PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
61
3
a. Kecap Rundayan Dirarangkénan Hareup
Rarangkén hareup téh nyaéta rarangkén anu napel atawa diwuwuhkeun dina awal kecap. Ku kituna, rarangkén hareup sok
disebut awalan atawa préfiks Inggris: prefix. Ari prosés ngawangun kecap ku rarangkén hareup atawa préfiks disebut ngararangkénan
hareup atawa préfiksasi. Ieu di handap fungsi jeung harti rarangkén hareup dina ngawangun kecap rundayan.
1 Rarangkén Hareup ba-: barempug, balayar, balabuh, badarat 2 Rarangkén Hareup di-: a pasif: diala, dibeuleum, diteunggeul
jeung b aktif: dibaju, diajar.
3 Rarangkén Hareup ka-: katincak, kaangkat, kabisa, kalima 4 Rarangkén Hareup N-
Rarangkén hareup N- nasal boga alomorf {m-, n-, ng-, nga-, nge, ny-} nu fungsina pikeun ngawangun kecap pagawéan anu
ngandung harti ‗ngalakukeun aktif‘. Contona: maca, nulis, ngarang, ngawayang, ngecét, nyokot.
5 Rarangkén Hareup pa-: patani, padagang, paménta, pateuteup. 6 Rarangkén Hareup pang-: pangjurung, pangjajap, panggeuing.
7 Rarangkén Hareup per-: pertanda, perlambang, perbawa 8 Rarangkén Hareup pra-: prajabatan, praduga, prawacana
9 Rarangkén Hareup sa-: saturuy, sarimbag, sabada, sanggeus 10 Rarangkén Hareup sang-: sanghulu, sanghunjar, sanghareup
11 Rarangkén Hareup si-: sidéang, sibeungeut, siduru, sibanyo. 12 Rarangkén Hareup ti-: tidagor, titotog, tijeduk, tigebrus, tibeubeut
13 Rarangkén Hareup ting-pating-: tingcéréwét, patinggurilap
b. Kecap Rundayan Dirarangkénan Tengah
Rarangkén tengah téh nyaéta rarangkén anu diwuwuhkeun atawa diseselkeun di tengah-tengah kecap anu jadi wangun dasarna. Ku
kituna, rarangkén tengah sok disebut seselan infiks. Prosés ngawangun kecap rundayan ku rarangkén tengah disebut
ngararangkénan tengah infiksasi. 1 Rarangkén Tengah
–ar-
3
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
62
Rarangkén tengah –ar- mibanda alomorf ar-, ra-, jeung –al-.
Parobahan éta wangun rarangkén téh ditangtukeun ku lingkungan morfém anu jadi wangun dasarna. Rarangkén tengah
–ar- robah jadi alomorf:
a –al- lamun dilarapkeun kana wangun dasar nu dimimitian ku
foném l atawa ditungtungan ku foném r: -ar- +
bageur
balageur -ar- +
leuleus
laleuleus b ar- lamun dilarapkeun kana wangun dasar nu dimimitian ku
fonem vokal: -ar- +
anjeun
aranjeun -ar- +
isin
arisin c ra- amu dilarapkeun kana wangun dasar nu ngan saengang
tur diimitian ku konsonan: -ar- +
beng
rabeng -ar- +
clok
raclok Conto kecap dirarangkénan tengah -ar- séjénna: barudak,
bareurang, marandi, garelut, barodo, gareulis, jarangkung
2 Rarangkén Tengah –in-: tinulis, ginanjar, sinerat, sinatria
3 Rarangkén Tengah –um-: gumeulis, sumujud, kumawula
c. Kecap Rundayan Dirarangkénan Tukang
Kategori