Pola Perkampungan Dan Rumah Adat Masyarakat Manggarai
Laing hitu lelap hia, lelo ger wa hia ca gole se muku te’e one molak ata te’e situ. Kole hia ge janggang ca mongko, wa agu ca haju langkas. Laing hang hia eta
wewo haju, pau loken wa tana. Ita le Kode. Mai Kode ga hang loke muku. Bae na minak na.
“Oe kela Orong, aku get iwon ra. “ Mai jaong de Orong, “Oe kela, neka rabo taung e ga. Nggoe wo kela ga, dor
pea ng Dima wua muku te’e. Nempung taung ite tau te mo ger peang. Aku pande
sampang”. “Nggitu gra kela, aku nempung ise kesa dite, ipar, wote dite taung na watu
kode. Dor muku te’e peang kela?” “Dor muku te’e peang kela. “Neka jaong kela, do’o tu’u nang” Jaong de Kode.
Ca Kode Ine ker ga berat e toe guri te mo. Laning manga laning manga nipi na, iwo jaong de Orong tau leko pande da’at de Kode.
Ai ca leso ge, taung kode so’o one sampang de Orong taung. Toe bae lise sampang ho’o ca ge haju wa mai na do lak tanang na. Rindo de Kode Berat.
Oe watu Kode, adong par de Orong leko pande da’at ite Towel sopel copel mose, Kole ko watu Kode
“Senget neng ra, co nggitu jaong hitu”. Jaong de Kode, “neka senget jaong de Kode Berat hitu, lako do. Toe niak hang muku te’e hemi? Rindo kole de Kode
Berat.
Oe watu Kode, adong par de Orong leko pande da’at ite Towel sopel copel mose, Kole ko watu Kode
“senget neng ra, co nggitu jaong hitu”. Mai jaong de Kepala Kode,” neka senget jaong de Kode Berat hitu, lako du. Toe niak h
ang muku te’e hemi?” Telu kali jaong nggitu toe eng le watu Kode ho’o. Cai one reha tacik ga, nggo’o jaong
de Orong. Lelo le Orong pu’ung ra’a na sampang ho’o. Nggo’o jaong de Orong, “ Kela, aku olo aku.” Tang sampang hitu le Orong lehas, mata taung Kode. “
Rewut taung wulu gaku le hau. Itu pe ita na, hau paka cumang da’at cama agu aku. Da’at pande da’at ita, di’a pande di’a ita”. Taung na Kode mata taung pinang
hanang koen Kode Berat. Itu tara manga Kode sampe ta ho’o.
Teks Bahasa Indonesia
”Perbuatan jahat akan dibalas dengan kejahatan. Perbuatan baik akan dibalas dengan kebaikan”. Dahulu kala makanan yang paling enak adalah ulat
mbahong
. Kalau digoreng aromanya sangat wangi. Suatu hari Orong dan Kode bersepakat untul mencari
mbahong
. Kode yang menemukan pertama
mbahong
itu. Ia pun mencongkel ulat itu dari dalam pohon. Ketika ia sedang mengorek-orek,
seeokor
mbahong
melompat masuk ke dalam hidung si Kode. Si Kode pun menangis
“Tolong
kela
. Habislah saya”. “Apa yang terjadi denganmu,
kela
?” tanya Orong. “Seekor ulat masuk ke dalam hidung saya,
kela
.” “Sengsara,
kela
. Habislah
ite
” Kata Orong. Kode pun memohon, “Bantulah saya,
kela
. “Biarlah saya yang mencatok
mbahong
itu
kela
. Akan tetapi
mbahong
itu akan tertelan”, kata Orong.
“Tidak apa
kela
yang penting saya hidup”, jawab Kode. Orong berkata, “Jangan cemas
kela
Saya kan saudaramu”. Orong pun mencatok ulat itu dan langsung menelannya. Kemudian Kode bertanya lagi,
“Bagaimana dengan ulatnya,
kela
?” Jawab Orong, “Ah.. sudah masuk dalam perut saya”.
“Astaga. Kamu malah memakan mbahong itu”. Kode sangat marah. Lalu ia menangkap si Orong dan mencabuti semua
bulunya sampai habis. Orong menangis karena ia tak dapat terbang lagi. Orong pun menaiki sebuah batu dan berdoa kepada Matahari.