Salárius no Vensimentus Sasan no Servisus

Pájina 26 Despezas Kapital iha FKTL tuun iha 2015, prinsipalmente tanba 29.6 redusaun iha despezas kapital menor. Governu halo poupansa ida e e liu huis revizaun ba despezas kapital menor no elimina despezas e e la esesa iu. Pratika ida e e sei aumenta efisiênsia iha despezas públikas iha futuru.

2.5.2.1: Salárius no Vensimentus

Gastus ba Salárius no vensimentus aumenta ba 4.1, iha 2015. Sasukat prinsipal ba 2015 mak hanesan:  2.3 milloens ba Ministériu Edukasaun salariu profesore sira, liu-liu ba sira e e iha áreas remotas. Despezas e e sei selu p ofeso es hodi hasa e kualidade edukasau iha paiz ida e e .  2.0 milloens ba Ministériu Negósius Estranjeirus Kooperasaun hodi selu níveis kustu ida E ai ado es. Ne e sei pe ite si a ep eze ta di ak liut sidadau no emprezas Timor-Leste iha paízes estranjeirus.  1.4 milloens ba PNTL, Ministériu Saúde no Tribunais hodi selu salariu ba adido PNTL iha Australia no Indonézia, parteiras ho doutores no auditoria nasional foun ida iha t i u ais. Ne e sei e ko aja t a allado es e e iha kapasidade atu ta a iha seto e defeza, justisa no saúde.

