79
79 kangge ajang males dhendham. Ingkang mboten enten gandheng cenenge kaliyan
panyuwunan wau.
15. Apa yang dilakukan wlandang apabila ada pemain yang curang?
Dipun endheg, ingkang curang disanjangi. Menawi nekad dipun kendelaken.
16. Apa yang dilakukan botoh sebelum dan sesudah pertarungan?
Sederengpun tarung paraga dipun jak ngubengi lapangan. Sasampunipun
tarung dipapag lajeng dipun jak teng pinggir lapangan, diuculi penganggenipun. 17.
Usia berapa biasanya seseorang dapat ikut bermain ujungan?
Mboten wonten watesan umur. Nanging biasanipun menawi sampun akil baligh.
18. Bagaimana cara memilih pemain?
Dipun pados inking kilat raga lan botosipun.
19. Apa yang dilakukan apabila salah satu pemain memiliki kekuatan yang
tidak imbang?
Dipun gantos ingkang mbabag.
20. Apa saja kostum atau busana yang harus dikenakan pemain?
Busana ingkang dipun ngge paraga antawisipun: 1 tapuk, 2 mukejer, 3 slawer, 4 amben.
21. Apakah pemain mengenakan alat rias?
Mboten.
22. Propeti atau alat bantu apa saja yang dipakai pemain ujungan?
Ujung utawi penjalin kangge nyabet lan udhel utawi sarung tangan.
23. Hari apa dimulai ujungan?
Biasanipun dinten Jemuah Kliwon.
24. Apa yang dilakukan apabila sudah berulang kali dilaksanakan ujungan
tapi hujan belum juga turun?
Umume warga Gumelem Kulon menika tiyang tani. Carane menggaota tetanen menika nggih mboten saged dilakoni keyambek, ning nggih kedah
sesambetan kaliyan sedaya Luhur ingkang ngreksa dhusun. Nggih Luhur menika ingkang njampangi selaku jatrane tiyang-tiyang sedhusun sagede waras slamet
80
80 anggenipun sami nyambut damel. Ujungan niku dilaksanakan kinarya usaha
nyuwun jawah dhumateng Gusti lumantar para luhur ingkang njagi dhusun. Mbok menawi sepindah dilaksanakaken ujungan dereng jawah nggih diambali
malih. Niku mujudaken manclengipun panyuwunan.
25. Apa yang dilakukan setelah hujan turun?
Slametan sawontenipun. Janipun sedaya warga Gumelem kulon agimipun Islam. Nanging kathah-kathahipun Islam abangan dados taksih raket kaliyan
sesajen lan kendhuren. Niku kangge ngleluri piwulang tiyang kina. Slametipun mboten kumudu-kudu, saged mawon awujud : tumpeng kanthi lawuhan ayam
goreng, klubanan, gundhilan, tahu bacem lan sanes-sanesipun.
81
81 Lampiran
DAFTAR PERTANYAAN UNTUK NARASUMBER
Hari dan tanggal : 27 September 2008 Tempat
: Rumah Bapak Mulyareja, desa Gumelem Kulon, kecamatan Susukan, kabupaten Banjarnegara.
1. Nama
: Mulyorejo 2.
Umur : 60 tahun 3.
Agama : Islam
4. Alamat
: desa Gumelem Kulon, kecamatan Susukan 5.
Pekerjaan : Petani, sesepuh desa
6. Kados pundhi riwayatipun ujungan?