Nhu c u yêu th ng c a tr đ
c th hi n rõ ràng và n ng th m: Tr them ầ
ươ ủ
ẻ ượ ể ệ
ồ ắ
ẻ khát s yêu th
ng, lô s tr c thái đ th , l nh nh t c a nh ng ng
i xung ự
ươ ợ ướ
ộ ờ ơ ạ ạ ủ
ữ ườ
quanh mình… Tình c m đó đ c tr chuy n vào nh ng nhân v t trong các câu
ả ượ
ẻ ể
ữ ậ
chuy n c tích. Đ a tr thông c m v i nh ng n i b t h nh c a các nhân v t ệ
ổ ứ
ẻ ả
ớ ữ
ỗ ấ
ạ ủ
ậ ch ng khác gì n i b t h nh cu mình. Tình c m này đ
c tr b c l rõ ràng nh t ẳ
ỗ ấ ạ ả
ả ượ
ẻ ộ ộ ấ
khi tr nghe chuy n c tích. Tr có th nghe đi nghe l i nhi u l n m t câu chuy n ẻ
ệ ổ
ẻ ể
ạ ề ầ
ộ ệ
nào đó mà tình c m c a tr v i các nhân v t trong chuy n khôn gi m mà còn tăng ả
ủ ẻ ớ
ậ ệ
ả lên.
Tình c m xu t hi n khi tr nghe chuy n c tích đã khi n tr tích c c, chú ý, ả
ấ ệ
ẻ ệ
ổ ế
ẻ ự
h ng th b i câu chuy n. Tr t ra bi t xót xa, đ ng c m v i nh ng nhân v t t t ứ
ủ ở ệ
ẻ ỏ ế
ồ ả
ớ ữ
ậ ố b hãm h i r i vào hoàn c nh éo le, đ ng th i t ra căm gi n, khinh ghét th c s
ị ạ ơ
ả ồ
ờ ỏ ậ
ự ự đ i v i các nhân v t tiêu c c. Tình c m đó đ
c th hi n ngay trong quá trình k ố ớ
ậ ự
ả ượ
ể ệ ể
l i chuy n, đóng k ch. S phát tri n tình c m t o đi u ki n cho tr có kh năng ạ
ệ ị
ự ể
ả ạ
ề ệ
ẻ ả
nh y c m v i nh ng tác ph m văn h c ngh thu t. ạ
ả ớ
ữ ẩ
ọ ệ
ậ Nh ng c s tâm lý trên s là căn c khoa h c đ tôi ti n hành nghiên c u
ữ ơ ở
ẽ ứ
ọ ể
ế ứ
th c tr ng và thi t k giáo án d y tr m u giáo l n k chuy n c tích tr ng
ự ạ
ế ế ạ
ẻ ẫ ớ
ể ệ
ổ ở ườ
m m non. ầ
1.2. C s giáo d c h c ơ ở
ụ ọ
1.2.1. Nguyên t c cho tr làm quen v i tác ph m văn h c ắ
ẻ ớ
ẩ ọ
Nguyên t c l a ch n tác ph m văn h c dành cho tr ắ ự
ọ ẩ
ọ ẻ
- Các tác ph m văn h c cho tr ph i là các tác ph m có n i dung ng n g n, ẩ
ọ ẻ
ả ẩ
ộ ắ
ọ rõ ràng: S ng n g n, rõ ràng không ch th hi n dung l
ng tác ph m mà còn ự
ắ ọ
ỉ ể ệ ở ượ
ẩ th hi n sâu trong c câu, t . Văn xuôi th
ng th hi n b ng câu đ n ng n, ít ể ệ
ả ừ
ườ ể ệ
ằ ơ
ắ dùng câu ph c h p. D ng ph bi n c a th vi t cho tr là th th 3 ch , 4 ch , 5
ứ ợ
ạ ổ ế
ủ ơ ế
ẻ ể ơ
ữ ữ