2.5.2.2: Sasan no Servisus

Sasan no servisus hanesan kategoria dotasaun boot liu hotu iha FKTL ho montante 472.6 milloens iha 2015; 7.3 au e tu ko pa a ho . “eksau ida e e desk e e ko a-ba edidas a katego ia dotasau ida e e ia o klasifikasoe s i esti e tus. Medidas Medidas prinsipasi ba sasan no servisus inklui:  115.6 milloens ba Ministériu Obras Públikas ba kombustível no manutensaun jeradoes eletrisidade. Fornese eletrisidade iha paíz tomak sai hanesan prestasaun no susesu e e oot liuhotu husi Go e u hodi dudu deze ol i e tu eko ó iku iha futu u. Asegura manutensaun jeradores elétrikus no abastesimentu regular, kombustível e e adekuadu i po ta te te ete es hodi asegu a fo esi e tu el t isidade e e diak o seguru.  . illoe s iha se isus ju ídikus. Ne e sei ko t i ui a fu sio a e tu ad i ist asau pú lika e e di ak liu.  17.8 milloens iha ministériu Edukasaun hodi atende Programa Merenda Eskolar iha eskolas públikas no ba bolsas estudu. Fó ba labarik sira nutrisaun sufisiente no adejkuadu sei hadi a so a-nia atendimentu iha eskola no mos sira-nia saúde. Pájina 27  15.3 milloens ba Ministériu Saúde hodi sosa ai-moruk no hahán ba moras sira. Despezas e e sei tulu hadi a kualidade se isus saúde iha paíz e e.  14.5 milloens ba Ministériu Justisa ba programa Ita Nia Rain no peskiza kadastral. P og a as hi ak e e i po ta te hodi hadi a di eitu a ai iha Ti o -Leste u e e sei kontribui ba seguransa no kresimentu ekonómiku.  8.5 milloens ba Ministériu Komérsiu, Indústria bo Ambiente ba imprtasaunfoos no fa a e da p odutus lokais. Ne e sei supo ta e kadu foos lokal, ko t i ui a Me e da Eskolar, programas Asistênsia ba Dezastres no asegura asesu báziku ba ai-hán ba populasaun tomak.  . illoe s a Go e u to ak hodi selu kuotas o a se su . Peskiza ida e e fornese informasoens importantes kona-ba populasaun no padroens moris iha Timor- Leste.  5.5 milloe s a Go e u to ak a Fu du Pa se ia. Fu du ida e e hodi selu ko t i uisau Go e u ia a p ojetus e e hala o ho Pa sei us Deze ol i e tu hodi aselera kresimentu ekonómiku no reduz pobreza.  3.7 milloens ba Ministériu Agrikultura no Peskas hodi sosa fi i. Ne e sei ko t i ui a deze ol i e tu ag ikultu a hodi hadi a segu a sa ali e ta .  . illoe s a Go e u to ak hodi efo sa lei t i ut ia. Hadia eseitas husi impostusfiskais hanesan estratéjia sentral Governu nian hodi diversifika fontes reseitas. Despezas ha esa e e ele ko t i ui a o jeti u oot e e o tulu Go e u au e ta efisiênsia iha administrasaun fiscal no kobransa impostus.  2.0 milloens ba Ministériu Komérsiu, Indústria no Ambiente ba selebrasaun 500 aniversáriu Oe-cussi.  1.8 milloens ba Ministériu solidariedade Sosial ba espetákulusdivertimentus no kontribuisoens ba veteranus hodi onra sira-nia sakrifísius atu alkansa independênsia.  1.6 milloens ba Komisaun Nasional Programa Eleisoens Xefes Suku. Promove demokrasia no dezenvolvimentu rural importante tebetebes ba Governu atu asegura k esi e tu e e i kluzi u o os a tei segu a sa iha ai la a o te itó iu nasional tomak.  1.5 milloens ba Ministériu Administrasaun Estatal ba eleisaun lideres komunitárius. Reforsa komunidades lokais sei kontribui ba dezenvolvimentu rural no mos seguransa.  . illoe s a CPLP. Osa ida e e hodi tulu Ti o -Leste durante kaer prezidensia CPLP o p o o e di logu ho ko siu e t e paízes e e ko alia lia Po tugez. Ti o - Leste nia papel lideransa iha CPLP sei permite hetan influensia ba komunidade global. Pájina 28  1.4 milloens ba Ministériu Agrikultura hodi suporta grupus agrikultores. Promove produsaun lokal nudar prioridade Governu nian e e sei asegura asesu sustetnável ba ai-hánalimentus.  1.3 milloens Ministériu Transporte no Komunikasaun ba kombustível ró Berlin Nak o a. Despeza ida e e ko t i ui a ello ia t a spo te, o i po ta te a est at jia kresimentu ekonómiku Governu nian.  1.2 milloens ba Prezidênsia Repúblika hodi promove no suporta komunidades rurais.  . illoe s Mi ist iu Justisa a pasapo tes io et ikus. Despeza e e sei fasilita liután pasajeirusviajantes sidadauns Timoroan ba estranjeiru.  1.0 milloens ba Programa Kresimentu Triangula entre Indonézia, Timor-Leste ho áust alia. Despeza ida e e sei ko t i ui hodi hadi a elasoe s asoe s iziñas o sei ha eti liuta elasoe s ko e siais o selukt iha ejiau e e. Investmentus Governu konsidera katak despezas barak ba sasan no servisus iha FKTL nudar investimentus e e ko t i ui a deze ol i e tu. Espesífiku liu . husi total despezas a sasa o servisus iha FKTL klasifika hanesan investimentu fízikus, sosiais no kapital umanu. Investimentus Fízikus Investimentu fízikus nia total mak 129.1 milloens, 27.3 husi total despezas ba sasan no se isus. Ne e i klui ko t i uisau pa se ia ia , sosa fi i, a astesi e tu ko ustí el o manutensaun ba jeradores no kombustível bar ó-ahi Berlin Nakroma. Investimentus Sosiais Investimentus sosiais iha efeitus diretu ba moris diak povu nian. Total investimentu hamutuk 73.5 milloens, 15.6 husi total despezas sasan no servisus. Medidas boot liu e e klasifika hanesan investimentus sosiais mak importasaun foos, programa Merenda Eskolar, peskiza kadastral, programas apoiu komunitáriu no lideransa komunitária, atividades ba tinan 500 selebrasaun aniversáriu Oe-cussi, hahánalimentus no ai-moruk ba pasientes sira, pasaportes biométrikus, kontribuisoens ba veteranus no sensu. Investimentus Kapital Umanu Investimentus kapital umanu aumenta kualifikasoens no produtividade forsa traballu. Husi despezas FKTL nian ba sasan no servisus, 0.8 milloens lori kontribui diretamente ba dezenvolvimentu k apital u a u. Ne e i klui p og a as a fo asau p ofeso es o edukasaun vokasional ka profisional.

2.5.2.3: Transfeênsias Públikas