32
Tabela 2.4.3.1:Kálkulu Fundu Infra-estrutura Tuir Programa 2014, Tokon
A. 2013 Orsame
ntu Orijinal
B. 2013 Orsame
ntu depois
retifikas aun
C. 2013 Previza
un real D.
Rollover 2013 ba
2014 E.
Deduso ens ba
projetus ein-
andame ntu
F. Adisoen
s ba Projetus
ein- andame
ntu G.
Adisoen s ba
Projetus foun
H. 2014 Orsame
ntu
Total Infra- estrutura
604.4 659.1
248.9 410.2
189.1 109.8
94.3 425.1
Total Infra- estrutura exklui
emprêstimus
560.8 615.5
238.7 376.8
173.9 78.9
92.3 374.1
Agrikultura no Peskas
8.0 8.5
4.4 4.2
0.8 2.5
1.1 7.0
Bee no Saneamentu
10.1 12.1
4.3 7.8
4.0 0.3
3.7 7.8
Dezenvolvimentu Urbanu no Rural
6.6 6.6
1.5 5.1
2.8 0.0
5.0 7.3
Edifísius públikus 20.7
22.2 5.2
17.0 4.7
1.4 7.9
21.5 Setor Finanseiru
24.0 27.1
14.0 13.1
4.2 4.8
6.2 19.8
Juventude no Desportu
2.5 2.5
0.8 1.7
1.1 0.0
1.2 1.8
Edukasaun 9.1
8.4 2.6
5.8 0.0
2.5 1.2
9.5 Eletrisidade
123.7 126.4
86.0 40.3
0.0 7.3
8.7 56.4
Teknolojia Informasaun
4.0 4.0
0.2 3.8
0.0 0.4
0.0 4.2
ODMMDGs 46.3
47.3 13.0
34.3 7.3
0.0 0.0
27.0 Saúde
2.0 4.8
1.4 3.4
0.6 2.3
0.0 5.0
Seguransa no Defeza
17.6 18.7
7.5 11.3
2.5 7.4
4.3 20.4
Solidariedade Sosial
1.7 2.4
1.4 1.0
0.8 0.5
0.0 0.8
Projteu Tasi Mane 139.4
152.2 8.3
143.9 110.8
10.9 2.3
46.3 Estradas
82.3 96.0
51.7 44.3
25.2 22.1
15.8 57.0
Pontes 24.1
26.9 19.2
7.7 3.8
1.9 14.1
19.9 Aeroportus
8.5 7.0
0.0 7.0
1.0 0.0
4.6 10.5
Portus 11.0
11.0 5.5
5.4 1.3
9.0 0.0
13.2 Dezenvolvimentu
Oecussi 0.0
12.1 3.8
8.2 3.0
2.2 13.5
20.9 Setor Turizmu
0.0 0.0
0.0 0.0
0.0 0.0
2.9 2.9
Preparasaun, Planu no
Supervizoens ba Projetus foun
19.4 19.4
7.8 11.6
0.0 3.4
0.0 15.0
Programa Emprêstimus
43.6 43.6
10.2 33.4
15.3 30.9
2.0 51.0
Fontes: Diresaun Nasional Orsamentu ho Sekretaria Projetu Bot
33
Esforsu barak mak halo ona hodi halo presizaun diak ba despeza to o tinan remata.
Ministériu Finansas halo ona previzaun kada projetu bazeia ba faze dezenvolvimentu iha aprovisionamentu, revizaun kontratu no data bainhira mak halo pagamentu ba kontrator
sira. Maibé dalaruma gasta menus ka gasta liu fato e e governu labele kontrola.
Governu bele prevê katak seksaun estrada ida sei hotu iha Novembru ho pagamentu ba kontrator iha Dezembru. Maibe udan boot iha fulan Outubru no Novembru bele atraza
konstrusaun no signifika katak kontrator labele hetan pagamentu iha Dezembru. Ne e sei
rezulta ba p e izau e e aas liu despeza eal.
Rolling over a saldu e e la selu husi Fu du Infra-estrutura e e tui du i p tika
internasional no polítika Governu nian. Kontratus pluri-anuais husi projetus boot barak Fundu Infra-estrutura asina entre Governu ho kontratores setor privadu. Pagamentu ba
k o t atus hi ak e e o al e te liu dala ida ka múltiplus ho kada pagamentu depende ba
komponente konstrusaunprojetu e e fi aliza ona. Atrazus iha konstrusaun tanba klima
ka fato es seluk e e la ele kontrolu husi Governu bele atraza pagamentus. Ne e ele rezulta orsamentu tinan ida nian la utiliza hotu ba fali tinan finanseiru tuir mai. Rolling
over orsamentu Fundu Infra-estrutura ba kada projetu, asegura katak osan atu selu ba kontratores ba projetus pluri-anuais efetivamente asegura ona.
