Prosedur Pengembangan I I METODE PENELI TI AN

5 4 1 . T a h a p analysis a n a l i s i s . P a d a t a h a p i n id i l a k u k a n o b s e r v a s i d i s e k o l a h a n S MK N 2 K l a t e n d a n wa wa n c a r a y a n g d i t u j u k a n k e p a d a g u r u p e me s i n a n d i s e k o l a h a n t e r s e b u t . T u j u a n p a d a t a h a p i n i u n t u k me n d a p a t k a n i n f o r ma s i t e n t a n g k o n d i s i d a n f a k t a p e mb e l a j a r a n p e me s i n a n .I n f o r ma s i mi n i ma l y a n g h a r u s d i d a p a t k a n d a r i t a h a p i n i a n t a r a l a i n ma s a l a h y a n g t i mb u l , k e b u t u h a n d i d a l a m p e mb e l a j a r a n , d a na n a l i s i st u g a s s e b a g a i b e r i k u t : a A n a l i s i sp e s e r t a d i d i k A n a l i s i s p e s e r t a d i d i k s a n g a t p e n t i n g d i l a k u k a n p a d a a wa l p e r e n c a n a a n . A n a l i s i s i n i d i l a k u k a n d e n g a n me mp e r t i mb a n g k a n c i r i , k e ma mp u a n , d a n p e n g a l a ma n s i s wa b a i k s e b a g a i k e l o mp o k ma u p u n i n d i v i d u . A n a l i s i s p e s e r t a d i d i k me l i p u t i k a r a k t e r i s t i k s i s wa . Da l a m p e n e l i t i a n i n i y a n g me n j a d is u b j e ka d a l a h p e s e r t a d i d i k k e l a sX d i S MK N 2 K l a t e n . b I d e n t i f i k a s i k e s e n j a n g a n B e r d a s a r k a n h a s i l o b s e r v a s i , d a l a m p e l a k s a n a a n p e mb e l a j a r a n s i s wa P e me s i n a n d i S MK N 2 K l a t e n me n g g u n a k a n s u mb e r b e l a j a r p a d a ma t a p e l a j a r a n t e k n o l o g i me k a n i k . S u mb e r b e l a j a r y a n g d i g u n a k a n u n t u k me n j e l a s k a n ma t e r i d a l a m 1 k a l i t a t a p mu k a me n g g u n a k a n 2 a t a u 3 s u mb e r b e l a j a r s e k a l i g u s . Mi s a l n y a me l a l u i p e n j e l a s a n g u r u , me n g g u n a k a n b u k u t e k s mo d u l d a n me ma n f a a t k a n me d i a power point. S u mb e r b e l a j a r y a n g d i g u n a k a n d a l a m p r o s e s p e mb e l a j a r a n t e r s e b u t me mp u n y a i b e b e r a p a k e k u r a n g a n d a n k e l e b i h a n . K e k u r a n g a n d a r i s u mb e r b e l a j a r d i a t a s a d a l a h ; 1 g u r u t i d a k b i s a s e l a l u me n d a mp i n g i 5 5 s i s wa u n t u k b e l a j a r a t a uk e t e r b a t a s a n t a t a p mu k a a n t a r a g u r u d e n g a n p e s e r t a d i d i k , 2 b u k up e g a n g a nh a n y a d i mi l i k io l e hg u r u , 3 power point h a n y a b e r i s i r i n g k a s a n s i n g k a t d a r i ma t e r i y a n g d i a j a r k a n . B u k u p e n d i d i k a n s e p e r t i b u k u - b u k u p e n g a y a a n b u k u p e n u n j a n g d i S MK Ne g e r i 2 p r o g r a m k e a h l i a n p e me s i n a n u n t u k ma t a p e l a j a r a n t e k n o l o g i me k a n i k b e l u m a d a .B u k u p e n u n j a n g i n i s a n g a t d i b u t u h k a n o l e h s i s wa , k a r e n a h a l i n i s a n g a t b e r ma n f a a t b a g i p e s e r t a d i d i k u n t u k me n u n j a n g p r o s e s b e l a j a r s e c a r a ma n d i r i . P r e s t a s i b e l a j a r s i s wa d i s e k o l a h s e r i n g d i i n d i k a s i k a n d e n g a n p e r ma s a l a h a n b e l a j a r d a r i s i s wa t e r s e b u t d a l a m me ma h a mi ma t e r i . I n d i k a s i i