Tr m u giáo l n b t đ u có kh năng phân tích, t ng h p. Tr b t đ u t ẻ ẫ
ớ ắ ầ
ả ổ
ợ ẻ ắ ầ ư
duy và suy di n tr u t ng, thích b t ch
c và mô ph ng hành vi, l i nói c a ễ
ừ ượ ắ
ướ ỏ
ờ ủ
nhân v t mà tr v a đ c nghe k và đ c xem. Tr thích nghe và k l i nh ng
ậ ẻ ừ
ọ ể
ượ ẻ
ể ạ ữ
câu chuy n c tích, t đó tr v n d ng nh ng hành vi đ c xem là t t c a các
ệ ổ
ừ ẻ ậ
ụ ữ
ượ ố ủ
nhân v t trong tác ph m vào cu c s ng hàng ngày hoàn c nh c th và h p lý. ậ
ẩ ộ ố
ở ả
ụ ể ợ
1.1.2.2. T ng t
ng ưở
ượ
Trí t ng t
ng là m t trong nh ng thu c tính c a trí tu , g n li n v i ưở
ượ ộ
ữ ộ
ủ ệ ắ
ề ớ
năng l c hi u bi t c a tr . Đ i v i tr m u giáo l n t ng t
ng có ch đ nh ự
ể ế ủ
ẻ ố ớ
ẻ ẫ ớ ưở
ượ ủ ị
phát tri n. t ng t
ng c a tr chuy n t bình di n bên ngoài sang bình di n bên ể
ưở ượ
ủ ẻ
ể ừ ệ
ệ trong. Trí t
ng t ng c a tr vô cùng phong phú, chúng ti p nh n văn ch
ng ưở
ượ ủ
ẻ ế
ậ ươ
không ch b ng s ph i h p hình d ng bên ngoài mà còn huy đ ng c c m h ng ỉ ằ
ự ố ợ
ạ ộ
ả ả ứ
bên trong tâm h n. Tr m u giáo l n có ph m vi ti p xúc m r ng h n các l a ồ
ẻ ẫ ớ
ạ ế
ở ộ ơ
ứ tu i tr
c, v n kinh nghi m, tri th c tr tích lũy khá phong phú. Vì th ph m vi và ổ ướ
ố ệ
ứ ẻ
ế ạ
m c đ c a tr r ng h n. Tr không ch t ng t
ng ra hoàn c nh c th mà còn ứ
ộ ủ ẻ ộ
ơ ẻ
ỉ ưở ượ
ả ụ ể
có s chuy n ti p gi a các ho t đ ng. V i trí t ng t
ng phong phú, tr d hòa ự
ể ế
ữ ạ ộ
ớ ưở
ượ ẻ ễ
mình vào các nhân v t trong câu chuy n. ậ
ệ T
ng t ng c a tr m u giáo l n ít ph thu c h n vào cái đang tri giác và
ưở ượ
ủ ẻ ẫ
ớ ụ
ộ ơ
mang đ m tính ch t sáng t o. Bi u hi n c th trong vi c ch n ch đ ch i, ậ
ấ ạ
ể ệ
ụ ể
ệ ọ
ủ ề ơ
trong ho t đ ng t o hình, trong k chuy n…cùng m t trò ch i nh ng v i m i l n ạ ộ
ạ ể
ệ ộ
ơ ư
ớ ỗ ầ
ch i tr l i t ng t
ng ra hành đ ng ch i khác nhau và nó th hi n r t rõ kh ơ
ẻ ạ ưở ượ
ộ ơ
ể ệ ấ
ả năng sáng t o đ tìm ra cái m i c a tr . Đây là y u t quan tr ng giúp vi c k
ạ ể
ớ ủ ẻ
ế ố ọ
ệ ể
chuy n c tích đ t hi u qu cao. ệ
ổ ạ
ệ ả
1.1.2.3. Ngôn ng ữ
Ngôn ng c a tr m u giáo phát tri n và hoàn thi n h n so v i đ tu i nhà ữ ủ
ẻ ẫ ể
ệ ơ
ớ ộ ổ tr . Tr có th s d ng thành th o ti ng m đ trong ho t đ ng nh n th c th
ẻ ẻ
ể ử ụ ạ
ế ẹ ẻ
ạ ộ ậ
ứ ế
36
gi i xung quanh, trong giao ti p v i m i ng i, trong đi u ch nh b n thân v m t
ớ ế
ớ ọ
ườ ề
ỉ ả
ề ặ nh n th c, tình c m, hành vi.
ậ ứ
ả l a tu i m u giáo l n, do vi c giao ti p b ng ngôn ng đ
c m r ng, Ở ứ
ổ ẫ
ớ ệ
ế ằ
ữ ượ ở ộ
âm v đ c rèn luy n th
ng xuyên đ ti p c n ng âm khi nghe ng i khác nói.
