PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
86
3 KD
Umpana waé, dina ieu kecap, [kuweh] kuéh
Muncul diftong minagka rendonan semi vokal w jeung vokal é dina kecap sarta rendonan semi vokal y jeung vokal eu dina kecp lieur.
g. Kluster
Kluster nyaéta runtuyan dua konsonan atawa leuwih anu diucapkeun sawaktu tur aya dina hiji engang. Conto kluster dina basa Sunda: gaplok,
aclok, gembug, gajleng, keprok, ptra, gensruk, gebro, gebyar, kopyok, jst.
h. Ciri-ciri Supraségméntal
Sora basa téh aya nu bisa dipasing-pasing aya nu henteu. Sora basa nu bisa dipasing-pasing seperti vokal jeung konsonan disebut sora suprasegmental,
Tekenan téh tumarepna kana kecap. Henteu unggal kecap dina kalimah dibere tekenan aksén téh kecap-kecap nu dipentingkeun. Tekenan bedas
alonna sora sok babarengan panjang pondokna sora katut wirahmah naék turunna sora. Hiji engang bakal kadéngé béda lamun diucapkeun.
Jaba ti eta, dina omongan téh sok kadéngé ayana randegan jéda, kesenyapan di antara babagian éta omongan. Randegan nu dipaké
ngamimitian jeung mungkas kalimah nyaéta sendi kepang rangkep , anu dipaké di antara babagian kalimah nyaéta sendi rangkep , anu dipaké di
antara gundukan kecap atawa frasa nyaéta sendi tunggal , ari anu dipaké di antara engang nyaéta sendi tambah + atawa sendi bantun - Tekenan
minangka bedas-alonna sora dina omongan bisa digambarkeun.
i. Rinéka Sora
Dumasar kana cara diwangunna, rinéka sora téh bisa diwincik kieu. 1 Sirnaan
Sirnaan nya éta rineka sora anu diwangun ku jalan ngaleungitkeun sawatara fonem tina kecap, boh di awal kecap, di tengah kecap, boh di akhir kecap.
Kukituna, sirnaan bisa mangrupa sirnapurwa, sirnamadya, jeung sirnawekas.
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
87
3
Sirnapurwa contona: umilu milu, kstaria staria, banderol bandrol, kolonel kornel, president presiden
2 Swarabakti Swarabakti nyaéta rinéka sora anu diwangun ku jalan nambahkeun fonem
kana kecap, boh di awal, di tengah, boh di tungtung kecap. Kukituna, swarabakti bisa mangrupa swarabakti awal, swarabakti tengah, jeung
swarabakti ahir. Contona: stri istri, stal istal, blok belok, bank bangku.
3 Bagentén Bagentén atawa alternal nyaéta bagantina sora anu diwangun ku jalan
ngaganti hiji fonem ku fonem nu lain, boh vokal ku vokal, boh konsonan ku konsonan. Contona surung sorong, pungkur pengker,
utama utami, begang begeng, itung etang, ceuk cek.
4 Métatésis Métatesis nyaéta rineka sora anu diwangun ku jalan matukeurkeun tempat
fonem dina jero kecap. Contona: aduy ayud, dalu ladu, leor reol, presiden persiden, rontal lontar.
5 Asimilasi Asimilasi nyaéta rinéka sora anu diwangun ku jalan nyaruakeun fonem nu
béda kana fonem tukangeunana, ilaharna di antara fonem nu aya dina daérah ucapan nu sarua saperti b jeung m, d jeung n, g jeung ng.
Contona: gambar gamar, gablung gambung, kaderon kaneron, kendang kenang, sanggeuk sangeuk, sanggup
sangup. Rinéka sora atawa gejala fonologis patali jeung parobahan sora basa,
boh vokal boh konsonan. Ari parobahan sora basa téh bisa muncul ku jalan leungitna foném, tambahna foném, pindahna tempat foném, atawa
bagantina foném jeung foném séjénna
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
88
3 KD
Pancén Lembar Kerja
Prak larapkeun kecap-kecap ieu di handap dina kalimah anu merenah, ku jalan ngeusian kolom anu kosong
No. Kecap-kecap
Basa Sunda Basa Sunda
Loma Basa Sunda
Lemes keur ka Sorangan
Basa Sunda Lemes keur ka
Batur 1.
Abus, asup ―Manéh rék asup
ayeuna?‖ Dudi nanya ka
Dajeung ―Dudi mah tos lebet
ti payun‖, ceuk Dajeung ka Pa
Asep. Kumargi Bu Heni
henteu lebet, engké kelas Ib dilebétan
ku Bu Susi―, ceuk Pa Kepala Sakola
ka Pa Maman. 2.
Balik, wangsul,
mulih ...
... ..
3. Baju,
raksukan, anggoan
... ...
...
4. Beuteung,
padaharan, patuangan
... ...
...
5. Capé
Cape palay
.... ...
,,,
6. Caram
Wagel wagel,
... ...
....
7. Gering
Udur teu damang.
8. Jawab
Walon waler
LK 2
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
89
3
3. Téks Éksplanasi a. Wangenan Téks Éksplanasi
