EVALUASI PELAKSANAAN LAYANAN BIMBINGAN BELAJAR DI KELAS VIII SMP MUHAMMADIYAH 1 MLATI TAHUN AJARAN 2012/2013.
i
EVALUASI PELAKSANAAN
LAYANAN BIMBINGAN BELAJAR DI KELAS VIII
SMP MUHAMMADIYAH 1 MLATI
TAHUN AJARAN 2012/2013
SKRIPSI
Diajukan kepada Fakultas Ilmu Pendidikan
Universitas Negeri Yogyakarta
untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan
guna Memperoleh Gelar Sarjana Pendidikan
Oleh
Yuli Nurfahmi
NIM 09104241017
PROGRAM STUDI BIMBINGAN DAN KONSELING
JURUSAN PSIKOLOGI PENDIDIKAN DAN BIMBINGAN
FAKULTAS ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA
(2)
ii
Skripsi yang berjudul
EVALUASI PELAKSANAAN LAYANAN BIMBINGAN
BELAJAR DI KELAS VIII SMP MUHAMMADIYAH 1 MLATI TAHUN
AJARAN 2012/2013 yang disusun oleh Yuli Nurfahmi, NIM 09104241017 ini telah
disetujui oleh pembimbing untuk diujikan.
Yogyakarta, 25 September 2013
Dosen Pembimbing I
Dosen Pembimbing II
A. Ariyadi Warsito, M. Si.
Eva Imania Eliasa, M. Pd.
NIP 19550523 198003 1003
NIP 19750717 200604 2001
(3)
iii
Dengan ini saya menyatakan bahwa skripsi ini benar-benar karya saya sendiri.
Sepanjang pengetahuan saya tidak terdapat karya atau pendapat yang ditulis atau
diterbitkan orang lain kecuali sebagai acuan atau kutipan dengan mengikuti tata
penulisan karya ilmiah yang telah lazim.
Tanda tangan dosen penguji yang tertera dalam lembar pengesahan adalah asli.
Apabila tidak asli, saya siap menerima sanksi ditunda yudisium pada periode
berikutnya.
Yogyakarta, 17 Oktober 2013
Yang menyatakan,
Yuli Nurfahmi
NIM. 09104241017
(4)
iv
Skripsi yang berjudul
EVALUASI PELAKSANAAN LAYANAN BIMBINGAN
BELAJAR DI KELAS VIII SMP MUHAMMADIYAH 1 MLATI TAHUN
AJARAN 2012/2013 yang disusun oleh Yuli Nurfahmi, NIM 09104241017 ini telah
dipertahankan di depan Dewan Penguji pada tanggal 18 Oktober 2013 dan dinyatakan
lulus.
DEWAN PENGUJI
Nama
Jabatan
Tanda Tangan
Tanggal
A. Ariyadi Warsito, M. Si.
Ketua Penguji
..
...
Isti Yuni Purwanti, M. Pd.
Sekretaris Penguji
...
...
...
Dr. Edi Purwanta, M. Pd.
Penguji Utama
....
..
...
Eva Imania Eliasa, M. Pd.
Penguji Pendamping
....
..
...
Yogyakarta,
Fakultas Ilmu Pendidikan
Universitas Negeri Yogyakarta
Dekan,
Dr. Haryanto, M. Pd.
(5)
! "# $$"%#&' !( ) ! "* +, #+,"- ! )"- %#. /! "#$$"%#&'!( )! "*+,#+, "- !) "- % #.
(Terjemah QS. Al-Insyirah ayat 6
7)
Yang memudahkan seseorang yang mengalami kesulitan, maka
ALLAH akan memberi kemudahan untuknya di dunia dan akhirat.
(HR. Muslim)
Bukan bahagia yang membuat kita bersyukur, tetapi
bersyukur itulah yang membuat kita bahagia.
(6)
01 ;<=><1 ?1@<><AB=@BCD< EF<?G? HG FI
JK LDGM C1N?1O <?P<A <FQ G?G@ 1 <><? RCB? S1? H<1@< ><H <?A<@>< =<HO<? @BT <TGCBCD B=1 F<?SG =<E<?F<@1E@<><? RO<?OUV<
-
OUV<><? RHGTG@,
WK ;<F<F@ <><X; EG@ ? <Y Z1[ <<? H1 \
y
]RG? RQ G FC<w
< H1O <?^ B=?G_ =<H1R?y
U \ `K a G =G@<?_@1FUTUR1_ B?O1O1 F<?O<?P1CD1? R<?_ =UR= <CQHu
O1P1CD1 ?R<?O <?; U?@ BT1 ? R\
(7)
eff
Egh i jh k l mEiAnkAohho
iAphoAoqlrBlosAoqEiAth uDl nEiAk gll l krm rj vArrADl ph v 1 riAw l
wAv j o
hth uh o
xyzx/2013
{| }~ |f~ f
ABkw uh n
}}| ff ff } }}~f }| | f f }| f ~ f~ | f ff f }f }} } }| | }e| f~ | }|f f }| f }| ~ f~|f
}}| ff ff } }f }}| ff |ff } }} f }|ff| }}|ffff|~
discrepancy
}} }} }| } } f | }}|ff ff f | f }| ¡ ~ fy
~ |t
f ¢}fs
p
|f y
f |~purposive
sampling
} }}|f
t
f ff |~ u
ru
} f f }|
s
£ s
fs
¤ }| s
¥ }p
| }| ~ w
|f }| s
} | t
| }}| ft
f ff }t
}fw
¤ r
}r
es
f } s
f |fs
fs
t
}r
}f t
fs
|y
t
}r
f }s
f | ¥}~ t
} t
}ftr
f | s
fs
}r
y
ftu
} } f t
y
f
p
}r
|}~r
f}r
fs
}r
¦
s
f | }}|ft
f } ~¤ }| s
| y
f f }|r
f }| s
~ fy
~ |t
fs
}r
ft
} f f }r
} |y
f f }|r
f | } f }| | y
f f }|r s
~ }r
| } f § e|u
s
f | y
f f }| r
u
s
~
f| } f ¦
t
| }| | y
f f }| r
| ~s
r
p
r
s
r
y
s
f~ r
} f } f y
y
s
f ~ ff (8)
viii
©ª« ª ¬®¯ª®« ª°
Alhamdulillahirobbil alamin
, segala puji bagi
±llah, Tuhan seluruh alam
²
ang Maha Kuasa atas segala sesuatu,
²ang berkat kasih sa
²ang-N
²a peneliti
akhirn
²a dapat men
²elesaikan skripsi ini.
Shalawat
dan salam semoga selalu
tercurah kepada Nabi Muhammad S
±W selaku utusan-N
²a
²ang menjadi
rahmatan lil alamin
.
Skripsi
²ang berjudul
³´valuasi Pelaksanaan La
²anan
µimbingan
µelajar di
Kelas VIII SMP Muhammadi
²ah 1 Mlati Tahun
±jaran 2012/2013
akhirnya
dapat terselesaikan berkat bantuan, bimbingan dan dukungan dari berbagai pihak.
Peneliti mengucapkan terimakasih yang sebesar-besarnya kepada:
1.
Rektor Universitas Negeri Yogyakarta yang telah memberikan fasilitas
sehingga penelitian ini terselesaikan.
2.
Dekan Fakultas Ilmu Pendidikan Universitas Negeri Yogyakarta yang telah
memberikan kemudahan kegiatan akademik.
3.
Ketua Jurusan Psikologi Pendidikan dan Bimbingan yang telah memberikan
izin kepada peneliti untuk menyelesaikan skripsi ini.
4.
Bapak Ariyadi Warsito, M. Si. selaku Pembimbing I yang dengan penuh
kesabaran memberikan bimbingan dan arahan selama proses penyusunan
skripsi.
5.
Ibu Eva Imania Eliasa, M. Pd. selaku Pembimbing II yang selalu memberikan
bimbingan dan masukan selama proses penyusunan skripsi hingga selesai.
6.
Ibu Yulia Ayriza, M. Si. selaku dosen Pembimbing Akademik yang telah
(9)
ix
7.
Bapak/Ibu Dosen Penguji yang telah memberikan saran untuk perbaikan
skripsi ini.
8.
Bapak/Ibu Dosen Jurusan Psikologi Pendidikan dan Bimbingan atas ilmu
yang telah diajarkan.
9.
Ibu Sukini, S. Pd. selaku Kepala SMP Muhammadiyah 1 Mlati yang telah
memberikan izin penelitian dan membantu peneliti selama proses penelitian
berlangsung.
10. Guru pembimbing, wali kelas dan siswa-siswi kelas VIII di SMP
Muhammadiyah 1 Mlati yang telah bersedia menjadi subjek penelitian dan
memberikan banyak informasi yang dibutuhkan peneliti.
11. Mahasiswa BK angkatan 2009 yang menjadi sahabat seperjuangan dan selalu
memberikan motivasi dan semangat dalam penyusunan skripsi.
12. Semua pihak yang tidak dapat peneliti sebutkan satu persatu. Semoga Allah
membalas kebaikan mereka semua dengan balasan yang lebih baik.
Peneliti menyadari bahwa dalam penyusunan skripsi ini masih banyak
kekurangan dan jauh dari kesempurnaan. Terimakasih atas kritik dan saran yang
telah diberikan, semoga hasil penelitian ini mempunyai nilai manfaat.
Yogyakarta, 25 Oktober 2013
Peneliti ,
Yuli Nurfahmi
NIM. 09104241017
(10)
x
h
½l
¾¿À¿Á ¿ÂÃ Ä ÅÄÀÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Æ
i
¾¿À¿Á ¿ÂÇ ÈÉ ÊÈËÄ ÃÄ ¿ÂÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆii
ÊÄÉ¿ËÇ ÈÉ ̿˿¿Â ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆiii
¾¿À¿Á ¿ÂÇ ÈÂÍ ÈÊ¿¾¿Â ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ
iv
¾¿À¿Á ¿ÂÁÎËËÎÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆv
¾¿À¿Á ¿ÂÇ ÈÉ ÊÈÁÏ¿¾¿ÂÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆvi
¿Ï ÊË É¿Ð ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ
v ii
п˿ÇÈÂÍ¿ÂË¿ÉÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆvi ii
Å¿ÑË¿ÉÒÊÒÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆx
Å¿ÑË¿ÉÍ¿ÁÏ¿ÉÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆxiv
Å¿ÑË¿ÉË¿ÏÈÀÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆx v
Å¿ÑË¿ÉÀ¿ ÁÇÒÉ¿ÂÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆxv
i
Ó·Ó » ÔÕ Ö¶·×Ø ÙØ·ÖÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Ú¿Æ À½
t
½r
Ïel
½k
½n
ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆg
ÆÆÆÆÆ Ú ÏÆ ÒÛen
tifi
ܽsi
Á½s
½l
½ÝÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆ Þ ß Æ Çem
à½t
½s
½n
Á½s
½l
½ÝÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Þ ÅÆ Éu
m
u
s
½n
Á½½s
l
½ÝÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Úá ÈÆ Ëu
j
â½n
Çen
eliti
½ ãÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Úá Ñ Æ Á½n
f
½½t
Çen
eliti
½ ãÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆ Æ ÚÚ Ó·Ó » » ä·å»·Ö¹Õ æº»ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Úç ¿Æ Ð½ji
½n ten
t
½n
g
Èè½½lu
si
Çr
½ro
g
m
ÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆ Úç ÚÆ Çen
g
erti
½n
Èè½â½l
si
Çro
g
r
½m
ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Úç çÆ Ñu
n
g
si
Èè½l
â½si
ǽro
g
r
m
ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Úé êÆ Ëu
j
â½n
Èè½l
â½si
Çro
g
r
½m
ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ Úë éÆ ÁìÛíl
Èè½l
â½si
ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ ÆÆ Úî(11)
xi
ïð
CIPP Model
ðððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððð ñò óðCountenance Evaluation Model
ðððððððððððððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððð ððððð ôõ öðDiscrepancy Model
ððððððððð ðððððððððððððððððððððððð ððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ôñ ÷ð øùïl
úïsi
ûim
óüýþïn
ÿïn
ýelin
g
ððððððððððððð ððððððððððð ðððððððððððððððððððððððððððððð ô ûð ïji
ïn ten
t
ïn
g
ûim
óüïn
g
n
ÿïn
ýelin
g
ÿ ü ðððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ô ñðen
g
erti
ïn
ûim
óün
g
ïn
ÿïn
ýelin
g
ððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ô ôð ûi
ÿïn
g
ûim
óüïg
n
n
ÿïn
ýelin
g
ðððððððððððððððððððððððð ððððððððððððððð ðððððððððððððððððð ô ðu
n
g
si
ûim
óüýþïn
ÿïn
o
n
selin
g
ððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ð ðu
j
úïn
ûim
óüïg
n
n
ÿïn
o
n
selin
g
ððððððððððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððððððððððð ðð ÷ ÷ðp
o
n
en
ro
g
r
ïm
ûim
óün
g
ïn
ÿïn
ýelin
g
ððððððððððððððððððððððððððððððððððððïð
el
ïy
ïýïn
ïs
ïr
ððððð ððððððððð ððððð ððððððððððððððððððððððððð ððððððððððððððððððððððððððððððððððð ò óðel
ïy
ïýïn
esp
o
n
sif
ððððððð ðððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððð öðere
ýöïn
ïïn
ýÿ üvi
ÿúïl
ððððððððððððððððð ððððððððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððððððððð ÿð ú úýþïn
istem
ðððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððõ ð
erso
n
el
ûim
óüýþïn
ÿïn
ýelin
g
ðððððððððððððððððððððððððððððððð ðððððððððððððððððððððð ð ð ïji
ïn ten
t
ïn
g
ïy
ïýïn
û
im
óün
g
ïn
û
el
ïj
ïr
ÿ ü
ek
o
l
ïh
ð ððððððððððð ððððð ððððð ñðen
g
erti
ïn
ïïýïy
n
ûóüim
n
g
ïn
ûel
ïj
ïððððððððððððððððð ððr
ðððððððððððððððððððððððððððððð ÷õ ôðu
j
úïn
ïy
ïýïn
ûim
óüïn
g
n
ûel
ïj
ïðððððððððððððððððððððð ððððr
ðððððððððððððððððððððððððððð ð ÷ñ ðrin
sip
p
rin
sip
ûim
óüïg
n
n
ûel
ïj
ïðððððððððððððððððððððððððð ðððr
ðððððððððððððððððððððððððððð ÷ô ð ÿin
istr
ïs
i
el
ïk
s
ïýïïn
ïy
ïýïn
ûim
óüýþïn
ûel
ïj
ïr
ðððððððððððððððððððððððð ÷ ð ïji
ïn ten
t
ïn
g
ïel
k
s
ïn
ï ïn
ïïy
n
ïn
ûim
óün
g
ïn
ûel
ïj
ïr
ðððððððððððððððððð ððððððððð ÷÷ ñð ïïïn
el
ïk
s
ïýï ïn
ûóüim
n
g
ïn
ûel
ïj
ïr
ðððððððððððððð ððð ððððððððððððððððððððððððððððð ÷ ïðen
y
u
su
n
ro
r
g
ïm
ððððððððð ðððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ÷ óðel
ïk
s
ïýïk
ïn
ro
r
ïg
m
ððð ðððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð õ öð øùïl
úïsi
ðððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððð ððððððððððð ñ ÿð ýïlisis
ððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððððe
(12)
xii
el
k
s
n
y
n
n
im
n
g
n
el
j
r
!"