n i d i mu n g k i n k a n k a r e n a f a k t o r b e l a j a r s i s wa y a n g k u r a n g e f e k t i f , b a h k a n s i s wa s e n d i r i t i d a k me r a s a t e r mo t i v a s i d i d a l a m me n g i k u t i p e mb e l a j a r a n d i k e l a s . S e h i n g g a me n y e b a b k a n s i s wa k u r a n g a t a u b a h k a n t i d a k me ma h a mi ma t e r i y a n g d i b e r i k a n o l e h g u r u . c I d e n t i f i k a s i k e b u t u h a n B e r d a s a r k a n k e s e n j a n g a n a n t a r a y a n g d i h a r a p k a n t e r s e b u t ,p e r l u a d a n y a s t r a t e g i d a l a m p r o s e s p e mb e l a j a r a n d i a n t a r a n y a d e n g a n me ma n f a a t k a n me d i a p e mb e l a j a r a n s e b a g a i a l a t b a n t u d a l a m p r o s e s p e mb e l a j a r a n . S a l a h s a t u p e n g g u n a a n me d i a p e mb e l a j a r a n y a n g d a p a t d i g u n a k a n s e b a g a i s u mb e r r e f e r e n s i d a l a m p r o s e s b e l a j a r y a i t u a d a l a h b u k u .Un t u k i t u p e r l u d i k e mb a n g k a n b u k u b u k u y a n g d a p a t me mb a n t u p r o s e s p e mb e l a j a r a n .B e r d a s a r k a n h a l t e r s e b u t ma k a p e n e l i t i b e r i n i s i a t a i f me n g e mb a n g k a n me d i a p e mb e l a j a r a n ma n d i r id a l a m b e n t u k b u k u s a k u p r o s e s b u b u t turning u n t u k p e n u n j a n g b e l a j a r b a g i p e s e r t a d i d i k . Ha l 5 6 i n i d i k a r e n a k a n p e s e r t a d i d i k l e b i h me y u k a i h a l - h a l y a n g p r a k t i s u n t u k d i b a wa . B u k u s a k u d a p a t b e r p e r a n s e b a g a i a l t e r n a t i f me d i a p e mb e l a j a r a n , s e h i n g g a p r o d u k y a n g d i b u a t me mb e r i k a n k e mu d a h a n d a n j u g a v a r i a s i d a l a m p e mb e l a j a r a n b a g i s i s wa . De n g a n a d a n y a b u k u t e r s e b u t , p e s e r t a d i d i k d a p a t b e l a j a r s e c a r a ma n d i r i d a n t i d a k t e r l a l u me n g g a n t u n g k a n b e l a j a r d a r i c a t a t a n s a j a . d A n a l i s i st u g a s A n a l i s i st u g a s a d a l a h k u mp u l a np r o s e d u r u n t u kme n e n t u k a n i s i s a t u a n p e l a j a r a n .A n a l i s i s t u g a s d i l a k u k a n d e n g a n me r i n c i t u g a s i s i ma t e r i . A n a l i s i si n i me n c a k u pa n a l i s i ss t r u k t u r i s i d a na n a l i s i sk o n s e p . 1 A n a l i s i ss t r u k t u r i s i A d a p u n ma t e r i p o k o k y a n g a k a n d i b e r i k a n p a d a s i s wa s e l a ma me mp e l a j a r i turning a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t : a De f i n i s i p r o s e s me mb u b u t . b B a g i a n - b a g i a n u t a ma me s i n b u b u t . c P e r l e n g k a p a n me s i n b u b u t . d P a r a me t e r p e mo t o n g a n . e P r o s e s p e mb u b u t a n . 2 A n a l i s i sk o n s e p P a d aa n a l i s i si n i d i l a k u k a n d e n g a n me n g i d e n t i f i k a s i k o n s e p - k o n s e p u t a ma , me mi l i h ma t e r iy a n g r e l e v a n d a n me n y u s u n k e mb a l i s e c a r a s i s t e ma t i s , u n t u kd i a j a r k a n d a n d i s u s u n d a l a m b u k u s a k u s e b a g a i b a h a n a j a r p e mb e l a j a r a n p e s e r t a d i d i k k e l a s X S MK N 2 K l a t e n . 