Cara Ngempalaken Data Panaliten Dialektologi

43 1983: 50-51 cara ingkang ingkang limrah dipunginakaken wonten ing panaliten dialektologi inggih menika kados makaten. a Cakapan Terarah Wonten ing cakapan terarah tugas panaliti inggih menika ngarahaken pirembagan antawisipun panaliti saha sumber lisan. Pirembagan temtu kemawon dipunwiwiti saking bab ingkang umum. Cara menika dipuntindakaken supados sumber lisan saged paring informasi miturut kahanan wonten ing lapangan. b Nyuwun Pirsa kanthi Cara Langsung Cara menika cara paling gampil menawi dipuntindakaken, menapa malih menawi nyuwun pirsa bab ingkang nyata kadasta peranganing badan, peranganging griya, piranti tani lan sapanunggalanipun. Ananging ugi wonten kirangipun, cara menika ewed dipuntindakaken menawi pandangon ngengingi bab ingkang boten cetha wujudipun kadasta wosing manah, tindak tanduk, sistem kekerabatan lan sapanunggalanipun. c Nyuwun Pirsa kanthi Cara Mboten Langsung Cara menika dipunginakaken supados saged jangkepi menapa kemawon ingkang kirang saking cara nyuwun pirsa langsung. Cara ingkang dipuntindakaken inggih menika 1 anggenipun caos pandangon boten pikantuk ngengingi perkawis, panaliti kedah gayutaken kalihan bab sanes ingkang taksih jumbuh kalihan data panaliten, 2 menapa ingkang dipunkajengaken panaliti kedah dipunandharaken kanthi cetha, 3 kangge bab-bab tartamtu panaliti saged ngginakaken gerak saha mimik. d Manggihaken Wangsulan Cara menika dipuntindakaken menawi sumber lisan ketingal kirang yakin anggenipun paring wangsulan utawi panaliti ingkang kirang yakin kalihan wangsulan saking sumber lisan. e Pandangon saha Wangsulan Langkung Saking Setunggal Cara menika dipuntindakaken supados saged pikantuk data ingkang leres jumbuh kalihan kahanan ingkang wonten ing papan panaliten. Caranipun pandangon ingkang sampun dipunaturaken, samangke sasampunipun nyuwun pirsa bab sanes, pandangon menika dipunaturaken malih. f Basa Baku Dipundadosaken Dialek Cara menika dipuntindakaken supados panaliti saged pikantuk gambaran kados pundi bedanipun tata ukara basa baku kalihan tata ukara dialek. Ukara ingkang dipunginakaken saged saking teks utawi naskah, temtu kemawon ukara ingkang dipunginakaken inggih ukara ingkang samadya.

G. Isoglos saha Berkas Isoglos

Ngrembag bab basa limrahipun tiyang gadhah pamanggih bilih basa menika wonten sambung raketipun kaliyan kahanan alam, bangsa saha kahanan politik. Adhedasar andharan menika, menawi badhe nemtokaken watesing panganggening basa menika kedah dipunjumbuhaken kalihan kasunyatan. Kahanan basa utawi dialek menika ugi gumantung kalihan undha usuking papan menika. Supados nggampilaken panaliti anggenipun nliti basa utawi dialek para ahli basa menika damel piranti pambiyantu, ingkang dipunwastani isoglos. Miturut Ida 45 Zulaeha 2010: 36 isoglos inggih menika garis salebeting peta basa ingkang gayutaken papan setunggal kalihan papan sanes ingkang ngginakaken unsur basa fonologi, gramatikal saha leksikal ingkang sami. Menika gayut kaliyan pangertosan ingkang dipunandharaken dening Dubois wonten ing Ayatrohaedi 1983: 5 bilih isoglos menika sami kalihan watesing panganggening tetembungan antawisipun papan setunggal kalihan papan sanes. Saking pangertosan kalawau sampun cetha bilih isoglos menika wujudipun garis. Garis menika dados watesing panganggening dialek utawi basa antawisipun papan setunggal kalihan papan sanes. Panganggening dialek utawi basa ingkang beda antawisipun papan setunggal kalihan papan sanes menika ngemu bab fonologi, morfologi, semantik, leksikal saha sintaksis.

H. Peta Basa

Asiling panaliten ingkang dipuntindakaken menika awujud peta. Peta ingkang paring gambaran kados pundi kahanan basa utawi dialek wonten ing Kecamatan Banjarnegara, Kabupaten Banjarnegara ngengingi bab tembung sesulih. Bab menika jumbuh kalihan menapa ingkang dipunandharaken dening Ayatrohaedi 1983: 31 bilih panaliten ingkang nliti geografi dialek kedah paring gambaran mawi peta basa. Peta basa menika kedah dipundamel supados kahanan basa utawi dialek wonten ing papan panaliten langkung cetha. Sinten kemwon ingkang maos menika dados saged mriksani kados pundi variasi basa wonten ing papan menika. Wonten ing panaliten geografi dialek, saderengipun panaliti ngawontenaken