Teori Hak Kepemilikan dan Rezim Hak Kepemilikan

ÜÝ Þßàáâ ãäå æçè éá ê ß ë ç ê ä êäå ìã ß â íî â ãäï ßð éäå ñò è ð ì ë ÜÝÝ ó ô ß å ï ß ãì ëô ì êäå â ä ê ô ß ëáãá êäå è ßðò ßàçè ë ß å æ äéá ãáëä ê ß ãä ò êß ãì ëô ì ê ô ß å ïï ç å äõ ò ßàäï äáëäå ä é á ò ä æ á ê äå ôäé ä ö ä à ß ã ÷ ø ö ä àß ã ÷ ùä êúâä ê y äåï è ßðá ê äè à ßð é ä ò ä ðê äå ô ì ò á ò á ê ß ãìë ôì ê ë ä ò y ä ð ä êäè û ü ýþ ÿ ✁ ✂ þ✄ ü ☎ ü ✁ o w n er ✂þ ✄ü ☎ ü ✁ û þ✆ ü ✁ ✝ ✞ ro p rieto r ✂ þ ✟ y þ w ✠ u th o rized Claimant ✂ þ ✟✡ ✡☛ ✟ Autorized User ✂þ ✟ ✡ü ✁☛✝ Authorized entrant ☞ ✁ ✌ þ ✌ ✍ ✟ ý þ✄ ✟ ✎ ✝ ✟ X X X X X Pengelolaan X X X Eksklusi X X Pengalihan X Sumber: Schlager dan Ostrom 1992 Magrat 1989 dan Stevenson 1991 dalam Suhaeri 2005 menyatakan bahwa apabila hak kepemilikan terdefenisikan dengan jelas, maka tindakan pengurasan sumber daya alam menjadi tidak ekonomis sehingga mendorong ke arah pemanfaatan secara berkelanjutan. Schmid 1988 menyatakan bahwa kepastian hak menjadi sangat penting karena mempengaruhi kinerja ekonomi. Menurut Stevenson 1991 dalam Suhaeri 2005 hak kepemilikan belum bermakna apabila belum dihubungkan dengan bentuk fisik kongkrit dari sumber daya alam. Hak kongkrit menurut Harsono 1999 adalah apabila hak penguasaan tanah sudah dihubungkan dengan obyek dan subyeknya individu atau badan hukum sebagai pemegang haknya. Unsur hak kongkrit adalah sebagai berikut : penciptaan hak, pembebanan dengan hak lainnya, peralihan hak, hapusnya hak, dan pembuktian hak. Beberapa studi menunjukkan bahwa hak kepemilikan