Dhukun Methik Bayi Mudhun Lemah Dhalang :

47

BAB V TATA CARA ADAT JAWI

A. Dhukun Methik

Sakwise arak-arakan tekan omah, si dhukun Methik ngucap salam. Dhukun Methik : Kula nuwun, Winengku Gati : Mangga, mangga, mangga. Dm : kula sak kanca sowan mriki niki wau badhe tumut mondhok wonten griya piniki. Wg : Wo, mangga, mangga lajeng sinten ingkang badhe tumut wonten griya mriki? Dm : Mbok Sri Sadana, sawadya balanipun. Wg : inggih kula tampi sadaya kemawon supados tumut mriki, ingkang wuta supados dipuntuntun, ingkang lumpuh supados dipungendhong. Dm : menawi makaten mangga panjenengan tampi Mbok Sri Sadana, sawadya balanipun. Wg : pundi-pundi kula tampinipun lan badhe kula papakaken wonten gedhong mayang arum. 48 Asmarandana Bismillah ingsun mamiti Anyebut asma yang Sukma Kang mura ing dunnya riku Rahem asi ing akherat Kang pinuji tan pegat Kang asung nikmat mring ulan Yang sukma kang murbing jagad Sampun muji sakabihi Sigegen ganti kucapa Asali Bethara Guru Uwit saking Nabi Adam Tumurun putra nira Yang essis aranipun Yang essis kang kucapa Saturun-turuni mali Ten anama manusa Kungsi rung welas turun Sami anama Sang Yang Tan pegat salawasnya Kang mikrut gama leluhur Lan mali Betara Kala Sinom Yang guru sigra anabda Sira mundura mring kini Sira layap dihin mula Wong tan ayun kadumani Mali akur nandur pari Sira angrusak kungsi lebur Sira mundura sigra Sang kala asru anangis Nuliya matur sang kala ing rama nata Punapa pangan kawula Yang guru ngandika aris Iya anak panganira Kang ana ing marcapadi Pendhawa dadi pangani Sang kala sigra umatur Pundi asran pendhawa Angandika nata Giri Ran pendhawa iku warna-warna. 49

