85
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
dipaké di daérah Kuningan, nurutkeun sajarahna éta basa asli Kuningan sarta nurutkeun tempatna basa éta téh digunakeun di
Kuningan wungkul.
Dialék 2
Dialék 2, atawa dialék régional, nyaéta basa nu digunakeun di luar daérah nu makéna Ayatrohaedi, 1979. Contona, basa
Sunda nu digunakeun di daérah Cirebon-Sunda disebut dialék régional 1 sedengkeun basa Sunda nu digunakeundi daérah
Cirebon-Jawa Cirebon, Indramayu disebut dialék régional 2.
Dialék sosial
Dialék sosial atawa sosiolék, nyaéta ragam basa anu digunakeun ku kelompok anu tangtu, anu ngabédakeun jeung
kelompok lianna Ayatrohaedi, 1979:15. Anu kaasup kana kelompok ieu nyaéta kelompok umur, pagawean, kagiatan,
jenis kelamin, pendidikan, jste. Contona, basa atawa istilah- istilah anu digunakeun ku kaum patani.
e. Géografi Dialék
Dubois dina Rohaedi 1983:29 nétélakeun yén géografi dialék téh
nyaéta : ”cabang dialéktologi yang mempelajari hubungan yang terdapat di dalam ragam-ragam bahasa, dengan
bertumpu pada suatu ruang atau tempat terwujudnya ragam- ragam tersebut’.
Ari Jabreg dina Rohaedi 1983:29, nétélakeun yén: “géografi
dialék menyajikan hal-hal yang bertalian dengan pemakaian anasir bahasa yang diteliti pada saat penelitian dilakukan
sehingga dapat dibuktikan”.
Gambaran umum ngeunaan dialék saperti nu disabit-sabit di luhur bakal jelas lamun sakabéh gejala kabasaan dipétakeun.
Ku kituna, kalungguhan jeung peran peta basa dina kajian géografi dialék mangrupa hiji hal anu mutlak dilakukeun.
86
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
Kandaga kecap Basa Sunda Wewengkon Basa lulugu :
muara sampeu
jojodog dalang
ladu bésan
Basa wewengkon Cirebon :
muara kacapeu
telengkok gambun
kalaguding warang
Basa lulugu : béak
boléd dulang
gusur sabaraha
titajong manéh
usum hujan
Basa wewengkon Ciamis : amrin
mantang pané
séréd sanaon
tipagut nyanéh
balabur
Basa lulugu : sedih
leutik ngaran
labun parawan
domba ngéwa
baju
Basa wewengkon Banten : abong
alus aran
kabubun cawéné
gémbal héwa
jamam
Basa Lulugu abdi
tolombong leutik dahar, balakecrakan
golodog génjér
ucing-ucingan maot
kentang lauk sarébuimpun
panitik lasut
minyak kalapa minyak tanah
ngagambar langlayangan
Basa Wewengkon Tasikmalaya abi
belenik botrammayor
babancik géndot
éndangan hilang
kumeli kulinyar
olét salut
minyak keletik minyak lantung
wangkong, ngawangkong
Basa Lulugu
seuneu sabuk, beubeur
parawan
Basa Wewengkon Kuningan
api bentén
cawéné
87
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
boboko leutik angeun
sendak capit oncom
mana daék, purun
téko saku, pésak
gancangan, buru-buru comro
jalan kabogoh
ngahajakeun pisan na enya
saré ka mana
katincak sampeu
kacida pisan bantal
sing sing tarik
sing gedé hayang seuri
batu ucing
rieut ngeunah, ngeunaheun
ti mana handap, landeuh
nyeduh, ninyuh enyaan
palang dada calana
réa, loba aki
batu tuur
genténg méngkol
ceceting celem
céplék dagé
endi émpan
éskan éndong
gégéh gémét; dagé saemét
gili héhéom
hahajaan ujur ilok
pineuh atawa naré kendi, tina ka endi
kapiak kacapeu
kagila-gila keding karang hulu
ka katarik
kagedé kagugu
mungkal méong
menit mecak
tindi, tina endi téoh
némbok temenan
senténg serewal
jenuk bapa kolot
mungkal dengkul
gending néngkol
D. Kagiatan Diajar
Kagiatan diajar nu kudu dipilampah ku Sadérék nyoko kana runtuyan kagiatan saperti ieu di handap.
1. Titénan heula tujuan jeung indikator hontalan diajar kalawan daria. 2. Baca pedaran matéri ajar nu dipidangkeun kalawan profésional.
