PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
83
3
dipajukeun atawa dipundurkeun, boh dikaluhurkeun atawa dikahandapkeun. Ieu di handap tabél tempat diwangunna vokal.
Tabel 3.2 Posisi Vokal
Wangun Biwir Posisi
Luhur Handapna Létah Hareup
Peuseur Tukang
Létah tina lalangit b
tb b
tb b
tb Luhur
i ő
u Tengah
o Handap
a
Keterangan: b : buleud
tb : teu buleud
e. Konsonan 1 Cara Ngawangun jeung Ngedalkeun Konsonan
Konsonan atawa wianjana nyaéta sora basa nu diwangun ku hawa kaluar tina bayah sarta waktu ngaliwatan tikoro meunang hahalang.
Aya tilu cara ngawangun konsonan minangka ajén atawa kualitasna, nyaéta 1 kaayaan pita sora, 2 tempat artikuli, jeung 3 cara artikulasi.
Dumasar kana tempat artikulasina, aya konsonan bilabial, labiodéntals, konsonan dental, arveolar, palatal, veral, glottal, jeung konsonan laringal.
Dumasar kana cara artikulasina, aya konsonan mandeg, gésér, sisi, geter, nasal, jeung semivokal.
2 Sebaran Konsonan
Sakabéh konsonan dina basa Sunda, bisa sumebar di awal, di tengah, jeung di tungtung kecap, iwal ti konsonan c, ny, jeung j. Balukar
Kons onan dina basa Sunda aya 18 nyaéta:
b, c, d, e, g, h, j, k, l, m, n, ny, ng p, r, s, t, w. jeung y
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
84
3 KD
pangaruh basa kosta, aya konsonan j anu cicng di tungtung kecap saperti mahroj jeung mi‘raj. Sebaran konsonan dina kecap basa Sunda
téh bisa dibagankeun ieu di handap.
Tabel 3.3 Distribusi Konsonan
Konsonan Posisi dina Kecap
Di Awal Di Tengah
Di Tungtung
b bau
ubar teurab
c cokot
buncis _
d dasar
adat bejad
f fasilitas
tafsir aktif
g garu
tugur bedug
h hayang
dahar waluh
j jalan
bagja mi‘raj
k kawas
aki batuk
l lamun
alus bijil
m mana
ambu anom
n naha
maneh dusun
ny nyiar
anyar _
ng ngan
angeun soang
p palay
opak hilap
q q
ur‘an
furqon _
r rea
urang pasir
s sayur
asem tiis
t teuas
batan urat
v vokal
lava _
w wates
sawah riceuw
x xenon
luxor xerox
y yakin
ayak bolay
z zat
azab juz
f. Runtuyan Sora, Engang, jeung Kecap
Runtuyan sora, engang, jeung kecap téh raket patalina. Sora aya nu bisa madeg mandiri jadi engang aya nu kudu ngaruntuy heula jeung sora basa
lianna. Kitu deui engang, aya nu langsung jadi kecap aya nu kudu ngaruntuy
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
85
3
jeung engang séjénna. Cindekna, kecap diwangun ku runtuyan engang. Ari engang diwangun ku runtuyan sora Sudaryat, 2013: 30.
1 Adegan Engang
Engang dina basa Sunda umumna diwangun ku vokal V atawa rendonan vokal jeung konsonan K. Upama dirumuskeun, adegan atawa kaédah
engang dina basa Sunda téh kieu.
V : i-eu, u-lah, e-ra, o-yek, eu-pan, a-bus
VK : ab-di, um-pak, em-pang, ong-koh, eun-teung
KV : da-mar, ka-rung, sun-da, e-ra, na-on
KVK : an-jeun, jang-kung, cang-kang, bu-dak
KKV : ge-bru, ti-bra, nyong-clo, num-pra
KKVK : nga-jleng, ra-cleng, tu-bruk, ke-prak
Balukar ayana pangaruh basa kosta, dina basa Sunda ogé sok kapanggih adegan engang kieu.
VKK : ons, eks-tra,
KVKK : Teks, kon-Teks
KKKV : stra-te-gi, stra-ta
KKVKK : kom-pleks
KKKVK : struk-tur, in-struk-tur
KVKKK : korps
2 Runtuyan Sora
Boh vokal boh konsonan basa Sunda bisa ngantét jeung vokal atawa konsonan sejenna. Éta kantétat vokal téh bisa ngawangun diftong lamun
ngantét jeung vokal sejenna anu beda. Tapi lamun ngantét jeung vokal anu sarua bakal muncul sora glotal ??. Kawangunna diftong téh, balukar
munculna semivokal w jeung y minangka sora panglancar. Jadi anu dimaksud diftong téh nyaéta rendonan vokal jeung semivokal dina engang,
lain rendonan dua vokal atawa leuwih.
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
86
3 KD
Umpana waé, dina ieu kecap, [kuweh] kuéh
Muncul diftong minagka rendonan semi vokal w jeung vokal é dina kecap sarta rendonan semi vokal y jeung vokal eu dina kecp lieur.
g. Kluster
