Subdialek Banjarnegara GEGARAN TEORI

mujudaken subdialek. wujuding subdialek wonten ing basa Jawi menika wonten 13, dene andharanipun kados makaten. Tabel 6: Dialek saha Subdialek No Dialek Subdialek 1. Banyumas Purwokerto saha Kebumen 2. Pesisir Pemalang, Banten ler, Tegal, Pekalongan, Semarang, Rembang 3. Surakarta-Yogyakarta Surakarta saha Yogyakarta 4. Jawa Timur Surabaya, Madiun saha Banyuwangi Dialek Banyumas dipunginakaken masarakat wonten ing Cilacap, Banyumas, Purbalingga saha Banjarnegara. Subdialek saking dialek Banyumas inggih menika subdialek Purwokerto saha Kebumen. Subdialek Purwokerto menika dipunginakaken wonten ing Cilacap, Banyumas, Purbalingga saha Banjarnegara sisih kilen. Banjarnegara sisih wetan menika radi sami kalihan Wonosobo ngginakaken subdialek Kebumen. Saking andharan menika, Banjarnegara minangka perangan eks Karisidenan Banyumas ingkang masarakatipun boten sedaya ngginakaken subdialek Purwokerto. Wonten saperangan masarakat ingkang ngginakaken subdialek Kebumen. Kahanan ingkang kados makaten temtu mujudaken panganggening tetembungan ingkang beda wonten ing Kabupaten Banjarnegara. 37 Tuladhanipun, masarakat Kecamatan Banjarnegara menawi ngandharaken tembung ingkang ngemu teges „nasi‟ menika ngginakaken tembung sege [sǝgǝ]. Masarakat wonten ing Kecamatan Rakit menawi ngandharaken tembung ingkang ngemu teges „nasi‟ menika ngginakaken tembung sega [sǝga]. Kecamatan Banjarnegara minangka ibukota kabupaten, papanipun wonten ing Banjarnegara sisih wetan. Kecamatan Rakit menika papanipun wonten ing Banjranegara sisih kilen. Variasi basa wonten ing Banjarnegara boten namung ketingal saking bab fonologi kemawon nanging ugi ketingal saking bab leksikal. Tuladhanipun masarakat Kecamatan Banjarnegara menawi ngandharaken tembung ingkang ngemu teges „lantai‟ menika ngginakaken tembung mester [mǝstɛr]. Masarakat wonten ing Kecamatan Rakit menawi ngandharaken tembung ingkang ngemu teges „lantai‟ menika ngginakaken tembung plester [plǝstɛr]. Kahanan basa wonten ing Banjarnegara ingkang kados makaten perlu dipuntliti kados pundi variasi basa wonten ing Banjarnegara. Variasi basa wonten panaliten menika ngengingi bab leksikal tembung sesulih ingkang dipunginakaken masarakat wonten ing Kabupaten Banjarnegara mliginipun Kecamatan Banjarnegara.

E. Sumber Panaliten Dialek

Panaliten dialek boten saged dipuntindakaken menawi boten wonten sumber panaliten. Panaliten saged manggihaken kahanan dialek inggih saking sumber panaliten dialek. Ayatrohaedi 1983:11-12 sampun damel perangan, miturut sipatipun sumber panaliten dialek menika kaperang dados kalih inggih menika sumber lisan saha sumber tulis, dene andharanipun kados makaten.

a. Sumber Lisan

Taksih kathah dialek ingkang dereng dipundokumenaken, amargi kathah ugi masarakat ingkang dereng mangertos bab menika wigatos sanget. Saking andharan menika pramila sumber lisan gadhah peran ingkang wigatos. Sumber lisan menika saged dipunpanggihaken wonten ing masarakat ingkang taksih ngginakaken dialek menika. Gayut kalihan andharan kalawau pramila panaliti kedah manggihaken data ingkang ngengingi bab dialek. Data menika temtu dipunpanggihaken saking masarakat. Boten sedaya masarakat dipundadosaken sumber lisan. Kedah wonten dhasar kangge manggihaken sumber lisan ingkang sae. Dhasar kangge manggihaken sumber lisan miturut Ayatrohaedi 1983: 47-50 menika kados makaten. a Cacahing Informan Wonten pamanggih ingkang ngandharaken informan saben papan panaliten cekap setunggal kemawon. Pamanggih menika gadhah ancas supados nggampilaken panaliti nliti data wonten ing papn setunggal kalihan papan sanes. Wonten ugi pamanggih ingkang ngandharaken langkung prayogi menawi informan wonten ing setunggal papan panaliten menika langkung saking setunggal. Pamanggih menika gadhah ancas supados data ingkang dipunpanggihaken menika langkung obyektif.