47
Lampiran 3. Perhitungan Desain Faktorial
Persamaan berdasarkan metode desain faktorial dengan dua level dan dua faktor :
Y = b
o
+ b
1
A + b
2
B + b
12
A B
Keterangan : Y
= respon A
= level gliserin -1 sampai +1 B
= level cetyl alcohol -1 sampai +1 b
o,
b
1
, b
2
, b
12
= koefisien yang dapat dihitung dari hasil penelitian Efek = rata-rata respon pada level tinggi – rata-rata respon pada level rendah
A. Daya Sebar
Formula Gliserin
Cetyl alcohol Interaksi
Respon I
- -
+ 5,67
a +
- -
6,75 b
- +
- 5,08
ab +
+ +
6,20
Efek :
a. Efek Gliserin = 2
08 ,
5 67
, 5
20 ,
6 75
, 6
= 1,1
b. Efek Cetyl alcohol = 2
75 ,
6 67
, 5
20 ,
6 08
, 5
= - 0,57
c. Efek Interaksi = 2
08 ,
5 75
, 6
20 ,
6 67
, 5
= 0,02
PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI
48
Y = b
o
+ b
1
A + b
2
B + b
12
A B
I 5,67 = b
o
+ 10 b
1
+ 2 b
2
+ 20 b
12
a 6,75 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
b 5,08 = b
o
+ 10 b
1
+ 4 b
2
+ 40 b
12
ab 6,20 = b
o
+ 20 b
1
+ 4 b
2
+ 80 b
12
Eliminasi : I 5,67 = b
o
+ 10 b
1
+ 2 b
2
+ 20 b
12
a 6,75 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
– 1,08 = 10 b
1
+ 20 b
12
……………………I a 6,75 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
ab 6,20 = b
o
+ 20 b
1
+ 4 b
2
+ 80 b
12
– 0,55 = - 2 b
2
– 40 b
12
……………………II a 6,75 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
b 5,08 = b
o
+ 10 b
1
+ 4 b
2
+ 40 b
12
– 1,67 = 10 b
1
– 2 b
2
……………………...III II 0,55 = - 2 b
2
– 40 b
12
III 1,67 = 10 b
1
– 2 b
2
- 1,12 = 10 b
1
+ 40 b
12
……………………IV I 1,08 = 10 b
1
+ 20 b
12
IV1,12 = 10 b
1
+ 40 b
12
– 0,04 = 20 b
12
b
12
= 0,002
IV 1,12 = 10 b
1
+ 40 b
12
1,12 = 10 b
1
+ 40 0,002 1,12 = 10 b
1
+ 0,08 10 b
1
= 1,04
b
1
= 0,104
III 1,67 = 10 b
1
– 2 b
2
1,67 = 10 0,104 – 2 b
2
1,67 = 1,04 – 2 b
2
2 b
2
= - 0,63
b
2
= - 0,315
PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI
49
I 5,67 = b
o
+ 10 b
1
+ 2 b
2
+ 20 b
12
5,67 = b
o
+ 10 0,104 + 2 - 0,315 + 20 0,002 5,67 = b
o
+ 0,45 b
o
= 5,67 – 0,45 b
o
= 5,22 Persamaan:
Y = 5,22 + 0,104 A – 0,315 B + 0,002 A B B =
002 ,
315 ,
104 ,
22 ,
5 A
Y A
B. Viskositas
Formula Gliserin
Cetyl alcohol Interaksi
Respon I
- -
+ 28,67
a +
- -
14,83 b
- +
- 44,50
ab +
+ +
20,67
Efek :
a. Efek Gliserin = 2
50 ,
44 67
, 28
67 ,
20 83
, 14
= - 18,835
b. Efek Cetyl alcohol = 2
83 ,
14 67
, 28
67 ,
20 50
, 44
= 10,835
c. Efek Interaksi = 2
50 ,
44 83
, 14
67 ,
20 67
, 28
= - 4,995
Y = b
o
+ b
1
A + b
2
B + b
12
A B
I 28,67 = b
o
+ 10 b
1
+ 2 b
2
+ 20 b
12
a 14,83 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
b 44,50 = b
o
+ 10 b
1
+ 4 b
2
+ 40 b
12
ab 20,67 = b
o
+ 20 b
1
+ 4 b
2
+ 80 b
12
PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI
50
Eliminasi : I 28,67 = b
o
+ 10 b
1
+ 2 b
2
+ 20 b
12
a 14,83 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
– 13,84 = - 10 b
1
– 20 b
12
………………..I a 14,83 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
ab 20,67 = b
o
+ 20 b
1
+ 4 b
2
+ 80 b
12
– 5,84 = 2 b
2
+ 40 b
12
…………………..II a 14,83 = b
o
+ 20 b
1
+ 2 b
2
+ 40 b
12
b 44,50 = b
o
+ 10 b
1
+ 4 b
2
+ 40 b
12
– - 29,67 = 10 b
1
– 2 b
2
…………………...III I 13,84 = - 10 b
1
– 20 b
12
II 5,84 = 2 b
2
+ 40 b
12
+ - 23,83 = 10 b
1
+ 40 b
12
…………………IV I 13,84 = - 10 b
1
– 20 b
12
IV -23,83 = 10 b
1
+ 40 b
12
+ - 9,99 = 20 b
12
b
12
= - 0,4995
IV -23,83 = 10 b
1
+ 40 b
12
-23,83 = 10 b
1
+ 40 - 0,4995 -23,83 + 19,98 = 10 b
1
10 b
1
= - 3,85
b
1
= - 0,385
III - 29,67 = 10 b
1
– 2 b
2
- 29,67 = 10 - 0,385 – 2 b
2
- 29,67 + 3,85 = - 2 b
2
2 b
2
= - 25,82
b
2
= 12,91
I 28,67 = b
o
+ 10 b
1
+ 2 b
2
+ 20 b
12
28,67 = b
o
+ 10 - 0,385 + 2 12,91 + 20 - 0,4995 28,67 = b
o
– 3,85 + 25,82 – 9,99 28,67 = b
o
+ 11,98 b
o
= 28,67 – 11,98
b
o
= 16,69
PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI PLAGIAT MERUPAKAN TINDAKAN TIDAK TERPUJI
51
Persamaan:
Y = 16,69 – 0,385 A + 12,91 B – 0,4995 A B
B = 4995
, 91
, 12
385 ,
69 ,
16 A
Y A
C. Pergeseran Viskositas