ÿû þ ü ùú y þú þú ùú þ þ y þ ù ûúÿ ûü þú u tu ÿþ ú ú þ úþ þ ùü þ t ù ú ûûþú ùúÿþ þ t þú þú y þú ù ü t þú þ ù þþ ÿþú ùü u t ùü t þ ùüùÿû ú þ úþ þ ùü þ t ù ú ù t ûúû þ þ þ þ ú y þ ú ÿ t ùü þ þ ÿþ þ ùþÿþþú u t û þú ÿ þú ú ÿùú þ ú þüþ ù ûþú ù þ þ ÿ þú ù ü u t ùú y þú þú ÿ þ û þú ù þ ü þ ù þ t ù ü þ t ÿþú þ ú t ùü ù ú þ t ÿþ ùú y ù þ þú ù ú ù þü þú þÿþ t þ þ ùü û ú y þ ÿùú þú û û û þ t ü ÿû   ùúû þú ùú þ þ y þ ú þ úþ þ ùü þ t ù ú ÿ þú ù u úÿûüþú u tu ûûþú ù ú þú þú þ üþú ÿþ üþ y þ ú ùúù ù ÿ t û û þú ÿþ ú ù þ s ÿ þü ú þ úþ þ ù ü þ t ùú ù t ûúû þ ú ÿ û ÿùú þú þ t þ t ùú ûúþ þú þ ü ùü ÿ ú ú y þ ú ùú þ ü ù þüþ ù þ t ù ü þ t ÿ þ ú þú t ù ü ûú û ù ùü t þ þú þú û û û þ t ü ÿû   +, t ,- loin . 01 - 2 3 , 4 , y , 5 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 61 73 8 , t 09 - : . ; +=+, - 5 - , 8 , t 6 , - - 1 + 6 loin 2 2 +, 3 - 9 , - + 6 + 7 , - y , - 9 3 t - 1 + 6 , - ,- , s , 7 3 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 61 7 3 8 , t 9 - : . ? t + - =+ 6 5 8 +, t , - 03 - 3 , 6 + 6 ,- - 9 , - A , 7 , , 4 3 6 , - - =, 3 8 , t , 93 , - 2 A , 7 , +=+ 7: 7 2 s 8 + 1 , - loin 3 , 6 + 6 , - 2 A, 7 , t 8 , t B A 7 , t , - saniter , - t t , 8 8 7 t , 4 , - 6 , - 2 + 4 + 8 + 2 , t 87 0 + 6 C  DE B  D : F +,- 9 , - 6 + 3 t , - 8 7 , 8 3 , - . 01 - 2 3 , 4 , y , 5 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 61 7 3 8 , t 0 9 - B t 7 , 8 , t t + , - 9 B , 93 - 9 4 3 t , , - 6 + 3 t : . ; +=+, - 5 - , 8 , t 6 , - loin y ,- 9 7 , 8 3 , - , s , 73 t + , - 9 B , 93 - 9 4 3 t , , - 6 + 3 t 2 7 t , t 7 4 3 - , 7 , 7 3 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 6 t 7 3 8 , t 9 - : . ? t + - =+ 6 5 t + ,- 9 B , 93 - 9 4 3 t , , - 6 + 3 t y ,- 9 , , 8 ,, loin 3 +, - 9 4 3 - 99 , 7 s 3 4: +, - 9 , - 6 + 3 t , - 8 7 , 8 3 ,- 3 , 6 + 6 ,- 2 A, 7 , A 8 , t B A 7 , t , - s ,- 3 t 7 2 7 t , t t , 8 8 7 t , 4 , - 6 , - 2 + 4 + 8 + 2 , t 87 0 + 6 : G H 7 t , 2 3 u tu . 