Nyalin Téks kana Aksara Sunda Ngagunakeun Aksara Sunda

53 Pamekar Diajar BASA SUNDA Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X mimiti digunakeun keur rupa-rupa kaperluan. Upamana keur ngaran jalan, ngaran plang, ditulis dina kaos, dijieun kaligrai, jeung sajabana. Bulan April taun 2008, aksara Sunda baku atawa anu disebut aksara kaganga téa téh ahirna dipaténkeun jeung didaftarkeun ka Unicode Internasional pikeun ditetepkeun jadi font dina komputer. Ku éta tarékah, kiwari urang bisa ngagunakeun aksara Sunda maké komputer. Tinggal dipilih font-na dina daftar font nu aya dina komputer urang. Tangtu baé, sangkan bisa digunakeun dina komputer font kaganga-na kudu diinstalkeun heula kana komputer urang. Conto fotmat keyboard aksara Sunda dina komputer.

D. Nyalin Téks kana Aksara Sunda

Saméméh prak nyalin titénan heula pituduh ieu di handap a. Aya sawatara aksara anu cara nuliskeunana boga variasi, nyaéta aksara ja, ta jeung ya. Rék nu mana baé gé bisa dipaké. Titénan variasina: j t y    j t y b. Ulah sambarangan maéhan aksara dasar. Gunakeun rarangkén keur kaéféktifan. 54 Pamekar Diajar BASA SUNDA Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X Contona: robh; kuduna robH robah kG;kuG; kuduna kNkuN kangkung bGor; kuduna bGoQ bangor c. Ulah poho, cara nuliskeun angka salilana dihapit ku garis nangtung. Contona: Bbn;duN, |5| Ok;tobe Q|2013| En;dog; [tH hQgn |15.000| rupiA skilon d. Dina nuliskeun aksara Sunda téh boh aksarana boh spasina kudu proporsional. Ulah rékép teuing, ulah anggang teuing, ngarah babari dibacana. Ayeuna pék cobaan nyalin téks tina aksara Latén ieu di handap kana aksara Sunda. Dina nyalin masing bener nuliskeunana sarta ulah poho cara merenahkeun rarangkénna. a. Kacaritakeun éta dua sato geus nepi ka kebon cabé Pa Tani. Sakadang Monyét ngajlengan pager, ari Sakadang Kuya moncor ti handap. Sakadang Monyét gancang mipitan céngék nu bareureum, am didahar. Pok ngomong bari cowong, “Seuhah lata-lata, maling cabé lada ngeunah.....” cenah. “Onyét,” Sakadang Kuya ngagebés, “Nanaonan éta téh? Kumaha lamun kanyahoan ku Pa Tani?” Pancén 3 55 Pamekar Diajar BASA SUNDA Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X b. kulitna héjo carulang beungeutna ngadaun seureuh panonna cureuleuk halisna ngajelér paéh Pangambung kuwung-kuwungan tarangna téja mentrangan Rambutna galing muntang gadona endog sapotong pipina kadu sapasi Lambeyna ngadodol cina beureum asli bawa ngajadi.

E. Ngagunakeun Aksara Sunda

Sabada aksara Sunda disosialisasikeun ka masarakat, tétéla geus jadi inspirasi réa jalma keur nyieun rupa-rupa karancagéan tina éta aksara. Lain ngan sakadar jadi ték anu biasa. Aksara Sunda aya nu dijieun kaligrai dina lukisan, aya nu dijieun mural lukisan dina témbok, aya ogé anu dijieun patung jeung ukiran. Titénan gambarna; 56 Pamekar Diajar BASA SUNDA Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X Pék hidep nyiptakeun kréativitas sorangan ngagunakeun aksara Sunda. Upamana nyieun desain kaos, desain gelas atawa cangkir, nyieun poster, nyieun plang jalan atawa gedong, atawa bisa ogé nyieun mérk hiji produk ngagunakeun aksara Sunda siga conto-conto di luhur. Pigawé léngkah-léngkah ieu di handap a. Pék jieun kelompok anu anggotana tilu atawa opat urang. b. Unggal kelompok nyieun produk anu béda-béda. Upamana: - Kelompok I : nyieun desain kaos. - Kelompok II : nyieun desain cangkir, gelas, atawa piring. - Kelompok III : nyieun desain poster. Upamana poster miara lingkungan, poster anti narkoba, poster pestival budaya Sunda, jsb. - Kelompok IV : nyieun plang ngaran jalan, ngaran gedong, atawa ngaran-ngaran tatangkalan. c. Médiana bisa kaos, piring, gelas, kertas karton, duplék, triplék, spidol, cat poster, cat air, jeung sajabana. d. Sanggeus jadi, pék pamerkeun atawa tapelkeun karya hasil kelompok téh di tempat-tempat anu merenah. Pancén 4 PA N G AJ A R A N DONGÉNG 57 58 Pamekar Diajar BASA SUNDA Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X T radisi dongéng téh aya di mamana. Méh unggal bangsa boga dongéng séwang-séwangan. éta dongéng téh diwariskeun turun-tumurun ti karuhun ka generasi nu leuwih ngora, mangtaun-taun, malah boa mangabad-abad. Kabiasaan ngadongéng lain baé jadi alat keur ngahibur atawa keur kalangenan, tapi nu utamana mah dongéng téh ngawariskeun ajén-inajén. Dongéng biasana ngawariskeun hiji naséhat, malah mandar jadi eunteung dina kahirupan. Malah di sawatara wewengkon mah, dongéng téh ngahaja diciptakeun. Dijieun carita anyar atawa dijieun ilm. Ari maksudna mah sarua, ngajarkeun naséhat anu hadé. Dina pakumbuhan urang Sunda, ogé kapanggih rupa-rupa dongéng. Umumna éta dongéng téh nyebar sacara lisan ti generasi ka generasi. Lantaran éta dongéng anu warna-warni téh sok tuluy didongéngkeun deui, antukna sok muncul rupa-rupa vérsi. Contona baé, dongéng ngeunaan Prabu Siliwangi atawa ngeunaan Sangkuriang téh sok kapanggih di sawatara tempat. Biasana sok dipatalikeun jeung kaayaan atawa kabiasaan di hiji tempat. Ka dieunakeun aya nu pirajeunan nyatet-nyatetkeun dongéng, tuluy dikumpulkeun dina wangun buku. Tapi éta dongéng téh tetep hirup dina tradisi lisan. Sok dipasanggirikeun, atawa didongéngkeun deui ku indung atawa ku bapa, atawa ku Ibu jeung Bapa Guru, ka barudakna atawa ka siswa di sakola. Dina ieu pangajaran urang bakal mikawanoh warna-warni dongéng, papasingan dongéng, nganalisis unsur-unsur jeung ciri dongéng, sarta ngaéksprésikeun dongéng. 59 Pamekar Diajar BASA SUNDA Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X

A. Warna-warni Dongéng