yang tidak jelas cenderung mengakibatkan terjadinya penebangan hutan sebagai cara strategis untuk mengklaim hak kepemilikan lahan Anderson dan Hill 1999; Mendelson 1994; Angelsen 1999 dalam Yustika 2008. Hak kepemilikan yang tidak jelas poorly defined property rights dianggap sebagai penyebab utama terjadinya kegagalan pasar Byron 1999. Ada hubungan yang kuat antara hak kepemilikan yang jelas dan kualitas lingkungan Dasqupta et al 1995, misalnya para petani dengan hak atas tanah yang aman lebih besar kecenderungannya untuk mau melakukan investasi ✏✑ ✒✓✔✓✕ ✖ ✗✘ ✙ ✚✛ v ✓ ✙ ✜ ✢ ✓✘ ✓✣ ✤ ✢ ✚✖✘ ✜✖ ✥✢ ✚✖ ✘✜✖ ✦✚✕ ✧★ ✒✜ ✒ ✓ y ✓✓✘ y ✓✘ ✩ ✧✚✛✖ ✚ ✙ ✜✘ ✓✕ ✧★ ✘✩✓✘ ✤ ✒✓✘ ✦✛✓✖ ✢ ✜✖ ✦✚✛✔✜✘ ✒ ★ ✘✩ ✓✘ ✔✜✘ ✩ ✖★ ✘✩✓✘ ✔✓✜✘ ✪ ✚ ✒✚✛ ✫ ✬✭ ✮ ✒✓✔✓✕ ✯ ★ ✙ ✢ ✜✖✓ ✏✑✑ ✭ ✰ ✱ ✚ ✘ ★ ✛★ ✢ ✯ ★ ✙ ✢ ✜✖ ✓ ✏✑✑ ✭ ✤ ✖ ✚ ✲ ✚✔✓ ✙ ✓✘ ✳ ✖ ✚✦✓ ✙ ✢ ✜✓✘ ✓ ✢ ✓ ✙ ✣ ✓✖ ✖✚ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ ✓ ✒ ✓✔✓✣ ✣ ✓✔ y ✓✘ ✩ ✦✓✔✜✘ ✩ ✦✚✘ ✢ ✜✘ ✩ ★ ✘ ✢ ★ ✖ ✒✜ ✦ ✚✛ ✢ ✚✩✓ ✙ ✙ ✚✣✜✘ ✩✩ ✓ ✙ ✚ ✢ ✜✓ ✦ ✦✚✘✩ ✚✔ ✗ ✔✓ ✳ ✦✚✕✜✔✜✖ ✘ y ✓ ✕ ✚✕ ✦★✘ y ✓✜ ✜✘ ✙ ✚✘ ✢ ✜ ✴ ★✘ ✢ ★✖ ✕✚✕ ✓✖✓✜ ✒ ✓✘ ✕✚✔✜✘ ✒ ★ ✘✩ ✜ ✣✓✖ ✖✚ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘✘ y ✓✰ ✵ ✓✖ ✕✜✔✜✖ ✦✛✜ v ✓ ✢✤ ✒✜✓✘✩ ✩✓ ✦ ✓✖✓✘ ✕✚✕ ✧ ✚✛✜ ✜✘ ✙ ✚✘ ✢ ✜ ✴ y ✓✘ ✩ ✧ ✚ ✙ ✓✛ ✧✓✩✜ ✦✚✕✜✔✜✖✘ y ✓ ★✘ ✢ ★✖ ✕ ✚✕✓✘ ✴ ✓✓ ✢ ✖ ✓✘ ✓✩ ✓✛ ✒ ✜ ✦✚✛ ✗✔✚✣ ✖✚★ ✘ ✢ ★ ✘✩ ✓✘ y ✓✘ ✩ ✧ ✚ ✙ ✓✛✰ ✶ ✚ ✧✓✔✜✖✘ y ✓ ✤ ✣✓✖ ✕ ✜✔✜✖ ✘ ✚✩✓✛✓ ✓ ✢ ✓★ ✖ ✗✕★ ✘✜ ✢ ✓ ✙ ✲ ★✩✓ ✧✜ ✙ ✓ ✕ ✚✘ ✒ ✗ ✘ ✗ ✛✖ ✓✘ ✖ ✚✕✓✕ ✦ ★ ✓✘ y ✓✘✩ ✧✚ ✙ ✓✛ ✧ ✓ ✩✜ ✦ ✚✕ ✜✔✜✖✘ y ✓ ✕ ✚✔✓✔★✜ ✦ ✛ ✗✙ ✚ ✙ ✘ ✚✩ ✗✙ ✜✓ ✙ ✜ ✒ ✓✘ ✦✓✛ ✢ ✜ ✙ ✜ ✦✓ ✙ ✜ y ✓✘ ✩ ★ ✢ ★✣ ✰ ✱ ✗✒✚✔ ✥ ✕ ✗✒✚✔ ✣ ✓✖ ✖✚ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ ✢ ✚✛ ✙ ✚ ✧★ ✢ ✧✜ ✙ ✓ ✒✜✓ ✦ ✔✜✖ ✓ ✙ ✜✖✓✘ ✙ ✚ ✙ ★ ✓✜ ✒✚✘ ✩✓✘ ✖ ✗ ✘ ✒✜✙ ✜ y ✓✘ ✩ ✓ ✒ ✓ ✤ ✙ ✚✣ ✜✘✩ ✩✓ ✙ ✚ ✙ ★✘ ✩✩ ★✣ ✘ y ✓ ✢ ✜ ✒✓✖ ✒ ✓ ✦✓ ✢ ✒✜ ✙ ✜✕ ✦★✔✖ ✓✘ ✕ ✓✘✓ y ✓✘✩ ✔✚ ✧✜✣ ✧ ✓✜✖ ✒✜✓✘ ✢ ✓✛✓ ✧ ✚✘ ✢ ★✖ ✣ ✓✖ ✥✣✓✖ ✖ ✚ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ ✢ ✚✛ ✙ ✚ ✧★ ✢ ✰ ✷ ✚ ✧✜✣ ✛✚✔ ✚ v ✓✘ ✒ ✓✛ ✜ ✜ ✢ ★ ✤ ✲ ✜✖ ✓ ✙ ✚ ✢ ✜✓ ✦ ✦✚✕✜✔✜✖ ✘ y ✓ ✒✜✖ ✚ ✢ ✓✣★ ✜ ✒✚✘✩ ✓✘ ✲ ✚✔✓ ✙ ✤ ✓ ✦✓ ✦ ★ ✘ ✢ ✜ ✦✚ ✒✓✛✜ ✣ ✓✖ ✖ ✚ ✦ ✚✕ ✜✔✜ ✖ ✓✘ ✢ ✚ ✛ ✙ ✚ ✧ ★ ✢✤ ✕✓✖ ✓ ✢ ✜ ✒ ✓✖ ✣ ✓✘ y ✓ ✕ ✚ w ✓✛ ✢ ✓✖ ✓ ✘ ✦ ✓✛ ✓ ✦✚✕✜✔✜✖ ✘ y ✓ ★✘ ✢ ★✖ ✕✚✕ ✓✘ ✴ ✓✓ ✢ ✖ ✓✘ ✒✓✘ ✕ ✚✘✩ ✚ ✖ ✙ ✦ ✔ ✗✜ ✢ ✓ ✙ ✜ ✣ ✓✖ ✕ ✜✔ ✜✖ ✤ ✢ ✚ ✢ ✓ ✦ ✜ ✲ ★✩ ✓ ✕ ✚✔✚ ✢ ✓✛✜✖ ✓✘ ✒✓✘ ✕ ✚✔✜ ✘ ✒★✘ ✩✜✘ y ✓ ✙ ✚✣✜✘ ✩ ✩✓ ✢ ✚ ✢ ✓ ✦ ✢ ✚✛ ✲ ✓✩✓ ★ ✘ ✢ ★ ✖ ✖ ✚ ✦ ✚✘ ✢ ✜✘✩ ✓✘ ✲ ✓✘ ✩✖✓ ✦✓✘ ✲ ✓✘ ✩✰ ✸✘✜✔✓✣ y ✓✘✩ ✕✚✘ ✲ ✓ ✒ ✜ ✖★ ✘ ✹ ✜ ✚ ✴✜✙ ✜✚✘ ✙ ✜ ✚ ✖ ✗✘ ✗✕✜ ✖ ✣★ ✙ ★ ✙ ✘ y ✓ ★ ✘ ✢ ★✖ ✖✓ ✙ ★ ✙ ✙ ★ ✕ ✧✚✛ ✒✓ y ✓ ✓✔✓✕ ✺ ✤ y ✓✖✘ ✜ ✓ ✒✓✘ y ✓ ✖ ✚ ✦ ✓ ✙ ✢ ✜✓✘ ✣ ✓✖ ✖✚ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ y ✓✘✩ ✒✜ ✲ ✓✕✜✘ ✕ ✚✔✓✔★✜ ✦✛ ✗ ✒ ★ ✖ ✒ ✓✘ ✦ ✚✘ ✚✩ ✓✖✓✘ ✣ ★✖ ★✕ ✰ ✻ ✓✔✓✕ ✣★ ✧ ★ ✘✩ ✓✘✘ y ✓ ✒✚✘✩ ✓✘ ✙ ★✕ ✧ ✚✛ ✒✓ y ✓ ✤ ✵ ✓✘✘ ✓ et ✼ l ✽ ✫ ✬ ✬ ✾ ✕ ✚✘✩ ✚✕★ ✖✓✖ ✓✘ ✚✕ ✦✓ ✢ ✢ ✜ ✦ ✚ ✛✚ ✲ ✜✕ ✖✚ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ ✤ y ✓✜ ✢ ★ ✿ ✫ ✦ ✚✕ ✜✔✜✖✓✘ ✜✘ ✒ ✜ v ✜ ✒★✓✔ p riv ✼ te p ro p erty ❀ ✏ ✦✚✕✜✔✜✖✓✘ ✧✚✛ ✙ ✓✕✓ co m m o n p ro p erty ❀ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ ❁✚✩✓✛ ✓ st ✼ te p ro p erty ❀ ✒ ✓✘ ❂ ✓✖ ✙ ✚✙ ✢ ✚✛ ✧★✖ ✓ o p en ✼ cces ✰ ❃ ✓✛ ✓✖ ✢ ✚✛✜ ✙ ✢ ✜✖ ✕ ✓ ✙ ✜ ✘ ✩ ✥ ✕✓ ✙ ✜✘ ✩ ✛ ✚ ✲ ✜✕ ✢ ✚✛ ✙ ✚ ✧★ ✢ ✧✚✛ ✒✓ ✙ ✓✛✖ ✓✘ ✦✚✕✚✩ ✓✘ ✩ ✦✚✕✜✔✜✖ ✓✘ ✤ ✣ ✓✖ ✦✚✕ ✜✔ ✜✖ ✒ ✓✘ ✢ ★ ✩✓ ✙ ✦ ✚✕ ✜✔✜✖ ✗✔✚✣ ✵ ✓✘✘ ✓ ✚ ✢ ✓✔ ✫ ✬ ✬ ✾ ✒ ✜✛ ✜✘✩✖ ✓ ✙ ✙ ✚ ✧ ✓ ✩✓✜✕✓✘ ✓ ✢ ✚✛ ✙ ✓ ✲ ✜ ✦ ✓ ✒✓ ❄ ✓ ✧✚✔ ❂ ✰ ❄ ✓ ✧ ✚✔ ❂ ❄ ✜ ✦✚ ✛✚ z ✜✕ ✣✓✖ ✦ ✚✕ ✜✔✜✖✓✘ ✒ ✚✘ ✩ ✓✘ ✦✚✕✜✔✜✖ ✤ ✣✓✖ ✦✚ ✕ ✜✔✜✖ ✒✓✘ ✖ ✚ w ✓ ✲ ✜ ✧ ✓✘ ✦✚✕✜✔✜✖ ❅ ❆ ❇❈ ❉ ❈ ❊ ❆ ❋ ● ❈❋❆ ❍ ❆ ■ ❏❑■ ● ❈ ❋ ❆ ❍ ❆ ■ ▲ ❈ w ❑ ❊ ❆ ▼❑◆ ● ❈ ❋ ❆ ❍ ❆ ■ ●❈ ❋ ❆ ❍ ❆ ■❑ ◆ ❆ ◆ ❖❆ v ❆ ❖P❑ ❍ ◗◆ ❖❆ v ❆ ❖ P ❑ ❍ ●❈ ◆❘❘ P◆❑ ❑◆ ❖❆ ❙ ❈ ❚ ❆ ❋❑ ❯ ❈ ❱ ❑ ❚ ❑ ❯❲❯ ❆ ❑ ❍ ❳ ❋❈◆❘ ❈◆ ❖❑ ❍ ❆ ■❑◆ ❑■ ❯ ❈ ❯ ❨❈◆❘ ❩❆ ◆ ❖❑ ❚ ❆ ❇ ❈ ◆❘❘ P◆❑ ❑◆ y ❑◆ ❘ ❙ ❆ ❖ ❑■ ❖ ❑ ❇ ❑❙ ❖❆ ❙ ❈ ❚ ❆ ❋ ❑ ❯ ❈ ❱ ❑ ❚ ❑ ❯❲ ❯ ❆ ❑ ❍ ●❈ ❋ ❆ ❍ ❆ ■❑ ◆ ▼❈ ❚ ❯ ❑❋❑ ▲ ❲ ❍ ❈■ ❙ ❆ ❬ ❨ ❈◆ ❘❈ ❍ P❑ ❚ ■❑◆ y ❑◆ ❘ ▼ P■ ❑◆ ❇ ❈ ❋ ❆ ❍ ❆ ■ ● ❈❋❈ ❍ ❆ ❩❑ ❚ ❑ ❑◆ ❳ ❋❈ ❋▼❑❙ ❑ ❯ ❆ ❙ ❆ ◆ ❘■❑❙ ❇❈◆❘ ❘P◆ ❑❑◆ ●❈ ❋ ❆ ❍ ❆ ■❑ ◆ ◆❈ ❘❑ ❚ ❑ ❭ ❑ ❚ ❘❑ ❪ ❈ ❘❑ ❚ ❑ ❨ ❈◆ ❈◆❙ P ■❑◆ ❑❙ P ❚ ❑ ◆ ❨❈❋❈ ❍ ❆ ❩❑ ❚ ❑ ❙ P ❊ P❑ ◆ ❯❲ ❯ ❆ ❑ ❍ ❫■ ❯ ❈ ❯ ❙ ❈ ❚▼ P■ ❑ ❅ ❆ ❖ ❑■ ❑ ❖ ❑ ❅ ❆ ❖❑■ ❑ ❖ ❑ ❅ ❆ ❖ ❑ ■ ❑ ❖❑ ❴P❋ ▼❈ ❚❵ ❏❑◆ ◆❑ et ❛ l ❜ ❝ ❝ ❞ ❡❢

2.3 Teori Aksi Bersama

❣❤✐ ❥❦ ❧♠ ♥ ❦ ♦❤ ❥♥ ❧ ♣❧ ♣❤q r ❥rs tr ♥ s ❦ ♠ ❧ ❡✉ ✉✈ ✇❤ ❥ s❧ ♣ ❧ ♠❧ ①❦ ② ❦③✐ ❥♣ r① ❧ ♥ ❦ ♠❧q ✐ ① ❤④ ⑤ ❧q ⑥ r ❥ ⑦ ①♥ ✐ q ❢ ⑧⑨ ❢ ⑩ ♠④ r♥ r♥ q y ❧ ♥ ❧❧s ♣❤q ❶ r✇❧ ♥ ♣❧ ♥ ❧ ① ❧④ ♠❤ ①✐ ♣✇ ✐ ♠ ❷ ♠ ❤ ①✐♣ ✇✐♠ ♠ ❤ ✇ ❤q s ❦ q ❶ ❧q in tere st g ro u p s ❸ ❣ ❤ ✐ ❥❦ ❦ q ❦ ♥ ❧q ❶ ❧s ♦❤ ❥ ❶ r q ❧ rqs r♠ ♣❤ q ❶ ❧s❧ ♥ ❦ ♣❧ ♥ ❧ ① ❧④ ✇❤q rq ❶❶ ❧q ❶ ♦❤♦❧ ♥ free rid er ② ❧q ♣ ❤q ②❤ ♥ ❧ ❦ q ❹ ❧ ① ❧q ♠❤ ①r❧ ❥ ♦ ❤ ❥ ♥ ❧ ♣❧ co o p e ❺ ❻ tive so lu tio n s ♦❧ ❶ ❦ ✇❤ q ❶ ❤ ① ✐① ❧❧q ♥ r ♣♦❤ ❥ ② ❧ y ❧ ♦ ❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ co m m o n reso u rce s ❧s❧r ✇❤q y ❤② ❦ ❧❧q ♦❧ ❥ ❧q ❶ ❷ ♦ ❧ ❥❧q ❶ ✇r ♦①❦ ♠ p u b lic g o o d s ❸ ⑤ ❤q r❥rs ⑦ ①♥ ✐ q ⑩ ②❤s❤ ❥ ♣❦ q ❧q ✇❤qs ❦ q ❶ ♦❧ ❶ ❦ ♠❤ ♦ ❤ ❥ ④ ❧ ♥ ❦① ❧q ♥ r ❧s r ❧♠ ♥ ❦ ♦ ❤ ❥♥ ❧ ♣❧ ❧② ❧ ① ❧④ r ♠ r❥❧q size ⑩ ④ ✐♣ ✐ ❶ ❤q ❦ s❧ ♥ h o m o g en eity ⑩ ② ❧q s r❹r❧q ♠❤ ①✐ ♣✇ ✐ ♠ p u rp o se o f th e g ro u p ❸ ❣❤❥ w r❹r②q y ❧ ✇ ❤q ❶ ❧s r❥ ❧q ④ ❧♠ ♠❤ ✇❤ ♣❦①❦ ♠ ❧q ④ ❧q y ❧ ②❧ ✇❧s ② ❦ ⑥ ❧ ✇❧ ❦ ❧ ✇❧ ♦❦① ❧ s ❤ ①❧④ s❤ ❥ w r❹r② ❧ ♠ ♥ ❦ ♦❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ② ❦ ♠❧ ❥❤q❧♠ ❧q ♣❤ ♣♦❤ ❥❦ ♠ ❤ ♥ ❤ ♣✇❧s❧q ♦❧ ❶ ❦ ♥ ❤ ♥ ❤ ✐❥❧q ❶ rqs r♠ ♣❤q ❶ ❧s❧ ♥ ❦ ♠ ❤s❤ ❥♦❧s❧ ♥ ❧ qq y ❧ ❧s❧ ♥ ♥ r ♣♦❤ ❥ ②❧ y ❧ ⑩ ♠ ❤♠ r❧ ♥ ❧❧q ②❧q ④ ❧♠ ♥ r❧ ❥ ❧ ❼ ❽♠ ♥ ❦ ♦❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ② ❦ ❧ ❥ s ❦ ♠❧q ♥ ❤ ♦❧ ❶ ❧ ❦ ♥ r❧s r ❧♠ ♥ ❦ y ❧q ❶ ② ❦① ❧♠ r♠❧q ✐① ❤④ ♥ ❤♠ ❤ ①✐♣ ✇✐♠ ❦ q② ❦ v ❦ ② r ⑩ ♦ ❧ ❦ ♠ ♥ ❤ ⑥ ❧ ❥❧ ① ❧q ❶ ♥ rq ❶ ❧s❧ r ♣❤ ① ❧ ①r❦ ♥ r ❧s r ✐ ❥ ❶ ❧q ❦♥ ❧ ♥ ❦ ⑩ r q s r ♠ ♣❤q ⑥ ❧ ✇❧ ❦ s r❹r❧q ♦❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ❸ ❾ ❤ ①✐ ♣✇ ✐ ♠ s❤ ❥♥ ❤ ♦rs ② ❧ ✇ ❧s s❤ ❥ ♦ ❤q s r ♠ ♥ ❤q② ❦❥❦ ♥ ❤ ⑥ ❧ ❥ ❧ ♥ r♠❧ ❥❤ ① ❧ ⑩ ❦ q ③ ✐❥ ♣ ❧ ① ♣ ❧ r ✇ r q ③✐❥ ♣ ❧ ① ② ❦♦ ❧q ❶ rq ✐ ① ❤④ ✇ ❦ ④ ❧♠ ①r❧ ❥ ⑤ ❧ ❥♥ ④ ❧①① ❢ ⑧⑧ ✈ ② ❧①❧ ♣ ❿❥ ❧s ❦ w ❦ ❡✉ ✉ ✈ ❸ ❽♠ ♥ ❦ ♦ ❤ ❥ ♥ ❧ ♣ ❧ ❧♠ ❧q s ❦♣ ♦r ① ♦❦① ❧ ① ❤ ♦❦ ④ ②❧ ❥❦ ♥ ❧s r ❦ q ② ❦ v ❦ ② r ② ❦♦ r s r④♠ ❧q rqs r ♠ ♦ ❤ ❥ ♠ ✐qs ❥❦♦ r♥ ❦ ❶ rq❧ ♣❤q ⑥ ❧ ✇❧ ❦ ♥ ❧s r s r ❹r ❧q ⑦ ♥ s ❥✐♣ ❡✉ ✉ ➀ ❸ ➁ ❤q ❶ ❧q ♠❧s❧ ① ❧ ❦ q ⑩ ❧♠ ♥ ❦ ♦ ❤ ❥ ♥ ❧ ♣❧ ② ❦ ❧ ❥ s ❦ ♠ ❧q ♥ ❤ ♦❧ ❶ ❧ ❦ ♥ r ❧s r ❧♠ ♥ ❦ y ❧q ❶ ② ❦① ❧♠ r♠❧q ♥ ❤ ⑥ ❧ ❥ ❧ ♦❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ✐ ① ❤④ ♠ ❤ ①✐♣ ✇ ✐ ♠ ♣ ❧ ♥ y ❧ ❥ ❧♠ ❧s rq sr♠ ♣ ❤q ⑥ ❧ ✇ ❧ ❦ ♠ ❤ ✇ ❤q s ❦ q ❶ ❧q ②❧q s r❹r❧q ♠❤ ①✐ ♣✇ ✐ ♠ ② ❧ ① ❧ ♣ ✇❤q ❶ r ❧s❧ q ④ ❧♠ ♠❤ ✇❤ ♣❦①❦ ♠ ❧q ❸ ➂ ❤ ❥♦❧ ❶ ❧ ❦ ♥ s r② ❦ ♣❤q rq ❹r♠♠ ❧q ✇ ❤ ❥ ❧q ❧♠ ♥ ❦ ♦ ❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ②❧ ① ❧ ♣ ♣ ❤q ❦ q ❶ ♠❧s♠ ❧q ❧♠ ♥ ❤ ♥ ♣❧ ♥ y ❧ ❥ ❧♠ ❧s s❤ ❥ ④ ❧②❧ ✇ ✇ ❦ ④ ❧♠ ❦ q ♥ s ❦ s r♥ ❦ y ❧q ❶ ① ❤ ♦ ❦ ④ s ❦ q ❶ ❶ ❦ ♠ ❤s ❦ ♠❧ ♣ ❤ ❥❤♠❧ ♣ ❤q r q s r s ✇❤ ① ❧ y ❧q❧q ✇ r♦ ❦ ♠ ❧s❧ r ♣ ❤ ♣ ❦ qs❧ ✇❤ ❥①❦ q② r q ❶ ❧q ➁ ❦ ➃ ❥ ❤ ❶ ✐❥❦✐ et ❻ l ❡✉ ✉ ➀➄ ⑤ ❧④ ♣r② ❡ ✉ ✉ ❢ ❸ ➁ ❧ ① ❧ ♣ ♥ ❦♥ s❤ ♣ ✇❤ ♣ ❤ ❥ ❦ qs❧④ ❧q ② ❤ ♥ ❤qs ❥❧ ①❦ ♥ ❧ ♥ ❦ ② ❤q ❶ ❧q ♥ ❤ ♦❧ ❶ ❦❧q ♠ ❤ w ❤q❧q ❶ ❧q ✇ r ♥ ❧s ♦❤ ❥ ❧ ①❦ ④ ✇ ❧② ❧ ② ❧❤ ❥ ❧ ④ ⑩ ♥ ❤ ✇❤ ❥ s ❦ ④ ❧ ① q y ❧ ② ❧ ① ❧ ♣ ✇❤ ❥ ❤q ⑥ ❧q❧❧q ✇❤ ♣♦❧q ❶ r q ❧q ♣ ❤q r❥ r s ➅➅ ❡➆ ➇❡ ✉✉ ➀⑩ ❧♠ ♥ ❦ ♦❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ② ❦♦rs r ④ ♠❧q ② ❧ ① ❧ ♣ ♣❤q ❶ ♠ ✐✐ ❥ ② ❦ q ❦❥ ♠ ❤ ❶ ❦ ❧s❧q ❷ ♠ ❤ ❶ ❦ ❧s❧q ❦ q ② ❦ v ❦ ② r ⑩ ♣ ❤q y r ♥ r q ❧s r❥❧q ♠ ❤ ①✐♣ ✇✐♠ ②❧q ♣❤ ♣✐ ♦❦①❦♥ ❧ ♥ ❦ ♥ r♣ ♦ ❤ ❥ ② ❧ y ❧ ♦ ❤ ❥r ✇ ❧ r❧q ❶⑩ s❤q ❧ ❶ ❧ ② ❧q ♣ ❧s❤ ❥ ❦ ① ❧ ❦qq y ❧ ➁ ❦ ⑥ ♠ ❷ ⑤ ❤ ❦ q z ❤q ② ❧q ❾ q ✐ x ❢ ⑧ ⑧⑧ ❸ ❽♠ ♥ ❦ ♦ ❤ ❥♥ ❧ ♣❧ ♣❤q② ✐❥ ✐ q ❶ ♣ ❧ ♥ y ❧ ❥ ❧♠ ❧s ♣ ❤ ♣❧ ❦ q♠ ❧q ✇ ❤ ❥❧q ♥ ✐ ♥ ❦ ❧① ② ❧q ✇✐ ①❦ s ❦ ♠q y ❧ ⑩ ♣ ❦♥ ❧ ① q y ❧ ♣❤ ① ❧ ①r❦ ✇❧ ❥ s ❦♥ ❦✇ ❧ ♥ ❦ ♣ ❤ ❥❤♠❧ ② ❧ ① ❧ ♣ ✇ ❥✐♥ ❤ ♥ ♠❤ ♦ ❦❹ ❧♠ ❧q ❸ ❽♠ ♥ ❦ ♦❤ ❥♥ ❧ ♣ ❧ ♦❧ ❶ ❦ ♣❧ ♥ y ❧ ❥ ❧♠ ❧s ♣❤ ❥r ✇ ❧♠ ❧q ♣ ❤♠ ❧q ❦♥ ♣ ❤ ❧ ❶ ❧ ❥ ”suara” mereka bisa lebih didengar Mahmud 2001. Dalam