ch , r t g n gũi v i đ ng dao, câu ng n g n, vui nh n, tr v a đ c, v a ch i, d ữ ấ ầ
ớ ồ ắ
ọ ộ
ẻ ừ ọ
ừ ơ
ễ thu c, d nh . Giàu hình nh, v n đi u và nh c đi u: Nh ng hình nh đ p, gi u
ộ ễ
ớ ả
ầ ệ
ạ ệ
ữ ả
ẹ ầ
36
nh c đi u có s c h p d n và lôi cu n s chú ý c a tr . Có th nói, v n là m t ạ
ệ ứ
ấ ẫ
ố ự
ủ ẻ
ể ầ
ộ y u t không th thi u trong th vi t cho tr m m non. Th không ch có v n mà
ế ố ể
ế ơ ế
ẻ ầ ơ
ỉ ầ
còn ph i có cách gieo v n phù h p v i s ti p nh n c a tr . ả
ầ ợ
ớ ự ế ậ
ủ ẻ
S d ng t ng ch n l c, trong sáng, d hi u: Nh ng tác ph m văn h c vi t cho ử ụ
ừ ữ
ọ ọ ễ ể
ữ ẩ
ọ ế
tr m m non có nhi u t t ng hình, t
ng thanh, nhi u đ ng t , tính t , tính t ẻ ầ
ề ừ ượ ượ
ề ộ
ừ ừ
ừ miêu t ch màu s c... t o nên s c thái vui t
i, kích thích trí t ng t
ng sáng ả
ỉ ắ
ạ ắ
ươ ưở
ượ t o c a tr , tác đ ng m nh đ n nh n th c, t t
ng, tình c m c a tr . ạ
ủ ẻ
ộ ạ
ế ậ
ứ ư ưở
ả ủ
ẻ
Nguyên t c t ch c ho t đ ng làm quen v i tác ph m văn h c ắ ổ
ứ ạ ộ
ớ ẩ
ọ
- Vi c d y cho tr làm quen v i tác ph m văn h c ph i đ c chu n b chu đáo
ệ ạ
ẻ ớ
ẩ ọ
ả ượ ẩ
ị - Gi h c cho tr làm quen v i tác ph m văn h c ph i mang tính v a s c
ờ ọ ẻ
ớ ẩ
ọ ả
ừ ứ - Bài h c cho tr làm quen v i tác ph m văn h c ph i mang tính giáo d c sâu s c,
ọ ẻ
ớ ẩ
ọ ả
ụ ắ
giúp tr bi t yêu con ng i, yêu thiên nhiên, yêu l ph i, ghét cái x u, cais ác, giáo
ẻ ế ườ
ẽ ả
ấ d c tr tính ngh l c, lòng kiên nh n, tính k lu t, tính l ch thi p đ c bi t tác
ụ ẻ
ị ự ẫ
ỷ ậ
ị ệ
ặ ệ
ph m văn ch ng có ý nghĩa l n trong vi c giáo d c th m m cho tr .
ẩ ươ
ớ ệ
ụ ẩ
ỹ ẻ
- Gi h c cho tr làm quen v i tác ph m văn h c ph i giàu c m xúc. ờ ọ
ẻ ớ
ẩ ọ
ả ả
- Gi h c ph i phát huy ính tích c c h c t p cho tr ờ ọ
ả ự
ọ ậ ẻ
- Gi h c ph i k t h p đ c tính t p th và tính cá bi t.
ờ ọ ả ế ợ
ượ ậ
ể ệ
1.2.2Ph ng pháp cho tr làm quen v i tác ph m văn h c
ươ ẻ
ớ ẩ
ọ 1.2.2.1 Cho tr làm quen v i tác ph m văn h c b ng ph
ng pháp dùng l i. ẻ
ớ ẩ
ọ ằ
ươ ờ
a Phương ph¸p ®äc, kÓ diÔn c¶m t¸c phÈm v¨n häc. Kh¸i niÖm vÒ nghÖ thuËt ®äc, kÓ TPVH cho trÎ.
