106 viết ch a đ ợc mạch lạc, sử d ng thuật ngữ pháp lỦ ch a khoa h c, gi ng nói
c a m t số Th m phán khi tham gia xét xử còn mang gi ng đặc tr ng c a đ a ph ơng làm cho những ng i theo dõi phiên tòa không tiếp thu hết đ ợc n i
dung bản án đư tuyên.
Về trật tự phiên tòa, do những ng i tham dự phiên tòa nôn nóng để biết kết quả c a vi c tuyên án nên đư không giữ đ ợc trật tự phiên tòa trong
khi Th m phán đang tuyên án. Khi tham dự m t số phiên tòa cho thấy phiên tòa ch a thực sự đ ợc nghiêm túc, nhiều lần Th m phán phải ngừng phiên tòa
để n đ nh trật tự phiên tòa.
Tóm lại, hình thức t chức hoạt đ ng xét xử tại phiên tòa về cơ bản đư
đáp ứng yêu cầu c a tố t ng hình sự, phiên tòa thể hi n đ ợc sự trang nghiêm, Th m phán đư điều kiển tốt các thức hoạt đ ng xét xử tại phiên tòa, thể hi n
đ ợc sự dân ch , công khai khi xét xử. Tuy nhiên, về hình thức t chức phiên tò
a do nhiều nguyên nhân ch quan và khách quan khác nhau còn m t số v án vi c t chức phiên tòa ch a đảm bảo tính khoa h c, ch a đảm bảo đ ợc
yêu cầu c a hoạt đ ng tranh t ng theo yêu cầu c a cải cách t pháp.
3.2.5. V ătínhănghiêmăkh c, tính kh ăthi vƠăd lu năxƣăh iăv ăb năánă
đ cătuyên
Tr c tình hình chung là số l ợng án hình sự hàng năm luôn tăng cao, nh ng v i quyết tâm c a các ngành, các cơ quan trong đó có Cơ quan Công
an, Vi n Kiểm sát và Tòa án đư phối hợp điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh. Cù
ng v i vi c xét xử nghiêm minh các loại t i phạm, công tác xét xử l u đ ng án hình sự và xét xử án điểm đ ợc xác đ nh là những nhi m v
tr ng tâm c a Tòa án trong vi c tuyên truyền, ph biến, giáo d c pháp luật và nâng cao Ủ thức chấp hành pháp luật cho nhân dân. Trong 10 năm, TAND cấp
tỉnh miền Đông Nam B đư t chức xét xử l u đ ng 1251 v .Trong đó, xét xử l u đ ng ch yếu các án ma túy, giết ng i, hiếp dâm, c p tài sản.Tòa án
107 đư phối hợp v i Cơ quan điều tra, Vi n kiểm sát để xác đ nh và xét xử những
án điểm, vi c xác đ nh án điểm nhằm giải quyết v án nhanh chóng, k p th i các v án hình sự nghiêm tr ng để ph c v nhi m v chính tr đ a ph ơng và
nhi m v đấu tranh phòng chống t i phạm.
Nh vậy, v i t ng quan kết quả đạt đ ợc nh trên cho thấy chất l ợng xét xử hàng năm c a TAND cấp tỉnh miền Đông Nam B về cơ bản đư đáp ứng đ ợc
yêu cầu công tác đấu tranh phòng, chống t i phạm, đáp ứng đ ợc yêu cầu c a cải cách t pháp.
Tuy nhiên, từ số li u bản án đ ợc TAND các tỉnh miền Đông Nam b
đư tuyên c ng nh theo dõi trực tiếp hoạt đ ng xét xử tại phiên tòa thì m t số bản án đ ợc tuyên còn những hạn chế nh sau:
T ứ n ất, về tín ng iêm k ắc Tính nghiêm khắc c a bản án là mong muốn chúng c a toàn xư h i, là
m c đích c a tố t ng hình sự. Tuy nhiên, thực ti n c ng còn không ít bản án có cùng m t hành vi, cùng áp d ng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ nh ng
mức hình phạt c a Tòa án nhân dân các tỉnh tuyên đều có sự chênh l ch nhau. M t số v án vi c xác đ nh khung hình phạt còn quá nặng ch a phù hợp v i
chính sách
trong B luật hình sự. Ng ợc lại, c ng có những v án xét xử quá nhẹ hoặc cho h ng án treo không đúng quy đ nh c a pháp luật.
