PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
83
4
ka-Sundaan miboga pancén jeung fungsi stimulus boh luar boh jero, waktu ngaharéwoskeun imprési-imprési nurani panyajak. Sedengkeun ambahan
sawanganana ngabelesat ka jomantara langit jurit kamanusaan anu univérsal ngébréhkeun visi dirina dina suasana agamis nu teu weléh syukuran kana
ni’mat jeung rahmat kamerdékaan kurnia Illahi sabada dibeuli ku teuasna sumanget patriotis waktu ngabéla lemah cai paku sarakan tina rupa-rupa
gogoda rancana, halangan harungan, jeung gangguan katut ancaman. Ku maca ieu buku antologi Sajak Sunda Indonésia Emas kalawan gemet,
insya Allah urang bakal bisa meunang kani’matan éstétis jeung kajembaran sukma nu tan wates nepi ka hirup-hurip urang bisa leuwih arip tur wijaksana.
Muga-muga baé. Bandung, Agustus 1995
Dicutat tina Lir Cahya Eunteung Nyorot
2. Kecap Kantétan
a. Watesan jeung Ciri Kecap Kantétan
Kecap kantétan nyaéta kecap anu diwangun ku dua kecap atawa leuwih sarta mibanda harti anu béda tina harti kecap anu jadi bagian wangunna
Wirakusumah Djajawguna, 1982:20; dua kecap atawa leuwih anu dihijikeun turta iboga harti nu mandiri Permana, 1980:18. Harti mandiri
sarua jeung “membentuk satu kesatuan arti” Keraf, 1980:123. Sudaryat 2013:61 nétélakeun yén kecap kantétan nyaéta kecap anu
diwangun ku cara ngantétkeun dua wangun dasar, boh cakal jeung cakal boh kecap jeung kecap, atawa campuran duanana, sarta ngandung harti
anu mandiri. Prosés ngawangun kecap kantétan disebut ngantétkeun komposisi.
Kecap kantétan boga dua ciri utama, nyaéta ciri adegan struktur jeung ciri harti sémantis.
Pancén Sadérék ayeuna: 1. Catet sakabéh kecap rajékan nu aya dina wacana di luhur
2. Rumuskeun pola ngarajékna 3. Terangkeun fungsi jeung harti tina ngarajékna
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
84
4
1 Ciri struktur Kecap Kantétan Kecap kantétan umumna boga adegan atawa struktur, di antarana
waé: a diwangun ku dua unsur nu disebut léksém: pakan kundang;
b susunan kecapna teu sagemblengna produktif. Contona: dulang
tinandé, teu bisa dirobah jadi nyiru tinandé. c patali unsur-unsurna mibanda sipat
1 katanseselan, nyaéta antar-unsurna teu bisa diseselan ku unsur lian. Contona:ngégél curuk
ngégél kana curuk; 2 katanmulangan, nyaéta antar-unsurna teu bisa dibalikkeun
sabab sok robah jadi frasa; susunan unsurna asintaksis. Contona, gedéhulu
hulugedé;
3 katanjembaran, nyaéta unsur-unsurna teu bisa dijembaran séwang-séwangan tapi kudu duanana. Contona:
huleng jentul
panghulengjentulna panghulengnajentul
huleng pangjentulna
2 Ciri Semantis Kecap Kantétan Kecap kantétan umumna ngandung hiji harti mandiri, nyaéta harti
anu béda tina harti unsur-unsur pangwangunna. Contona: amis budi hartina ‘lain budina anu amis’, tapi ‘marahmay, soméah’.
b. Wanda Kecap Kantétan
Kecap kantétan dibédakeun jadi dua rupa, nyaéta rakitan dalit kompositum jeung rakitan anggang anéksi Sudaryat, 2013:62.
1 Kecap Kantétan Rakitan Dalit
Rakitan dalit, nyaéta kecap kantetan nu sipatna éksosentris, patali unsur-unsurna geus awor pisan nepi ka bener-bener mangrupa hiji
kecap nu boga harti mandiri nu béda tina harti unsur-unsurna. Ku kituna, distribusina teu sarua jeung salasahiji atawa sakabéh
unsurna. Contona: panonpoé, kacapiring, parahulu, rajakaya
2 Kecap Kantétan Rakitan Anggang
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
85
4
Rakitan anggang nya éta kecap kantétan anu sipatna éndoséntris, patali unsur-unsurna can awor pisan, harti éta kecap kantétan masih
katitén tina unsur-unsurna. Ku kituna, distribusina sok sarua jeung salasahiji atawa sakabéh unsurna. Contona: seuri konéng, balé
nyungcung,
taleusateul, kacang
panjang, kuda
kacang, panonhideung, indungbapa.
c. Adegan jeung Fungsi Kecap Kantétan