5 7 2. Design p e r a n c a n g a n P a d a t a h a p i n i p e n e l i t i me r u mu s k a n t u j u a n p e mb e l a j a r a n d a n k o mp e t e n s i y a n g a k a n d i k e mb a n g k a n , h a l i n i p e r l u d i l a k u k a n o l e h p e n e l i t i u n t u k me mb a t a s i p e n e l i t i a n a g a r t i d a k me n y i mp a n g d a r i t u j u a n s e mu l a k e t i k a me mb u a t s u mb e r b e l a j a r . L a n g k a h s e l a n j u t n y a y a i t u me mb u a t r a n c a n g a n a wa l a t a u r a n c a n g a n p r o d u ka d a l a hs e b a g a i b e r i k u t : a . B u k u s a k u i n i d i c e t a k d e n g a n u k u r a n k e r t a s A 6 . b . B u k u s a k u i n i d i c e t a k b e r wa r n a d a n b e r g a mb a r . c. B u k u s a k u i n i d i s u s u n d e n g a n p r o g r a m corel draw d a n microsoft office. d. B u k u s a k u y a n g d i k e mb a n g k a n me mu a t ma t e r i p o k o k p r o s e s p e mb u b u t a n turning u n t u k S MK k e l a s X s e me s t e r I I . 3. T a h a pp e n g e mb a n g a n development P a d a t a h a p k e t i g a y a i t u me mp r o d u k s i b u k u s a k u y a n g a k a n d i g u n a k a n d a l a m p r o g r a m p e mb e l a j a r a n . Development d a l a m mo d e l A DDI E b e r i s i k e g i a t a nr e a l i s a s i r a n c a n g a np r o d u ky a i t u k e g i a t a n : a . P e n c e t a k a n b u k u s a k u d r a f I . B e r b a s i s p a d a h a s i l r a n c a n g a n p r o d u k , p a d a t a h a p i n imu l a id i b u a tp r o d u k y a n g s e s u a id e n g a n s t r u k t u r mo d e l . b . Me mb u a t i n s t r u me n u n t u k me n g u k u r k e l a y a k a n p r o d u k y a n g d i k e mb a n g k a n . c . V a l i d a s ia h l i:a h l ima t e r i ,a h l ime d i a ,d a n p r a k t i s ip e mb e l a j a r a n g u r uma t a p e l a j a r a n . d . R e v i s iId a np e mb u a t a nd r a fI I . 5 8 P e n y u n t i n g a n b e r f u n g s i u n t u k me mi n i ma l i s i r k e s a l a h a n - k e s a l a h a n d a l a m b u k u s a k u s e p e r t i k e s a l a h a n i s i ma t e r i d a n k e s a l a h a n p e n y a j i a n t a mp i l a nb u k us a k u .P r o d u ky a n g t e l a h d i n y a t a k a nl a y a ko l e h v a l i d a t o r d r a fI I ,s e l a n j u t n y a d i u j i c o b a k a n k e p a d a s i s waS MK s e b a g a i c a l o n p e n g g u n a . 4. I mplementation I mp l e me n t a s i S e l a ma i mp l e me n t a s i , r a n c a n g a n me d i a p e mb e l a j a r a n y a n g t e l a h d i t e r a p k a n p a d a k o n d i s i s e b e n a r n y a .B u k u s a k u d e n g a n t e ma “ me n g e n a l p r o s e s b u b u t ” a k a n d i u j i c o b a k a n . Uj i c o b a t e r d i r i d a r i d u a p e l a k s a n a a n , y a i t u u j i c o b at e r b a t a s d a n u j i c o b a l a p a n g a n s i s wa p r o g r a m k e a h l i a n t e k n i k p e me s i n a n k e l a s X p a d a ma t a p e l a j a r a n t e k n o l o g i me k a n i k d i S MK N 2 K l a t e n . 5 . T a h a p e v a l u a s i evaluation P a d a t a h a p t e r a k h i r p e n e l i t i a k a n me n g u k u r k e l a y a k a n p e n g e mb a n g a n p r o d u k . P e n e l i t i me n g u k u r a p a k a h p r o d u k y a n g d i k e mb a n g k a n p a d a l i n g k u n g a n n y a t a . Ha s i l k e l a y a k a a n d i l i h a tk e mb a l i b e r d a s a r k a na n g k e ti n s t r u me ns i s wa p a d a u j i c o b a t e r b a t a s d a n u j i c o b a l a p a n g a n .