01 - 2 3 , 4 , y , 5 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 61 7 3 8 , t 09 - . . ; +=+, - 5 - , 8 , t 6 , - loin - 9 , - u tu 2 2 +, 3 2 8 s 3 I 36 , 2 3: . ? t + - =+ 6 5 2 7 t , 2 3 u tu 3 , 6 + 6 ,- - 9 , - - 9 8 066 , - 870 + 6 2 2 +, 3 2 8 2 3 I 3 6 , 2 3 B 2 A , 7 , 4 , t 3 E4 , t 3 B A 8 , t B A 7 , t , - 2 ,- 3 t 7 - 9 , - 2 + 4 + 8 + 2 , t 870 + 6 : J + - 9 6 + 2 , - . wrapping . 01 - 2 3 , 4 , y , 5 8 + - 96 + 2 ,- 6 + 7 , - 9 s 8 + 7 - , , - 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 61 7 3 8 , t 09 - . . ; +=+, - 5 - , 8 , t 6 , - loin , , 6 , s , - y , - 9 2 8 + 7 -, , - t 74 3 - , 7 , 73 60 - 1 , 3 - , 2 3 , 61 7 3 8 , t 09 - : . ? t + - =+ 6 5 loin y , - 9 2 +, 4 7 , 8 3 2 ,- = u t - y , 3 6 , s ,, 8 , st 3 6 vacum ,- t 3 , 6 vacum 2 A, 7 , 3 - 3 K 3 +, - 9 , - A 8 , t B A 7 , t , - 2 , - 3 t 7 2 7 t , t t , 8 8 7 t , 4 , - 6 ,- 2 + 4 + 8 + 2 , t 87 0 + 6 : LM NO P QRST UVR WV R X Y O P Z[ QR \ S UV ] V y V _ Q T u R ` ab VR T u t ac _ Q _ ab VR W VR UQ b V t ` V R _ Z R [ V T SRV \ S UV _ [ Q b S d V t Z WQR e X f O g a h a VR T QR ` V d V t _ VR UQ b V t loin y V RW \ Q su VS ` QRW VR a _ ab VR y VRW t Q i V ] ` S t QR [a _ VR ` VR UQUV s ` V b S _ Z R [ V T S RV \ S UV _ [ Q b S d V t Z W QR e X j O P Q t a R h a _ loin ` S t S T UV R W s V tu d Q b \ V tu ` Q R WVR T QRWW a R V _ VR t S T UV R WVR y VRW \ a` V ] ` S _ V i S U b V \ S ` QRWVR k Q d V t c kQ b T V t ` VR \ V RS t Q b \ Q b t V t Q t V d T Q T d Q b t V ] VR _ VR \ a]a d a \ V t d bZ`a _ e lO P QR WQ d V _ V R X Y O P Z[ QR \ S UV ] V y V _ Z R [ V T S RV \ S UV _ [ Q b S d V t Z WQ R ` VR _ Q \ V i V ] VR i V U Q i e X f O g a h a VR T Q i S R `a R W S d b Z`a _ ` V b S _ Z R [ V T SRV \ S ` VR _ Q b a \ V _ V R \ Q i V T V t b VR \ d Zb t V \ S ` V R d QR y S T d VRVR \ Q b t V \ Q \ a VS ` QRW VR i V UQ i e X j O P Q t a R h a _ loin y VRW t Q i V ] ` S i Q d V \ _ V R ` V b S d VR d Q T UQ _ ac _ Q T a` SVR ` S _ Q T V s ` QRWVR d i V st S _ ` VR ` ST V \ a __ V R ` V i V T T V st Q b _ V b t Z R \ Qk V b V kQ d V t c k Q b T V t ` VR s VRS t Q b e g VUQ i j m y V b V t T u tu ` V R _ QV T VRVR d VRWVR a R [ a _ t a RV loin \ Q WV b Jenis Uji Satuan Persyaratan n o pqr s s t u vr w x y z n { | o } u r u } y~  € o q } y t y r } u x t s ‚ y 1. ALT 2. Escherichia coli 3. Salmonella 4. Vibrio cholera kolonig APMg APMg APMg maksimal 5,0 x 10 5 maksimal 3 negatif negatif 3 Cemaran kimia 1. Raksa Hg 2. Timbal Pb 3. Kadmium Cd mgkg mgkg mgkg maksimal 1,0 maksimal 0,4 maksimal 0,1 4 Fisika 1. Suhu pusat C maksimal 4,4 5 Parasit Ekor Catatan bila diperlukan Sumber: BSN, 2009

2.7.2 Penanganan tuna di pelabuhan perikanan

Penanganan tuna di Pelabuhan Perikanan PP dilakukan secara hati-hati, untuk menjaga tuna masih tetap dalam kualitas yang baik. Kapal tuna dengan produk frozen yang ditujukan untuk bahan sashimi, biasanya akan membongkar ƒ„ t …†‡ ˆ ‡ ‰‡ Š ‡ ‹ ‡ Š Œ‡ Ž  ‰‡† ‰ Ž‹ ‡  …  ‡ † ‘ ’“‡ ‡ transhipment ‰‡ Ž  ‡ ˆ ‡ ‹  ’  ‡ ˆ ‡ ‹ ” •  – ‰…  y ‡† — t Ž ‰‡  Š ‡ ‘ …   …‡ ‹Ž t ‡ s ’ ‘ ˆ –  ‡  ‡† ‰ Ž ˜– † —  ‡ ‘ Ž ‡† — Œ ‡  Ž  ‰ Ž ™ …‡ ‹  ’ ˆ ‡‰‡ ˆ ’ … ‘ ‡Œ‡ ‡† ˆ ’ † — – ‹ ‡Œ ‡ † t …†‡ ‡ t ‡ u ‰ Ž ˜ ‡ w ‡  ’ š ’ Š ˆ ‡ t • ’ ‹ ’ ‹ ‡† — ‡† ›  ‡† œš • › …† ž …  ‰ Ž‹ ’ ‹ ‡† — ” Ÿ ‡ ˆ ‡ ‹  ‡ ˆ ‡ ‹ fresh tuna Š ’ ‹ ‡  …  ‡† ˜– † —  ‡  Ž ‡ † ‰ Ž • • ˆ ‡‰‡ ‘ Ž ‡† — Œ‡  Ž ” •  – ‘ ’ s ˆ ’†‡† — ‡† ‡ †† y ‡ ‰Ž ‹ ‡  …  ‡† ‘ ’ “‡ ‡ Œ‡ t Ž Œ‡ t Ž ‰‡† ‰ Ž ˆ ’  ‹ …  ‡ † ¡ ‡ ‘ Ž‹ Ž t ‡ s  Œ… ‘ … ‘ …† ž …  Š ’† ™ ‡ — ‡  …‡ ‹Ž t ‡ s t …†‡ ‡ — ‡  t ’ t ‡ ˆ ‘ ’ — ‡ ‰‡ † ˜ ’  …‡ ‹Ž t ‡ s ˜ ‡ Ž  ” ¢’†…  u t £ …  ‡† Ž ‰‡† ¤ Ž ‘ …‰ – œ ¥¦ ¦§  ˆ – ‘ ’ s ˆ ’ Š ˜– † —  ‡  ‡ † t …†‡ ‰‡ Ž  ‡ ˆ ‡ ‹ fresh tuna Š ’ ‹ Žˆ … ž Ž ¨ ©  • ’ Š ˜– † —  ‡ ‡† œ unloading  t …†‡ ‰‡ Ž ‰‡ ‹ ‡ Š ˆ ‡ ‹  ‡ ‰’† — ‡ † Š ’† —— …† ‡  ‡ † crane ” • ’ Š ˜– † —  ‡ ‡† ‰ Ž ‹ ‡  …  ‡† ‘ ’ “‡  ‡ Œ ‡ t Ž Œ‡ t Ž …† ž …  Š ’† ™ ‡ — ‡ t …†‡ ‰ ‡Ž  ’  … ‘ ‡  ‡† ¡ Ž ‘ Ž  ” ª ’ ‹ ‡ Š ‡ ˆ ’ Š ˜– † —  ‡  ‡† t …†‡ ‘ ’‹ ‡ ‹ u ‰ Ž ™ ‡ — ‡  ’ s ’ — ‡  ‡†† y ‡ ‰’† — ‡† Š ’† y ’ Š ˆ – ž ‡† ‡ Ž  Š ’† —— …† ‡  ‡† ‘ ‹ ‡† — ” • ’† y ’ Š ˆ – ž ‡† ‰ Ž ‘ ‡ Š ˆŽ † — …† ž …  Š ’ Š ˜ ’ ‘ Ž Œ  ‡ † tu †‡ ‰‡ Ž ‹ ’†‰ Ž   – ž – ‡† ‰‡† ‰‡  ‡Œ ™ … — ‡ …† ž u  Š ’ †“’ — ‡Œ † ‡ Ž † y ‡ ‘ …Œ… t … ˜ …Œ — …†‡ Š ’† — Œ‡ Š ˜ ‡ t ˆ ’  t … Š ˜ …Œ‡† ˜ ‡ ž ’Ž ” ¥  š…†‡ ‰ Ž ˆŽ †‰‡Œ  ‡† ‰‡ Ž  ‡ ˆ ‡ ‹  ’ transhit sheed …† t …  ‰ Ž‹ ‡  …  ‡† ˆ ’†‡† — ‡†‡† ‘ ’ Š ’† ž ‡  ‡ ‰ ‡† ‘ ’ ‹ ’ ‘ Ž  …‡ ‹ Ž t ‡ ‘ ” •  – ‘ ’ s ˆ ’ ŠŽ †‰‡ Œ‡† t …†‡  ’ transhit sheed Š ’ Š ’  ‹ …  ‡† ¡ ‡ ‘ Ž ‹Ž t ‡ s  Œ u su s y ‡ Ž tu ‰ Ž tu t … ˆ ‡ t ‡ ˆ ˆ‹ ‡ st Ž   — …†‡ Š ’† ™ ‡ — ‡ ‡ — ‡ t Ž ‰‡  t ’  ’ †‡ ‘ Ž †‡  Š ‡ t ‡ Œ‡  Ž ” « ‡ ‹ Ž † Ž ‰ ŽŠ ‡ ‘ …‰  ‡ † ™ … — ‡ ‡ — ‡  ‘ …Œ… t … ˜ …Œ t …†‡ t Ž ‰‡  †‡ Ž y ‡ † — ˜ ’  ‡Ž ˜ ‡ t ˆ ‡‰‡ ˆ ’† Ž † —  ‡ t ‡† ˆ ’  t … Š ˜ …Œ‡† ˜ ‡ ž ’Ž ” ¬  ­Ž ‰‡ ‹ ‡ Š transhit sheed ‰ Ž‹ ‡  …  ‡† s ’ ‹ ’ ‘ Ž  …‡‹ Ž t ‡ s œ grading  ” Grading ‰ Ž Š ‡ ‘ …‰  ‡ † …† ž …  Š ’† y ’ ‹ ’ ‘ Ž t …†‡ y ‡† — Š ’Š ’†…Œ Ž st ‡†‰‡   …‡ ‹ Ž t ‡ s ’ ‘ ˆ –  …† ž …  ˆ – ‰…  fresh