el
y
n
#s
r
!"
el
y
n
$esp
o
n
sif
!!%
ere
%n
n
&'vi
'(l
!)' #(*(+
n
,istem
-./
ert
n
y
n
en
eliti
n
-01 2 1 3 3 345 678 5 95: 5 ; 3 6 3 2:
-<
e
'=*t
n
en
eliti
n
,(>
ek
e
n
eliti
n
-?@ A
em
Bt
CSetting
en
eliti
n
-D# EF
iter i
/Glu
si
-!/ H
et
I' =l
u
p
m
u
g
en
n
't
-)J &
n
stru
m
en
en
eliti
n
K0L E=M
h
n
#t
K!N A
ek n
ik
<lisis
#t
K-1 2 K-1 3 OP2Q 3 ; 95: 5 ; 3 6 32:8 2:95 4 1 2 P2Q2: ). < #=
sk
rip
si
Nsil
el
k
s
n
n
y
n
im
+n
el
j
r
). 0ere
%n
n
ro
g
r
m
im
n
g
n
el
j
r
).el
k
s
n
y
n
n
im
n
g
n
el
j
r
(
el
y
n
#s
r )
)! ?el
k
s
n
y
n
n
im
n
g
n
el
j
r (
el
y
n
$esp
o
n
sif
)
)) "el
k
s
n
y
n
n
im
g
n
n
el
j
r (
ere
%n
&'vi
'(l)
0.D Del
k
s
n
y
n
n
im
g
n
n
el
j
r (
#(*(g
n
,istem
)
0.D !el
k
s
n
y
n
n
im
n
g
n
el
j
r (
/Gl
(si )
0.)
em
Rs
n
000(13)
xiii
S T S UVW X Y Z[\ ] T^_ T^X T` T^aaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa bcb da ef
sim
p
u
l
gn
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa a bcb ha igr
gn
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaa bcc_T jkT`[\ XkTVT aaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa bcl ] T Z[Y` T^ aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa bcm
(14)
yz{ |z}~z
{p z{zo z z
(
)
|z}~z }
z}o}~o zz {o |z}~z z{ oo z z z{ o zo ¡¡
(15)
xv
ª«¬ «®¯¬
°± ²³´
t
¯r
´«µ ¯
r
¯¶ ·«¶««¶ µ
r
¸ ¹r
Ǽ
±±±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± »» «®¯¬
¼± ²³´
t
¯r
´« µ ¯¬«½¾«¶««¶ µ
r
¸¹r
Ǽ
±±±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± »» «®¯¬ ¿± ²´
s
´ À½´s
´µ ¯Á¸º«¶Â« ë¶·«r
« ±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± ļ «®¯¬ ű ²´s
´ À½´s
´µ ¯Á¸º«¶Æ® ¾¯r
ǫs
´ ±±±±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± ÄÅ «®¯¬ ȱ µ ¯¬«½¾«¶««¶É««¶«¶y
Ê´ º®´ ¶¹«¶Ê¯¬«Ë«r
Ì¶Í Ì½²¸º Î ¸¶¯¶µ¯
r
¯ ¶·«¶« «¶ ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± °°¼ «®¯¬ ϱ µ ¯¬«½¾«¶««¶É««¶«¶y
Ê´ º®´ ¶¹«¶Ê¯¬«Ë«r
u
¶Í ̽²³´t
¯r
´«µ ¯¬«y
«¶«¶Ð«s
«r
±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± °°Å«®¯¬ »± µ ¯¬«½¾«¶««¶É««¶«¶
y
Ê´ º®´ ¶¹«¶Ê¯¬«Ë«
r
Ì¶Í Ì½²³´t
¯´«r
µ ¯¬«y
«¶«¶Ñ ¯s
Î ¸¶¾´ Ò ±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± °°È «®¯¬ ı µ ¯¬«½¾«¶««¶É««¶«¶y
Ê´ º®´ ¶¹«¶Ê¯¬«Ë«r
Ì¶Í Ì½²³´
t
¯r
´«µ ¯r
¯¶ ·«¶««¶Ó ¶Á´Ç´ÁÌ« ¬±±±±±±±±±±±±±±± ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± °°Ï «®¯¬ Ô± µ ¯¬«½¾«¶««¶É««¶«¶y
Ê´ º®´ ¶¹«¶Ê¯¬«Ë«r
Ì¶Í Ì½²³´
t
¯r
´«Ð̶̽ ¹«¶Õ´st
¯º ±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±±± °°» «®¯¬°Ö±µ ¯¬«½¾«¶««¶É««¶«¶y
Ê ´ º®´ ¶¹«¶Ê¯¬«Ë «r
(16)
xv
Øãä
l
åäm
æØr
än
çèé
ê ëìíîä
n
ï ðñ ër
òä
s
Øéééééééééééééééééééééééé ééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé è óô åä
m
æØr
än
ç óé
ê ëìíîä
n
õäöä÷øär
ä ù ëp
ä
l
ä úëk
o
l
äã
éééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé èóû åä
m
æØr
än
çüéê ëìíîän
õäöän
øär
äýþÿu
ù éééééé ééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé èüè åäm
æØr
än
çéê ëìíîän
õäöä÷øär
äúØs
öäù ël
äs
éééééééééééééééééééééééééééééééééé éééééééé èüô åäm
æØr
än
çéê ëìíîän
õäöä÷øär
äõäl
Øùël
äs
éééééééééééééééééééééééééééééééééé éééééééééé èç åäm
æØr
än
çé÷ët
ãl
Ø äët
r
Øu
n
tu
k
n
stru
m
ën
éééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé èè åäm
æØr
än
çô é ëìþñØäs
Øl
õäöä÷øäär
ìën
än
ù ëæäl
äúëk
o
l
äã ééééé éééééééééé ééééééé éé è åäm
æØr
än
ç é ëìþñØäs
Øl
õä öä÷øär
äìën
än
ýþ ÿu
ù ééééééééééééééééééé ééééééééééééééé èû åäm
æØr
än
ç ûé ëìþñØäs
Øl
õäöä÷øäär
ìën
än
úØs
öäùël
äs
é éééééééééééé ééééééé é èô åäm
æØr
än
èç é ëìþñØäs
Øl
õäöä÷øär
äìën
än
õäl
Øùël
äs
ééééééééééééééé ééééééé é èôü åäm
æØr
än
èè éäØs
l
ïðñ ër
òäs
Ø ééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé èô åäm
æØr
än
è óéúät
þ än
åäy
ä÷än
(
úå)
ééééééééééééé ééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé èè åäm
æØr
än
èüéúíäl
ìën
t
ØØäs
ØùëëðØãäl
n
ìän
ù ër
äu
k
n
än
Ør
Ø ééééééééééééééééééééééééé é è ûç åäm
æØr
än
è éúíäl
ìëØØät
n
s
Ø Ø÷ät
ìän
ä ät
Ør
Ø éééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé è ûè åäm
æØr
än
èé ÷ ìän
än
êä÷Øäl
n
u
n
tu
k
ïÿän
t
þ ä ééééééééééé ééééééééééééééééééééééééééééééééééé è ûó åäm
æØr
än
èé úùýHome Visit
éééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé èûü åäm
æØr
än
èô éêro
r
äm
ùú ê þãäm
m
äìØy
äãèl
ät
Ø éééééééééééééééééééééééééééééééééé è û åäm
æØr
än
è éúäu
r
t
z
Øn
ê ë÷ël
Øt
Øän
ééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééééé óè(17)
BAB I
PENDAHULUAN
A. Latar Belakang
! ! "
## # # $ ! % "
" # # %& ! % ! # "# !
# ' % ( ) * + ) , !$ )
# $ # $-%$ .$ !) $# # " '
" ' /0 ! ! " 1 !& #
2 32 1 & /45 ) 455 6788! 6 9
! & . ! # # ## %
# # ' ! % ! # #
# - ! ) % !$ "
# # %& ! % ! # " #!
# ' % () * +) :! $ )
#$ !) $ # $ - % .$ # $ #" '
#& !! " ' ;
! $ % " # -% )
! % # " % '! %& ! ./ < %
)! % # )! % ) #
% # )% -% % # & % # /
= &) ! ! # % # # .!
## ! !' # ! ) # #-) #! ) ) % & )
! !' $ ) !! # !) % $ # !