- §äc, kÓ diÔn c¶m TPVH: BiÕt phèi hîp lao ®éng ®äc cña
m×nh, biÕt ph¸t huy ưu thÕ vÒ chÊt giäng, biÕt kh¾c phôc nhưîc ®iÓm vÒ ph¸t ©m, ®é cao
thÊp søc ng©n vang cña ng«n ng÷, vÒ ngõng nghØ trong ng¾t nhÞp ®Ó lµm chñ giäng ®äc vµ kü
36
thuËt ®äc phï hîp víi giäng ®iÖu c¶m xóc nhµ v¨n vµ nghÜa cña v¨n b¶n.
- NghÖ thuËt ®äc, kÓ TPVH cho trÎ lµ viÖc gi¸o viªn sö dông mäi s¾c th¸i cña giäng m×nh tr×nh bµy TP, gióp trÎ t¸i t¹o l¹i b»ng
h×nh ¶nh nh÷ng c¸i ®· nghe đọc, gîi lªn nh÷ng t×nh c¶m vµ xóc c¶m nhÊt ®Þnh ë trÎ.
b Phư¬ng ph¸p ®µm tho¹i : Kh¸i niÖm.
§µm tho¹i lµ th«ng qua c¸c c©u hái Sù trao ®æi gi÷a c« vµ trÎ c« hái trÎ tr¶ lêi ®Ó t¨ng cêng t duy cho trÎ, híng trÎ vµo viÖc tri
gi¸c c¸c vËt thËt, c¸c hiÖn tîng ë MTXQ, c¸c vÊn ®Ò ND, c¸c gi¸ trÞ
nghÖ thuËt... trong TPVH t¸i hiÖn l¹i nh÷ng c¸i ®· tri gi¸c , hÖ thèng hãa kiÕn thøc ®· biÕt vµ dÉn ®Õn kÕt luËn mét c¸ch tæng
qu¸t. VD: Sau khi c« kÓ Ba c« g¸i
- C« võa kÓ c©u chuyÖn g× cho líp m×nh? - Trong chuyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo?
C¸c yªu cÇu khi sö dông ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i. - TrÎ ph¶i cã Ên tưîng khi quan s¸t nghe kÓ chuyÖn , ®äc th¬.
- Khi ®µm tho¹i ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm, løa tuæi cña trÎ ®Ó x¸c ®Þnh nội dung ®µm tho¹i , x¸c ®Þnh c©u hái cô thÓ.
- Yªu cÇu ®èi víi c©u hái ®µm tho¹i: C©u hái ph¶i cô thÓ, g¾n liÒn víi ®Ò tµi ®µm tho¹i. HÖ thèng c©u hái ph¶i ®¶m b¶o
l«gÝc ®Ó hưíng tíi kÕt luËn kh«ng nªn ®Æt qu¸ nhiÒu c©u hái. Phư¬ng ph¸p ®µm tho¹i trong truyÖn ®ưîc tiÕn hµnh theo nhiÒu
c¸ch, song chñ yÕu lµ 3 lo¹i dưíi ®©y:
36
§µm tho¹i giíi thiÖu t¸c phÈm. §µm tho¹i ®Ó hiÓu t¸c phÈm.
§µm tho¹i ®Ó t¸i hiÖn t¸c phÈm. cPhư¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i.