B. Bayi Mudhun Lemah Dhalang :

Nuwun para priyagung ingkang minulya. Linambaran hing drening tyas ayun gleluri budaya. Sanadyan hamung sapelik cilik kang cinuplik. Nanging mawi wewaton kasunyatan ingkang maksih katiti. Gelaring tatacara kang dumadi haneng wewengkon Kota Madya Blitar. Anenggih punika-ta kang sinebut adicara mudhun siti. Tumapake marengi mangsa kala ponang jabang bayi ngancik yuswa pitung lapan. = mangkana-ta kalamun ginelar hing cacrak budaya : Wira swara : Pitung lapan ya pitung, sasi umure sang jabang bayi. Tinengeran lan dan pengeti Adicara mudhun siti. Paraaga sarimbit medhal ….instrumen sirep : Dhalang : Lah punika ta wujutira jalma hurip bebrayan kang wis anggadhuh putra ngancik yuswa pitung lapan…. Lanang : Dhuh bojoku kang ayu Wadon : Apa…..kakang Lanang : Petungku wis pitung lapan umure bayi… apa wis cemawis ubarampe lan saranane kanggo pengetan mudhun lemah adhi? Wadon : Iya kakang kabeh wis sumadiya Lanang : Lha banjur sapa sing kok patah nindakake adhi? Wadon : Ora ana liya kajaba Nyai Dhukun panutane adad kakang. Lho lha kae Nyai Dhukun wis teka……… Instrumen minggah…….bareng wira swara 50 Wira swara : Nyai Dhukun panutanira. Pepengetan lan adi cara. Wis tumeka lan sumadiya. Angayati wajibira………… Instrumen sirep……….. Wadon : Mangga-mangga Nyai……punika ponang jabang bayi anak kula kekalih. Sampun pitung lapan umuripun……… Sumangga borong anggen ndika nyaranani. Mamrih manggiha rahayu basuki. Uripira sa-lami-lami. Dhukun : Iya nini lan kai……..aku sumaguh…… Among pandongamu bae aja kisruh lan worsuh…… Dimen kabul lan kasembadan ingkang ginayuh. Lanang lan Wadon : Inggih Nyai kula anurung donga…Lan punika sadaya sesaji ingkang wigati kangge sarana. Mangga andika tampi…. Dhukun : Iya nini….banget ing panarima……..harak wis jangkep ta saranane? Wadon : Sampun Nyai…..sadaya sampun kataliti. Dhukun : Gendhuk…sesaji lan sarane gelis tampanana…bayine aku ingkang angemban…gek ayo enggal dan wiwiti…. Gendhuk : Inggih Nyai sendhika…. dhukun nampani bayi…gendhuk nampani sesaji.. terus tumuju mring ondha. ………….lanang lan wadon mlebu……… Dhalang : Sawemane sesaji pan wus tinampi……kinanten ing donga suci..kocap….sang panutane adad…katingal marepegi sarana kang kapisanan ingkang malela ceta…blegerira wujud Kurungan…. 51 Wira swara : Nyai Dhukun angemban bayi………Srana sesaji datan kari. Lon alonan marepegi. Pangestine mung sawiji. Instrumen sirep………. Dhukun : Kene-kene gendhuk…bayi lan pitike enggal paringna aneng jroning kurungan iki……. Gendhuk : sendika nyai… Bayi Lan Ayam Dikurung Dadi Siji Dhalang : Katingal Sang Panutane laku…..mapan mabukuh marikelu..kacihna lamun lagya andedonga…. Dhukun : Heh sira jabang bayi……dak sesuwun mring hyang widi…muga-muga uripira mapan bareng lan hurip-hurip aneng kurungan kencono…….pinaringan bisa wengku winengku…temah manggiha rahayu….. Wira swara : Kurung kurung kurungan kencono. Raga wadhag pralambange. Manunggale jiwa lan raga. Srana urip neng Madyapada. Dhalang : Rampung ing gati srana kang sawiji…Gya ngancik ingkang kadwinipun. Apa ta wuudira……..Gagah angaglah..tur ambregagah..lah punika ta kang winastan tataran iya sinebut ondha…..ginawe saking tebu wulung.. Dhukun : Gendhuk padha seksenana…..bayi iki menek ondha tebu wulung..Muga Hyang Widi Angudaneni……Uripe bayi bisao ameruhi..Adon-adon pitung prekara…kang bareng urip sedina lan sawengine…. Gendhuk : inggih nyai kula anyekseni…… 52 Dhalang : Lah..mangkana ta kang cinandra….adon-adon pitung prekawis.. Pitu kang kapisanan , adon-adon pitung prekara aing bleger wujud raga wadhag…pitu kang kapindho..pitung prekara kang datan kasad mripat…bleger mawujud hurip sajeroning raga… Dhukun Nyedak Padusan Wira swara : Muga muga kinabulna…ondha pitu telu wulung ..mrasuka marang uripe…hayu ngayun sawurine.. Dhukun : Kene gendhuk…dupa lan banyu enggal cawisna…ponang jabang bayi bakal tak edus warih suci…… Gendhuk : inggih nyai sendhika… Dhalang : Pan wus titi wanci….ponang jabang bayi siniraman……mawi warih wening kang binarung sekar setaman miwah uwit gedhang anakan..mamrih rumasuk dayane…kasembadan kasembadan ingkang dadi sedyane nyai dhukun katingal mabukuh angeningeke cipta…….meminta nugraha jati ponang dupa kabesmi…..kumelun gandane arum rumasuk durgandana…… Dhukun : Niyatku nyawuk banyu wana lan banyu wening….Sing nyiduk suci…….sing dicidhuk banyu suci…….tumama dayane marang jabang bayi…..dadya suci njero lan suci njabane…… Dhukun ngalih nyedhak ageman 53 Wira swara : Warih wenang ya warih wening…..Tumamoa dayaning suci…..kinabulna estining ati…….Besuk gedhe luhuring budi….. Dhalang : Pumaning sesuci …busana cecawisan pan wus rumanti….Nyai dhukun gya rumagang ing gati…… Dhukun : Kene-kene gendhuk pada seksenana…….aku bakal ngetrapake busana….. Dhalang : Jangkebing pangawikan……nyai dhukun gya arsa paring busana marang ponang jabang bayi…..pira ta cacahing busana….ora akeh…amuh pitung warna..mangkana gelaring gati…. Dhukun : Iki kepriye gendhuk……pantes apa ora? Gendhuk : Boten nyai…..boten pantes …Padha Nganti Rambah Kaping Nenem Dungkap Kaping Pitu…… Dhukun : Sing iki kepriye gendhuk? Gendhuk : Wadhuh………lha inggih niku Nyai …….sing pantes, gandhes tur kewes. Dhukun : Yen Mangkono Iya Iki Busanane Bayi. Wira swara : Jabang bayi wis manggihake….Gem ageman busanane….Gandhes kewes ya candrane….Mawa teja guwayane…Dhukun ngagemake makutha janur 54 Dhalang : dupi sampun manggih busana kang mantesi …… sakala ponang jabang bayi …… katon gumebyar cahyane …. mencorong tejane ……. wauta …. marengi mangsa kala …. mareng wedharing sesaji sasra warna ….. sasra wilangan sewu .. warna wus ngarani …. prasasat cacah sewu wujude sesaji …. ingkang kabeh-kabeh mawa werdi dhewe-dhewe …. kalamun ta winedhama .. sadaya mawa piwulang pituduh bab ngelmuning urip … mamrih manggih rahayu …. rahayu hing mangke sarta hing tembe mburine … Dhukun : Kene-kene kaki lan nini .. iki lho anakmu wis teka … Wira swara : Kusung-kusung amapakna .. tekane sang raa putra … Dikekudang di gadhang-gadhang .. Dadya jalma migunani … Lanang : Wadhuh-wadhuh mencorong mawa teja .. kok kaya anakku sing teka .. Dhukun : Inggih pak… kula sing teka.. Lanang : Padha slamet ta ngger? Dhukun : Pangestune pak wilujeng … Lanang : Saka ngendi bae anggonmu lunga le? Dhukun : Saking beguron pak pados ngelmu…. Lanang : Ooo ngono ta … oleh-oleh mu apa le… Dhukun : Namung daya kuwat, akas, slamet, lan walering agami pak… Lanang : Wadhuh-wadhuh wong tuwa bungah le, mung bae bapak kepingin njangkepi…. 55 Dhukun : Punapa talsih kirang ta pak, …. Lan punapa jangkepipun? Lanang : Iya thole … pancen isih kurang .. iki lo jangkepane … kowe tak wenehi pusaka Ceker Ayam …mbesuk men pinter ngupa jiwa….

C. Ruwatan Murwa Kala