(18)
?@ABCD CE F@GCH CI J @EACH CI F@I K @LMJ CE KCLC ?NIB?NG NJ OCEA P @L CEA F @I G C?N P CCD BEB QRNIB ?NG NJ SB E A?CD TCD NCEU @ELB LB ?CEVR STU WD @E DNPCHCLB X CICK ?CE J@JFCY C K@I NF CX CE FC AB K@EBEA?CD CE?NCGBDCPK @JF@GCH CICEL @J B ?@J CHNCE K@ELBLB?CE LB ZELME @P BCQ [ NIN LB D NE DND NE DN? G@FBX D @I CJ KBG L CGCJ J@EOCJ KCB?CE PNCD N J@DML @ K@EACHCICEQ \B PCJKBE A BDN] PB PY C H NAC XCI NP J@E AN CP CBF@I F CACBJ CD@IBOCEAJ@E NE D ND?MJK@D @E PB Q
U @EB E A?CDCE ?NCGB D CP K@JF@G CH CI CE X CI NP J@JK@IX CDB ?CE FCEOC? X CG ?CI @E C ?@F@IX CPB GCE KIMP @P F@GCHCI LBK @EACI NXB M G@X FCEOC? ^ C?DMI P@K @I DB ANI N] P CICE C F@G CH CI ] FCX CE CDCN J CD@IB K@GCHCICE ] GBE A?NEACE L CE K@P @ID C LB LB ?P @ELBIBQ _L C ^ C?DMI OCEA J @EHCLBD CEAANEA H CY CF P @?M GCX P @K@I DB ANI N] P CICE C F@G CH CI ]FCXCE CH CI L CEGB EA?NEACEP@?M GCX]D@DCKB?@F@IX CPBGCE F@G CHCI D @D CK P CE ACD F@IACE D NEA KCL C P NFH @? F@GCHCI BDN P@ELB IB OCB DN K@P@I DC LBLB ?Q \@EACE L @JB?B CE ] P @J NC ^ C?DMI D@I P@FND K@I GN LB DBE A?CD?CE ?ME DIBFNPBE OC D @IX CL CKKIM P @PF@G CHCIJ @E ACH CIQ
R@ AB CDCE FB J FB E ACE L CE ?ME P @GB E A DB L C? L CKCD LB KBP CX ?CE L CIB ?@ABCD CE K@ELBLB?CE P @`CI C ?@P @G NINX CE ] P @XBEAAC K @GC?P CE CCE FB J FB EACE LCE ?ME P @GB E A OCEA F CB ? J @INKC?CE P CGCX P CDN ^C?DMI ?@F@IX CPB G CE LCIB ?@ABCD CE K@ELBLB?CEQ aC?C L CIB B D N] NE DN? J @E `CKCB D NH NCE OCEA J C?PBJCG L CIB ?@ABCD CE K@ELB LB ?CE ]LBDNE D ND CL CEOC K @G COCE CE FB J FB E ACE L CE ?ME P @GB E A LB P @?M GCX VSBJ \ M P @E UUb] >cccd ef WQ \CIB ?@D @ICEACE D@I P@FND LCKCD LB?CD C?CE FCXYC KCL C P @DB CK ?@ABCDCE K@ELB LB?CE LB P@?M G CX LBK@I GN?CE ?@ABCD CE FB J FBE ACE L CE ?ME P @GBE A OCEA J @I NKC?CE PNFPBPD @J L CIB ?@AB CDCE K@ELBLB?CEQ
(19)
hiji kl mno kpklkl qr sq r ltkl u kl vw lxno r l t ur xnvwo ky r koky xi mkpk xnx ks k s klix rk s ks mi snltkzi{ v nyr u i mkl x nlur {r | snljk sr l mn{v nsq kl tkl ur{rl pk xnlur{r xnw mzrsko si ltvrl| s nsr vio okl tx i lt z kltti l t jk}kq xnmnliy lpk kzkx k{ky yr ui m lpk xnlur {r | snl tti lkv kl v nq nq kx kll pk x nqk tkrsklixrkxn~k{k un}kxku nltklqn{m nuw s kl mkuk~ r z k ~r z k pkl tsn}ijiuv klxnsi kmw z nlxr pk l tqkrvmku kl pk|u kls nl pno nxkrv kl xnsi k zitkx pkl tur ykukmr u koks vnyr ui mkl rlr x n~ k{k snsikx v kl rlv no u kl {r kxzi zr |
pksxi ix i ukl i lzrv k i {ryxkl snl tnsiv kvkl q ky }ku koksmnl pnonl ttk{kklm {wt{ksqrsqrltk lu klvw lx no r ltx ksmkrxkkz rlr skx ry snlnsir qnq n{kmk mn{x wkokl| ur k lz k{kl pk skx ry zn{uk mkz v nxnljkl tkl {kxr w vw lxnow { ti {i mnsqr sqr lt u nltkl j i soky x nvwoky u kl j i soky mnxn{zk urur v ur x nzr km j nlj kl t mnlurur v kl mnltkl tv kzkl ti {i skzk mno kjk{kl xnq k tkr ti {i m nsqrsqrlt qrsqrltkl u kl vw lx no r lt skxr y q noi s
familier
ur v kokltkl s kxpk {kvkz s kx r y ku k v nmko k x nvwo ky pkl t q no i ss ns ky ksr xn~ k{ k znmk z m{w t{ks qr sqr ltkl u kl vw lx norlt ur x nvwo ky xnyr lttk s nsq n {rv kl z i tkx v nmkuk ti{i mns qrsqr lt pkl t zr u kv x nx i kr u nltklmn {klvw lxno w {x nq nlk{lpk~r z{kqrsqrl tk lu klvw lx no r l tur mn{qi{iv u nltkl s kx r y ku klpk ti{i mnsqr sqrlt pkl t vr l n{j kl pk zru kv m{w nx x rw l ko xn{z kh pk l tsnlpnonlttk{kvklmnlurur v klqktr~ ko w l ti {imnsqrsqrlt vw lx no w { s kxr y q noi s snsr or vr vi {rvio is pkl t sklzkm i lziv snokyr{v kl vw lxnow {vw lx no w {pk l tm {w nx rw lko
(20)
¡ ¢ £ £¤ ¢¥ ¦ ¢ ¡ £¥ ¦§£¥¦ ¨ © ¥ ¢¥ ¦¢ ¡ ¨ª « ¢ ¢ ¨ ¡¬ ¬ ¢¥ £ ¥ ¦ ¡¢¢ £ ¦ £ ¢ ¬¥¦ § ¨ ¡ ¨ ¤ ¢ ¦¥ ¢¥ ¢ ¡¢ ¢ ª ¥¨ ¥« ¡¨ £ ¬ £ £¤ ¢ ¡ £ ¡¢ £ ¥ « ¨ ® ¦ £ ¡ ¢ £¡¥ ¢¥ ¥« ¢ ¥ ¦ £ © ¢ ¯¢ ¡ ¥¬ ¡¬ ® ¡ ¦ ¢ ¥ £ ¬¥ ¦ ¢ £¨ ¥ ¡ ¦ ® ¡ ¥ £ ¡ ¢ª
°¨ ¥ « ¡ ¨ © ¥¨ ¨ ¢ ¥ ¬¥ ¦ ¡ £ ¥ ¬ £¥ ¬ ¢ ± ² ² ¦ ¢¨ ¦ ³ ²¥ ª °¨ §¥ ¨ £ ¥ ¡ ¥ ¨ ¢£ ® ¥ ¨ £ ¡¬ £ ´® ¡ © ¢ ¯¢ ¥ ¢ ¢ ££ µ¶ ¡¢ £® ·¸¸¹º ³ »§·¸¼ª ¶¥ ¡¥ £ ¥« ® ¢ ¡ ¡ ¦ ¡ ¨ ¡¥ ¢¡ ¦ ¨ ¦ ¡ ¡ © ¥ ¨ ® ¦ ¡ ¡¥ £ ® ¦ ¡ ¯¥ £ ® ¦ ¡ ¥£ £ ¢ ¦ ¡ ¢ ¥« µ ¶¡¢ £® ·¸¸¹º ··¸ ¼ª ½¥ « ¢¥ ¡¥ £ ¥ ¨ ¥« ¢ ¡ «¥ £ © ¬ ¡¥ ¢ © ¡ « ¨ ¢¦ ¡ ª
¾¢ ¥ ¨® £ ¡ ¢ £¬¥ ¦ «¥ ´ £ ¢ ¬ £ ¥
£ ¡« ¢ ¢ ¬ £¥ ¨ £ © ¦ £ £ £ ¥¨ ¢
(21)
ÀÁÂÃÄÅ Æ ÂÇ ÈÉÇÆ ÊÄ ÃÄËÌ É Í Æ ÍÆÀÎ ÏÉÍÉ Ã ÉÉÌ ÆÂÆÐ ÊÄÅ ÉÀÃÉÂÉÉÂ Å ÉÑÉÂ ÉÂ ÈÆÒ ÈÆ ÂÇÉÂ ÈÄÅ ÉÓ ÉËÒÉÃ ÆÔÍÆÔ ÉÍ ÉÊÀÉÂÊÉÍÉÈÄ ÈÄË ÉÊ ÉÔ ÉÒ ÈÉÌ ÉÂÐÉÂÌ ÉËÉÅÉÆ ÂÕ
Ö Î ×Ä ÉÍÉ ÉÂ ÍØÂÆ É ÊÄÂÍÆ ÍÆÀ ÉÂ ÍÆ ÙÂÍÁÂÄ Ã ÆÉ ÑÉ ÂÇ ÒÉà ÆÔ ÍÉÅ ÉÒ ÌÉË ÉÚÊÄË ÀÄÒÈÉÂÇ ÉÂÛ
Ü Î ÝÆÀÉÊÀÄÅ ØÉË ÇÉÀØËÉÂÇÒ Ä ÂÍØÀØÂÇØÃÉÔ ÉÈ ÄÅÉÓÉËÉÂÉÀÛ Þ Î ÝÆÀÉÊÃ ÆÃß ÉÑÉÂ ÇÀØË ÉÂÇÒ ÉÒÊØÒÄ ÂÇ ÉÌØËÍÆË ÆÂÑÉÃÄ ÂÍÆË ÆÛ à Î á ØË Ø ÀØËÉÂÇ Ò ÉÒ ÊØ ÍÉÅ ÉÒ Ò Ä ÂÇÄÅÁÅ É ÊËÁÃÄ Ã ÈÄÅÉÓÉË
ÒÄ ÂÇ ÉÓÉËâãÝãÆÂÀÄÅÐÜ ä ä¿ÕÖÖ åæÎ
ç ÉÃÆÅ ÊÄ ÂÄÅ Æ ÌÆ É ÃÄ ÈÄÅØÒ Â ÑÉ ÑÉÂÇ ÍÆÅÉÀØÀÉ ÁÅ ÄÔ èØÔ Î × Éà ÑÚØËËÉÔÒ É ÑÉ ÂÇ ÈÄËÓ ØÍØÅ éê ÉÅØÉÃÆ Ï ÄÅ ÉÀà ÉÂÉÉ ëÉÑÉ Â É ìÆÒÈÆÂÇÉ ìÄÅÉÓ ÉË í Ä ÂÇÉÂ Ï Ä ÂÍÄ ÀÉÌÉ Ïî× é è ÍÆ ×ÄÅ Éà ï ÙÙÙ ÝèÏ ðÄÇÄ Ë Æ Ü ãÁÂÁà ÉËÆ
menunjukkan
bahwa perencanaan layanan bimbingan belajar dapat dilaksanakan dengan
baik. Secara umum pelaksanaan bimbingan belajar dengan pendekatan
PAKEM sudah berjalan dengan baik sesuai dengan kriteria PAKEM.
Evaluasi layanan bimbingan belajar di kelas VIII SMP Negeri 2 Wonosari
dapat dikategorikan baik karena program layanan bimbingan belajar telah
dievaluasi dan hasil evaluasi dijadikan tolok ukur berhasil atau tidaknya
layanan bimbingan belajar sehingga dapat meningkatkan kualitas layanan
bimbingan belajar di SMP Negeri 2 Wonosari. Faktor penghambat dalam
pelaksanaan layanan bimbingan belajar adalah personil sekolah dan media.
Sama halnya dengan yang terjadi di SMP Muhammadiyah I Mlati,
berdasarkan hasil observasi, media berupa sarana belajar relatif masih kurang,
khususnya perpustakaan dan laboratorium. Sekolah ini belum memiliki
sarana perpustakaan dan laboratorium yang memadai. Media pembelajaran
masih minim sehingga guru lebih banyak menggunakan metode ceramah.
Sumber belajar memang bukan hanya guru, buku dan laboratorium, tetapi
(22)
6
juga media massa dan internet. Melalui internet yang sekarang murah dan
mudah didapat, keterbatasan sumber belajar di sekolah dapat disiasati oleh
peserta didik.
Masalah yang dihadapi dalam meningkatkan mutu pembelajaran di SMP
Muhammadiyah 1 Mlati bukan hanya sarana belajar yang terbatas, tetapi juga
kurangnya pengetahuan peserta didik tentang cara belajar yang benar.
Berdasarkan wawancara dengan guru BK dan wali kelas VIII pada tanggal 5
Februari 2013, peserta didik pada umumnya belajar hanya ketika mengetahui
akan ada ulangan harian. Sebelum dimulainya pembelajaran, sangat sedikit
peserta didik yang belajar terlebih dahulu di rumah. Selain itu siswa kelas
VIII banyak yang malas belajar, tidak mengerjakan tugas-tugas sekolah, tidak
memperhatikan saat guru menerangkan pelajaran dan belum bisa mengatur
waktu belajar. Hal ini menunjukkan bahwa disiplin belajar para siswa masih
rendah.
