26
Pamekar Diajar
BASA SUNDA
Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X
Anak: Ema saha nu boga langit
jeung béntang anu baranang saha nu boga bulan
katut beurang jeung peutingna Indung:
Kapan sagala nu ujang paéh hirup anu ujang
Dicutat tina buku kumpulan sajak Lalaki di Tegal Pati, karangan Sayudi, penerbit Rahmat Cijulang, taun 1983, kaca 16.
Diksusikeun, naon saenyana anu dipagunemakeun ku indung jeung anak dina puisi di luhur téh? Pék parafraseukeun
3. Drama
Kacaritakeun di wewengkon Jampang awal abad ka-18. Prawatasari jeung sawatara baladna keur aya di tempat panyumputan. Garwana ogé
harita aya. Prawatasari
: Bari lajag-léjég bangun aya nu ditungguan, nyarita
sorangan Teu bisa diantep…, teu bisa diantep Baheula urang kumawula ka batur, ayeuna kudu
sumuhun dawuh ka Kumpeni. Teu bisa Hina Hina Leuwih hina batan kulit lasun di jarian
ka Panatayuda Panatayuda, kumaha ceuk andika
Panatayuda : Ku émutan mah, sumuhun kitu
Prawatasari : Kitu téh kitu kumaha Panatayuda?
Panatayuda : Sumuhun, urang téh bakal kacida hinana mun daék
dijajah ku Walanda. Hirup di lembur sorangan, naha bet kudu diatur ku batur. Hina sanggem abdi
mah
Sumber: dokumen pribadi
Pancén 4
27
Pamekar Diajar
BASA SUNDA
Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X
Prawatasari : Kumaha pamanggih Kyai? Naha teu salah upama
urang ngalawan ka Walanda? Kyai
: Salah lebah manana? Wajib hukumna nurutkeun agama mah ngabéla lemah cai jeung bangsa téh.
Naha bangsa urang téh arék kieu baé saterusna? Dijajah deungeun? Kapan ceuk agama ogé ….
Puragabaya : Eu.. eu…. Moal robah nasib hiji kaom, lamun éta
kaom teu ngarobah nasibna sorangan. Kitu lain, Kyai?
Kyai : Enya kitu pisan, Puragabaya Calakan andika
Prawatasari : Tékad kula gé geus buleud, Walanda kudu dilawan.
Tapi sakapeung sok ras inget ka rahayat, tangtu bakal kabawa susah, anak pamajikan geus tangtu
milu sangsara, karunya
Garwa Prawatasari : Ngoréjat cengkat. Maju nyaketan Prawatasari.
Sikepna dangah. Ludeung. Sorana ngoncrang Naon nu disaurkeun nembé téh, Kang? Sieun kuring
sangsara? Perang ngalawan kadoliman mah sanés sangsara atuh, Kang, kabagjaan éta mah. Pikeun
kuring, wanoja terah Pajajaran, leuwih hadé hilang tinggal ngaran, ti batan hirup jadi bangsa jajahan.
Prawatasari : Heug pamadegan Nyai kitu, ari Si Ujang kumaha?
Mangkaning leutik kénéh, karunya meureun dibawa kakaburan ka leuweung?
Garwa Prawatasari : Sasauranana beuki ngoncrang. Sumangetna ngagedur
Tada teuing hinana Si Ujang mun jaga nyahoeun yén nu jadi bapana: Radén Haji Prawatasari, teu wani
merangan Walanda nu ngajajah, lantaran karunya ka…. anakna
Prawatasari : Sukur Tétéla Nyai pamajikan Akang nu satia tur
gedé wawanén. Nyarita kitu sotéh akang mah keur ngajugjugan haté Nyai enggoning ngabéla bangsa
jeung nagara. Ari geus kitu mah, teger haté Akang téh.
Kyai :
Alhamdulillah, urang saréréa jadi jelema nu boga wawanén pikeun mancegkeun kahormatan diri.
Alhamdulillah
28
Pamekar Diajar
BASA SUNDA
Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X
Keur kitu torojol Tanuwijaya haruhah-haréhoh. Meus-meus ngalieuk ka tukang bangun aya nu dipikasieun.
Prawatasari : Tanuwijaya, aya naon?
Tanuwijaya :
Ka Puragabaya jeung Panatayuda Jaga di lawang kampung. Gancang, babaturan béjaan kabéh. Musuh
keur kadieukeun Puragabaya jeung Panatayuda rusuh kaluar
Prawatasari : Musuh? Walanda? Geus lebah mana?
Tanuwijaya : Bieu téh kaula dibawa patroli ku Kaptén Scipio.
Lebah léngkob éta tah Kaula bébéja heula hayang ka cai, berebet wé ka dieu, rék ngabéjaan andika.
Ayeuna mah jig geura indit, meungpeung can poék. Engké panggih deui di Pakidulan Galuh. Kaula
indit deui ayeuna, lila teuing mah bisi curigaeun Assalamu’alaikum
Nu araya :
Wa’alaikum salam Prawatasari
: Hayu urang miang Kyai
: Ngaréndéng jeung Prawatasari Geus kasawang ti
ayeuna pijalaneun ka sawarga, paéh sahid dina ngabéla bangsa, nagara, jeung agama.
Allohu Akbar Saréréa
: Allohu Akbar
Dicutat tina drama “Sancang ti Jampang” karangan Rieza Darajat
Sumber: dokumen pribadi
29
Pamekar Diajar
BASA SUNDA
Pikeun Murid SMAMASMKMAK Kelas X
a. Naon onjoyna leuwihna paguneman dina téks
drama di luhur jeung téks paguneman séjénna? b.
Keur tujuan naon téks drama ditulis?
D. Nyusun Téks Paguneman