konteks pembangunan, aksi bersama tidak hanya memobilisasi energi ➈ ➈ ➉ ➊➋➊➌➍ ➎➋ ➏ ➎➐ ➌ ➊➌ ➍ ➊ ➑ ➒ ➎ ➓➔➓ ➍ ➊→➎ y ➎➐ ➎➐ ➍ ➣ ➒→ ➓➔ ↔ ➋➊➋➎ ➍➓ ↕ ➣➙ ➎ ➌ ➊➐➙ ➣ ➑ ➎➐➙➓ ➍ ➊→➣➎➐ ➙ ➋➊ ➑ ↕ ➎ ➏➓ ➐ y ➎ elite c ➛ p tu re ➜➎➉ ➝➣➍ ➋➎ et ➛ l ➈➞ ➞➞➟ ➈➞ ➞➠ ➡ ➜➎→➎➌ ➢ ➎→ ➓ ➐➓ elite c ➛ p tu re ➏ ➓➍ ➎➢ ➎➌ ➓ ➉ ➊➒ ➎➙➎ ➓ ➉ ➣ ➎➋➣ ➉ ➓➔ ➎ ➍ ➎➋➎➣ ➋ ➓ ➐➏ ➎ ➔ ➎➐ y ➎➐ ➙ ➏ ➓ →➎ ➔ ➣➔ ➎➐ ➤ ➑ ➎➐ ➙ ➎➋➎➣ ➉ ➊ ➔ ➊→ ➤ ➌➍ ➤ ➔ ➤ ➑ ➎➐ ➙ ➣➐ ➋➣ ➔ ➌➊➌➍ ➊➐ ➙➎➑ ➣➢➓ ➍ ➊➌ ➒➣ ➎➋➎➐ ➔ ➊➒ ➓↕ ➎ ➔ ➎➐ ➎➋➎➣ ➔ ➊ ➍ ➣ ➋➣➉ ➎➐ ➎ ➙➎ ➑ ➢ ➎➉ ➓ →➐ y ➎ ➌ ➊➌➒ ➊ ➑➓➔ ➎➐ ➔ ➊➣➐ ➋➣➐ ➙➎➐ ➒ ➎➙ ➓ ➌ ➊ ➑ ➊ ➔ ➎ ➉ ➊➐➏➓➑ ➓ ➡

2.4 Institusi dan Kinerja Institusi

➥ ➎ ➓➔ ➦ ➎ ➑➏➓ ➐ ➧ ➨➩ ➫ ➌➎➣➍ ➣ ➐ ➭ ➉ ➋ ➑ ➤ ➌ ➧ ➨ ➨ ➞ ↔ ➔ ➊ ➏ ➣➎➐ y ➎ ➌ ➊➐➊➌➍ ➎➋ ➔ ➎➐ ➓ ➐ ➉ ➋ ➓ ➋➣➉ ➓ ➉ ➊➒ ➎➙➎ ➓ ➋ ➓ ➋ ➓➔ ➍ ➣➉ ➎➋ ➏ ➎ ➑➓ ➉ ➤ →➣ ➉ ➓ ➔ ➊➒ ➓↕ ➎ ➔ ➎➐ ➏ ➓ →➊➌➎ ➍ ➊➐➙➊→ ➤ →➎➎➐ ➉ ➣ ➌➒ ➊ ➑ ➏ ➎ y ➎ ➌➓ → ➓➔ ➒➊ ➑ ➉ ➎➌ ➎➡ ➜➎ ➑➓ ➍ ➊➐➏ ➎ ➍ ➎➋ ➒ ➊ ➑ ➒ ➎➙➎ ➓ ➎➢ → ➓↔ ➏ ➎ ➍ ➎➋ ➏ ➓ ➉ ➓ ➌ ➍ ➣→ ➔ ➎➐ ➒➎ ➢ w ➎ ➓ ➐➉ ➋ ➓ ➋➣ ➉ ➓ ➎ ➏ ➎→➎➢ ➋➎➋➎➑ ➎➐ ➏ ➎➐ ➍ ➤ →➎ ➢➣ ➒➣ ➐➙ ➎➐ ➔ ➤➤ ➑➏ ➓ ➐➎➉ ➓ ➎➋➎➣ ➓ ➐ ➉ ➋ ➑ ➣ ➔ ➋ ➓➯ y ➎➐ ➙ ➒ ➊ ➑ ➉ ➓➯ ➎➋ ➯ ➤ ➑ ➌ ➎→ ➏ ➎➐➲➎➋➎➣ ➓ ➐➯ ➤ ➑ ➌ ➎→ ➎➐ ➋➎ ➑ ➍➓ ➢ ➎ ➔ y ➎➐➙ ➒ ➊ ➑➔ ➊ ➍ ➊➐ ➋ ➓ ➐➙ ➎➐ ➏ ➎➐ ➏ ➓ w ➎ ➏ ➎➢➓ ➏ ➎→➎➌ ➉ ➊➒ ➣➎➢ ➤ ➑ ➙ ➎➐ ➓ ➉ ➎➉ ➓ ➎➋➎➣ ↕ ➎ ➑➓ ➐ ➙➎➐ ➳ ➍ ➢ ➤ ➯➯ ➧ ➨ ➫ ➩ ➟ ➜ ➤ ➣ ➙→ ➎➉ ➵ ➤ ➑ ➋➢ ➏ ➎→➎➌ ➝ ➤ ➑➏ ➓ →→ ➤ ➏ ➊ ➸ ➐➏ ➎ ➧ ➨➨➺ ➟ ➻ ➎ ➑ ➋ ➤ ➏ ➓ ➢➎ ➑ ➏↕ ➤ ➏ ➎➐ ➼ ➢ ➎➌➋➎➐➓ ➈ ➞➞ ➩ ➟ ➽ ➎ ➾ ➢ ➒ ➓ ➐➓ ➈➞ ➞ ➩ ➟ ➚ ➑ ➎➋ ➓ w ➓ ➈ ➞➞ ➫ ➡ ➪➐ ➉ ➋ ➓➋➣ ➉ ➓ ➒➊ ➑➍ ➊ ➑ ➎➐ ➏➓➏ ➎→➎➌ ➌➊➐ ➙➎➋➣ ➑ ➍ ➊ ➑➓ →➎ ➔ ➣ ➓ ➐➏➓ v ➓➏ ➣ ➏ ➎➐ ➔ ➊→ ➤ ➌➍ ➤ ➔ ➏ ➎→➎➌ ➑ ➎➐➙➔ ➎ ➍ ➊➐ ➾ ➎ ➍ ➎ ➓ ➎➐ ➋➣ ↕ ➣ ➎➐ ➒➊ ➑ ➉ ➎➌ ➎ y ➎➐ ➙ ➋➊ ➑➔ ➎ ➓ ➋ ➏ ➊➐ ➙➎➐ ➍ ➊➌ ➊➐➣ ➢➎➐ ➔ ➊➒ ➣➋ ➣➢ ➎➐ ➢➓➏ ➣➍ ➌ ➎➉ y ➎➑ ➎ ➔ ➎➋ ➜ ➤ ➣ ➙→➎➉ ➵ ➤ ➑ ➋➢ ➏ ➎→➎ ➌ ➝ ➤ ➑ ➏➓ →→ ➤ ➏ ➊ ➸ ➐➏ ➎ ➧ ➨ ➨ ➺ ➟ ➻ ➤ ➊➐ ➋ ↕ ➎ ➑ ➎➐➓ ➐➙➑ ➎➋ ➧ ➨ ➨ ➺ ➟ ➻ ➎ ➑ ➋ ➤ ➏ ➓ ➢➎ ➑➏ ↕ ➤ ➏ ➎➐ ➼ ➢ ➎➌➋➎➐➓ ➈➞ ➞ ➩ ➟ ➚ ➑ ➎➋ ➓ w ➓ ➈➞ ➞ ➫ ➡ ➶ ➣ ➐➙ ➉ ➓ ➐ y ➎ ➎ ➏ ➎→➎➢ ➌➊ ➌➒ ➊ ➑➓➔ ➎➐ ➍ ➊ ➏ ➤ ➌➎➐ ➒➎ ➙ ➓ ➍ ➊ ➑➓ →➎ ➔ ➣ ➏ ➎➐ ➌ ➊➐ ↕ ➎ ➙➎ ➔ ➊ ➣ ➋➣➢ ➎➐ ➌➎➉ y ➎ ➑ ➎ ➔ ➎➋ ➎➋➎➣ ➔ ➊→ ➤ ➌ ➍ ➤ ➔ ➉ ➤ ➉ ➓ ➎→ ➋➊ ➑ ➋➊➐➋➣ ➦ ➎ y ➎➌ ➓ ➏ ➎➐ ➻ ➓➔ ➣ ➾ ➢➓ ➧ ➨➫➧ ➏ ➎→➎➌ ➹➣ ➢➎➊ ➑ ➓ ➈ ➞➞➘ ➡ ➥ ➊ ➑↕ ➎→➎➐ ➐ y ➎ ➍ ➊ ➑ ➎ ➐ ➏ ➎➐ ➯ ➣➐ ➙➉ ➓ ➓ ➐ ➉ ➋ ➓ ➋➣ ➉ ➓ ➏ ➎ ➍ ➎➋ ➌➊➌➒ ➊➐➋➣➔ ➉ ➋ ➑ ➣ ➔ ➋➣ ➑ ➌ ➎➉ y ➎ ➑ ➎ ➔ ➎➋ y ➎➐ ➙ ➉ ➋➎➒ ➓ → y ➎➐ ➙ ➌➊➐➏ ➣➔ ➣ ➐➙ ➓ ➐ ➋➊ ➑ ➎ ➔ ➉ ➓ ➊ ➔ ➤ ➐ ➤ ➌➓ ➏ ➎➐ ➉ ➤ ➉ ➓ ➎→ ➏ ➎→➎➌ ➑ ➎➐ ➙ ➔ ➎ ➌ ➊➐ ➙➣ ➑ ➎➐ ➙ ➓ ➏ ➊ ➑ ➎ ↕ ➎➋ ➔ ➊➋ ➓ ➏ ➎ ➔➍ ➎➉ ➋ ➓ ➎➐ ➏ ➎➐ ➍ ➊➐ ➓ ➐ ➙ ➔ ➎➋➎➐ ➋➎ ➑ ➎ ➯ ➔ ➊➢➓➏ ➣➍ ➎➐ ➌ ➊ ➑ ➊ ➔ ➎ ➝ ➤ ➑➏➓ →→ ➤ ➏ ➊ ➸ ➐➏ ➎ ➧ ➨ ➨ ➺ ➡ ➥ ➊ ➑ ➒ ➎➙➎ ➓ ➎➢→ ➓ ➌ ➊➐ y ➎➋➎ ➔ ➎ ➐ ➒➊ ➑ ➒➎ ➙ ➎ ➓ ➣➔ ➣➑ ➎➐ ➔ ➊➒➊➑ ➢ ➎➉ ➓ →➎➐ ➉ ➣ ➎➋➣ ➓ ➐ ➉ ➋ ➓ ➋➣➉ ➓ ➏ ➎→➎➌ ➌ ➊➐ ➾ ➎ ➍ ➎ ➓ ➋➣ ↕ ➣ ➎➐➐ y ➎ ➎➋➎➣ ➣ ➔ ➣ ➑ ➎➐ ➔ ➓ ➐➊ ➑↕ ➎ ➓ ➐ ➉ ➋ ➓ ➋➣➉ ➓ ➋➊ ➑ ➉ ➊➒➣ ➋➡ ➹ ➾ ➢ ➌ ➓➏ ➧ ➨ ➫ ➺ ➌ ➊➐ y ➎➋➎ ➔ ➎➐ ➒ ➎➢ w ➎ ➔➓ ➐ ➊ ➑ ↕ ➎ ➓ ➐ ➉ ➋ ➓➋➣ ➉ ➓ ➏ ➓ ➣ ➔ ➣ ➑ ➤ →➊➢ ➉ ➓ ➎ ➍ ➎ ➌ ➊➐ ➏ ➎ ➍ ➎➋ ➎ ➍ ➎ ? Biaya co st siapa yang dipertimbangkan? Pada sekelompok orang kinerja institusi ini dapat dilihat pada tingkat kehidupan, keamanan, kualitas lingkungan, dan kualitas kehidupan secara umum. Kinerja institusi juga dapat dilihat pada distribusi sumberdayakekayaan dan kesempatan atau diukur dari kebebasan bebas melakukan pilihan untuk bertransaksi, pertumbuhan optimalisasi total dari nilai