Berdasarkan hasil observasi di SMP Muhammadiyah I Mlati pada
tanggal 12 Februari 2013 diketahui bahwa siswa kelas VIII tampak kurang
tertib dan gaduh. Ketika guru menyampaikan pelajaran di depan kelas,
sebagian peserta tampak melakukan kegiatan sendiri-sendiri dan kurang
berkonsentrasi dengan materi pelajaran yang disampaikan guru. Hanya
sedikit peserta yang memperhatikan penjelasan guru di kelas. Selain itu, nilai
ulangan serta nilai ujian semester siswa kelas VIII juga masih banyak yang
belum memenuhi KKM. Kondisi ini memperlihatkan motivasi belajar siswa
masih rendah. Oleh karena itu para guru memberikan remidi dan sejumlah
(23)
7
tugas kepada peserta didik yang nantinya dinilai, sehingga secara kumulatif
peserta didik mendapat nilai baik.
Berdasarkan hasil observasi di SMP Muhammadiyah 1 Mlati pada
tanggal 12 Februari 2013, dapat diketahui bahwa ada jam masuk kelas untuk
guru bimbingan dan konseling. Guru BK di SMP Muhammadiyah 1 Mlati
memberikan layanan bimbingan secara klasikal di kelas sekali pertemuan
setiap minggunya untuk setiap kelas. Berdasarkan hasil wawancara dengan
sejumlah siswa di kelas VIII A, VIII B dan VIII C pada tanggal 20 Februari
2013, materi layanan bimbingan belajar yang diberikan antara lain motivasi
belajar, cara membuat catatan yang baik dan lain sebagainya. Metode
penyampaian materi layanan bimbingan belajar antara lain dengan metode
ceramah, tanya jawab, diskusi, pemutaran film serta permainan (
ñòóô).
Pelaksanaan layanan bimbingan belajar di SMP Muhammadiyah 1 Mlati
mengacu pada pelaksanaan layanan bimbingan dan konseling komprehensif
yang terdiri dari tahap perencanaan, pelaksanaan, evaluasi analisis dan tindak
lanjut. Tahap perencanaan layanan bimbingan belajar yaitu menyusun
program. Tahap pelaksanaan meliputi layanan dasar, layanan responsif,
perencanaan individual dan dukungan sistem. Tahap evaluasi meliputi
evaluasi kesesuaian antara program dengan pelaksanaan, keterlaksanaan
program, hambatan yang dijumpai, dampak pelayanan bimbingan, respon
peserta didik dan perubahan kemajuan peserta didik. Tahap analisis yaitu
menganalisis hasil evaluasi dan tahap tindak lanjut dilakukan dengan
melakukan referal bagi siswa yang membutuhkan bantuan ahli lain,
(24)
8
menyusun program lanjutan yang telah dibenahi dan meningkatkan kerjasama
dengan personel sekolah, orangtua serta pihak terkait.
Peserta didik tentu membutuhkan layanan bimbingan belajar agar dapat
memahami masalah belajar yang dihadapinya, menemukan cara belajar yang
benar, menjadi termotivasi, dan meningkatkan prestasi belajarnya. Sejauh
mana pelaksanaan layanan bimbingan belajar di SMP Muhammadiyah I Mlati
perlu untuk dievaluasi karena berdasarkan hasil wawancara dan observasi
menunjukkan bahwa pelaksanaan layanan bimbingan belajar belum
memperlihatkan hasil yang optimal. Selain itu, penelitian yang khusus
mengevaluasi mengenai pelaksanaan layanan bimbingan belajar secara
komprehensif belum pernah dilakukan di sekolah ini.
Dari penjelasan di atas, maka pelaksanaan layanan bimbingan belajar di
SMP Muhammadiyah 1 Mlati perlu untuk dievaluasi. Tujuan evaluasi adalah
untuk menilai efisiensi dan efektivitas dari pelayanan bimbingan itu sendiri,
khususnya seluruh kegiatan dalam program bimbingan yang dikelola oleh staf
bimbingan untuk mengetahui apakah tujuan bagi kegiatan itu tercapai.
Program bimbingan belajar direncanakan dan dilaksanakan untuk mencapai
tujuan-tujuan tertentu; untuk mengetahui seberapa jauh tujuan itu tercapai,
dibutuhkan usaha tersendiri dalam mengumpulkan data yang dapat
memberikan indikasi tentang hal itu dan menafsirkan data yang telah
terkumpul (WS Winkel, 2005: 819). Oleh karena itu, peneliti tertarik untuk
melakukan penelitian tentang Evaluasi Pelaksanaan Layanan Bimbingan
Belajar di Kelas VIII SMP Muhammadiyah 1 Mlati, Sleman, Yogyakarta.
(25)
9
B. Identifikasi Masalah
Berdasarkan latar belakang di atas, permasalahan-permasalahan yang
berhubungan dengan penelitian ini dapat diidentifikasikan sebagai berikut:
1.
Pelaksanaan layanan bimbingan dan konseling masih mengalami banyak
kendala.
2.
Pelaksanaan layanan bimbingan belajar di SMP Muhammadiyah 1 Mlati
masih mengalami hambatan.
3.
Sebagian besar siswa kelas VIII di SMP Muhammadiyah 1 Mlati
mengalami banyak masalah dalam belajar.
4.
Sebagian besar siswa kelas VIII di SMP Muhammadiyah 1 Mlati belum
menerapkan cara belajar yang benar.
5.
Motivasi dan disiplin belajar sebagian besar siswa kelas VIII di SMP
Muhammadiyah 1 Mlati masih rendah.
6.
Pelaksanaan layanan bimbingan belajar di SMP Muhammadiyah 1 Mlati
belum memperlihatkan hasil yang optimal.
7.
Evaluasi tentang pelaksanaan layanan bimbingan belajar secara khusus
dan komprehensif belum dilakukan di SMP Muhammadiyah 1 Mlati.
C. Pembatasan Masalah
Mengingat luasnya permasalahan pada identifikasi masalah yang ada,
maka diperlukan pembatasan masalah sehingga penelitian menjadi jelas dan
terhindar dari penafsiran yang menyimpang. Masalah dalam penelitian ini
dibatasi pada masalah: Evaluasi pelaksanaan layanan bimbingan belajar di
Kelas VIII SMP Muhammadiyah 1 Mlati, Sleman, Yogyakarta.
(26)
10
D. Rumusan Masalah
Rumusan masalah pada penelitian ini adalah :
1.
Bagaimana perencanaan layanan bimbingan belajar di kelas VIII SMP
Muhammadiyah 1 Mlati?
2.
Bagaimana pelaksanaan layanan bimbingan belajar pada siswa kelas VIII
SMP Muhammadiyah 1 Mlati?
3.
Bagaimana hasil evaluasi pelaksanaan layanan bimbingan belajar pada
siswa kelas VIII SMP Muhammadiyah 1 Mlati?
4.
Hambatan-hambatan apa saja yang muncul dalam pelaksanaan layanan
bimbingan belajar di kelas VIII SMP Muhammadiyah 1 Mlati?
E. Tujuan Penelitian
Tujuan penelitian ini adalah untuk :
1.
Mengetahui
pelaksanaan
layanan
bimbingan
belajar
di
SMP
Muhammadiyah 1 Mlati ditinjau dari segi perencanaan.
2.
Mengetahui
pelaksanaan
layanan
bimbingan
belajar
di
SMP
Muhammadiyah 1 Mlati ditinjau dari segi proses pelaksanaan.
3.
Mengetahui
pelaksanaan
layanan
bimbingan
belajar
di
SMP
Muhammadiyah 1 Mlati ditinjau dari segi hasil evaluasi.
4.
Mengetahui hambatan-hambatan yang muncul dalam pelaksanaan
layanan bimbingan belajar di kelas VIII SMP Muhammadiyah 1 Mlati.
(27)
11
F.
Manfaat Penelitian
1.
Manfaat Teoritis
Secara teoritis, hasil penelitian ini akan memberikan sumbangan
saran beberapa kajian konseptual tentang layanan bimbingan dan
konseling di sekolah, khususnya layanan bimbingan belajar di SMP
sehingga dapat membantu guru pembimbing di sekolah dalam
melaksanakan tugasnya.
2.
Manfaat Praktis
a.
Bagi Guru Bimbingan dan Konseling di Sekolah
Guru
pembimbing
dapat
meningkatkan
kinerjanya
dalam
melaksanakan program bimbingan dan konseling, terutama dalam
melaksanakan layanan bimbingan belajar.
b.
Bagi Sekolah yang Digunakan Sebagai Tempat Penelitian
Pihak sekolah lebih menyadari pentingnya pemberian layanan
bimbingan belajar bagi para peserta didik sehingga secara
bersama-sama akan meningkatkan kualitas layanan bimbingan dan konseling
di sekolah, khususnya layanan bimbingan belajar.
c.
Bagi Peneliti Sendiri
Penelitian ini akan menjadi bekal pengalaman setelah nantinya terjun
ke dunia kerja sebagai guru bimbingan dan konseling di sekolah.
(28)
÷ø÷ùù
KAJIAN TEORI
A. Kajian tentang Evaluasi Program
1.
Pengertian Evaluasi Program
úûü
y
ûýûþÿ ý ûüüûüü ûüv
ûÿû ü þû ýü ö õ û ÿ û û ûÿ û ý ûûeva
lu
a
a
ion
ûþû û üy
ûü ÿû û ý ûÿû ûþû û üü û ü û
v
ûÿ û. Suchman
(Suharsimi Arikunto, 2004: 1) mengartikan evaluasi sebagai sebuah proses
menentukan hasil yang telah dicapai beberapa kegiatan yang direncanakan
untuk mendukung tercapainya tujuan. Sedangkan Stufflebeam (Suharsimi
Arikunto, 2004: 1), mengemukakan bahwa evaluasi merupakan proses
penggambaran, pencarian, dan pemberian informasi yang sangat bermanfat
bagi pengambilan keputusan.
Menurut Worthen & Sanders (Suharsimi Arikunto, 2004: 1), evaluasi
adalah kegiatan mencari sesuatu yang berharga tentang sesuatu; dalam
mencari sesuatu tersebut, juga termasuk mencari informasi yang bermanfaat
dalam menilai keberadaan suatu program, produksi, prosedur, serta alternatif
strategi yang diajukan untuk mencapai tujuan yang sudah ditentukan.
Evaluasi merupakan suatu proses sistematis dalam mengumpulkan,
menganalisis, dan menginterpretasikan informasi yang umumnya diperoleh
melalui pengukuran untuk mengetahui tingkat keberhasilan dan efisiensi
suatu program pendidikan.