Khái ni m ệ
PP gi¶ng gi¶i lµ c¸ch dïng lêi gi¶ng gi¶i ®Ó trÎ hiÓu TP ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c h¬n. Trong ph¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i GV dïng lêi gi¶ng
kh«ng chØ gióp trÎ hiÓu néi dung s©u s¾c ®Çy ®ñ vµ hÖ thèng,
mµ cßn truyÒn nh÷ng rung c¶m ®óng ®¾n s©u s¾c cña GV ®Õn trÎ. Tõ ®ã khiÕn trÎ cã nh÷ng rung c¶m, xóc c¶m thÈm mü vµ
kh¸t väng v¬n tíi c¸i ®Ñp c¸i thiÖn. Yªu cÇu víi GV khi dïng phư¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i
- Sö dông phư¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i kÕt hîp víi ®µm tho¹i. Lêi gi¶ng gi¶i ph¶i ng¾n gän, dÔ hiÓu hÊp dÉn.
- TiÕn hµnh phư¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i ®Ó gi¶ng tõ míi, tõ khã. Kh«ng gi¶ng nhiÕu tõ trong mét tiÕt häc.
1.2.2.2 Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học bằng phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học
Nh÷ng ®å dïng d¹y häc trùc quan cña bé m«n v¨n häc. - Tranh vÏ, tranh liªn hoµn, truyÖn tranh, con rèi cö ®éng.
- Rèi dÑt ®Ýnh trªn b¶ng b«ng, rèi tay, rèi que... - M« h×nh ®¾p b»ng c¸t, b»ng ®Êt. C¸c lo¹i m« h×nh nµy nãi vÒ
khung c¶nh rõng nói, biÓn c¶, hang ®¸, vưên hoa... - S©n khÊu gç: Dïng gç lµm s©n khÊu trßn hoÆc vu«ng, c¸c nh©n
vËt b»ng ®å ch¬i cña líp.
36
- §Ìn chiªó: ChiÕu phim vÒ c¸c c©u chuyÖn ®· ®ưîc s¶n xuÊt hoÆc ®Ìn chiÕu c« tù lµm ®Ó quay c¸c tranh liªn hoµn.
Ngoµi c¸c lo¹i ®å dïng trùc quan ®· nªu, GV cã thÓ sö dông ®å dïng líp häc, c¸c nguyªn liÖu tù nhiªn s½n cã ®Ó lµm ®å dïng
d¹y häc.
C¸c h×nh thøc sö dông ®å dïng trùc quan trong bé m«n v¨n häc. - Dïng ®Ó giíi thiÖu bµi: §Ó l«i cuèn sù chó ý cña trÎ th× ngay
phÇn giíi thiÖu GV cã thÓ sö dông ®å dïng trùc quan. - Dïng ®å dïng trùc quan ®Ó minh häa cho lêi kÓ chuyÖn ®äc
th¬. §äc, kÓ ®Õn lÇn 2 GV sö dông ®å dïng Tranh ¶nh kÌm theo lêi kÓ ®äc
- Dïng ®å dïng d¹y häc ®Ó gi¶ng gi¶i tõ khã trong néi dung TP. - Dïng ®å dïng d¹y häc ®Ó kÓ l¹i TP: Cã nhiÒu h×nh thøc cho trÎ kÓ
l¹i chuyÖn: KÓ l¹i toµn bé c©u chuyÖn, kÓ theo vai. GV treo c¸c bøc tranh tõ ®Çu ®Õn cuèi b¶ng. TrÎ nh×n tranh kÓ theo tõng bøc
tranh. Ngoµi ra cßn sö dông ®å dïng ®Ó cñng cè giê häc. 1.2.2.3 Cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua ph
ng pháp ươ
thực hành
Phư¬ng ph¸p ®äc, kÓ chuyÖn cho trÎ nghe kh«ng yªu cÇu trÎ kÓ l¹i
Phư¬ng ph¸p kÓ chuyÖn cho trÎ nghe vµ d¹y trÎ kÓ l¹i chuyÖn Phư¬ng ph¸p ®äc th¬ cho trÎ nghe vµ d¹y trÎ ®äc thuéc lßng th¬,
®äc diÔn c¶m. Ph
ng pháp d y tr đóng k ch ươ
ạ ẻ
ị
1.3. C s văn h c ơ ở