72
Pamekar Diajar
B A S A S U N D A
Pikeun Murid SMPMTs Kelas VII
T
i mimiti diajar basa, boh basa Indonésia boh basa Sunda, urang geus wawuh jeung karya sastra nu
disebut sajak. Atuh rék nyebut puisi gé meunang,
da barangna mah éta-éta kénéh, engké geura leuwih jéntréna mah urang pedar di handap. Atuh engké hidep
gé bakal diajar ngarang sajak, gampang, henteu matak rieut sirah. Tah, saheulaanan mah bacaan wé heula sajak
nu aya saméméh prung diajar ngarang.
A. Maca Sajak
Baca sing karasa wirahmana sarta lenyepan eusina
Bandung
Wahyu Wibisana
Kacipta kénéh sagala-galana basa urang ngobrol ku basa Sunda
di kota anjeun Bandung lucu
Ieu sajak keur kenang-kenangan jeung hiji-hijina hal nu rék dicaritakeun
ngan ka anjeun
Sumber: www. kabar-priangan
73
Pamekar Diajar
B A S A S U N D A
Pikeun Murid SMPMTs Kelas VII
Hayang kuring nanya heula saméméh pamit rék paanggang
ieu Bandung nu heurin ku tangtung itu Lémbang kota hérang jeung béntang
mindeng méré ilham kana kalam?
Ah, kacida bagjana, kanca mun urang bisa maca ieu kaéndahan
dina geulisna tempat padumukan di lemah cai sorangan
ku basa urang
B. Medar Perkara Sajak
Osok aya nu nanya kieu : “Naon bédana sajak jeung puisi?”. Ari nu dimaksud sajak téh nyaéta salasahiji karya
sastra nu ditulis dina wangun ugeranpuisi. Dina sastra Sunda, karya Sastra wangun ugeran téh loba rupana, di
antarana, sajak, guguritan, pupujian, jeung mantra. Jadi, pertanyaan di luhur bisa dijawab: sajak téh bagian tina
puisi atawa, sajak téh nya puisi-puisi kénéh Urang gé geuning sok mindeng maca: “Lomba baca sajak”, atawa
“Lomba baca puisi”.
Kecap-kecap nu dipaké dina sajak umumna kecap- kecap nu ngandung harti konotatif, lain harti saujratna
saperti nu kaunggel dina kamus. Dina sajak Bandung nu bieu dibaca aya ungkara: ieu Bandung heurin ku tangtung,
maksudna padet pendudukna, jadi puseur pangjugjugan balaréa. Pon nya kitu deui ungkara: itu Lémbang kota
hérang jeung béntang, maksudna mah kota nu kawilang éndahna.
Salian ti kecap-kecap nu konotatif, sajak ogé ngandung sawatara unsur penting kayaning téma
dasarpoko pasualan nu ditepikeun dina sajak, suasana
74
Pamekar Diajar
B A S A S U N D A
Pikeun Murid SMPMTs Kelas VII
gambaran kaayaan, imaji gambaran nu karasa, kadéngé, atawa katénjo- najan ukur dina wangwangan, simbul
kecap nu dipaké pikeun ngantebkeun maksud, wirahma irama, galindengna sora kecap, jeung amanat amanat
pangarang ka nu macana.
Tah, éta unsur-unsur dina sajak téh kudu silihrojong, ulah papalimpangan Upamana waé, sajak nu témana pati
atawa maot, tangtu suasana téh ulah pikagumbiraeun. Kitu deui simbul nu dipakéna ulah malati sumedeng ligar
atawa béntang baranang, tapi leuwih cocok maké simbul samagaha atawa pasaran.
Sangkan leuwih paham kana kandungan sajak Bandung beunang Wahyu Wibisana nu dibaca tadi, pék
jawab kalawan gemet patalékan ieu di handap
Pék jawab pananya ieu di handap
1. Naon témana éta sajak? 2. Amanat naon nu hayang ditepikeun panyajak ka
urang? 3. Kumaha pamanggih panyajak ngeunaan kota Ban-
dung téh? 4. Kecap naon baé anu dipaké simbul dina éta sajak
pikeun ngantebkeun kaéndahan kota Bandung téh? 5. Kumaha sikep panyajak ka urang anu maca? Titénan
sarta jéntrékeun maksud nu aya dina pada kaopat 6. Cing jéntrékeun bédana sajak jeung guguritan
7. Karya sastra naon baé nu ditulis dina wangun ugeran téh?
8. Sebutan unsur-unsur dina sajak 9. Cik jéntrékeun nu dimaksud téma jeung amanat dina
sajak tepi ka témbong bédana 10. Kumaha patalina antara téma, suasana, jeung simbul
dina sajak? Terangkeun
75
Pamekar Diajar
B A S A S U N D A
Pikeun Murid SMPMTs Kelas VII
C. Ngadéklamasikeun Sajak