Evaluasi cenderung bersifat kualitatif,
(29)
! ! "!#" $ %!&"' ()
y
% # " %&#! %! &! *#% * #%*# %!# " "!#" %+ %*"!+ %$ )" #!%+"#" !,-%+ ! ./00/123- * ) %)%*+ +%!+# # +# # * % $+" ! )45
y
! & $ " %!&! %v
" 4 %&#! "!# " $%!&"$ +" ! ! 6( *$ # %!#!& ) % %*' !y
% " #" . ! &y
%!'"# !y
! 6( *$ #%* %)"# &"!! "!#" $%! %!# " ! # %*! # 6y
! &#%+# $$ %!&$) %)"4 %+"#" ! 37%*)8 * $ 4 %9" # #%*%+ * ) %*) 8* $ 4 + *(& *$ 3 :*%! + *!
y
%9 " &"! ! "!# " $%! %) "4 + *(& *$ 3 ;%!" *"# <"4 * $ =* "!# ( ,/00>1 2. +) + *( &*$ # ! %!&!%9 " + *( &*$.$ + *(&*$ %6 ! ! %)& "#""!##" % #"! %&# !y
! & $%*"+ ! *% # " $+ %$ %!# * "#" %) ' !. )%*! & "! & $ + *( %y
! & ) %* % !$ )"!&!. ! #%*' $ "#"( *&!y
!&$%)# ! %%($+ ( ( *! &3< %!& !$ %!" *"# ?* @" "+ A+! +
y
,/000 1 B2y
! & $ " %!&!+ *( & *$ 4 %& % " # "y
! & " !( %4 % %(*! &%! &! 4*+! ! $ %!#! & ! "# " 4 3 C*(&*$ 4*" " ! %!&! % $ & *4y
! &!&! 8+ +#$ $ 3< % ! #". D< D ! % ,/00E1 B2 $ %! &*# ! + *( &*$ )$ )!&! %) & "# "*! & !%&#!)$ )!&!
y
! &# %*%! 8!.#%*( *&! *.! # %*(( * ! %$ +%*( %w
#" # %*# %!# " 3 -%! &! %$ !. $ + *(& *$+ # !y
# ! %) & "# " %&#! ! &y
$%$ +"!y
#"' "!! # !&# %)%*4 !!y
+# " " * $% " " 4 ! # 9 # 3 C*(& *$(30)
HIJI K L M NI HOIP KO QIR STU I NIO STNI VI S T S MIK M
y
IR N HO VIQ MQI R H I R HO WI PI JQI R HIJI KXT RHI KI R NQ I RWI SOVYZT VI RLMKR
y
I[ XTRMP MK ZMWIP SOX O \POQ MRK] ^_``Ga bc T dI VM ISO JP]NPIX HOIPKOQI R STUINIO MJIIy
MRK MQ X TRNT K IWMO Te TQKO dOKI S Q]XJ] RTR JP] NP IX HIVIX XT RH MQ MRN JTR fI JIOI R KMLMI R JP]NPIX Y gT RMPMK hI VJW iV TPy
^Z MWIP SO XO \POQ MRK][ _``Ga Gc[ T dI VMI SO JP] NPIX IHIVI W JP] S T S MRK MQ XT RNT KI WMO I JIQIW KMLMIR JT RHOHO QI R S MHI W HI JI K KTPTI VO SI SO QI RY ZTHIRNQ I R XT RMPMK jP] RUI fW HI R Z KMeeVTUTIX ^Z MWIP SOXO \PO Q MRK][ _``Ga Gc[ T dI VMI SO JP] NPIX IH I VI W MJIIy
X TRT HOIQI Ry
ORe]PXI SO MRKMQ HOSIXJIO QI R QTJ IHI JTRNIX UO VQTJMK MSIRYkIPO UT UTPI JI JT RHIJ IK I WVO HO IKI S[ H I JIK HOSOXJMVQI R UIWl I T
v
I VMI SO JP] NPIX IH I VIWQ TNO I KI R MRK MQ X TRNMXJMVQI RORe]PXI SO KT RKI R N U TQTPL IRy
I ST KOI J Q]XJ] RT R HI VIX SMI KM JP]NPIX[ IR Ny
ST VI RL MK RIy
O Re ]PXI SO KT P ST U MK HO NMRIQ I R MRK MQ XT VO WI K STLI MW XI RI S MI KM JP] NP IX QTNOI KI R KT VI W HO VIQ SI RIQIRHI RUINIO X I RIQT ST S MIOI RIRK IPI WISOVQTNO I KI RKTPSTU MKHTRNIR KMLMIR I R Ny
KT V IW HOKT KI JQI R ST WO RNI HIJ IK XT RTRK MQIR I V KTPRI KOey
I R N K TJIK HIVIXX TRNIX UOVQT JMKMSI RY2.
Fungsi Evaluasi Program
mdI VMI SO JP]NPIX HI VI X JT VIQ SIRII RR
y
I XT X O VOQO UTUTPI JI eMR NSOY nTPO Q MKHO QTXMQIQ IRUT UTPI JIe MR NSOT dI VMI SOJP ] NPIX] VT WUTUT PI JII WVOY gT RMP MKkTJHO Q RI S^_``ba_o` c[T dI VMI SOJP]NPI XUTPeMR NSOMRK MQaIY gTX UTPO QI R MXJI R UI VOQ ^
fee
pba
ck
c QT JIH I NMP M JTXUO XUORN MRK MQ XTXJTPUIOQOI KI MXT R NT X UI RNQ I RJP]NPIXUOX UO RNI RH I RQ] RST VO RNY(31)
st uvwsvxyz{| y| }~x w{y zv{ { y{z yw y|{| vz ~{ w{ x{ { x w{ { v{{ x{| {| ~x {|{ v v x{ yyz v| { | vxzv ws {|{| yz{ {|vx y {z {{ y|z{ zv vx { {y{| { {vxzv ws{|{|v vx { yyz { { x v {x{ s vx y|vxy wv| y|z{ z{| z {y{ yw v wv| {y x ~x{ ws y ws y| {|{|z ~|vy| y vz ~{ w{ x{ {t
uv| x xy }y|qq }|yv { {yx ~ x{w
y
{y {t | z wv| v { y { x{} zv y{ {| y { wv|yz y x~x { w v| yyz{| vs y {| t
st | z wv ws{| x { { w wvwsvxyz{| s yw s y| {| {| v vz y s { yz { { w x{|z{ wv|v| z{| v| y v| yyz{| x {| { { | zv|{ yz {| zv {t
t uv wsvx yz{| { ~x{| v | {| z v w{{| vvx { yyz zv { { ~x{|{ x x zv {{ vz ~ { v{s{ v wvx y| { {| v vx{ y yz y v| yxyt
v { y|y wv| x x
w
{| ~ qr }|yvv
{{ yx~ x{ w{ {{ {t | z wv|v { y zv w{ {| {| vxz v ws{|{| vx { { y sv{ { x y { v v {sv {{ x{ { w {|z{
w
{z vxv| tst | zwv| v { yy| z {zvsvx{ y{|x ~ x{ wv| { {x{|t
t | z wvwsvxyz{| y|}~ xw{y { { { { s {y v {
y
{|{| s yws y|{| {| z ~|vy| ~vx tt | z zv vx{| v|vws{| {| {| vxs { yz{| z xyz w vz ~{
y
{| svx {|z {|t(32)
¡¢¡ ¢ £ £ ¢¤¥ £ ¦ §¨ ¥ ¦ © ¥£ ¦ ¥ ¦ ª ª¢© «£ ¬¨ ¤ ¡ § ®¬¤ ¯© ¢
v
¨¬© £ °¯« ¥ ¨§ ¬¤ ¦¬ª «¢« ¡¢ ª¤ ¤®°« © ¦¢¤ ¦¤ ¯ ¦ ¤ ¯ª¦ ª¢¡¢ §© ¨¤ £ ¢ ¨ ª© ¤ ¤ ©¬¦¬ £ °¯«y
¤ ¯ ª ¤ ¥ ¯¬¤ª¤ ¬¤ ¦ ¬ª «¢«¡¢ ª¤ ¬« £ ¤ ¡ ¨ ª © ¢¡ ¯ ¡ §¤ £ ¢¤y
¬© ¬¤ ¤ ª¢£ ¬¦ ¬© ¤ ¥¢« £¢¡ ª¤¥¤£¢¤¯¢« ¡¤ ¯¤£° ¯«©¢ ¨¤± ¬¦¤y
²3. Tujuan Evaluasi Program
³¢¤ ¬¬¦´¢ ©© µ¶©¦¬¦ · ¸¸¸¹º»·¦ ¬± ¬¤¢¼ ¨ ¬© £ °¯« ¥ ¨§ ¬¤ ¦¬ª «¢¤ ¯¬ª¬ ¥ « £ ª© ¬¦ ¬£ °¯«¡ ¨¥ ¡ ¤¥ ¤¯ª ¤¥¢¤¯¤¦¬±¬¤¤¯
y
¦¢¨§ ¥ ¦¢¦ £ ª¤y
¤¯¤¤ ¦ ¤y
¥ £ ¦¥ ¯¬¤ ª¤©¢¡ ¯ ¡ §¤£¢¦ « ¡ ¤ ¯¤¥ ¨« «¢«¡ ¬¦ ª¢£ ¬¦ ¬© ¤ « ¢¤¯¢¤ £ ° ¯ « ¦ ¬ ¥ ¤ ¬¤ ¦ ¬ª «¢«£¢ ¡ ª £ ° ¯ «y
¤¯ª¤¥¦¤¯²
½¢¥ ¤ ¯ª¤ ¾¢« ¿ «¨ ª µÀÁÁ ¹ û ¡¢ £ ¢¤¥ £ ¦ ¡ §
w
¦¬±¬¤ ¢¼ ¨ ¬© £ ° ¯« ¥¨ § ¬¤ ¦ ¬ª « ¢«£¢ °¨¢ § ¤® ° «©y
¤¯ ª¬ ¦ ¦¢¤ ¦ ¤ ¯ ¥¢± ¦ª¢¡¢ § © ¨ ¤£ ° ¯«¥ ¤ª ¢¨ ¤Ä¤£¢ ¨ ª©¤ ¤£° ¯«y
¤¯£¥ ¯ ¨ ¤¤y
¥ £¦« ¢¤ ¯¢ ¦ §¬ ¡¢¡¢ £ ª¢ ¨¢« § ¤¥ ¤ ª¢ ¨¢¡ §¤¥ £ ° ¯« ¦¢ © ¢¡ ¬¦²³¢¤ ¬¬¦ ¢
w
Å¢ ¦ ¬¦ ½¬ª¥ µ¸¸Á¹ ÃÆ»· ¢¼ ¨¬© £ °¯« ¨ y
¤ ¤ ¡ « ¡ ¤ ¯¤¥ ¤ª°¤© ¢ ¨ ¤¯¥ © ¢ ª°¨§¡¢ ¦¬±¬¤¬¤ ¦¬ª¹» ³¢« ¡ ¤ ¦¬ «¢¤ ¯¢«¡¤¯ª¤ ª¬ ª¬¨¬« © ¢ ª°¨§ ª¢ § ª¢© ¢© ¬ ¤ ¥ ¤ ª¢¡ ¬¦¬§¤© ©²
¡» ³¢« ¡ ¤ ¦¬¯¬ ¬Ç¯¬¬¥¨ «« ¢«£¢ ¡ ª Ä«¢ ¤ ¯±¥ ª¢ ¨© ²
Ä» ³¢«¬¤ ¯ª ¤ ª¤ £ ° ¯« ¡ «¡ ¤ ¯¤ ¥ ¤ ª°¤© ¢ ¨ ¤ ¯ ¡¢ ®¬¤¯© ¨¢¡ § ¢®¢ ª¦ ® ²
(33)
ÊËÌÍ ÎÏ ÎÏÌËÐË ÐÏÑÒËÐ ËÓ ËÔÕÍ ÒÍ ËÓ ËÖ × Ò ËÐËÓ ÒÍÖÍ ØÐÙÕ ÚËÑ ÎËÔ ÛË Ï
v
ËÕÙ ËÖÍ ÐÌÜÝÌËØ ÎÏÌÓÙ ÞÙ ËÑ Ù ÑÓÙ Ú ØÏØ ÐÏÌÜÕ ÏÔ Í ÑßÜÌØËÖÍy
ËÑÝ ËÚÙÌËÓ ÓÏÑÓËÑ Ý ÒÏÌË ÞËÓ ÚÏÎÏÌÔ ËÖÍ Õ ËÑ ÐÌÜ ÝÌ ËØy
ËÑ Ý ÖÏÕ ËÑÞÙ Ó Ñy
Ë ÒÍÝÙ ÑËÚ ËÑ Ö ÏÎËÝËÍ Î ËÔ ËÑ ÐÏÌÓÍ Ø ÎËÑÝËÑÒËÕ ËØØ ÏØ ÎÙ ËÓÚÏÐÙ ÓÙ Ö ËÑÙ ÑÓÙ ÚÐÏÌÎËÍÚËÑÐ ÌÜÝÌËØ à4. Model Evaluasi
ÊÍÎË
w
ËÔ Í ÑÍ ËÒ ËÕËÔ Î ÏÎ ÏÌËÐË Þ ÏÑÍ Ö ØÜÒÏÕ Ïv
ËÕÙ ËÖÍ ÒÍÚÏØÎË Ñ ÝÚË Ñ ÜÕÏÔ ÐË ÌË ËÔÕ Í ÙÑ Ó Ù Ú ØÏÕË Ú Ö Ë ÑË ÚË Ñ ÐÏ ÑÍÕËÍË Ñ ÐÌÜÝÌ ËØ à áÜÒÏÕâØÜÒÏÕ Ó Ï ÌÖ ÏÎÙÓ ã Ù ÚÙ Ð Î ÏÌv
ËÌÍËÖÍ× ÑË ØÙ Ñ ÒË ÌÍ ÚÏÖ ÏØÙ Ë Ñy
Ë ÒË ÐË Ó ÒÍ Ó Ë ÌÍ Ú ÚÏÖ ÍØÐÙÕË Ñ Ø Ï Ñ ÝÏ ÑËÍ ÐÏÌ ÖËØË ËÑ Ñy
Ë Ö ÏÔÙ ÎÙ Ñ ÝË Ñ ÒÏ Ñ ÝË Ñ ÐÏÑÝËØÎÍÕË Ñ ÚÏ ÐÙÓÙ Ö Ë Ñ ÖÏ ÎËÝËÍ ÐÏØË ÑßËËÓË Ñ ÒË ÓË ÐÏÕË ÚÖ Ë ÑËË Ñ ÐÏ ÑÍ Õ ËÍË Ñ ÐÌÜ ÝÌËØà äÏÎÏ Ì Ë ÐË Ïv
ËÕ ÙË ÓÜ Ì Ø Ï Ñ ÝÍÚÙ ÓÍ ÖË ÓÙ Ð ÜÕË Ó ÏÌÓÏ ÑÓÙ Ë ÚË Ñ ÓÏÓ Ë ÐÍ ÎÏ ÎÏ Ì Ë ÐË ÒÍ Ë ÑÓ Ë ÌË Ñy
Ë ÓÏÕËÔ ØÏ ÑÝÝË ÎÙ ÑÝÚ Ë Ñ ØÜ Ò Ï Õâ Ø ÜÒÏÕ ÓÏ ÌÖ Ï ÎÙÓ× ÒË Ñ ÖÏ ÎËÝÍË Ñ ÕËÍ ÑÑy
Ë ÓÏ Ó Ë Ð Ø Ï ÑÝÝÙ ÑË ÚË Ñ ØÜÒÏÕ Ïv
Ë ÕÙËÖÍy
Ë Ñ Ý ÓÌË ÒÍÖÍ ÜÑËÕ ÖÏ ÐÏ Ì ÓÍ ØÜÒÏÕ Ð Ï ÑÏÕ Í ÓÍË Ñ ÐË ÒË ÙØ ÙØ Ñy
Ëà ÊÍÎËw
ËÔ ÍÑÍ Ë ÒËÕ ËÔ ÎÏ ÎÏÌË Ð Ë Þ Ï ÑÍ Ö ØÜÒÏÕ Ïv
ËÕ ÙË ÖÍy
ËÑÝ ÒÍ ÚÏØÎË Ñ ÝÚË Ñ Ü Õ ÏÔ ÎÏÎÏÌËÐËËÔÕÍ×ÒÍ Ë ÑÓ Ë ÌË Ñy
Ë ËÒËÕË ÔåËæ
C IPP
Mod
el
ç èé é Ë ÒËÕËÔ ÖË Ö ËÌË Ñ ÙÓ ËØË Ò Ë ÌÍ Ï
v
ËÕ Ù Ë ÖÍ ×y
ËÑÝ ÓÍÒ Ë Ú ÕËÍ Ñ ËÒËÕËÔ ÚÜØ ÐÜÑÏ Ñ ÒË ÌÍÐÌÜÖ Ï ÖÖ ÏÎÙ ËÔÐÌÜÝÌËØ ÚÏÝÍË ÓË Ñà ç èé é ØÏÌÙÐ ËÚËÑÖÍÑ ÝÚ Ë ÓË Ñ ÒË ÌÍC o n t eks,
Input,
Process,
ÒËÑProduct.
