Fisika Atom
199
51981C95;C5B9=5B?ECD5;C5B9=519I1749:149;113E1 ?58 1D? 411= =5=2E1D D5?B9 1D?=I1 14118 5;C5B9=5 I17
491;E;1 ?58 5:605, 6090,8 41 8,09:3,? 141 4E1 ?B17 ;9=91G19DE=51;E;15;C5B9=54571=5=11C;1=5B;EB9?;C941
I17 498E2E7;1 4571 E41B1 49 G1418 D5BDEDE 1C9 5;C5B9=5 =5E:E;;1 =1CC1 C525E= B51;C9 41 C5CE418 B51;C9 14118 C1=1
5BI1D11 99 49;51 C521719 E;E= 1F?9C95B
E1 81C9 5;C5B9=5 99 =5=2E1D 3:65 =5=5B31I19 D5D17 ;525B1411 1D?= 9;1 CE1DE ECEB D5B49B9 41B9 2181 41C1B I17 D941;
;?D9E D941; =E7;9 141 5B214971 D5D1 ECEBECEB 5=25DE; C5I1G1 41 ;5;5;11 =1CC1 58 ;1B51 9DE 141
1D?
=57ECE;1 D5?B9 1D?= C521719 25B9;ED 1 D?= =5BE1;1 21791 D5B;539 CE1DE J1D I17 D941; 411D 492179
2179 179 2 5D91 ECEB =5=99;9 C961D E9; I17 C5CE19 4571 C961D 1D?=
5IECEI1 3 E1 1D?= 1D1E 5298 I17 25B1C1 41B9 ECEBECEB 25B191 411D
25B712E7 =5=25DE; =?5;E 4 141 CE1DE 5BC5I1G11 EDE; =5=25DE; =?5;E :E=18 =1CC1
C525E= 41 C5CE418 5BC5I1G11 14118 C1=1 5 141 CE1DE 5BC5I1G11 ECEBECEB 5=25DE;I1 C51E 25B141
411= 5B214971 D5D1 41 C545B811
3. Model Atom Thomson
141 1;89B 1214 . . 649 3 +0965 25B81C9 =55=E;1 65?=51 5=9C9 D5B=1 411= 5B3?211I1 EDE; =539D1;1 2?1
1=E5?=5199=54?B?71B169C9;1G1=559D9D5D17D12E7 C91B;1D?4512E7C91B;1D?45D5B49B91D1CC52E18D12E781=171C
49411=D12E749?=1;5E1BC1=19D5;1171CC5;9D1B
==7 C1DE55;DB?45571D96;1D?4541C1DE55;DB?41?C9D961?455D9;1
55;DB?45498E2E7;14571CE=25BD57171D9779;,M
;,1;1 495=9C9;1 CE1DE 1BD9;5 I17 25B75B1; =5E:E 1?45 1B9 81C9
559D91 49;5D18E9 218G1 1BD9;5 I17 495=9C9;1 ;1D?45 99 25B=E1D1 571D96
141C5?B1769C9;1G1 77B9C25B1=169,76564965 =51;E;1 ;5=219 5;C5B9=5 D5D17 D12E7 C91B ;1D?45 D5D19
4571 2525B11 =?4969;1C9 +DE; 5298 :51CI1 41 29C1 =5981D 48 25B9;ED
Tokoh
Sir J.J. Thomson
1856–1940
Thomson adalah seorang ahli Fisika yang lahir di Checham Hill, Greater
Manchester, Inggris. Dia belajar di Cambridge dan meraih gelar
profesor pada 1884. Dia meraih hadiah Nobel Fisika tahun 1906.
Eksperimennya yang terkenal tentang tabung sinar katode. Dari
eksperimennya, dia menemukan nilai nisbah em.
Sumber: www.allbiographies.com
990+86.,5 ?5.08,29025
.84 99 290.,5
?5.08,29025 .84
9908 .84
09903,290 .84
7B1=?;C975 7B1=894B?75
,3 ;C5B9=55B2149715D1B?ECD
DIUNDUH DARI: WWW.BUKUPAKET.COM Sumber buku bse.kemdikbud.go.id
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas XII
200
Gambar 8.1
Percobaan Thomson
48 =5E:E;;1 141 21791 D5718 D12E7 C91B ;1D?45 4925B9 =541 9CDB9; 41 =541 =175D I17 1B18I1 C197 D571; EBEC
++ I19DE =541 9CDB9; 25B1B18 ;5 21G18 141 71=21B 41 =541=175D25B1B18;5411=;5BD1C14171=21B1811D1811
5;C5B9=5 I17 491;E;1 ?58 64965 14118 C521719 25B9;ED 5D9;1
41
1BD9;5C91B;1D?4525B75B1;EBEC
5D9;1 =541 9CDB9; 491;D96;1 C91B ;1D?45 25B75B1; ;5 1D1C 1
99 49C5212;1 71I1 55;DB?CD1D9C 1D1B1 1BD9;5 25B=E1D1 571D96 41 51D ;EDE2 ?C9D96
571 D5D1 =5:171 25C1B =541 =175D 491;D96;1 5CE19 4571 ;19418 D171 ;11 1B18 71I1 ?B5DJ 14118 ;5 21G18
571 =571DEB 25C1BI1 C91B ;1D?45 D5BC52ED 1;1 25B75B1; EBEC ;5=219
1B9 5;C5B9=5 D5BC52ED 64965 =5411D;1 5B89DE71
=1D5=1D9C C521719 25B9;ED 51:E1 1BD9;5 411= D12E7 C91B ;1D?45 49411D;1 41B9
5BE2181 55B79 ?D5C91 9CDB9; =5:149 55B79 ;95D9; 1BD9;5 D5BC52ED
9CDB9; 1BD9;5
. .