ị ượ ệ
ườ ẻ ế
ậ ữ
ườ M t khác các c quan phát âm đã tr
ng thành nên tr có th phát âm t ng đ i
ặ ơ
ưở ẻ
ể ươ
ố chu n, k c nh ng âm khó c a ti ng m đ . Tr n m v ng ng âm, ng đi u
ẩ ể ả
ữ ủ
ế ẹ ẻ
ẻ ắ ữ
ữ ữ ệ
khi s d ng ti ng m đ . Tr m u giáo l n đã bi t s d ng ng đi u m t cách ử ụ
ế ẹ ẻ
ẻ ẫ ớ
ế ử ụ ữ ệ
ộ phù h p v i n i dung giao ti p hay n i dung câu chuy n mà tr k . Tr th
ng ợ
ớ ộ ế
ộ ệ
ẻ ể ẻ ườ
dùng ng đuê êm ái đ bi u th tình c m trìu m n. Ng c l i, khi gi n d tr l i
ữ ụ
ẻ ể ị
ả ế
ượ ạ ậ
ữ ẻ ạ dùng ng đi u thô và m nh. Kh năng này đ
c th hi n khá rõ khi tr k l i câu ữ ệ
ạ ả
ượ ể ệ
ẻ ể ạ chuy n mà mình thích cho ng
i khác nghe. ệ
ườ Ngoài vi c phát tri n v n t và c c u ng pháp, ngôn ng c a tr d n tr
ệ ể
ố ừ ơ ấ
ữ ữ ủ
ẻ ầ ở
nên rõ ràng, khúc tri t làm cho tr ít ph thu c vào tình hu ng c th . Tr có kh ế
ẻ ụ
ộ ố
ụ ể ẻ
ả năng mô t l i cho ng
i khác hi u nh ng đi u mà mình đã nhìn th y và đã nghe. ả ạ
ườ ể
ữ ề
ấ Đây là nh ng đi u ki n thu n l i hình thành k năng k chuy n c tích tr m u
ữ ề
ệ ậ ợ
ỹ ể
ệ ổ
ở ẻ ẫ giáo l n.
ớ
1.1.2.4. Trí nh ớ
l a tu i m u giáo l n, năng l c ghi nh và nh l i c a tr phát tri n Ở ứ
ổ ẫ
ớ ụ
ớ ớ ạ ủ
ẻ ể
m nh. Nh vào m c đ phát tri n tâm lý đã đ t đ c và nh h
ng c a nh ng ạ
ờ ứ
ộ ể
ạ ượ ả
ưở ủ
ữ yêu c u do ng
i l n đ t ra cho tr trong quá trình tham gia vào các ho t đ ng ầ
ườ ớ ặ
ẻ ạ ộ
m i c a tr đ c phong phú và b n v ng h n. Tr th
ng ghi nh nh ng đi u ớ ủ
ẻ ượ ề
ữ ơ
ẻ ườ ớ
ữ ề
làm tr thích thú. Vì v y, nh ng câu chuy n c tích hay nh ng câu chuy n dân ẻ
ậ ữ
ệ ổ
ữ ệ
gian đ c tr ghi nh r t nhanh. Tr có kh năng t p trung, chú ý lâu h n và ít b
ượ ẻ
ớ ấ ẻ
ả ậ
ơ ị
phân tán b i tác đ ng bên ngoài so v i l a tu i tr c. Trong đi u ki n cu c s ng
ở ộ
ớ ứ ổ
ướ ề
ệ ộ ố
c a tr ngày càng đ c m r ng, phong phú, ph c t p h n khi n cho các yêu c u
ủ ẻ
ượ ở ộ
ứ ạ ơ
ế ầ
c a ng i l n đ i v i tr ngày càng cao. B i v y, bên c nh trí nh không ch
ủ ườ ớ
ố ớ ẻ
ở ậ ạ
ớ ủ
đ nh tr m u giáo l n trí nh ch đ nh cũng đã phát tri n m nh. Đi u này đã ị
ở ẻ ẫ ớ
ớ ủ ị
ể ạ
ề
36
giúp th c hi n các công vi c đòi h i tr ph i s d ng ghi nh có ch đ nh, ví d ự
ệ ệ
ỏ ẻ
ả ử ụ ớ
ủ ị ụ
nh tr đ l i câu chuy n c tích mà tr đã đ c nghe. Tr m u giáo l n có kh
ư ẻ ể ạ ệ
ổ ẻ
ượ ẻ ẫ
ớ ả
năng ghi nh nhanh và lâu b n khi đ c luy n, c ng c th
ng xuyên. Khi k ớ
ề ượ
ệ ủ
ố ườ ể
chuy n c tích nh m m c đích d y tr k chuy n, đ tr nh câu chuy n mà k ệ
ổ ằ
ụ ạ
ẻ ể ệ
ể ẻ ớ
ệ ể
l i thì tr c n đ c nghe câu chuy n đó nhi u l n v i gi ng k truy n c m, có
ạ ẻ ầ
ượ ệ
ề ầ ớ
ọ ể
ề ả
v n đi u, rõ ràng, nh n m nh tình ti t, l i tho i c a các nhân v t. ầ
ệ ấ
ạ ế ờ
ạ ủ ậ
Tr l a tu i này b t đ u hình thành trí nh logic, th hi n kh năng ghi ẻ ở ứ
ổ ắ ầ
ớ ể ệ ở
ả nh và nh l i. Tr có th k l i câu chuy n theo m t trình t logic, tu n t theo
ớ ớ ạ
ẻ ể ể ạ
ệ ộ
ự ầ ự
đúng di n bi n c a câu chuy n. Đây là đi u ki n thu n l i đ tr k chuy n c ễ
ế ủ
ệ ề
ệ ậ ợ ể ẻ ể
ệ ổ
tích đ y đ , sinh đ ng. ầ
ủ ộ
1.1.2.5. Tri giác