á ÏÑÙÌÙ Ó êÙÔ Ë ÌÖÍ ØÍ ëìííÉåìî æ Ø ÜÒÏÕ ç èé é Ë ÒËÕËÔ ØÜÒÏÕ Ïv
ËÕ Ù Ë ÖÍy
ËÑÝ ØÏØ Ë ÑÒË ÑÝ ÐÌÜÝÌËØy
ËÑ Ý ÒÍ Ïv
ËÕ Ù ËÖÍ Ö Ï ÎË ÝËÍ ÖÏ ÎÙ ËÔ Ö ÍÖÓ Ï Øà Ê ÏÑ ÝËÑ ÒÏ Ø ÍÚÍ Ë Ñ× ÞÍÚË ÓÍ Ø Ïv
ËÕ Ù Ë ÓÜÌ ÖÙ ÒËÔ Ø Ï ÑÏ ÑÓÙ ÚË Ñ ØÜÒ ÏÕ çèé é Ö ÏÎ ËÝË Í Ø ÜÒÏÕy
ËÑÝ Ë ÚË Ñ ÒÍÝÙ ÑË ÚË Ñ Ù ÑÓÙ Ú ØÏ ÑÝÏv
ËÕ Ù ËÖÍ ÐÌÜ ÝÌË Øy
ËÑÝÒ Í ÓÙÝË ÖÚË Ñ ØËÚË(34)
÷ ñÿ ü øü÷ ñÿ üøü ü
y
òø üóùóô óúò ùûõñ õ ÿ ø ü ýø ù ôõ ò ü öò ùõ ñòû õü ý ñòû õüý ÷ ñ ÿ üø ü öòþòñ
y
ò õô óûø òýòõ øùõ÷ ó ôï
v
ò þ óò ûõ ÷ üô ø ÷û(conteks evaluation)
v
ò þ óò ûõ ÷ üô ø ÷û ò öò þ ò ú óÿ òy
ò óü ô ó÷ ñ ø ü ýýò ñò ù÷ò ü öòü ñ øùõüõ þõü ý÷óü ýò ü ÷ø óôóú ò üy
ò ü ý ô õö ò ÷ ôø ùÿøüóúõ ÿ ÿóþ òûõ ö ò ü û òñÿø þy
òü ýöõþ òy
ò üõ ûø ùô òôóóòüÿ ù ýù òñ
v
ò þ óò ûõ ñòûó÷ ò ü(input evaluation)
v
ò þ óò ûõ ñò û ó÷ò ü òöòþ ò ú ÷øñ òñÿóò ü òw
òþûõû ò öòü û ø ÷ þ ò ú öò þ òñ ñø üóüò üý ÿ ù ýù òñ
v
ò þ óò ûõ ÿù û ø û(process evaluation)
v
ò þ óò ûõÿù ûø û öòþ òñ ñ ø üóüó÷ò ü ÿò öòò ÿòûõò ÿòö ò ü ÷ò ÿò üöò ùõ ÿù ýùòñ ôøùûø óô ò þ ò ñ ñ öøþ øv
ò þóò ûõ ÿ ù û ø û öõ òùò ú÷ò ü ÿò ö ò ûø ø ùò ÿò ò óú ÷øýõòô ò üy
òü ý öõ þ ò ÷û ò üò÷ò ü öõ öò þ òñ ÿù ýù òñ ûóö ò ú ô ø ùþ ò ÷ûò üò û ø ûóòõ öø ü ýò üù øüòüò
v
ò þ óò ûõ úò ûõþ(Product evaluation)
v
ò þ óò ûõ úò ûõ þ öõ ò ùò ú÷ò ü ÿò öò úòþ úò þy
òü ý ñøü ó üó ÷òü ÿø ùóò úò üy
òü ýôø ùò öõÿò öòñò ûó ÷ò üñøüôòúø üò öò öø ü ýò ü óúò ùûõ ñõ ò ù
y
ò üô ðð ÿø üýøùôõò ü öòùõ ñ ò ûõüý ñò ûõ ü ý ÷ ñÿ ü ø ü öò þ òñy
ò õôó û ø ò ýòõ øùõ÷ ó ôï
v
ò þ óò ûõ ÷ üô ø ÷û(conteks evaluation)
(35)
! " #$ !$ ! % #
y
# % # $ ! %& ' # %# $ (& ! &y
# ' # % ) # *+, -
v
() ! ! #" )(input evaluation)
. #/& 0$(/' 1 # $# # 2 # !
y
# % # $ ! " % # )# )%& #2" ! )3) # " #$!$ !% # ') *4, -
v
() ! " 0(process evaluation)
5 ( % # # ! $ # "# )# ## #/ &0$( /' 1 # $ ! $ (& % ! # #
y
$!("# #*6, -
v
() ! " 0$ ) %(Product evaluation)
7 !(
y
# $ !2 " ! ' ! % (& & )" )# " $ % 1 ! "# &' # # ! & " #$ !$ !% #y
# ' # %)#*. $ ! %! '' $ $# # )1 !&! $ # 8
y
# 0 9 : 1' !' ;101 <+ ==4 > ?, ( ' !1 "! @!% & # ! % # "# ! # $ ! &!# A & !# %0&"0 ## $ ( & :B5 5y
! ) ' ! ' !% )>, -
v
() ! %0 # %(conteks evaluation)
C$ ( 1
v
( ) !y
# '% ! # $# # & (1A&(1 %0& "(%y
# & ( !' % # 1(A 1( $ ! () " 0 "#$ !$ ! % # "! 2( # )# & & " # )1! " 0 & )" )# 1 !( "#$! $!%#9$ (& 1 ( ! #!$( 1 ! ) !$ #(! # %)# # "#$! $!% #*
+, -
v
() ! &)% #(input evaluation)
C$ ( 1
v
() !y
# ' % ! # $# # %)( ! & )% #y
# ')" 2 (0 # " $ !$ !%9' !% & #y
# %) @% 0 %& &") # !# ( % )(#y
& )" )# " % % "! ' $ ! #y
#' !@ #0# A ! # (%)( $ !