M 5D5B171
=E1D1 1BD9;5 C91B ;1D?45 =1CC1 1BD9;5 C91B ;1D?45
. ;5351D1 1BD9;5 C91B ;1D?45 2541 ?D5C91 I17 4925B9;1
5D9;1 1BD9;5 C91B ;1D?45 D5D1 25B75B1; EBEC G11EE 4925B9 =541 9CDB9; 41 =541 =175D 25B1BD9
3
. .
M 571 =5CE2CD9DEC9;1 ,8945 ;5 ,8945
1;1
49411D;1 M
katode anode
layar fluoresensi
+
–
U S
A B
C
B F
v
Jika ada elektron yang bergerak dengan kecepatan v dalam suatu
medan magnet B, arah gaya Lorentznya mengikuti kaidah tangan
kanan.
Ingatlah
DIUNDUH DARI: WWW.BUKUPAKET.COM Sumber buku bse.kemdikbud.go.id
Fisika Atom
201
pengamat mikroskopis
minyak disemprot lubang kecil
radiasi sinar-X pelat negatif
tetes minyak
5C1B141 411D49;5D18E941B957E;EB1C5897718?=C? =5411D;15B214971=E1D141=1CC1 1BD9;5C91B;1D?45
C521719 25B9;ED
P ;7
M 64965 =51;E;1 5;C5B9=5 99 25BE17E17 I19DE 4571
=5771D9 71C 411= 51D ;1D?45 4571 ECEB 19I1 41 =5771D9 71C411=C91B;1D?4599;1D5D1981C9I1749411D;164965
D5D1 C1=1 5=E491 64965 =5I9=E;1 218G1 1BD9;5 C91B ;1D?45 99 =5BE1;1 2181 I17 141 49 C5D91 J1D 64965 =5=25B9
1=11BD9;599-++D5D191BD9;599529849;5145711=1 ,
18 11;18 41 D18E =5711 64965 =5I9=E;1 218G1 55;DB? 99 21791 41B9 1D?= 5711 91 D941; =5I9=E;1 218G1
55;DB?99141181D?=1D1E4571;1D1191D?=25B=E1D1571D96 41 4E1 11C1 I17 =541C1B9 ;5C9=E1 64965 I19DE C521719
25B9;ED ?C541C1BD5D171D?=I17=5I1D1;1218G11D?=9DE5DB1
11D9DE69C9;1G1D518=575D18E9=1CC141B91D?=894B?75I17
=5BE1;1 1D?= D5B971 41B9 5;C5B9=5 D5D17 55;DB?9C9C 5BI1D1919 :1E85298;539C5;1B17D518D5B2E;D9B1C9?I1
14118
41B9=1CC11D?=894B?75 D1C 41C1B 9DE18 64965 =57ECE;1 C52E18 =?45 1D?= I17
49;51 4571 =?45 1D?= ;E5 ;9C=9C I19DE C521719 25B9;ED D?=25B25DE;2E1D141D4571=E1D1?C9D96D5BC521B;5C5EBE8
21791 2?1 D5BC52ED E1D1 ?C9D96 99 495DB1;1 ?58 =E1D1 571D96 I17 =55;1D
141 5B=E;11 2?1 D5BC52ED 525B81C91 64965 =55=E;1 C118 C1DE ;5971 EJJ5
1D?= 99 =5=25B9;1 9C9B1C9 2179 69C9;1G1 19I1 =51;E;1 5;C5B9=5D5D5C=9I1;I17491;E;1?586,8:033025C5?B17
69C9;1G1 41B9 =5B9;1 5B9;1D ;C5B9=5 D5D5C =9I1; 99;1 99 25B81C9 =5411D;1 25C1BI1 =E1D1 41 =1CC1 41B9 55;DB? +DE;
5298 :51CI1 C918;1 41 5B81D9;1 48 25B9;ED
55BD9 495B981D;1 141 48 033025 25B5;C5B9=5 4571 =5I5=B?D;1 =9I1; ;5 411= C52E18 D12E7 1D1E ;?D1;
?D1; D5BC52ED =5=99;9 4E1 51D 25B=E1D1 I19DE 51D ?C9D96 141 21791 1D1C 41 51D 571D96 141 21791 21G18 9I1; I17
49C5=B?D;1D5BC52ED141217911D1C51D?C9D96=5=25DE;D5D5C1
Sumber: Chemistry, 2001
Gambar 8.2
Model Atom Thomson
Gambar 8.3
Percobaan tetes minyak Millikan
– –
–
– –
– –
muatan negatif
DIUNDUH DARI: WWW.BUKUPAKET.COM Sumber buku bse.kemdikbud.go.id
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas XII
202
;1B51 571BE8 71I1 25B1D 5D5C1 D5BC52ED :1DE8 ;5 21G18 =55G1D9 C52E18 E217 ;539 141 51D ?C9D96 9 C99 D5D5C1 =9I1; 49C91B9
4571 C91B. CE1I1 D5D5C1 D5BC52ED 25B=E1D1 571D96 58 ;1B51 51DD5BC52ED25E=4925B9=E1D1D5D5C1=9I1;D5BC52EDD5BEC25B75B1;
;5 21G18
519 71I1 25B1D 141 D5D5C1 =9I1; D5BC52ED 25;5B:1 :E71 71I1 D?;5C 41 71I1 B389=545C 971D ;5=219 =1D5B9 D5D17 6E941 49
51C . 149 C531B1 =1D5=1D9C 411D 49DE9C;1 C521719 25B9;ED
-
.