Ne e si plifika orsamentasaun tanba orsamentu projetus
la presiza kalkula foun fali kada tinan. Bele mos aumenta ezekusaun tanba orsamentu depois rollover tenke sufisiente hodi kobre
pagamentus e e tenke selu. Ho dalan asegura orsamentu ba tinan barak, sistema ida
e e ele ofe ese segu a sa a ko t ato si a o eduz si a-nia presepsoens kona-ba risku tanba la hetan pagamentu. Kompañia sira dala barak preparadu atu simu marjens lukru
e e ki ik a projetu ida bainhira risku atu la selu sira-nia servisu e e ki ik. Ba tempu naruk rolling over ba orsamentu Fundu Infra-estrutura bele mos kontribui ba hamenus
kustus ap o izio a e tu o despeza e e efisiente liu.
Tabela 2.4.3.1 hatudu distribuisaun despeza husi Fundu Infra-estrutura bazeia ba programa. Programa boot tolu exklui emprêstimus kona-ba despeza orsamentada mak Estradas,
Eletrisidade no Projetu Tasi Mane e e espo sa iliza a 13.4, 13.3 no 10.9 husi
total despeza. Distribuisaun despeza e e tui duni polítika Governu nian hanesan deklara
iha PED no programa Governu ia e e ealsa aka as i po t sia seto es hi ak e e a
dezenvolvimentu Timor-Leste.
34
Tabela 2.4.3.2: Despeza Fundu Infra-estrutura Tuir Programa 2013-2018, Tokon
2014 Orsamentu
2015 2016
2017 2018
Total Infra-estruturas 425.1
687.9 762.8
398.4 243.9
Total Infra-estrutura exklui emprêstimus
374.1 570.7
604.6 258.9
206.9
Agrikultura no Peskas 7.0
13.7 24.6
19.2 2.3
Bee no Saneamentu 7.8
20.0 24.0
15.0 15.0
Dezenvolvimentu Urbanu no Rural 7.3
9.3 3.3
0.0 0.0
Edifísius Públikus 21.5
63.6 73.3
16.6 1.8
Setor Finanseiru 19.8
18.8 7.5
4.3 4.3
Juventude no Desportu 1.8
6.0 8.1
6.0 1.1
Edukasaun 9.5
49.9 51.8
30.7 4.5
Eletrisidade 56.4
42.6 31.1
5.7 3.5
Teknolojia Informasaun 4.2
0.7 0.0
0.0 0.0
Objetivus Dezenvolvimentu Miléniu 27.0
52.1 53.0
19.5 19.5
Saúde 5.0
3.9 0.4
0.0 0.0
Seguransa no Defeza 20.4
12.8 10.0
1.9 0.0
Solidariedade Sosial 0.8
5.7 1.7
0.5 0.0
Projetu Tasi Mane 46.3
101.6 92.5
82.0 42.8
Estradas 57.0
43.8 10.6
4.0 4.0
Pontes 19.9
10.7 1.2
0.0 0.0
Aeroportus 10.5
55.1 71.1
30.8 100.0
Portus 13.2
21.9 112.2
10.2 0.0
Dezenvolvimentu Oecussi 20.9
28.0 17.8
4.5 0.0
Setor Turizmu 2.9
2.5 2.5
0.0 0.0
Preparasaun, Planu no Supervizaun Projetus foun
15.0 8.1
8.1 8.1
8.1 Programa Emprêstimus
51.0 117.3
158.2 139.5
37.0 Fonte: Diresaun Nasional Orsamentu no Sekretariadu Grandes Projetus
2.4.4: Fundu Dezenvolvimentu Kapital Umanu
Tabela 2.4.4.1 hatudu Fundu Dezenvolvimentu Kapital Umanu ba 2014, konsiste husi rollover husi 2013 no apropriasoens foun. Maski o ta te total iha fu du e e ha esa
ho ti a uluk, ho edusau elati a e te ki ik tokon 2.4, o ta tes e e at i ui a várius programas
uda aka as. Maski programa bolsa estudu kontinua domina liu metade hosi total orsamentu, maibe
o ta te e e aloka a fo asau p ofisio al mos aumenta do u, e kua tu o ta te e e at i ui a Formasaun sira-seluk tun. Alokasaun ida e e
la o tui du i o jeti us Governu nian atu hadia lailais kapital umanu iha Timor-Leste.
Governu ko side a total o sa e tu e e aloka a Fu du Deze ol i e tu Kapital U a u
FDKH nudar investimentu sosial.
35
Tabela 2.4.4.1: Fundu Dezenvolvimentu Kapital Umanu Tuir Programa, Tokon
2013 Orsam
entu 2013 tuir
previzau n real
Rollover 2013 ba
2014 2014
Adisinais aproprias
oens Orsame
ntu final Final
2014
2015 2016
2017 2018
Total FDKH tuir
Programa
42.4 39.4