(36)
VW X
v
G HTGMQ KNIM L M(process evaluation)
YPG H GZ L
v
G H TG M Qy
GJ[ MGMGNGJy
G GPG H GZ K NIM L M SLH G\ GN ]LJ[G\ GN OL N] GMTR Q JMONT] L JO G HJy
G^M L K L NO Q L
v
G HTGM Q OL NZGPGK RL ]G]KTGJ [TNT PG H G ] ] L J [G \ GN^ R LM L M TG QGJ ]LOIPLy
GJ[ PQ [TJGRGJ IH L Z [T N T ^ Lv
G H TGM Q R T N QR T HT]^_W X
v
G HTGMQ KNIPTR(Product evaluation)
YPG H GZ KL JQHGQGJ KL JPQP Q RGJ
y
GJ[ M GMGNGJJy
G ZGMQH GRZQN M TG OT KNIM L M KL JPQ PQRGJ^y
GRJQKL M L NO G PQ PQ RU`LNPGMGNRGJ TNGQGJ PQ G O GM ] GRG PGKG O PQO GNQ R R LMQ ]K THGJ ] L J[L JGQ KL J[LNOQGJ PGJH Q J[RTK]GM Q J[a]GM Q J[ RI]KIJL J PGNQbcd d
y
GQ OT Lv
G HTGM Q RIJO L RM ]L NTKGRGJ MQOTGMQ G O GT HQ J[R T J[GJy
GJ[ ]LJ\GPQ PGMGN TJO TR ] L J[[G]SGNRGJ PGJ ] L NQJF Q HQ J[RTJ [GJ^ RL STO TZGJy
GJ [ O QPGR O L NKL JTZQ(need assessment)
^ Lv
G HTGM Q ]GM TRGJ ]L NTKGRGJ I Sy
LRy
GJ[ SL NTKG RL] G ] KTG J Gw
G H MQ Mw
Gy
GJ[ ] L Jy
GJ[RTO RL]G ]KTGJ PQ SQP GJ[ GRGPL]Q M ]GTKTJ JIJGRGPL]Q M^ Lv
G HTGMQ KNIMLM ] LNT K GRGJ KL H GRGMGJG GJ KNIM L M KL] SLH G \ GNGJ ]TH GQ PGNQ GKG^ MQGKG PGJ RGKGJ PQHGRTRGJ^ Lv
GH TGM Q ZGM QH ] L NTKGRGJ ZGMQ H PGNQ KLH GRMGJGGJ SGQ R M LHG ]G KL H GRMGJGGJ SL NH G J[MTJ[] GTK TJKGPGGRZQNKLHG RMGJGGJ MTG OTK N I ML MKLJ P QP QRGJU SWCountenance Evaluation model
eGNQPGfG
y
QKJGMQ M gTM ThiDEEE j DkW ] L Jy
LSTORGJ SGZlG^GJGH QM QM KNIML M Lv
G HTGMQy
GJ[ PQRL]TRGRGJ IHL Z MO GRL ] L]SGw
G PG ]KGRy
GJ [ F TR TK SL MGN PG H G ] SQ PGJ[ Lv
G H TGM Q PGJ ]LH LO GRRGJ PGMGNy
GJ [M L PL NZGJG(37)
op q ro q stru pv po v wo x su
y
poy zrv ru v rp { ro{ rv u s tv sq|poypoy
po y } s |~ p r p} p q |~p o y sv
p}rp x ~ {p v s q s o svpovpo p poy
p rp px p t vsy~ p { po p}p q sv
p} rp x ~ p p}pDescription
poJudgement,
po qs q |s pv pooy
p p p {~yp { p pu p}pq ut w yt pq uso ~ ~vpoy
p~{r o{pzsso{ x zwo{svx tpoxpz{ ~ wo utwx s xpoOutcomes output
so r tr{ r p tx ~ q~ mm p}p q xs { ~pu u twyt p qy
poy ~ sv
p }rp x~ sv
p}rp{ wt ptrx qp qu r qsoy~so{ ~ ~vp x~ { ~ yp p}y
p~{r p o { sx ssoy
p oy ~ pt{ ~vpo xs |pyp ~ v wo {sv x { tpoxpv x~y
poy ~pt {~ vp o x s|p yp ~ u twxs x pooutcomes
y
p oy ~p t{ ~vpo x s |pyp ~p x~}so rtr{ v s rp uso pup { ~p {p xpu p{ ~ t{ ~vpo
Countenance Evaluation
model
{ st ~t~ p t~ {~yp p}y
poyy
p~ { r po { s x s soy
poy ~pt {~ vpo x s | pyp ~v wo {sv x { tpo x pvx~
y
poy ~p t { ~v po xs |pyp ~ u twx s x pooutcomes
y
po y ~p t{~v po xs |pyp ~ p x ~} xs}p ~o ~ { r{s t pup { rp pxp t v sy~p { poy
p~ {r s xv t~ u x ~ pou s { ~q| p oypoz
Discrepancy Model
w s} sxs o p oyp o so rtr{ pzw}q tw
v
rx n q ws} vsxso poyp o qs tru pvpo qw s}y
poy q so sv povpo up p u po poyp o p p oy
p v s x so poypo ~ p}pq u s} pv x poppo ut wyt pqp t~rtp ~ po {s tx s |r{ qpv p uppsv
p}rp x~ ~o ~ sv
p}r p {wt q soyrvr t|s xp toy
p v s x s opoypo pt~u s t soz popp o pou s} pvx po p po u twyt p qy
p~ {r soypo qs}~p { u s t|sppo po {p tpy
poy xs p trxoy
p ~zpup ~ soypoy
poy x r p oy
p {p ~ zpu p~ soypo v p {p }p~o sv
p}rp x~ v sx s o p oyp o ~q pv xr vpo ro { rv qsoys { p r~ { ~oyv p { v s xs x r p~ po po { p tp vt~ {s t~ p
y
poy ~tsoz popvpo p}p q x rp { r u twytp qso ypo us}pvxpo p po p t~ utwytpq
(38)
¡ ¢
z
£¤¥¦§¨¥ © ¢ ¡ ª¡ « ¬ ¡ ®¡«y
¡ ¯ ª « ¢¬ ª ®¡ ¬ °¡ ¢¡«¡ v
¡«¡ ¬ ° ± ¡ ¯¡ ²y
¡ ¬¡ ¯¡¬ ¬° ¨¤ ©
Design stage
²y
¡¬ ³ ¡ °ª ±¡ ª´ ¯¡ ¡ °¡ ´ ¡¯µ´ ¡¯y
¡ ¯ ª ¡ ¢¡« ¡ ª« ¡ ° ¡¡¡ ª ´ ¯¡©
Installation
²y
¡ ¬ ³¡ °ª ¡ ®¡ ° « ¬ ®¡ ¡ ª¡ °¡ ® ª ´¯¡y
¡ ¯«¡ ® ±¡«¡ ¬ « ¡ ¡ ¢ ¯¡ ª ³ ¡¡ ¡ y
¡¶©
Process
² ¢¡«¡ ¡ ®¡ ª ¬¬ v
¡«¡ ´ y
« ¬¢¬°¬ ¡ª¡ °¡ ® ±¡ «¡® ¢¬³¡ª¡¬§ ©
Product, yaitu mencakup kegiatan pengukuran untuk mengetahui
¢¡ ®°¡ ® ª´ ¯ ¡ ³ ¡ ª¡¬ ± ¡ ¡° ®¬y
¡·©
Program comparison
²y
¡¬ ¡ ¢¬¯° ¡ ¢ ¯¡ª´ ¯ ¡ «¡ ¬ ¸¡¬ ¡¬ ¡ ¢¬ ¡ ¡ ¢¡ ª¡ ¢¬ ¡ ¬° ° ¬ ª« ¡ ¡ ®w
¡ ´ ¢ «v
¡ « ¡¬ ° ± ¡ ¯¡ ¢¡ ª¡ «¬ ¡ ®¡«y
¡ ¯ ª« ¢¬ª®¡ ¬° ¡y
¡¬Design
stage, Installation, Process, Product
¢¡Program comparison.
¹ « ¬¡ ®¡« ª¡ °¡ «¡ ¯°¡® µ« ¡¯°¡ ® ¢¬ ¢¡«¡ ´ ¢«
v
¡« ¡¬ ° ± ¡ ¯¡ ¢¬ ¡ ¡ «¡¯° ¡ ® ª¡ ¡ ¡ ¢¡«¡ ® °¡ ±¡ ¢ ¡ ª« ¡ ° ¡¡ ¢¡¬ ª´¯ ¡ ² «¡¯° ¡ ® ° ¢¡ ¬±¡ ª«¡° ¡ ¡ ¡ ª´ ¯ ¡ ² « ¡¯°¡ ® °¬¯¡ y
«¬¢¬°¬ ±¡y
¡ ¯ ¢ ¬ ³ ¡ ª¡¬ ¢¬ ¡ ¢¬ ¯ ¢ ¯¡y
¡¯ ¢¬ ³ ¡¡°¡ ² «¡ ¯°¡ ® ° ª¡ ¯° ° ¡ ¬¡ ¢ ¯¡ ±¡ ¡ °®¬ ² ¢¡y
¡¯ ¡ °®¬ ¡ ¢¡« ¡ ® ¡ ¢¬¯°¡ ¢ ¯¡ ª´ ¯¡ y
¡¯ «y
¡ ¢ ¬ (39)
¼½ ¾¿À¿ Á ½ À¾Ã¾ Ľ
z
ÅÆ ÇÈÉÊÇ Ë Ì½Í ÃÀ à ν Ì ½ Ï¿À¿Ðþ ÑÒ Ä½ Ï ½v
Ã Ï ¿Ã Ì Ó Î½ ̽ ¾Ô þÕþ Ä ÃÖà ÁÄÓÕÃÑ×ÃÀ Îþ ̽×ÃÕÃÓ ×½ÀÓοÁÊØ Ù
Ú Û ÚÜÝ
Þ Ý
ß Ã Ñ×ÃÀà Æà¼Ò Ľ Ï á
v
ÃÏ ¿ à ÌÓ â½ Ì½¾ Ôà ¾Õà ¾ â½Á½ ÀþÕþ Ê Øã ØÁà ¾Ä à ÀÄ
Þ
ã ÞÀÒÕÀÃ Ñ Þ½À äÒ ÀÑ Ã¾ Í ½ Ú
ã ÚÒ ÑÖ ÃÀÓÌ Ò¾ ÒäØ
w
ÓÁÐÞÛ
ã ÛÓ ÌÍ À½ Ö Ã¾Í
y
Ó ¾ ä ÒÀ Ñà ÁÓÒ¾ À½ Ì ¿Ï ÁÓ ¾ Õ ä ÀÒ ÑÚ Ù ã Ù½À Ñ Ó¾Ã Á ½Ý ã ÝÏ Á½À à ÁÓ Ò¾ ÒäÞÒÀ Ø ÚÜÝ ã ÚÒÌÁܽ ¾½ äÓ Á Ý ¾Ã Ï
y
ÌÓÌÛÃÀÓ Î½Á½ ÀþÕþ ÄÓ Ã Á ÃÌ ÄÃÖ Ã Á ÄÓ¿ÀÃÓÎþ ×ÃÐåÃ
standard
ÃÄ Ã Ïà РÎÀÓÁ½ ÀÓÃy
Ã¾Õ Ì ¿ Äà РÄÓ Á½ ¾ Á¿ Îþ ÃÁ ÿy
Ã¾Õ Ó ¾ ÕÓ ¾ ÄÓ ÍÃÖ ÃÓæprogram
performance
à ÄÃÏÃ Ð Ö ½¾ à ÑÖÓÏþ ÖÀÒÕÀà Ñy
à ÓÁ¿ Ì ½Õà Ïà ̽ Ì¿ÃÁ¿y
þÕÁ½ Ïà РÄÓÏà ÎÌþà Îþ Äþ ÄÓÍ ÃÖÃÓ ÒÏ ½Ð ÖÀÒÕÀÃ Ñæ
comparison
ÃÄÃÏà Рֽ À×þ ÄÓ ¾Õþ þ ÁÃÀ à ÎÀÓÁ½ÀÓà Ľ ¾Õþ Ö ½¾ à ÑÖÓ Ï Ã¾ ÖÀÒÕÀ Ã Ñæ Ä Ã ¾discrepancy
à ÄÃÏà РӾäÒÀÑ ÃÌÓ Î½ Ì ½ ¾Ô þÕþy
Ã¾Õ Ñ½À¿Ö à Îþ Ð Ã Ì Ó ÏÖ½ À×þ ÄÓ ¾Õþ þ ÁÃÀà ÎÀÓÁ½ ÀÓÃ
y
þÕÌ¿ Ä Ã Ð ÄÓ Á½ ¾ Á¿ Îþ à Á ÿy
Ã¾Õ Ó¾ÕÓ¾ ÄÓÍÃÖ ÃÓ Ä½ ¾Õþ Ö½ ¾ ÃÑÖÓÏþ Ö ÀÒÕÀ à Ñà çÃÌ Ó ÏÖ½ À ×þ ÄÓ ¾Õþ Á ½ÀÌ ½×¿ÁÄÓÕ¿¾Ã Îþ ¿¾ Á ¿Î ѽ ¾ Õà Ñ×Ó Ï Î½ Ö¿ Á¿Ìþ ÃÖ ÃÎà РÖÀÒÕÀ Ã Ñ ÃÎ Ã ¾ ÄÓн ¾ ÁÓÎþ(terminate)
ÃÁÿ à Îþ ѽ À¿ ×à РÖÀÒÕÀ Ã Ñ Ã Áÿ ÎÀÓÁ ½ÀÓÃ(alteration)
æ Ì ½ÄþÕΠþCost benefit
analysis
à ÄÃÏà РþÃÏÓ Ìÿ ¾ Á¿¾ ÕÀ ¿ÕÓy
Ã¾Õ Ñ½ À¿ÖÃÎþ Äà ÑÖÃÎÄÃÀÓ Î½ Ö¿Á¿ Ì Ã¾y
à ¾ÕÄÓÃ Ñ ×ÓÏþ ÁÃÀ Ãterminate
Ä Ã¾alteration.
(40)
êë ìí îï îïìë ðë ñ òóïô ï
v
ë ôõëö íy
ë ÷ ø óí ðë ðëìù ë÷ óí ë ú ëö û ñë ù ë óë ôëñ ðï÷ïôíú í ë ÷ í÷í ðï÷ï ôí ú í ñïñ í ôí ü óë ÷ ñ ï÷ øøõ÷ëùë ÷ ñ òóïô ïv
ëôõë ö í ùï öï÷ý ë ÷ øë÷ þ ÿë ô úïìöïî õú óíô ëù õùë ÷ óï÷ øë ÷ ðïìú íñî ë ÷ øë ÷y
ë íú õ ö ïöõë í óï÷øë ÷ ñ òóïô ïv
ëô õëö íy
ë÷ø ë ó ë óí õüëññóíy
ëü ôëú í óíñë÷ë ñï÷ï ùë ÷ù ë ÷ ðë óë ðïìîï óë ë ÷ ë ÷ú ë ìëy
ë ÷ øöïüë ìõö÷
y
ë óíë ðë í óï÷ øë ÷y
ë÷ ø ö õóë ü ÷y
ë úë óí ë ðë í û óë ÷ úõýõ ë ÷ óë ìí ïv
ë ô õëö í ùïö ï÷ýë ÷øë ÷ í÷íöï öõëí óï÷ øë ÷ ú õýõë ÷ óëìí ðï÷ïôí ú íë ÷ í ÷í
y
ëíú õ í ÷øí÷ ñïøïú ë üõí ú í÷øùë ú ùï öï öõë í ë ÷ ë ÷ú ë ìë ðï ôë ùö ë ÷ëë ÷ óï÷ øë ÷ ðïìï÷ë ÷ëë ÷ ôëy
ë ÷ë ÷y
ë ÷ ø ú ïô ë ü óíöõöõ÷ öïîïôõñ÷y
ëþ5.