M 58 ;1B51 D5D5C1 =9I1; 491CE=C9;1 25B25DE; 2?1 ,8945
411D 49DE9C;1 =5:149
-
.
M 5D5B171
=1CC1:59C=9I1;
-
=1CC1 :59C E41B1 :1B9:1B9 D5D5C1 =9I1;
. F?E=5 D5D5C1 =9I1;
F9C;?C9D1C E41B1 -11EE 141 71I1 D?;5C 41 71I1 B389=545C D5D5C1 =9I1;
D5D125B75B1;;521G18;1B5171I125B1DI1529825C1B525E=D5D5C1 =9I1;D5BC52EDC1=194951D571D962541?D5C91491;D96;1C589771
=E3E71I155;DB?CD1D9C;51D1C1D1B1D5D5C1=9I1;4151D?C9D96 9;1 2541 ?D5C91 491DEB CE1DE C11D 1;1 D5B:149 ;5C5D9=2171 1D1B1
71I1 25B1D 71I1 B389=545C 41 71I1 55;DB?CD1D9C 14118
-
M 571=5759=91C9;1,8945
41,89451;1
49411D;1 M .
M .
M 5D5B171
=E1D1 1BD9;5 F9C;?C9D1C
. ;5351D1 D5D5C1 =9I1;
=541 9CDB9; 11=5;C5B9=5I1033025=57E;EB17CE725C1BI141
. D5D19 EDE; =5411D;1 919 F9C;?C9D1C 033025 =51;E;1 5;C5B9=5 D5B9C18
5EBED 5411D 41 11;18 =E1D1 1BD9;5 29C1 17CE7 49411D;1 4571 =577E1;1 ,8945 5411 I17 49
81419 EDE; =577E1;1 ,8945 14118 1:17 :1B9:1B9 41B9D5D5C1=9I1;D941;411D49E;EB17CE71:17:1B9:1B9D5D5C1
=9I1; 411D 49;5D18E9 4571 =577E1;1 ,8945
F
S
F
A
mg
Gambar 8.4
Gaya berat, gaya Archimedes, dan gaya stokes bekerja pada tetesan
minyak pada percobaan Millikan.
Gambar 8.5
Tetesan minyak berada dalam kesetimbangan karena adanya
gaya berat, gaya Archimedes, dan gaya elektrostatis.
F
elektrostatis
F
A
mg
Tugas Anda 8.1
Dengan menggunakan logika dan pemahaman Anda tentang konsep
gerak lurus, apakah Anda dapat menduga bagaimana Millikan
mengukur kecepatan v dari tetesan minyak tersebut? Jelaskan
dengan alasan-alasan ilmiah menurut pendapat Anda.
DIUNDUH DARI: WWW.BUKUPAKET.COM Sumber buku bse.kemdikbud.go.id
Fisika Atom
203
- M
.
-
. M
E2CD9DEC9;1,8945 ;5,8945C58977149411D;1
-
. .
M 58 ;1B51
-
,8945 411D 49DE9C;1 =5:149 .
. M
5D518 =57E17 5;C5B9=5 D5BC52ED 2525B11 ;19 033025 =5411D;1 ;5C9=E1 C521719 25B9;ED
5C1BI1 =E1D1 D5D5C1 =9I1; D941; 5B18 25B919 5298 ;539 41B9
P
M
E1D1D5D5C1I1C51E;591D12E1D41B9
P
M
1B9 ;5C9=E1 99 49411D;1 81C9 218G1 =E1D1 55;DB? 14118
P
M
P
M
41 =1CC1I1 14118
P
;7 P
P
M
;7
4. Model Atom Rutherford