C. Subjek Penelitian

S u b j e kp a d a p e n e l i t i a n i n i a d a l a h : 1 .A h l i ma t e r i Ma t e r i me mb e r i k a n p e n i l a i a n t e r h a d a p b u k u s a k u y a n g s u d a h d i b u a t . P e n i l a i a n a h l i d a r i s e g ik e l a y a k a n i s i , b a h a s a , d a n p e n y a j i a n .S e l a i n i t u j u g a a k a n me mb e r i k a n ma s u k a n p e r b a i k a n t e r h a d a p b u k u s a k u . 5 9 2.A h l i me d i a A h l ime d i a me mb e r i k a n p e n i l a i a n t e r h a d a p b u k u s a k u y a n g s u d a h d i b u a t .P e n i l a i a n a h l i me d i ad a r i s e g i k e l a y a k a n p e n y a j i a n d a n k e g r a f i k a n . S e l a i n i t u a h l i me d i a j u g a a k a n me mb e r i k a n ma s u k a n p e r b a i k a n t e r h a d a p b u k u s a k u . 3.Gu r u ma t a p e l a j a r a n Gu r u ma t a p e l a j a r a n me mb e r i k a n p e n i l a i a n t e r h a d a p b u k u s a k u y a n g s u d a h d i b u a t . P e n i l a i a n g u r u ma t a p e l a j a r a n d a r i s e g i k e l a y a k a n p e n y a j i a n d a n k e g r a f i k a n . S e l a i n i t u a h l i me d i a j u g a a k a n me mb e r i k a n ma s u k a n p e r b a i k a n t e r h a d a p b u k u s a k u . 4 . S i s wa S i s wa me mb e r i k a n p e n i l a i a n t e h a d a p a p b u k u s a k u y a n g d i b u a t . P e n i l a i a n d a r i s e g i k e l a y a k a n i s i , p e n y a j i a n , k e b a h a s a a n , k e g r a f i k a a n . P e n i l a i a n t e r d i r i d a r i 2 d u a t a h a p , s e b a g a i b e r i k u t : a . S u b j e ku j i c o b a t e r b a t a s y a i t u s i s wa S MKN 2 K l a t e np r o g r a m k e a h l i a n t e k n i k p e me s i n a n k e l a s Xs e b a n y a k5 - 7s i s wa . b . S u b j e k u j i c o b a l a p a n g a n y a i t u s i s wa S MK N 2 K l a t e n p r o g r a m k e a h l i a nt e k n i k p e me s i n a n k e l a s Xs e b a n y a k25 - 30 s i s wa .