Evaluasi Layanan Bimbingan dan Konseling
êëô ëñ ðï ôëùöë÷ ëë÷ ôë
y
ë ÷ë÷ î íñ î í÷øë÷ óë÷ ù ò÷öï ôí ÷ø ö ë÷øëú óíðï ìô õù ë÷ ö õëú õ ðìòö ïö ï ëô õëöíy
ë ÷ ø óíñ ëùö õóù ë÷ õ÷úõù ñ ï÷í ôëí ïïù úíí úëö óëìí ðïô ëùö ë÷ë ë÷ ôëë ÷ë÷y
î íñ î í÷øë÷óë÷ ù ò÷öï ô í÷ øy
ë÷ø úï ô ëü óí ýëô ë÷ù ë÷óí ö õëúõ öïù òô ëüþïøíëúë÷ í÷í ëùë÷öë÷øëú ñïñ îë÷úõ î ë øí ðï ÷í÷øùëúë÷ñõúõ ôëy
ë ÷ë÷ î íñ î í÷øë÷óë÷ù ò÷öï ô í÷ øþí÷ùïô
è
é ñ ï÷ïî õúùë÷
y
î ëüë ï ëôõëöí ðï ô ëùö ë÷ëë÷ ðìò øëñ î íñ î í÷øë÷ óë÷ ù ò÷öïô í÷ø ñï ÷ ëù õð õöëüë ñï ÷íôëí ï íö íï ÷ö í óë÷ ï ïù úííúëö ðïô ëy
ë÷ë÷î íñ î í÷øë÷íú õö ï ÷óíìí óïñ íðï÷í ÷ øù ëú ë ÷ñ õúõðìòøìëñî íñî í ÷øë÷þ ïô ëùö ë÷ëë÷ ï ëôõëö í í úõ ñï ÷õ÷ú õú óíëóëù ë÷ ðï÷ï ô íú íë÷ óï÷øë÷ ñï ÷øõñ ðõôù ë÷ óëúë ö ï ëìë öíöúïñëúíö û ñ ï÷ëìíù ùïöíñðõôë÷ ëú ëö óëö ëì óëú ëy
ë ÷ ø óí ðï ìòôï üû ñï÷ øëó ëù ë÷ ðï ÷ ëöíìë÷ óë÷ ñ ïìï ÷ ë÷ ëù ë÷ ôë÷ øùëü ô ë÷øù ëü ðïìî ëíù ë÷þ
(41)
y
w
! " #$%%&' ()*+y
, " ,-.
v
/ " /y
,, 0 "1 / 0 / "1 - " /" " 2 " / " 2 " 0y
0 , " 0 " / 10
y
,, 0"1 / 0 /"1 - 0 03 " 1"4 1"
/ / 0 1 0,, 0 "1 / 05
! + ! 1 6 ,
y
#&&7 ' (* 0"" , -.v
/y
, , 0 "1 / 0 " 0"-10 -/, , 0 "1 / 0
y
0 3"" /"1-"1 / 1 5
8,-2 + 9
y
/ , / : /1 # $%%; * </ < 5= 1 $%% 0 "/ " ,-w
eva
lu
a
tion is not something done in the very last
step of program revision. Rather, it is an ongoing process that provide
continuous feedback during all phases of the program. The major purpose of
evaluation is to provide data for the necessary decisions about program
structure and future developments ,
yang bila diterjemahkan ke dalam bahasa
Indonesia adalah evaluasi bukan merupakan akhir dari revisi program. Lebih
lanjut, evaluasi merupakan proses
yang
menghasilkan timbal balik
berkelanjutan selama program berlangsung. Tujuan utama dari evaluasi
adalah untuk menghasilkan data untuk pengambilan keputusan yang penting
tentang struktur program dan pengembangan ke depan.
Dari beberapa pernyataan di atas, dapat disimpulkan bahwa evaluasi
pelaksanaan layanan bimbingan dan konseling adalah suatu usaha penelitian
(42)
@ABC DE BF G CF E HF I FE BI F JE HEKLFHF L CII EM L C KACGFLCI KE DCN ACBG C
y
CBCB OFDOFB@CB P CB KQBI E GFB@ PF I E KQGCRy
C B@PF@ABCK CB ABL AK SEB@ CD OF G CB KES ALAI CB P CB SEBFB@K CLCBDAL ASMQ@M C DOFDOFB@CBP CBKQBI E GFB@KEP ES CBBCy
TB. Kajian tentang Bimbingan dan Konseling di SMP
1.
Pengertian Bimbingan dan Konseling
UE OE GAD DE DOCR CI LE BLCB@ SEB @EM LFCB VF D OF B@ CB P CB W QBI EGF B@ D CKC LEMGE OFR P CR AGA CK CB PFOCR CI SE B@EMLF CB OF D OF B@CB P CB KQBI E GFB@ I EXCMC LEMSF ICRT Y CG LEMIE OAL OEM LAN ACB ABLAK DE DAP CR KCB SE DCR CD CB
y
CB@ DE BPE LCF G LEBL CB@ S E B@E MLF CB VFDOFB@CB P CB W QBI E GFB@T VEMF KAL C KCB PF NEG CI KCBLEQMFLE BLCB@S E B@EMLF CBOF D OF B@ CBy
CF LAZVFDOFB@CB DE BAM AL [E
w
C WE L AL U AKCMPF \>]]^ Z _`aJ OFDOFB@CB CP CGCR SMQI EI SE D OEMFCB O CBL A CB KESCP C IEI E QM CB@ CLCA I E KE GQDS QK QM CB@ I EXCMC LEMAI DE BE MAI P CB I FILE D CLFI QGER @AM A SE D OF D OF B@ C@CM FBPFbF P A C LCA IE KE GQDS QKF BPFbFP A DEBN CPF SMFOCPFy
CB@D CBPFMFT UE GCFBF L A DE BAMAL VFDQ cCG@F L Q\>]]dZeaOF D OF B@CB CP CG CRO CBLACBCLCASEM LQG QB@ CBC B@y
PF OEMFKCB KES CP CFBPFbF P AP CGCDD EB@RFBPCMFCL CADE B@ CLCI FKEIAGFLCBfKEI AGF L CBP CG CD RFP AS By
C ABLAK DE B@E D OCB@K CB KE DCDS ACBBy
C C@ CM F BPFbFP A CL CA PF MFBy
C IE BPF MF P CS CL DE DEXCRKCB DCICG CR By
C IE BPF MF P CB P CS CL DE B@CP CK CB SEBy
E IACFCBP E B@CBOCFKABLAKDEBX CS CFKEIE NCR L EMCCBRFP AS By
CTVEMPCICMKCB SE B@EMLF C BfSE B@EM LFCB OF DOFB@ CB LEMIE OAL PF CLCI P CS CL PF L CMF K KEIFDS AG CBJ OCR
w
C S CPC S MFBIF S By
C OF D OF B@CB CP CG CR OCBL A CB C LCA SEM LQG QB@ CB C B@y
PF OE MFKCB KESCP C FBPFbF P A CLC A I E KADS AG CB QMCB@fQMC B@(43)
ijki l m nmnopqlpj mpr ps pq pk pi tuvwsnm
y
pjx yz qpy ptz jy
py
pjx plqzujy
p y pt pk mnjoptpz lnwpq p xz ppj qzyit { wpz l rnwp xpz z jyz|zyi mpitij r nwpxpz m plqsi lr vrz ps }~ ns pj ikj
y
p{ zmv ps xz k v y pspm ~ puz jx pu riyz g m nj xnmi lplpj wpq p lvj r nsz j x pypspq w pjki pjy
pjx yzwnuzlpj lntpy p zjyz |zyi y pspm mnmnopqlpj mprpspq lnqzyitpjjpy
y njxpjw
pw
pjopup{ y nj xpj o pupo pupy
pjx r nri pz y nj xpj lnpyppj zjyz |zyi pjxy
yz qpy ptz ijk i l m njo pt pzl nrn pqknu ppjqz yitjy
p} nj xnuk zpj lvj r nsz j x yz pk pr rnj py p y njxpj t nj y pt pk mnjiuik u p
y
zk j v y pj um pj m kz { pjxy
mnjn wikl pjy
wpqp lvj r nsz j x py pspq wpjk i pjy
pjx yzwnuzlpj lnt py p zjyz |zyi y pspm m nm no pql pj m prpspq lnqz yit pjjy
p p xpu z jy z |zyi k nu rnwik m nj o pt pz lnrn pqknuppj qzyi tjy
p } ~ ny pj xl pj mnjiuik nw
zr u pz kj vy
y pj umpj mk z { m nj xpuk z lpj wpqp lvj r ns zj x py ps pq ri pk i tu vr nr yz mpj p vu pj xy
pj x wnum pr ps pq yzwpjki r no pup tuz wpyz ijk i l m nu prp y pj wnut nuzspliy
pjx sn wz q m nmi pr lpj m ns ps iz zjknuplrz y njxpj m njnyz plpjy
z jvumprz y pj unp lrz unplrzy
pjxm nu pjxrpjx ls z njijk i l m njxnm wpjxlpjt nuz s pli t nuz s pliy
pj x m nmij xlz j lpjjy
p wnuqi wij xpj rnopup snwzq nnlkz y njxpj yz uz jpy
ypj sz j xlijxpjjy
p}puz wnwnu pt p t njyptpk knu r nwik y pt pk yzk pu z l lnrz mtispj wpqp lvj rns zj xpyps pqtuvrnrt nm wnuz pjw pjki pjy puztnmwzmwzj xlnt pypzjyz|z yi ls z nj
y
pjx rny pjx mnj xpspmz ri pk i mpr ps p q pjxy
yzspli lpj y njxpjw
(1)
214
FGH
1. Bimbingan klasikal (materi sesuai analisis kebutuhan) 2. Layanan informasi (Materi sesuai analisis kebutuhan) 3. Bimbingan kelompok (Materi sesuai analisis kebutuhan) 4. Pendataan presensi siswa 5.AIJ KLoM NOPJ KoPL
6. Pengumpulan data hasil konseling siswa 1.Konseling individual 2.Konseling kelompok 3.Konsultasi 4.Kunjungan rumah 5.Konferensi kasus 6.Referal
7.Kolaborasi dengan guru mata pelajaran/wali kelas
8.Kolaborasi dengan orangtua 9.Kolaborasi dengan pihak luar sekolah
(sesuai kebutuhan)
Penempatan dan penyaluran Siswa berprestasi
(olimpiade)
1.In-service training 2.Aktif dalam ABKIN
3.Mengikuti seminar dan
workshop (lokakarya) 4.Mengikuti penataran 5.Aktif dalam MGBK (sesuai kebutuhan)
(2)
215
Q R S T U
Y[a bYAZAZcAdAe Y[aAYAZAZe [ d YWZdf g
Y[a AYA Z A Z \h]hUiTUT TU
jUk jljk RAS
cmVm Zn
A
Zdf do[X
p mZf
1. Bimbingan klasikal (Materi sesuai analisis kebutuhan) 2. Layanan informasi (Materi sesuai analisis kebutuhan) 3. Bimbingan kelompok (Materi sesuai analisis kebutuhan) 4. Pendataan presensi siswa 5.Aqr stouvwx r soxt
6. Pengumpulan data hasil konseling siswa 1.Konseling individual 2.Konseling kelompok 3.Konsultasi 4.Kunjungan rumah 5.Konferensi kasus 6.Referal
7.Kolaborasi dengan guru mata pelajaran/wali kelas
8.Kolaborasi dengan orangtua 9.Kolaborasi dengan pihak luar sekolah
(sesuai kebutuhan)
Mengumpulkan data untuk melakukan evaluasi dan perbaikan
1. In-service training 2. Aktif dalam ABKIN 3. Mengikuti seminar dan workshop
4. Mengikuti penataran 5. Aktif dalam MGBK 6. EvaluasiProgramBK
(3)
(4)
(5)
(6)