C thể: bản án hình sự sơ th m số 702008HSST ngày 0632008 tuyên đối v i b cáo Lê Xuân Thành phạm t i cố Ủ làm trái quy đ nh c a nhà n c về
quản lỦ kinh tế gây hậu quả nghiêm tr ng v i mức án là 30 tháng tù, b cáo đư kháng cáo, Toà án cấp phúc th m nhận đ nh toà án cấp sơ th m đư tuyên đúng
pháp luật. Tuy nhiên, b cáo đư khắc ph c hậu quả, có nơi c trú rõ ràng nên không nhất thiết phải phạt b cáo 30 tháng tù giam mà cho b cáo h ng án treo.
Bản án hình sự sơ th m số 522009HSST ngày 2242009 c a TAND tỉnh Bà R a - V ng Tàu, tuyên phạt b cáo Nguy n Văn Ph ơng về t i tham ô tài
108 sản v i mức hình phạt là 5 năm tù, toà phúc th m nhật đ nh toà sơ th m đư áp
d ng đúng luật nh ng mức hình phạt ch a nghiêm khắc so v i hành vi phạm t i nên toà án cấp phúc th m sửa án và tuyên b cáo Nguy n Văn Ph ơng 8 năm tù.
T ư ai, về tính khả thi c a bản án
M t số bản án khi tòa án tuyên trong đó phần quyết đ nh không thể thực hi n đ ợc trong thực ti n cu c sống. Chẳng hạn nh , tòa án tuyên về
phần trách nhi m dân sự trong v án hình sự là bu c b cáo phải b i th ng cho bên b hại những khoản tiền vài trăm tri u đ ng. B cáo hoàn toàn chấp
nhận khoản b i th ng trên. Nh ng xem xét thực ti n về nhân thân, điều ki n kinh tế thì gia đình b cáo thu c h nghèo hoặc có những v án b cáo
b tòa án tuyên v i mức án là tử hình.
Nh vậy, xét về mặt thực ti n thì b cáo không bao gi có cơ h i để b i th ng về trách nhi m dân sự cho gia đình b hại.
T ứ ba, d luận xư h i và sự chấp nhận n i dung bản án Trong
10 năm, TAND cấp tỉnh miền Đông Nam b về cơ bản đư thực hi n đ ợc tốt nhi m v xét xử, đảm bảo giữ gìn an ninh trật tự, an
toàn xư h i, bản án đư thể hi n đ ợc tính răn đe, phòng ngừa chung. Bên cạnh đó, do nhiều nguyên nhân khác nhau, khi theo dõi trực tiếp hoạt đ ng xét
xử tại phiên tòa có những v án sau khi h i đ ng xét xử tuyên án, có rất nhiều v án
b cáo và gia đình b cáo đư không đ ng tình v i n i dung bản án. Ng i nhà
đư la hét, gây áp lực cho h i đ ng xét xử.
Mặt khác, có những v án sau khi tuyên án, cơ quan thông tin đại chúng liên t c đ a tin, phản ánh những bất th ng về tình tiết có trong v án. C thể, qua
m t số v án điểm hình nh sau:
V án Lê Bá Mai sau khi TAND tỉnh Bình Ph c tuyên án tử hình thì đ ợc báo chí đặt ra rất nhiều câu hỏi liên quan đến những tình tiết bất th ng có trong
v án. Sau đó b cáo Lê Bá Mai kháng cáo, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Ph c và
109 tòa án nhân dân
tối cao đư tiến hành xét xử rất nhiều lần, m i m t cấp tòa tuyên án lại có n i dung khác nhau, làm ảnh h ng rất nhiều đến uy tín c a ngành t pháp,
v án gần 8 năm m i giải quyết xong v án.
V án Nguy n Minh Hùng SN 1978, trú ấp Tân Tiến, Tân Lập, Tân Biên, Tây Ninh b Cơ quan điều tra Công an tỉnh Tây Ninh kh i tố bắt tạm
giam về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy. Ngày 18 tháng 3 năm 2006,
bản án sơ th m c a TAND tỉnh Tây Ninh tuyên b cáo Hùng mức án tử hình. Tháng 7
năm 2007, Tòa phúc th m TAND Tối cao đư tuyên h y án sơ th m c a TAND tỉnh Tây Ninh để điều tra xét xử lại do Hùng kháng cáo kêu
oan đối v i t i vận chuyển trái phép chất ma túy. Đến năm 2008, TAND tỉnh Tây Ninh
tiến hành xét xử sơ th m v n giữ nguyên án tử hình. Nh ng Tòa phúc th m TAND Tối cao lại tiếp t c h y án sơ th m để điều tra xét xử lại.
Sau hơn 14 tháng điều tra b sung, VKS đư không b sung đ ợc chứng
cứ, ngày 11 tháng 6 năm 2009 Cơ quan điều tra Công an tỉnh Tây Ninh đư đình chỉ điều tra v án.
3.3. NH NGă VIă PH Mă SAIă L Mă TRONGă VI Că ỄPă D NGă B ă