D. Teknik Pengumpulan Data

Me t o d e p e n g u mp u l a n d a t a a d a l a h s u a t u c a r a y a n g d i g u n a k a n u n t u k me mp e r o l e h d a t a y a n g d i b u t u h k a n d a l a m s e b u a h p e n e l i t i a n . P e n e l i t i me n g a j u k a n me d i a p e n g e mb a n g a n k e p a d a s u b j e k p e n e l i t i a n , y a i t u a h l i ma t e r i ,a h l i me d i a , g u r u ma t a p e l a j a r a nd a n s i s wa .T e k n i k p e n g u mp u l a n d a t a d i p e r o l e h d a r i : 6 1 . Wa wa n c a r a t i d a k t e r s t r u k t u r P e n g u mp u l a n d a t a y a n g p e r t a ma d i l a k u k a n o l e h p e n e l i t ia d a l a h me l a k u k a n a n a l i s i s k e b u t u h a n .A n a l i s i s k e b u t u h a n d a l a m p e n e l i t i i n i b e r u p a wa wa n c a r a . Wa wa n c a r a d i l a k u k a n d i l a k u k a n t e r h a d a p g u r u d a n s i s wa d e n g a n ma k s u d a g a r p e n e l i t i me mp e r o l e h i n f o r ma s i me n g e n a i k e b u t u h a n s i s wa me n g e n a i ma t e r i d a n me d i a y a n g d i p e r l u k a n o l e h g u r u ma u p u n s i s wa . T e k n i k wa wa n c a r a y a n g d i l a k u k a n p a d a p e n e l i t i a n i n i a d a l a h wa wa n c a r a t i d a k t e r s t r u k t u r . Wa wa n c a r a t i d a k t e r s t r u k t u r a d a l a h wa wa n c a r a y a n g b e b a s , d i ma n a p e n e l i t i t i d a k me n g g u n a k a n p e d o ma n wa wa n c a r a y a n g t e l a h t e r s u s u n s e c a r a s i s t e ma t i s d a n l e n g k a p u n t u k p e n g u mp u l a n d a t a n y a S u g i y o n o , 201 1 : 223- 224 . 2. I n s t r u me n a n g k e t k u e s i o n e r K e l a y a k a n p r o d u k i n id i ma k s u d k a n u n t u k me n g e t a h u i k u a l i t a s d a r i me d i ay a n g d i k e mb a n g k a n o l e h p e n e l i t id e n g a n me n g g u n a k a ni n s t r u me n a n g k e t k u e s i o n e r . P e n a i l a i a n k e l a y a k a n i n i d i l a k u k a n d e n g a n t i g a t a h a p , s e b a g a i b e r i k u t : a V a l i d a s i a h l i V a l i d a s ia h l id i ma k s u d k a n u n t u k me mp e r o l e h k o me n t a r , s a r a n , d a n p e n i l a i a n d a r i p a r a a h l i t e r h a d a p k e l a y a k a n p r o d u k y a n g t e l a h d i k e mb a n g k a n p e n e l i t i . P a d a u j i v a l i d a s i p r o d u k d a l a m p e n e l i t i a n i n i , p e n g u mp u l a n d a t a b e r u p a h a s i l v a l i d a s id a r i a h l i me n g g u n a k a n a n g k e t k u e s i o n e r y a n g t e l a h d i n i l a i o l e h a h l i ma t e r i d a n a h l i me d i a . 6 1 b V a l i d a s i g u r u ma t a p e l a j a r a n V a l i d a s i g u r u ma t a p e l a j a r a n d i ma k s u d k a n u n t u k me mp e r o l e h k o me n t a r , s a r a n , d a n p e n i l a i a n d a r i g u r u s e b a g a i p r a k t i s i p e mb e l a j a r a n t e r h a d a p k e l a y a k a n p r o d u k y a n g t e l a h d i k e mb a n g k a n p e n e l i t i . P a d a u j i v a l i d a s i p r o d u k d a l a m p e n e l i t i a n i n i , p e n g u mp u l a n d a t a b e r u p a h a s i l v a l i d a s i d a r i g u r u ma t a p e l a j a r a n me n g g u n a k a n a n g k e t k u e s i o n e r y a n g t e l a h d i v a l i d a s i o l e h g u r u ma t a p e l a j a r a n . c P e n i l a i a n s i s wa P e n i l a i a n s i s wa i n i d i l a k u k a n s a a t u j i c o b a t e r b a t a s d a n u j i c o b a l a p a n g a n . P e n i l a i a n s i s wa d i ma k s u d k a n u n t u k me mp e r o l e h k o me n t a r , s a r a n , d a n p e n i l a i a n d a r i s i s wa s e b a g a i p e n g g u n a me d i a t e r h a d a p k e l a y a k a n p r o d u k y a n g t e l a h d i k e mb a n g k a n p e n e l i t i . P a d a u j ic o b a p r o d u k d a l a m p e n e l i t i a n i n i , p e n g u mp u l a n d a t a b e r u p a h a s i l p e n i l a i a n d a r i s i s wa me n g g u n a k a n a n g k e t k u e s i o n e r y a n g t e l a h d i n i l a i o l e h s i s wa .

E. I nstrumen Penelitian

I n s t r u me n y a n g d i g u n a k a n d a l a m p e n e l i t i a n i n i b e r u p a a n g k e t k u e s i o n e r . K i s i - k i s i a n g k e t k e l a y a k a n b u k u s a k u a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t : T a b e l 4 . K i s i - k i s i a n g k e t p e n i l a i a n Komponen Subkomponen Validor Responden Ahli materi Ahli media Guru No. Butir Sisw a No. Butir

1. Kelayakan I si

A .C a k u p a n Ma t e r i √ √ 1 , 2, 3 B .A k u r a s i Ma t e r i √ √ 4 , 5 , 6 √ 1 C .K e t a a t a n p a d a Hu k u m d a n P e r u n d a n g - u n d a n g a n √ √ 7 √ 2