tuna ” š …†‡ y ‡ † — t Ž ‰‡  Š ’ Š ’ †…Œ Ž  …‡ ‹ Ž t ‡ s fresh tuna ’ ‘ ˆ –  ‡  ‡† ‰ Ž ™ …‡ ‹  ’ ˆ ‡‰‡ ˆ ’  u s ‡Œ‡ ‡† ˆ ’ † —– ‹ ‡Œ‡† t …†‡ ‡ t ‡ u ‰ Ž ™ …‡ ‹  ’ š • › …† ž …  ‰ Ž ‹ ’ ‹ ‡ † — ” ®  ›  ‡ † t …†‡ y ‡ † — Š ’ Š ’† …Œ Ž  …‡ ‹Ž t ‡ s ’ ‘ ˆ –  ‰ Ž t ‡† — ‡† Ž ‹ ’ ˜ Ž Œ ‹ ‡† ™ u t ‰’† — ‡† Š ’ Š ˜ …‡† — ‘ Ž  Ž ˆ ‘ ŽŽˆ  Š ’ Š ˜ ’  ‘ Ž Œ  ‡ † ‘ Ž‘ ‡ ‘ Ž‘ ‡ Ž † ‘ ‡† — ‰ ‡† Ž‘ Ž ˆ ’  u t ” ª ’ ‹ ‡ † ™ u t † y ‡ Ž ‡† t …†‡ Ž † Ž ‡  ‡† ‰ Ž ’ ‘ ˆ –  ‰‡ ‹ ‡ Š ˜ ’ † ž …  ‘ ’ — ‡  ‰’† — ‡ † Š ’ † —— …† ‡  ‡† ž ‡† ‘ ˆ –  t ‡‘ Ž …‰‡  ‡” ¯  ª ’ ˜ ’ ‹ … Š ‰ Ž t  ‡† ‘ ˆ –  t ‡ ‘ Ž ‡† ‰’† — ‡† Š ’† —— …† ‡  ‡ † t  ‡† ‘ ˆ –  t ‡ ‘ Ž …‰‡  ‡  Ž  ‡† t …†‡ t ’  ‹ ’ ˜ Ž Œ ‰‡Œ… ‹ u ‰ Ž‹ ‡  …  ‡† ˆ ’ † — ’ Š ‡ ‘ ‡†” •  – ‰…  ‰ Ž ’ Š ‡ s ‰’ † — ‡† “ ‡  ‡ ‰ Ž Š ‡ ‘ …  ‡ †  ’ ‰‡ ‹ ‡ Š styrofoam ‡ t ‡ u ˜– ‘  ‡  t – † s ’ ˜ ’ ‹ … Š † y ‡ t …†‡ °° ±²³´µ¶ · ´ ¸ ±¹ µ ¶ ºµ · ºµ» ¼µ¶ ½¾º st ²·¿ À º tu ³ ¼·¸ ³ ¹Á²¸ ²  º t º u à ¹ ·¼Á t ´µ º ¸ ¹ ¶ºÁ¿ Ä ² ± º¾º Å ³ ¼·¸ · ºÁ t ¼ µ º t º u styrofoam ±² Å º¸ ´ ·· ºµ ³ ¹ ³ ¹Áº ½ º ½¼ » ¼µ¶ dry ice y ºµ ¶ ³ ¹Á¶ ´µ º ´µ t ´ · Å ¹ µ ƺ ¶º t ²µ¶ · º t ·¹ s ¹ ¶º Á ºµ ²· ºµ ¿ À ¹¾ ºµ Æ u t µ y º ³ ¼·¸ · º Á t ¼ µ º t º u styrofoam ±² tu t ´ ½ ±¹ µ¶ º µ Å ¹µ¶¶ ´µº ·ºµ lack ban ± º µ ½Á¼± ´ · ¸ ² º ½ ´µ»´ · ±²¹·¸ ½¼Á ¿ Ç ·¸ ½¼Á Å ¹ µ ¶¶ ´µº·ºµ Á ´ºµ ¶ ³ º¶ º ¸ ² ±² ± º¾º Å ½¹¸ º w º t t ¹Á ³ºµ ¶ ±¹ µ ¶º µ ³ ²º y º ¸ ¹·² t º Á à ÈÉ y ¹µ ½¹ Á · ¶ t ´µº ¿

2.8 Tujuan Pemasaran Tuna

Ê ¹ ¾ ¼ Å ½¼· ² · º µ t ´µº Å ¹ Å ² ¾² ·² µ ² ¾º ² ¹·¼ µ ¼ Å ² s y ºµ ¶ t ² µ¶¶² ± ºµ t ² µ¶·º t ½¹Á Å ² µ» ºº µµ y º t ¹Á u s Å ¹µ ²µ¶· º t ±º Á² w º · » u ·¹ w º · » ´ ¿ Ë ¹ µ ² µ ¶· º t ºµ ½ ¹Á Å ²µ»ººµ Ì demand Í ²µ ² t ¹Á u t º Å º ±²¸ ¹ ³º³ · ºµ ¼¾ ¹ Î ·¹ ¶¹ Å º Á º µ Å º sy º Á º · º t Ï ¹½ º µ¶ Å ¹µ y º µ» º ½ sushi ± ºµ sashimi ¸ ¹Æº· ± º ¸ º w º Á ¸ º t ¹ Áº · Î ²Á ² µ ² Ì Ä º Î ´ Á ²Ð à ÉÉ Ñ Í ¿ Ê u º¾ ² t º s ² · º µ t ´µº º · ºµ » ¹ Á· º² t ± ¹ µ ¶ ºµ Î º Á ¶º ¿ Ò º Á¶ º ²· ºµ »´µ º ½ º ¾ ² µ ¶ » ² µ¶¶² º ± º ¾º Î · ´º ¾ ² t º s fresh tuna Ì · ´º¾ ² t º s Ó Í ´µ»´ · ³º Î ºµ sashimi ¿ Ê ´º ¾ ² t º s ±² ³º w º Î µ y º º ± º ¾ º Î fresh tuna Ì · ´º¾ ² t º s Ô + untuk tujuan pasar Amerika dan Uni Eropa. Kualitas B dan C masuk ke industri pengolahan tuna beku untuk dibuat loin, saku, chunk dan sejenisnya. Harga jual ekspor produk fresh tuna berkisar antara 800-1.500 yen per kg, tergantung dari grade tuna yang diekspor. Kegitan ekspor ikan tuna ini, akan dikenakan biaya untuk pengangkutan dengan pesawat terbang, yaitu sekitar 250 yen per kg ikan tuna Nurani, 2010. Perkembangan harga tuna domestik harga asal dan harga ekspor harga di pasar tujuan menunjukkan perbedaan yang menyolok, apabila harga domestik mengalami kenaikan maka ada kecenderungan eksportir untuk menjual tuna di pasar luar negeri, walaupun terdapat perbedaan jenis dan ukuran yang dikonsumsi domestik dengan yang diekspor. Perubahan harga di pasar tujuan harga ekspor memiliki kaitan yang erat dengan perubahan yang terjadi di pasar lokal. Hal tersebut tergambar dengan signifikannya perubahan harga di pasar tujuan dengan yang terjadi di pasar lokal Sitorus, 2004. ÕÖ ×Ø ÙÚÛ Ü Ý ØÞ ß Ø à áØâ t ã âØ ä à å Þæç à â è à é Ø w Ø × à êãÞ t Ø ë ã â ìííî ïìííð No Tahun Harga Ikan Tuna per kg rupiah ñ ò ó ó ñ ô õö ó ÷ ò ò ó ó ò ÷ õø ò ù ù ò ó ó ù ô õó ö ó ø ò ó ó ø ñ ø õò ñ ñ ö ò ó ó ö ú õ ô ó ö ÷ ò ó ó ÷ ñ ñ õ ó ø ø ô ò ó ó ô ñ ò õñ ñ ú û ò ó ó û ñ û õ ó ö ñ ü u ýþ ÿ ÿ ý ÿ ÿ ÿ u ÿ ò ó ó û

2.9 Kelestarian Sumberdaya Ikan